აბელი (მთვარის კრატერი)

მთვარის კრატერი
	აბელი
	Abel
მონაცემები
დიამეტრი	137 კმ
მოცულობა	16,000 კმ³
უდიდესი სიღრმე	1190 მ
ტიპი	დარტყმითი კრატერი
სახელწოდება
ეპონიმი	ნილს აბელი
დამტკიცებულია	IAU (1964)
მდებარეობა
	34.63° ს. გ. 85.78° ა. გ. / 34.63° ს. გ. 85.78° ა. გ.
ციური სხეული	მთვარე
	აბელი ვიკისაწყობში

სხვა მნიშვნელობებისთვის იხილეთ აბელი.

კრატერი აბელი (ლათ. Abel) — დარტყმითი მეტეორიტული კრატერი მთვარეზე. მდებარეობს მთვარის უკანა მხარის სამხრეთ-აღმოსავლეთ ნაწილში. სახელი ეწოდა ნორვეგიელი მათემატიკოსის ნილს აბელის პატივსაცემად (დამტკიცებულ იქნა საერთაშორისო ასტრონომიული კავშირის მიერ 1964 წელს). კრატერის წარმოქმნა ნექტარიამდელ პერიოდში ივარაუდება.

კრატერის აღწერა

კრატერი მდებარეობს აღმოსავლეთის ზღვის ჩრდილო-დასავლეთ კიდეზე. კრატერის ჩრდილოეთით არის კრატერი ბარნარდი, სამხრეთით გამის და ჰამილტონის კრატერები^[1]. კრატერის ცენტრის სელენოგრაფიული კოორდინატებია 34°38′S 85°47′E / 34.63° ს. გ. 85.78° ა. გ. / -34.63; 85.78, დიამეტრი — 137 კმ^[2], სიღრმე — 1,19 კმ^[3].

კრატერის თავდაპირველმა ფორმამ განიცადა მნიშვნელოვანი დეფორმაცია, რაც მას მრავალკუთხედის ფორმას აძლევს. ლილვის სამხრეთ ნაწილს ფარავს სატელიტური კრატერი აბელ A, დასავლეთით — კრატერები აბელ L და აბელ M. ლილვის ჩრდილო-აღმოსავლეთი ნაწილი გადაფარავს პატარა კრატერის ნაშთებს. ზვინულის მაქსიმალური სიმაღლე მიმდებარე ტერიტორიის ზემოთ არის 1600 მ, კრატერის მოცულობა დაახლოებით 16000 კმ³. კრატერის თასის აღმოსავლეთი ნაწილი გათლილი იყო ლავის ნაკადებით, რის გამოც შედარებით ბრტყელი ტერიტორია დაბალი ალბედოით დარჩა. თასის დასავლეთი ნაწილი უფრო არათანაბარია და იგივე ალბედო აქვს, როგორც მიმდებარე ტერიტორიას.

აბელის კრატერთან აღმოაჩინეს მაგნიტური და გრავიტაციული ანომალიები.

სატელიტური კრატერები

დევიდ კემბელის ფოტო
აბელი^[2]	კოორდინატები	დიამეტრი, კმ
A	36°19′S 85°48′E / 36.31° ს. გ. 85.8° ა. გ. / -36.31; 85.8 (Абель A)	27.8
B	36°43′S 82°36′E / 36.72° ს. გ. 82.6° ა. გ. / -36.72; 82.6 (Абель B)	41.6
C	36°08′S 81°25′E / 36.13° ს. გ. 81.41° ა. გ. / -36.13; 81.41 (Абель C)	36.8
D	37°40′S 86°27′E / 37.67° ს. გ. 86.45° ა. გ. / -37.67; 86.45 (Абель D)	27.9
E	37°32′S 84°26′E / 37.54° ს. გ. 84.44° ა. გ. / -37.54; 84.44 (Абель E)	14.0
J	36°12′S 79°52′E / 36.2° ს. გ. 79.87° ა. გ. / -36.2; 79.87 (Абель J)	18.8
K	34°41′S 77°28′E / 34.69° ს. გ. 77.46° ა. გ. / -34.69; 77.46 (Абель K)	9.9
L	34°33′S 82°23′E / 34.55° ს. გ. 82.39° ა. გ. / -34.55; 82.39 (Абель L)	54.1
M	32°23′S 83°31′E / 32.38° ს. გ. 83.52° ა. გ. / -32.38; 83.52 (Абель M)	91.0