Tiibaa

Tuba 25J Conn BBb

Tiibaa kɛna minziiki wonuu kɩhʋlʋʋ. Ɖɩcɔna kɔyɔ ɖɩnaɣ size kɩwɛɛ hɔʋʋ yaa kɩhɔʋʋ kɛlɛ kuwiviɖi hɔʋʋ. Ɛsɩma ɛnʋzɩ ɛ-saɣʋʋ wɛ ndɩ nɛ ɛ-wɛtʋ wɛ ɖɔɖɔ ndɩ yɔɔ lɛ, ɛ-kɛ kuwiviɖi hɔʋʋ cikpeluu tʋ. Tom piye tiibaa ɖɩnɛ, ɖikiɖe keɣke lɩna Laatɩnɩ kʋnʋŋ taa kɛnɛ. Wɛɛ wɛɛ ɖoomuu n̄ʋʋ ŋgʋ kɩ-taa lɛ, tiibaa kaɣkɛ ŋgandɩyɛ sʋsɔyɛ siŋŋ.

Ŋna-ɖɩ ndɔ, ŋna size ɖɩ-kotaa. Nɛ palakɩna-ɖɩ kpem yaa pa-hʋlʋʋ ɖɩ-kpem kɛ sɔɔjanaa pɩlʋʋ taa. Kɛlɛm kɛlɛm yɔɔ hɩla ɖɩmayɛ ɖɩɖʋyɛ tɛ hɔlʋʋ taa lɛ, «tiibaa» wonuu minziiki n̄ɩŋgʋ kʋnɛ, ki-kpeluu kɩ-taa kɛ sɔnɔ alɩwaatʋ tʋnɛ tɩ-taa kɛ soo wonduu ndɩ ndɩ.

Picswiss BL-47-21

Ɛlɛ tɩ-wɛna tʋkaɣ ɖɔɖɔ nɛ patɩlɩɣna tʋ camɩyɛ, yaa papazɩɣ pasɩŋ-tʋ lɔŋ tɩ-mabʋʋ taa yaa tɩ-tɛyɩtʋ taa. Yʋsaɣ keɣleee naʋʋ kɩjaʋ yɔɔ kɩmaɣzɩnaʋ kpɩtɩna labʋtʋ ndʋ tɩ-taatɩ caɣʋ ɖoo kiɖe tɛɛ yɔ. Tiibaa lubutu lɩna yekuyu nɔɔyʋʋ cɔlɔ. Wɛtʋ lɛɛɣzɩtʋ hɔlʋʋ taa lɛ, wonuu kʋnɛ kɩ-hɔʋʋ kwivri kɛ kɔɔnɔɔ n̄ɩŋgʋ kpaɖʋ 19 kʋnɛ taa.

Pɩ-kpaʋ nɛ ɛzɩ pɩnaɣ 1835 taa lɛ, ɖa-caa Wieprecht, weyi ɛ-kɛkɛ minziiki wondu tʋmɩyɛ yɔɔ cɔnayʋ sʋsɔ kɛ Prussie ɛjaɖɛ taa yɔ, ɛpɔzaɣ tamaɣ lɩzʋyʋ caama tʋ ɖa-caa sʋsɔ Johann Gottfried Moritz size ɛlabɩ tʋmɩyɛ naɖɩ.

Tʋmɩyɛ nɖɩ yɔ size ɛcɔlɩ minziiki wondu ndʋ palaba kuwiviɖi yɔ camɩyɛ pa ndʋ lɛ ti-wilitu yaa ti-tilitu taa. Nɛ paɣ pɩla ɛzɩma yɔ, paɣbɩzɩ pɛwɛna tʋkaɣ kɩpaŋga nakayɩ kɛ wilitu yaa tilitu taa. Nɛ tɩ-tɛ tɩ-wɛna ɖɔɖɔ matʋ kʋyʋmtʋ tɩ-kɛnayʋ taa.

Tuba range

Hɔlʋʋ lɛɣkʋ taa ɖɔɖɔ lɛ, ɖɩnaɣ size, pɩɩwɛ ɖɔɖɔ se sʋsɔ ɖa-caa W. Schuster ɛ-cɔlɩ pɩkpaɣʋ nɛ ɛzɩ pɩnaɣ 1830 nɛ 1835 mbɩyɔ kɛ tiibaa ŋgʋ kɩwɛna kɔŋgɔŋ cikpeŋ naadozo yɔ. Ɖɩtaasɔ ɖɔɖɔ size soo wondu luɖu wɛna wɛtʋ ndɩ ndɩ lɛɣtʋ ndʋ tɩ-pɩzɩɣ tɩsɩna ɖɔɖɔ nɛ lubutu nʋmɔʋ taa yɔ.