Historio di Madagaskar

Ekmigro di Austroneziani tra l'Indiana oceano.

Austroneziani probable uzis kanoi quale en l'imajo por navigar til Madagaskar.

Arkeologiisti kalkulas ke Austroneziani de Borneo arivis en Madagaskar da kanoi kelkatempe inter 200 aK e la yaro 500. Veninti komencis tranchegachar e brular foresti por komencar agrokultivo. Ta populi renkontris mega-animalaro, quale giganta lemuriani e elefant-uceli, qui extingesis ante l'arivo di Europani. Bovaro Zebuo introduktesis da populi bantuo cirkume la yaro 1000. Dum lasta duamil yari l'insulo recevis granda ondi di koloniigisti de diversa origini: Austroneziani, Bantui, Arabi, sudal-Aziani, Chiniani ed Europani. Malagasi-linguo havas Austronezian origino, e mixas Bantua, Araba, Franca ed Angla influi.

La skribita historio dil insulo komencis dum la 7ma yarcento, kande Araba komercisti arivis ed introduktis islamo ed Araba skribajo. Unesma Europano en l'insulo esis Diogo Dias, en voyo por India. Dum la sequanta du yarcenti Franci ed Angli probis sensucese establisar urbeti en l'insulo.

En 1810 Radama la 1ma divenis rejulo di Madagaskar e unigis preske tota la mikra rejii qui existis en l'insulo. Ilu finis l'unigo qua komencabis dum la regno di lua patro, Andrianampoinimerina.

Ranavalona la 3ma

Dum la 19ma yarcento la monarkio Merina probis kun suceso mantenar la nedependo dil insulo til 1897, kande militeto kontre Franci vinkesis e Ranavalona la 3ma, lor la rejino dil insulo, sendesis ad exilo en Reunion.

Britaniani aceptis Franca protektorato en Madagaskar en 1890 kambie de Britaniana kontrolo en Zanzibar. Dum la duesma mondomilito Madagaskarana trupi kombatis en Francia, Maroko e Siria. Kande Francia okupesis da nacional-socialista Germania Vichy Francia administris Madagaskar til 1942 kande Britaniani okupis l'insulo por preventar Japonian okupeso.

En 1947 eventis revolto kontre Franca administro, qua produktis la morto di 80.000 til 90.000 Madagaskarani dum un yaro di bitra kombati. En 1956 Francia gradope reformis institucuri por movar vers pacifika nedependo. Fine, ye la 26ma di junio 1960 Madagaskar divenis nedependanta de Francia. Philibert Tsiranana esis l'unesma prezidanto. La lando nomesis Malagasy-Republiko de 1960 til 1975.

Protesti en Antananarivo dum la politikala krizo en 2009.

En 17 di marto 2009 eventis stato-stroko e militestri instalis Andry Rajoelina en povo.