Praenomen
Aspekto
Praenomen (prenomo en Ido) esis personala nomi selektita dal genitori e donita a lia bebei en l'Antiqua Roma. Primare, oli donesis dum la dies lustricus (la dio di lustraco), l'okesma dio pos la nasko por puerini, e dum la nonesma dio por pueruli. La praenomen donesis duesmafoye kande mulieri mariajis, e kande viri atingis vireso e recevis la toga virilis (togo virala).
Latina praenomen-i
[redaktar | redaktar fonto]Maskulala nomi
[redaktar | redaktar fonto]• Agrippa (Agr.) | • Lucius (L.) | • Paullus | • Spurius (S.) |
• Appius (Ap.) | • Mamercus (Mam.) | • Postumus (Post.) | • Statius (St.) |
• Aulus (A.) | • Manius (M'.) | • Proculus (Pro.) | • Tiberius (Ti.) |
• Caeso (K.) | • Marcus (M.) | • Publius (P.) | • Titus (T.) |
• Decimus (D.) | • Mettius | • Quintus (Q.) | • Tullus |
• Faustus (F.) | • Nonus | • Septimus | • Vibius (V.) |
• Gaius (C.) | • Numerius (N.) | • Sertor (Sert.) | • Volesus (Vol.) |
• Gnaeus (Cn.) | • Octavius (Oct.) | • Servius (Ser.) | • Vopiscus (Vop.) |
• Hostus | • Opiter (Opet.) | • Sextus (Sex.) |
Noti:
- Caeso ofte espelesis Kaeso. L'abreviuro K. retenesis por distingir de la nomo Gaius, qua uzis l'abreviuro C.
- Gaius e Gnaeus uzis l'abreviuro C. e Cn. pro ke l'uzo di abreviuro fondesis antee la litero G divenis de la litero C en la Latina alfabeto. Quankam l'arkaika espelo Caius e Cnaeus anke troveblesas, Gnaius e Gnaeus reprezentas la vera pronunco.
- Manius originale abreviesis kun l'arkaika kin-streko M: ꟿ, qua cherpesas del Etruriana alfabeto (de qua la Latina alfabeto derivas), ma ca litero ne trovesas en la Latina. L'apostrofo (') nun remplasas ol (M'. vice ꟿ.)
- Octavius (kun "i") semblas esar la sola formo di ico nomo trovita kam praenomen. Ma la formo Octavus konsentas kun l'adjektivo qua la nomo esas de.
- La praenomen Volero uzesis da la Publilii, probable esas varianto di la nomo Volesus.
Femeninala nomi
[redaktar | redaktar fonto]• Appia (Ap.) | • Mamerca (Mam.) | • Postuma (Post.) | • Spuria (Sp.) |
• Aula (A.) | • Mania (M'.) | • Prima | • Statia (St.) |
• Aulus (A.) | • Manius (M'.) | • Proculus (Pro.) | • Tiberius (Ti.) |
• Caesula | • Marcia (M.) | • Procula (Pro.) | • Tertia |
• Decima (D.) | • Maxima | • Publia (P.) | • Titia (T.) |
• Fausta (F.) | • Mettia | • Quarta | • Tiberia (Ti.) |
• Gaia (C.) | • Mino (Min.) | • Quinta (Q.) | • Tulla |
• Gnaea (Cn.) | • Nona | • Secunda (Seq.) | • Vibia (V.) |
• Hosta (H.) | • Numeria (N.) | • Septima | • Volusa (Vol.) |
• Lucia (L.) | • Octavia (Oct.) | • Servia (Ser.) | • Vopisca (Vop.) |
• Maio (Mai.) | • Paulla | • Sexta (Sex.) |
Noti:
- Maio e Mino anke trovesis kam Major e Minor. Kom familionomo, Major e Minor preferesis.
- Secunda maxim ofte uzis l'abreviuro Seq., ma Sec. anke esis ordinara. En Arkaika Latina, C maxim ofte uzesis antee E ed I, kane Q uzesis antee O ed U, e K antee A. La nomo kelka foye trovesis kom Sequnda.
Oskana e Umbriana praenomen-i
[redaktar | redaktar fonto]Lu esas neposibla krear kompleta listo di Oskana e Umbriana nomi, ma kelka nomi tranvivis e havas registro.
• Ancus | • Minatus | • Ovius | • Taurus |
• Attius | • Minius | • Paccius | • Trebius |
• Decius | • Nerius | • Pompo | • Vibius |
• Marius | • Numa | • Seppius | |
• Mettius | • Numerius | • Statius |
Noti:
[redaktar | redaktar fonto]- La Latina nomo-fino -ius ofte trovesas kam -is od -iis en Oskana.
- La nomo Ancus nur trovesas de du fonti: Ancus Marcius, la triesma Rejulo di Rome, qua esis de Sabiniana acendento, ed Ancus Publicius.
- Attius forsan esas la Oskana equivalo di la Latina nomo Appius, nam la Sabiniana Attius Clausus prenas la nomo di Appius Claudius kande ilu chanjis rezideyo a Rome, ma, lu forsan nur esis la maxim prixim nomo komparas sono.
- La nomi Decius, Pompo e Seppius esas l'Oskana equivalo di la Latina nomi Decimus, Quintus e Septimus. P en Oskana ofte konkordas kun la Q en Latina.
- Nerius o Nero, tre ordinara praenomen di Oskani e Umbriani, dicesis signifikar: fortis ac strenuus, od en Ido: forta o vigoroza.