ჯუბლეტა
ჯუბლეტა — ტალღოვანი, ზარის ფორმის ხალხური ქვედაკაბა, რომელსაც ალბანელი ქალები ატარებენ. ის ჩვეულებრივ მხრებზე ეკიდება ორი თასმის გამოყენებით. ალბანური ტრადიციული სამოსის ნაწილია, მას აქვს 13-დან 17 ზოლი და 5 ცალი თექა. მკერდი და წინსაფრით დაფარული ჯუბლეტის ნაწილი დამზადებულია ნაქსოვი შავი მატყლისგან. უკანა ნაწილში ხაზგასმულია ზარის ფორმა.
ჯუბლეტა არის უნიკალური ტიპის კაბა მისი განსაკუთრებული ფორმის, სტრუქტურისა და დეკორატიული სისტემისთვის. მას ატარებენ ალბანელები ჩრდილოეთ ალბანეთში, კოსოვოში, ჩრდილოეთ მაკედონიასა და მონტენეგროში. ჯუბლეტას ორი ტიპი არსებობს: ერთი ვიწროა, მეორე კი დიდი. რაც შეეხება ფერებს, დღესდღეობით მხოლოდ ორი ფერი გამოიყენება: თეთრი გაუთხოვარი ქალებისთვის და შავი დაქორწინებულებისთვის, თუმცა წარსულში მრავალი ფერი გამოიყენებოდა, რასაც მოწმობს XVII საუკუნის ავტორი, რომელიც ამტკიცებდა, რომ ფარშევანგს არ ჰქონდა იმდენი ფერი, რამდენიც ქსუბლეტას ატარებდნენ კელმენდის ქალები. ითვლება, რომ ბოლო ორი საუკუნის განმავლობაში ფერების შემცირება განპირობებულია მისი გამოყენების შეზღუდვით მხოლოდ შორეულ მთიან რაიონებში.
ჯუბლეტა 2022 წელს შეიტანეს იუნესკოს მიერ გადაუდებელ დაცვაში საჭირო არამატერიალური კულტურული მემკვიდრეობის სიაში [1] [2]
ისტორია
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]ჯუბლეტას უძველესი წარმოშობა აქვს. [3] იგი წარმოადგენს მსგავსებას ბოსნიაში ნაპოვნი ზოგიერთი ნეოლითის ფიგურის ტარებასთან, მაგრამ ასევე ხმელთაშუა ზღვის რეგიონის სხვა რაიონებში, რომლებიც მიეკუთვნება ჩვენს წელთაღრიცხვამდე II ათასწლეულს და შესაბამისად აკავშირებს ძველ ხმელთაშუა ზღვის ცივილიზაციას. [4] მას ჩვეულებრივ ამშვენებს უძველესი წარმართული წარმოშობის ალბანური სიმბოლური ელემენტები, როგორიცაა მზის, მთვარის, ვარსკვლავების, არწივების და გველების სიმბოლოები. ძირითადად გეომეტრიული ორნამენტები გვიჩვენებს ამ კოსტუმის არქაულ ხასიათს.
სქოლიო
[რედაქტირება | წყაროს რედაქტირება]- ↑ UNESCO - Xhubleta, skills, craftsmanship and forms of usage en. ციტირების თარიღი: 2022-12-13
- ↑ Xhubleta shqiptare, tashmë pasuri e gjithë njerëzimit, UNESCO e merr në mbrojtje bashkë me dijebërjen e saj! Margariti: Vendim unanim, copëz Shqipërie për botën - Shqiptarja.com sq. ციტირების თარიღი: 2022-12-13
- ↑ Gjergji 2004.
- ↑ შეცდომა თარგის გამოძახებისას: cite web: პარამეტრები url და title აუცილებელად უნდა მიეთითოს..