ಮೈಸೂರಿನ ಸಂಸ್ಕೃತಿ

ಮೈಸೂರು ಅರಮನೆ

ಮೈಸೂರು ನಗರವನ್ನು ಕರ್ನಾಟಕದ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ರಾಜಧಾನಿ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಅನೇಕ ಶತಮಾನಗಳ ಕಾಲ ಮೈಸೂರು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯವನ್ನು ಒಡೆಯರ್ ರಾಜರು ಆಳುತ್ತಿದ್ದರು. ಒಡೆಯರ್‌ ರಾಜರು ಕಲೆ ಮತ್ತು ಸಂಗೀತದ ಮಹಾನ್ ಪೋಷಕರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಮೈಸೂರನ್ನು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕೇಂದ್ರವನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿದರು. ಮೈಸೂರು ಜಿಲ್ಲೆಯು ಅರಮನೆಗಳು, ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳು ಮತ್ತು ಕಲಾ ಗ್ಯಾಲರಿಗಳಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ದಸರಾ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ಇಲ್ಲಿ ನಡೆಯುವ ಉತ್ಸವಗಳು ಪ್ರಪಂಚದಾದ್ಯಂತದ ಪ್ರೇಕ್ಷಕರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತವೆ. ಮೈಸೂರು ಮಸಾಲಾ ದೋಸೆ ಮತ್ತು ಮೈಸೂರು ಪಾಕ್‌ನಂತಹ ಜನಪ್ರಿಯ ಭಕ್ಷ್ಯಗಳಿಗೆ ಮೈಸೂರು ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. ಮೈಸೂರು ಸಿಲ್ಕ್ ಸೀರೆ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಜನಪ್ರಿಯ ರೇಷ್ಮೆ ಸೀರೆಯ ಮೂಲವೂ ಮೈಸೂರು ಆಗಿದೆ ಮತ್ತು ಮೈಸೂರು ಪೇಂಟಿಂಗ್ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಜನಪ್ರಿಯವಾದ ಚಿತ್ರಕಲೆಗೆ ಕಾರಣವಾಗಿದೆ.

ಹಬ್ಬಗಳು

ಮೈಸೂರಿನ ಚಾಮುಂಡಿ ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲಿರುವ ಚಾಮುಂಡಿ ದೇವಸ್ಥಾನ

ದಸರಾ

ದಸರಾವು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದ ನಾಡಹಬ್ಬ ಆಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ನವರಾತ್ರಿ ಅಂದರೆ ಒಂಬತ್ತು ರಾತ್ರಿಗಳು ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಮತ್ತು ಇದು ೧೦ ದಿನಗಳ ಹಬ್ಬವಾಗಿದ್ದು, ಕೊನೆಯ ದಿನ ವಿಜಯದಶಮಿ, ದಸರಾದ ಅತ್ಯಂತ ಮಂಗಳಕರ ದಿನವಾಗಿದೆ. ದಸರಾ ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಸೆಪ್ಟೆಂಬರ್ ಅಥವಾ ಅಕ್ಟೋಬರ್ ತಿಂಗಳಲ್ಲಿ ಬರುತ್ತದೆ. ದಂತಕಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ವಿಜಯದಶಮಿಯು ದುಷ್ಟರ ವಿರುದ್ಧ ಸತ್ಯದ ವಿಜಯವನ್ನು ಸೂಚಿಸುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಹಿಂದೂ ದೇವತೆ ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ ರಾಕ್ಷಸ ಮಹಿಷಾಸುರನನ್ನು ಕೊಂದ ದಿನವಾಗಿದೆ. ಮಹಿಷಾಸುರ ರಾಕ್ಷಸ, ಅವನ ಹೆಸರು ಮೈಸೂರು ಎಂಬ ಹೆಸರಿನಿಂದ ಬಂದಿದೆ.

೧೬೧೦ ರಲ್ಲಿ ಒಡೆಯರ್ ರಾಜ, ಒಂದನೇ ರಾಜ ಒಡೆಯರ್ (ಕ್ರಿ.ಶ.೧೫೭೮-೧೬೧೭) ಅವರು ದಸರಾ ಉತ್ಸವಗಳನ್ನು ಮೊದಲು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ದಸರಾ ಹಬ್ಬದ ಸಮಯದಲ್ಲಿಮೈಸೂರು ಅರಮನೆ ಝಗಮಗಿಸುತ್ತದೆ. ಮೈಸೂರಿನ ಚಾಮುಂಡಿ ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲಿರುವ ಚಾಮುಂಡಿ ದೇವಸ್ಥಾನದಲ್ಲಿ ಒಡೆಯರ್ ರಾಜ ದಂಪತಿಗಳು ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ ದೇವಿಗೆ ವಿಶೇಷ ಪೂಜೆ ಸಲ್ಲಿಸುವುದರೊಂದಿಗೆ ಉತ್ಸವಗಳು ಪ್ರಾರಂಭವಾಗುತ್ತವೆ. ಇದರ ನಂತರ ವಿಶೇಷ ದರ್ಬಾರ್ (ರಾಜರ ಸಭೆ) ನಡೆಯಲಿದೆ. ದರ್ಬಾರ್ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಅಥವಾ ದಸರಾ ಆಚರಣೆಯ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ವಿಧ್ಯುಕ್ತ ಮೆರವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಮೈಸೂರು ಪೇಟಾವನ್ನು ರಾಜರು ಧರಿಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಇದು ೧೮೦೫ ರಲ್ಲಿ ಮೂರನೇ ಕೃಷ್ಣರಾಜ ಒಡೆಯರ್ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ, ರಾಜನು ದಸರಾ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರು ಅರಮನೆಯಲ್ಲಿ ವಿಶೇಷ ದರ್ಬಾರ್ ನಡೆಸುವ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದಾಗ; ರಾಜಮನೆತನದ ಸದಸ್ಯರು, ವಿಶೇಷ ಆಹ್ವಾನಿತರು, ಅಧಿಕಾರಿಗಳು ಮತ್ತು ಜನಸಾಮಾನ್ಯರು ಭಾಗವಹಿಸಿದ್ದರು. ರಾಜನ ಆಸ್ಥಾನಕ್ಕೆ ಹಾಜರಾಗುವ ರಾಜ ಮತ್ತು ಪುರುಷರು ದರ್ಬಾರ್ ಉಡುಗೆ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಉಡುಪನ್ನು ಧರಿಸುತ್ತಾರೆ, ಇದು ಬಿಳಿ ಪ್ಯಾಂಟ್‍, ಕಪ್ಪು ಕೋಟ್ ಮತ್ತು ಕಡ್ಡಾಯ ಮೈಸೂರು ಪೇಟಾವನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಒಡೆಯರ್ ಕುಟುಂಬದ ವಂಶಸ್ಥರಾದ ಯದುವೀರ್ ಕೃಷ್ಣದತ್ತ ಚಾಮರಾಜ ಒಡೆಯರ್ ಅವರು ದಸರಾ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಖಾಸಗಿ ದರ್ಬಾರ್ ನಡೆಸುವುದರೊಂದಿಗೆ ಈ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಈಗಲೂ ಮುಂದುವರೆಸಲಾಗಿದೆ. ಮಹಾನವಮಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ದಸರಾದ ಒಂಬತ್ತನೇ ದಿನವು ರಾಜನ ಖಡ್ಗವನ್ನು ಪೂಜಿಸುವ ಮಂಗಳಕರ ದಿನವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಇದನ್ನು ಆನೆಗಳು, ಒಂಟೆಗಳು ಮತ್ತು ಕುದುರೆಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡ ಮೆರವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಕರೆದೊಯ್ಯಲಾಗುತ್ತದೆ.

ವಿಜಯದಶಮಿಯಂದು, ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ದಸರಾ ಮೆರವಣಿಗೆಯನ್ನು ಅಂದರೆ ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿ ಜಂಬೂ ಸವಾರಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಮೆರವಣಿಗೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಆಕರ್ಷಣೆಯೆಂದರೆ ಅಲಂಕೃತವಾದ ಆನೆಯ ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಚಿನ್ನದ ಮಂಟಪದ ಮೇಲೆ ಚಾಮುಂಡೇಶ್ವರಿ ದೇವಿಯ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಇರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ವಿಗ್ರಹವನ್ನು ಮೆರವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ತೆಗೆದುಕೊಂಡು ಹೋಗುವ ಮೊದಲು ರಾಜ ದಂಪತಿಗಳು ಮತ್ತು ಇತರ ಆಹ್ವಾನಿತರು ಪೂಜಿಸುತ್ತಾರೆ. ವರ್ಣರಂಜಿತ ಕೋಷ್ಟಕಗಳು, ನೃತ್ಯ ಗುಂಪುಗಳು, ಸಂಗೀತ ಬ್ಯಾಂಡ್‌ಗಳು, ಅಲಂಕೃತ ಆನೆಗಳು, ಕುದುರೆಗಳು ಮತ್ತು ಒಂಟೆಗಳು ಈ ಮೆರವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಇರುತ್ತದೆ. ಇದು ಮೈಸೂರು ಅರಮನೆಯಿಂದ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿ ಬನ್ನಿಮಂಟಪ ಎಂಬ ಸ್ಥಳದಲ್ಲಿ ಕೊನೆಗೊಳ್ಳುತ್ತದೆ, ಅಲ್ಲಿ ಬನ್ನಿ ಮರವನ್ನು ಪೂಜಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮಹಾಭಾರತದ ಒಂದು ದಂತಕಥೆಯ ಪ್ರಕಾರ, ಬನ್ನಿ ಮರವನ್ನು ಪಾಂಡವರು ತಮ್ಮ ಒಂದು ವರ್ಷಅಜ್ಞಾತವಾಸ ಅವಧಿಯಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ತೋಳುಗಳನ್ನು ಮರೆಮಾಡಲು ಬಳಸಿದರು. ಯಾವುದೇ ಯುದ್ಧವನ್ನು ಕೈಗೊಳ್ಳುವ ಮೊದಲು, ರಾಜರು ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕವಾಗಿ ಯುದ್ಧದಲ್ಲಿ ವಿಜಯಶಾಲಿಯಾಗಲು ಸಹಾಯ ಮಾಡಲು ಈ ಮರವನ್ನು ಪೂಜಿಸುತ್ತಾರೆ. ವಿಜಯದಶಮಿಯ ರಾತ್ರಿ ಬನ್ನಿಮಂಟಪದ ಮೈದಾನದಲ್ಲಿ ಪಂಜಿನ ಬೆಳಕಿನ ಮೆರವಣಿಗೆ ಎಂಬ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮದೊಂದಿಗೆ ದಸರಾ ಉತ್ಸವಗಳು ಮುಕ್ತಾಯಗೊಳ್ಳಲಿವೆ.

ದಸರಾ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮತ್ತೊಂದು ಪ್ರಮುಖ ಆಕರ್ಷಣೆಯೆಂದರೆ ಮೈಸೂರು ಅರಮನೆಯ ಒಮೈದಾನದಲ್ಲಿ ದಸರಾ ವಸ್ತುಪ್ರದರ್ಶನವನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಪ್ರದರ್ಶನವು ದಸರಾ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಪ್ರಾರಂಭವಾಗಿ ಡಿಸೆಂಬರ್ ವರೆಗೆ ಇರುತ್ತದೆ. ಬಟ್ಟೆಗಳು, ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್ ವಸ್ತುಗಳು, ಅಡುಗೆ ಸಾಮಾನುಗಳು, ಸೌಂದರ್ಯವರ್ಧಕಗಳು ಮತ್ತು ಖಾದ್ಯಗಳಂತಹ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಮಾರಾಟ ಮಾಡುವ ವಿವಿಧ ಮಳಿಗೆಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಗಿದೆ ಇದು ಅನೇಕ ಸಂಖ್ಯೆಯ ಜನರನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತವೆ. ವಿವಿಧ ಸರ್ಕಾರಿ ಏಜೆನ್ಸಿಗಳು ತಾವು ಕೈಗೊಂಡ ಸಾಧನೆಗಳು ಮತ್ತು ಯೋಜನೆಗಳನ್ನು ಸೂಚಿಸಲು ಸ್ಟಾಲ್‌ಗಳನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸುತ್ತವೆ.

ದಸರಾದ ೧೦ ದಿನಗಳಲ್ಲಿ, ಮೈಸೂರು ನಗರದ ಸುತ್ತಮುತ್ತಲಿನ ಸಭಾಂಗಣಗಳಲ್ಲಿ ವಿವಿಧ ಸಂಗೀತ ಮತ್ತು ನೃತ್ಯ ಕಛೇರಿಗಳು ನಡೆಯುತ್ತವೆ. ಈ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ ಸಂಗೀತಗಾರರು ಮತ್ತು ನೃತ್ಯ ಗುಂಪುಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶನ ನೀಡಲು ಆಹ್ವಾನಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ದಸರಾ ಸಮಯದಲ್ಲಿ ಮತ್ತೊಂದು ಆಕರ್ಷಣೆ ಕುಸ್ತಿ ಸ್ಪರ್ಧೆ ಇದು ಭಾರತದಾದ್ಯಂತ ಕುಸ್ತಿಪಟುಗಳನ್ನು ಆಕರ್ಷಿಸುತ್ತದೆ.

ಅರಮನೆಗಳು

ಮೈಸೂರಿನ ಒಡೆಯರ್ ರಾಜರು ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿ ಕೆಲವು ಅರಮನೆಗಳನ್ನು ನಿರ್ಮಿಸಿದ್ದ ಕಾರಣ ಈ ನಗರಕ್ಕೆ ಅರಮನೆಗಳ ನಗರ ಎಂಬ ಹೆಸರು ಬಂದಿದೆ. ಅಲ್ಲಿ ಇರುವ ಕೆಲವು ಅರಮನೆಗಳು:

ಅಂಬಾವಿಲಾಸ ಅರಮನೆ

ಅಂಬಾವಿಲಾಸ ಅರಮನೆ ಅಥವಾ ಮೈಸೂರು ಅರಮನೆ

ಮೈಸೂರಿನ ಜಗನ್ಮೋಹನ ಅರಮನೆ

ಮೈಸೂರಿನ ಜಯಲಕ್ಷ್ಮಿ ವಿಲಾಸ ಭವನ

ಮೈಸೂರಿನ ಲಲಿತ ಮಹಲ್

ಮೈಸೂರು ಅರಮನೆಯ ಪ್ರವೇಶ ದ್ವಾರ

ಇದು ಮೈಸೂರಿನ ಮುಖ್ಯ ಅರಮನೆ ಮತ್ತು ಇದನ್ನು ಮೈಸೂರು ಅರಮನೆ ಎಂದೂ ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ. ಈ ಅರಮನೆಯನ್ನು ೧೯೧೨ ರಲ್ಲಿ ಇಂಡೋ-ಸಾರ್ಸೆನಿಕ್ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು. ೧೮೯೭ ರ ಫೆಬ್ರವರಿಯಲ್ಲಿ ಚಾಮರಾಜ ಒಡೆಯರ್ ಅವರ ಹಿರಿಯ ಮಗಳು ಜಯಲಕ್ಷಮ್ಮಣ್ಣಿ ಅವರ ವಿವಾಹದ ಸಂದರ್ಭದಲ್ಲಿ ಅಸ್ತಿತ್ವದಲ್ಲಿದ್ದ ಈ ಮರದ ಅರಮನೆಯು ಬೆಂಕಿಯಲ್ಲಿ ಸುಟ್ಟುಹೋಯಿತು. ಈ ಅರಮನೆಯ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಿ ಶ್ರೀ ಹೆನ್ರಿ ಇರ್ವಿನ್ ಮತ್ತು ಸಲಹಾ ಎಂಜಿನಿಯರ್ ಶ್ರೀ ಇ ಡಬ್ಲ್ಯೂ ಫ್ರಿಚ್ಲೆ ಆಗಿದ್ದರು. ಅರಮನೆಯು ಮೂರು ಅಂತಸ್ತಿನ ರಚನೆಯಾಗಿದ್ದು, ನೆಲದಿಂದ ೧೪೫ ಅಡಿಗಳಷ್ಟು ಎತ್ತರದ ಗಿಲ್ಡೆಡ್ ಗುಮ್ಮಟದೊಂದಿಗೆ ಎತ್ತರದ ಗೋಪುರವಿದೆ. ಮೊದಲ ಮಹಡಿಯಲ್ಲಿ ಭವ್ಯವಾದ ದರ್ಬಾರ್ ಹಾಲ್ ಇದೆ, ಅಲ್ಲಿ ರಾಜರು ತಮ್ಮ ಸಭೆಗಳನ್ನು ನಡೆಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಅರಮನೆಯೊಳಗಿನ ಕೆಲವು ಪ್ರಮುಖ ಸಭಾಂಗಣಗಳೆಂದರೆ ಕಲ್ಯಾಣ ಮಂಟಪ, ಗೊಂಬೆಗಳ ಹಾಲ್ ಮತ್ತು ಅಂಬಾ ವಿಲಾಸ (ಖಾಸಗಿ ಸಭಾಂಗಣ). ಜೀವಸದೃಶ ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳು, ಭಿತ್ತಿಚಿತ್ರಗಳು, ಟ್ರೋಫಿಗಳು, ಬಣ್ಣದ ಗಾಜಿನ ಕಿಟಕಿಗಳು ಮತ್ತು ಅಲಂಕರಿಸಿದ ಗುಮ್ಮಟಗಳು ಈ ಅರಮನೆಯ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪದ ವೈಭವವನ್ನು ಹೆಚ್ಚಿಸುತ್ತವೆ.

ಜಗನ್ಮೋಹನ ಅರಮನೆ

ಜಗನ್ಮೋಹನ ಅರಮನೆಯನ್ನು ೧೮೬೧ ರಲ್ಲಿ ಮೂರನೇ ಕೃಷ್ಣರಾಜ ಒಡೆಯರ್ ಅವರು ಪ್ರಧಾನವಾಗಿ ಹಿಂದೂ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ರಾಜಮನೆತನಕ್ಕೆ ಪರ್ಯಾಯ ಅರಮನೆಯಾಗಿ ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸಲು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ಈ ಅರಮನೆಯು ಮೂರು ಮಹಡಿಗಳನ್ನು ಮತ್ತು ಬಣ್ಣದ ಗಾಜಿನ ಕವಾಟುಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇದು ೧೯೧೫ ರಿಂದ ಶ್ರೀ ಜಯಚಾಮರಾಜೇಂದ್ರ ಆರ್ಟ್ ಗ್ಯಾಲರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶಿಸಲಾದ ಸಂಗ್ರಹಗಳಲ್ಲಿ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ತಿರುವಾಂಕೂರು ದೊರೆ ರಾಜಾ ರವಿವರ್ಮ, ರಷ್ಯಾದ ವರ್ಣಚಿತ್ರಕಾರ ಸ್ವೆಟೋಸ್ಲಾವ್ ರೋರಿಚ್ ಮತ್ತು ಮೈಸೂರು ಪೇಂಟಿಂಗ್ ಶೈಲಿಯ ಅನೇಕ ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳು ಸೇರಿವೆ. ಇಲ್ಲಿನ ದರ್ಬಾರ್ ಹಾಲ್ ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಆರಂಭಿಕ ಘಟಿಕೋತ್ಸವ ನಡೆದ ಸ್ಥಳವಾಗಿತ್ತು. ಸಭಾಂಗಣವು ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಆಯೋಜಿಸಲು ಕಾರ್ಯನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತದೆ.

ಜಯಲಕ್ಷ್ಮಿ ವಿಲಾಸ್ ಮ್ಯಾನ್ಷನ್

ಈ ಅರಮನೆಯನ್ನು೧೯೦೫ ರಲ್ಲಿ ಚಾಮರಾಜ ಒಡೆಯರ್ ಅವರು ತಮ್ಮ ಹಿರಿಯ ಮಗಳು ಜಯಲಕ್ಷ್ಮಿ ದೇವಿಗಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ಈ ಮಹಲನ್ನು ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯವು ತನ್ನ ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಕ್ಯಾಂಪಸ್‌ಗಾಗಿ ಸ್ವಾಧೀನಪಡಿಸಿಕೊಂಡಿತು. ಇದನ್ನು ೨೦೦೨ ರಲ್ಲಿ ಇನ್ಫೋಸಿಸ್ ಫೌಂಡೇಶನ್ ಒದಗಿಸಿದ ನಿಧಿಯಿಂದ ನವೀಕರಿಸಲಾಯಿತು. ಈ ಮಹಲಿನ ಮುಖ್ಯ ಸಭಾಂಗಣವು ಕಲ್ಯಾಣ ಮಂಟಪವಾಗಿದ್ದು, ಎಂಟು ದಳಗಳ ಆಕಾರದ ಗುಮ್ಮಟವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಗಾಜಿನ ಕಿಟಕಿಗಳು ಮತ್ತು ಮೇಲ್ಭಾಗದಲ್ಲಿ ಚಿನ್ನದ ಲೇಪಿತ ಕಲಶ ಇದೆ. ಕಲ್ಯಾಣ ಮಂಟಪದ ಸಭಾಂಗಣದಲ್ಲಿ ಬರಹಗಾರರ ಗ್ಯಾಲರಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಹೊಸ ಗ್ಯಾಲರಿಯನ್ನು ರಚಿಸಲಾಗಿದೆ, ಇದು ಕನ್ನಡದ ಖ್ಯಾತ ಬರಹಗಾರರ ವೈಯಕ್ತಿಕ ವಸ್ತುಗಳು, ಛಾಯಾಚಿತ್ರಗಳು, ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳು ಮತ್ತು ಬರಹಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಪರಂಪರೆಯ ರಚನೆಗೆ ವಿಶೇಷವಾದ ಬೆಳಕಿನ ವ್ಯವಸ್ಥೆಯನ್ನು ಕೂಡ ಸೇರಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಮಹಲು ದೇಶದ ಮೊದಲ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯ ಸಂಕೀರ್ಣ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ.

ಲಲಿತ ಮಹಲ್

ಈ ಅರಮನೆಯ ವಾಸ್ತುಶಿಲ್ಪಿ ಶ್ರೀ ಇ ಡಬ್ಲ್ಯೂ ಫ್ರಿಚ್ಲಿ. ೧೯೨೧ರಲ್ಲಿ ಭಾರತದ ವೈಸರಾಯ್ ಅವರ ವಿಶೇಷ ವಾಸ್ತವ್ಯಕ್ಕಾಗಿ ಈ ಅರಮನೆಯನ್ನು ನಾಲ್ವಡಿ ಕೃಷ್ಣರಾಜ ಒಡೆಯರ್ ಅವರು ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ಅರಮನೆಯು ಶುದ್ಧ ಬಿಳಿ ಬಣ್ಣವನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ ಮತ್ತು ಅವಳಿ ಅಯಾನಿಕ್ ಕಾಲಮ್‌ಗಳು ಮತ್ತು ಗುಮ್ಮಟಗಳೊಂದಿಗೆ ಇಟಾಲಿಯನ್ ಪಲಾಝೊ ಶೈಲಿಯಲ್ಲಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಇದು ವಿಸ್ತಾರವಾದ ತಾರಸಿ ಮತ್ತು ಭೂದೃಶ್ಯದ ಉದ್ಯಾನಗಳನ್ನು ಸಹ ಹೊಂದಿದೆ. ಈ ಅರಮನೆಯನ್ನು ಈಗ ಅಶೋಕ್ ಗ್ರೂಪ್ ಆಫ್ ಹೋಟೆಲ್‍ಗೆ ಸೇರಿದ ಪಂಚತಾರಾ ಹೋಟೆಲ್ ಆಗಿ ಪರಿವರ್ತಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅರಮನೆಯ ಕೇಂದ್ರ ಸಭಾಂಗಣವು ರಾಜಮನೆತನದ ಜೀವನ ಗಾತ್ರದ ಭಾವಚಿತ್ರಗಳು, ಗಾಜಿನ ಗುಮ್ಮಟ ಮತ್ತು ಕೆತ್ತಿದ ಮರದ ಕವಾಟುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.

ರಾಜೇಂದ್ರ ವಿಲಾಸ

ಇದು ಚಾಮುಂಡಿ ಬೆಟ್ಟದ ಮೇಲಿರುವ ಅರಮನೆ. ಇದನ್ನು ೧೯೨೦ ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಕಲ್ಪಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ೧೯೩೮-೧೯೩೯ ರಲ್ಲಿ ಪೂರ್ಣಗೊಂಡಿತು. ಇದನ್ನು ಒಡೆಯರ್ ರಾಜರ ಬೇಸಿಗೆ ಅರಮನೆಯಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಲಾಗಿದೆ. ಈ ಅರಮನೆಯು ಪ್ರಸ್ತುತ ರಾಜಮನೆತನದ ವಂಶಸ್ಥರಾದ ಯದುವೀರ್ ಕೃಷ್ಣದತ್ತ ಚಾಮರಾಜ ಒಡೆಯರ್ ಅವರ ಒಡೆತನದಲ್ಲಿದೆ.

ಚೆಲುವಾಂಬ ಮಹಲು

ಈ ಮಹಲನ್ನು ನಾಲ್ವಡಿಕೃಷ್ಣರಾಜ ಒಡೆಯರ್ ಅವರು ತಮ್ಮ ಮೂರನೇ ಮಗಳು ಚೆಲುವರಾಜಮ್ಮಣ್ಣಿಗಾಗಿ ನಿರ್ಮಿಸಿದರು. ಇದು ಈಗ ಕೇಂದ್ರೀಯ ಆಹಾರ ಸಂಶೋಧನಾಲಯ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.

ಚಿತ್ರಕಲೆ

ಮೈಸೂರು ಚಿತ್ರಕಲೆ

ಮೈಸೂರು ಪೇಂಟಿಂಗ್ ಕೃಷ್ಣನನ್ನು ತನ್ನ ಎಂಟು ಪ್ರಧಾನ ಪತ್ನಿಯರೊಂದಿಗೆ ಚಿತ್ರಿಸುತ್ತದೆ.

ಮೈಸೂರು ಚಿತ್ರಕಲೆ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಸಾಂಪ್ರದಾಯಿಕ ಚಿತ್ರಕಲೆ ವಿಜಯನಗರ ಚಿತ್ರಕಲೆ ಶಾಲೆಯ ಒಂದು ಭಾಗವಾಗಿದೆ. ವಿಜಯನಗರ ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಪತನದೊಂದಿಗೆ, ವಿಜಯನಗರ ಚಿತ್ರಕಲೆಗಳಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದ ಕಲಾವಿದರು ನಿರುದ್ಯೋಗಿಗಳಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಒಡೆಯರ್ ರಾಜ, ರಾಜ ಒಡೆಯರ್ (ಕ್ರಿ.ಶ.೧೫೭೮-೧೬೧೭) ಶ್ರೀರಂಗಪಟ್ಟಣದಲ್ಲಿ ಈ ಕಲಾವಿದರಿಗೆ ಪುನರ್ವಸತಿ ನೀಡಿದರು ಮತ್ತು ಅವರ ಆಶ್ರಯದಲ್ಲಿ, ಮೈಸೂರು ಚಿತ್ರಕಲೆ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಚಿತ್ರಕಲೆಯ ಹೊಸ ರೂಪವು ವಿಕಸನಗೊಂಡಿತು. ರಾಜನಿಂದ ನೇಮಿಸಲ್ಪಟ್ಟ ಈ ಕಲಾವಿದರು ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ಮಾಡಲು ಸ್ಥಳೀಯವಾಗಿ ಲಭ್ಯವಿರುವ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಬಳಸಿದರು. ಇವರು ಅಳಿಲು ಕೂದಲನ್ನು ಬ್ರಷ್‌ನಂತೆ ಬಳಸುತ್ತಿದ್ದರು. ಮರದ ಹಲಗೆಯ ಮೇಲೆ ಹರಡಿದ ಬಟ್ಟೆಯು ಚಿತ್ರಕಲೆ ಫಲಕವನ್ನು ರೂಪಿಸಿತು. ಮುಮ್ಮಡಿ ಕೃಷ್ಣರಾಜ ಒಡೆಯರ್ ಮೈಸೂರು ಚಿತ್ರಕಲೆಯ ಬೆಳವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಪಾತ್ರ ವಹಿಸಿದ್ದರು ಮತ್ತು ಅವರ ಆಳ್ವಿಕೆಯಲ್ಲಿ ೧೦೦೦ ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಭಾವಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ನಿಯೋಜಿಸಿದ್ದಾರೆ ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮೈಸೂರಿನ ಜಗನ್ಮೋಹನ ಅರಮನೆಯ ಗೋಡೆಗಳ ಮೇಲೆ ಈ ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಅನೇಕವನ್ನು ಈಗಲೂ ಕಾಣಬಹುದು.

ಗಂಜಿಫಾ ಕಲೆ

ದಶಾವತಾರ ಗಂಜಪ

ಗಂಜೀಫಾ ಪ್ರಾಚೀನ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಜನಪ್ರಿಯ ಕಾರ್ಡ್ ಆಟವಾಗಿತ್ತು. ಮೊಘಲರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಆಡಲ್ಪಟ್ಟ ಗಂಜೀಫಾ ಈಗ ಆಟಕ್ಕಿಂತ ಇಸ್ಪೀಟೆಲೆಗಳಲ್ಲಿನ ಕಲಾಕೃತಿಗಳಿಗೆ ಹೆಚ್ಚು ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿ, ಈ ಆಟವನ್ನು ಚಾಡ್ (ದೇವರ ಆಟ) ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಗಂಜೀಫಾ ಕಲೆಯ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಪ್ರತಿಪಾದಕರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾದ ಗಂಜೀಫ ರಘುಪತಿ ಭಟ್ಟ ಅವರು ಮೈಸೂರಿನ ನಿವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದು, ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿ ಅಂತರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಗಂಜೀಫಾ ಸಂಶೋಧನಾ ಕೇಂದ್ರವನ್ನು ಸ್ಥಾಪಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಕಾರ್ಡ್‌ಗಳು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ವೃತ್ತಾಕಾರದಲ್ಲಿರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಕೆಲವೊಮ್ಮೆ ಆಯತಾಕಾರದ ಆಕಾರದಲ್ಲಿರುತ್ತವೆ ಮತ್ತು ಅವುಗಳ ಮೇಲೆ ಸೊಗಸಾದ ವರ್ಣಚಿತ್ರಗಳೊಂದಿಗೆ ಮೆರುಗೆಣ್ಣೆ ಬೆನ್ನಿನಿಂದ ಕೂಡಿರುತ್ತವೆ.

ಮರಗೆಲಸ

ಮರದ ಕೆತ್ತನೆಯ ಕೆಲಸವನ್ನು ಬಳಸಿ ರಚಿಸಲಾದ ಆನೆ.

ಸಂಕೀರ್ಣವಾದ ಮರದ ಕೆಲಸವನ್ನು ರಚಿಸಲು ಬೀಟೆ ಕೆತ್ತಿದ ದಂತದ ಲಕ್ಷಣಗಳನ್ನು ಕೆತ್ತಿಸುವಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿರುವ ಸಾವಿರಾರು ಕಾರ್ಮಿಕರ ಅಸ್ತಿತ್ವವನ್ನು ಬ್ರಿಟಿಷ್ ಬರಹಗಾರರು ಉಲ್ಲೇಖಿಸುತ್ತಾರೆ. ಈಗಲೂ ಸಹ ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿ ಅಂದಾಜು ೪೦೦೦ ಜನರು ಬೀಟೆ ಕೆತ್ತನೆ ಕೆಲಸದಲ್ಲಿ ತೊಡಗಿಸಿಕೊಂಡಿದ್ದಾರೆ ಆದರೂ ಪ್ಲಾಸ್ಟಿಕ್‌ನಂತಹ ಇತರ ಮಾಧ್ಯಮಗಳು ದಂತವನ್ನು ಬದಲಾಯಿಸಿವೆ. ಈ ಸಂಕೀರ್ಣ ಕೆಲಸವು ಹಲವು ಹಂತಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಬೀಟೆಯಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಗಳ ಮಾದರಿಗಳನ್ನು ವಿನ್ಯಾಸಗೊಳಿಸುವುದು ಮತ್ತು ಸೆಳೆಯುವುದು ಮೊದಲ ಹಂತವಾಗಿದೆ. ನಂತರ ಬೀಟೆಯನ್ನು ಮರಗೆಲಸದಿಂದ ಸರಿಯಾದ ಆಕಾರದಲ್ಲಿ ಕತ್ತರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಕೆತ್ತಬೇಕಾದ ದೃಶ್ಯ ಕಲೆಗಳ ಆಕಾರಕ್ಕೆ ಎಚ್ಚರಿಕೆಯಿಂದ ಕತ್ತರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಬೀಟೆಯಲ್ಲಿ ದೃಶ್ಯ ಕಲೆಗಳ ಕೆತ್ತನೆಯನ್ನು ಎಚ್ಚರಿಕೆಯಿಂದ ಮಾಡಲಾಗುತ್ತದೆ. ಮುಂದೆ ನಂತರ ಮರವನ್ನು ಮರಳು ಕಾಗದವನ್ನು ಬಳಸಿ ನಯಗೊಳಿಸಿ ಹೊಳಪಿನ ನೋಟವನ್ನು ನೀಡುತ್ತಾರೆ.

ಫ್ಯಾಷನ್

ಮೈಸೂರು ರೇಷ್ಮೆ ಸೀರೆ

ಗೋಲ್ಡನ್ ಝರಿಯೊಂದಿಗೆ ಮೈಸೂರು ಸಿಲ್ಕ್ ಸೀರೆ

ಮೈಸೂರು ನಗರವು ಮೈಸೂರು ಸಿಲ್ಕ್ ಸೀರೆಗಳ ತವರು ಎಂದು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಪಡೆದಿದೆ. ಮೈಸೂರು ಸಿಲ್ಕ್ ಕೆಎಸ್‌ಐಸಿ (ಕರ್ನಾಟಕ ಸಿಲ್ಕ್ ಇಂಡಸ್ಟ್ರೀಸ್ ಕಾರ್ಪೊರೇಷನ್) ಉತ್ಪಾದಿಸುವ ರೇಷ್ಮೆ ಸೀರೆಗಳಿಗೆ ಟ್ರೇಡ್‌ಮಾರ್ಕ್ ಆಗಿದೆ. ಈ ಸೀರೆಯ ವಿಶಿಷ್ಟ ಲಕ್ಷಣವೆಂದರೆ ಶುದ್ಧ ರೇಷ್ಮೆ ಮತ್ತು ೧೦೦% ಶುದ್ಧ ಚಿನ್ನದ ಝರಿ (೬೫% ಬೆಳ್ಳಿ ಮತ್ತು ೦.೬೫% ಚಿನ್ನವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ಚಿನ್ನದ ಬಣ್ಣದ ದಾರ)ಯನ್ನು ಬಳಸುತ್ತಾರೆ. ಮೈಸೂರು ನಗರದಲ್ಲಿರುವ ರೇಷ್ಮೆ ಕಾರ್ಖಾನೆಯಲ್ಲಿ ಈ ಸೀರೆಗಳನ್ನು ತಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಈ ಕಾರ್ಖಾನೆಯನ್ನು ೧೯೧೨ ರಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರು ಮಹಾರಾಜರು ಸ್ವಿಟ್ಜರ್ಲೆಂಡ್‍ನಿಂದ ೩೨ ಮಗ್ಗಗಳನ್ನು ಆಮದು ಮಾಡಿಕೊಳ್ಳುವ ಮೂಲಕ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ೧೯೮೦ ರಲ್ಲಿ, ಈ ಕಾರ್ಖಾನೆಯನ್ನು ಕೆಎಸ್‌ಐಸಿಗೆ ವರ್ಗಾಯಿಸಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಈಗ ಸುಮಾರು ೧೫೯ ಮಗ್ಗಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಉತ್ಪಾದಿಸುವ ಪ್ರತಿಯೊಂದು ಸೀರೆಯು ಕಸೂತಿ ಕೋಡ್ ಸಂಖ್ಯೆ ಮತ್ತು ದುರುಪಯೋಗವನ್ನು ತಡೆಯಲು ಹಾಲೋಗ್ರಾಮ್‌ನೊಂದಿಗೆ ಬರುತ್ತದೆ. ಮೈಸೂರು ಸಿಲ್ಕ್ ಸೀರೆಗಳು ಹೊಸ ಬಣ್ಣಗಳ ಬಳಕೆಯಿಂದ ವಿನೂತನ ಬದಲಾವಣೆಗೆ ಒಳಗಾಗುತ್ತಿವೆ.

ತಿನಿಸು

ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿ ಸಾಮಾನ್ಯ ಉಪಹಾರವಾದ ಸಾಂಬಾರ್ ಮತ್ತು ಚಟ್ನಿಯೊಂದಿಗೆ ಮಸಾಲೆ ದೋಸೆಯನ್ನು ಬಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ

ಭಾರತೀಯ ಫಿಲ್ಟರ್ ಕಾಫಿ, ಮೈಸೂರಿನ ಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ಆದ್ಯತೆಯ ಪಾನೀಯ

ಮೈಸೂರಿನ ಪಾಕಪದ್ಧತಿಯು ಹೆಚ್ಚಿನ ಮಟ್ಟಿಗೆ ಉಡುಪಿಯ ಪಾಕಪದ್ಧತಿಯನ್ನು ಹೋಲುತ್ತದೆ. ಅಕ್ಕಿಯನ್ನು ಅಡುಗೆಯಲ್ಲಿ ಪ್ರಮುಖ ಆಹಾರ ಪದಾರ್ಥವಾಗಿ ಬಳಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ವಿವಿಧ ಮಸಾಲೆಗಳನ್ನು ಸಹ ಬಳಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಬೆಳಗಿನ ಉಪಾಹಾರವು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಇಡ್ಲಿ ಮತ್ತು ದೋಸೆ ಆಗಿರುತ್ತದೆ. ವಡಾ ಮತ್ತೊಂದು ಜನಪ್ರಿಯ ಉಪಹಾರ ವಸ್ತುವಾಗಿದ್ದು ಇದನ್ನು ಹೆಚ್ಚಾಗಿ ಹೋಟೆಲ್‌ಗಳಲ್ಲಿ ಮಾತ್ರ ತಯಾರಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ. ಇತರ ಜನಪ್ರಿಯ ಉಪಹಾರಗಳಲ್ಲಿ ಶ್ಯಾವಿಗೆ ಬಾತ್ , ರವಾ ಇಡ್ಲಿ, ಒಗ್ಗರಣೆ ಅವಲಕ್ಕಿ, ಪೊಂಗಲ್ ಮತ್ತು ಪೂರಿ ಸೇರಿವೆ. ಮಧ್ಯಾಹ್ನದ ಊಟ ಅಥವಾ ರಾತ್ರಿಯ ಭೋಜನವು ಸಾಮಾನ್ಯವಾಗಿ ಬೇಯಿಸಿದ ಅನ್ನ, ಚಟ್ನಿ, ಸಾಂಬಾರ್, ಉಪ್ಪಿನಕಾಯಿ, ಕರಿ, ಗೊಜ್ಜು (ಸಿಹಿ ಮೇಲೋಗರ), ರಸಂ, ಹಪ್ಪಳ ಮತ್ತು ಮೊಸರುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಮದುವೆಯಂತಹ ಔಪಚಾರಿಕ ಸಂದರ್ಭಗಳಲ್ಲಿ, ಆಹಾರವನ್ನು ಬಾಳೆ ಎಲೆಯ ಮೇಲೆ ಬಡಿಸಲಾಗುತ್ತದೆ ಮತ್ತು ಮೇಲೆ ತಿಳಿಸಿದ ಪದಾರ್ಥಗಳನ್ನು ಹೊರತುಪಡಿಸಿ ಸಿಹಿತಿಂಡಿಗಳು ಮತ್ತು ಕೋಸಂಬರಿಯಂತಹ ಹೆಚ್ಚುವರಿ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುತ್ತದೆ. ಕೆಲವು ಜನಪ್ರಿಯ ಸಿಹಿ ತಿನಿಸುಗಳೆಂದರೆ ರವೆ ಉಂಡೆ, ಲಾಡು, ಪಾಯಸ, ಮೈಸೂರು ಪಾಕ್ ಮತ್ತು ಜಿಲೇಬಿ. ಭೋಜನದ ನಂತರ ವೀಳ್ಯದೆಲೆಯೊಂದಿಗೆ ಅಡಿಕೆ ತಿನ್ನುವುದು ವಾಡಿಕೆಯಾಗಿದೆ. ಭಾರತೀಯ ಫಿಲ್ಟರ್ ಕಾಫಿ ಹೆಚ್ಚಿನ ಮನೆಗಳಲ್ಲಿ ಆದ್ಯತೆಯ ಪಾನೀಯವಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಪ್ರಚಲಿತದಲ್ಲಿರುವ ಕೆಲವು ತಿಂಡಿಗಳೆಂದರೆ ಚಕ್ಕುಲಿ, ಖಾರ ಮಂಡಕ್ಕಿ , ಚುರ್ಮುರಿ ಮತ್ತು ಕೋಡುಬಳೆ. ಮೈಸೂರು ಪಾಕ್ ಮತ್ತು ಮೈಸೂರು ಮಸಾಲಾ ದೋಸೆಗೆ ಮೈಸೂರು ತನ್ನ ಹೆಸರನ್ನು ಪ್ರಸಿದ್ದಿ ಪಡೆದಿದೆ.

ಸಂಸ್ಥೆಗಳು

ಸಿಎವಿಎ

ಚಾಮರಾಜೇಂದ್ರ ಅಕಾಡೆಮಿ ಆಫ್ ವಿಷುಯಲ್ ಆರ್ಟ್ಸ್ (ಸಿಎವಿಎ) ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿರುವ ಒಂದು ಕಲಾ ಅಕಾಡೆಮಿ ಯಾಗಿದ್ದು ಇದು ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯಕ್ಕೆ ಸಂಯೋಜಿತವಾಗಿದೆ. ಇಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಕಲೆ, ಶಿಲ್ಪಕಲೆ, ಗ್ರಾಫಿಕ್ಸ್, ಅನ್ವಯಿಕ ಕಲೆಗಳು, ಛಾಯಾಗ್ರಹಣ, ಮತ್ತು ಕಲಾ ಇತಿಹಾಸದ ಕೋರ್ಸ್‌ಗಳಿಗೆ ಅವಕಾಶ ನೀಡಲಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಮಾಸ್ಟರ್ ಆಫ್ ಫೈನ್ ಆರ್ಟ್ಸ್‌ಗೆ ಕಾರಣವಾಗುವ ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮವನ್ನು ಸಹ ಹೊಂದಿದೆ. ಇದನ್ನು ೧೯೦೬ ರಲ್ಲಿ ಆಗಿನ ಮೈಸೂರು ರಾಜ ನಾಲ್ವಡಿ ಕೃಷ್ಣರಾಜ ಒಡೆಯರ್ ಅವರು ಚಾಮರಾಜೇಂದ್ರ ತಾಂತ್ರಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ರಾಜ ಚಾಮರಾಜೇಂದ್ರ ಒಡೆಯರ್ ಅವರಿಗೆ ಸಮರ್ಪಿತವಾದ ಈ ಸಂಸ್ಥೆಗೆ ಐದನೇ ಕಿಂಗ್ ಜಾರ್ಜ್ ಅಡಿಪಾಯ ಹಾಕಿದರು. ಚಾಮರಾಜೇಂದ್ರ ತಾಂತ್ರಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಯನ್ನು ೧೯೮೧ ರಲ್ಲಿ ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರವು ಸಿಎವಿಎ ಎಂದು ಮರುನಾಮಕರಣ ಮಾಡಿತು ಮತ್ತು ರಷ್ಯಾದ ಹೆಸರಾಂತ ವರ್ಣಚಿತ್ರಕಾರ ಸ್ವೆಟೋಸ್ಲಾವ್ ರೋರಿಚ್ ಅವರ ಸಲಹೆಯ ಮೇರೆಗೆ ಸಿಎವಿಎ ಅನ್ನು ಮುಂಬೈನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಜೆಜೆ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಆರ್ಟ್ಸ್ ಮಾದರಿಯಲ್ಲಿ ರೂಪಿಸಲಾಯಿತು.

ರಂಗಾಯಣ

ಕಲಾಮಂದಿರ, ರಂಗಾಯಣ ರಂಗಮಂದಿರದ ಸ್ಥಳ

ರಂಗಾಯಣವು ಮೈಸೂರಿನ ಕಲಾಮಂದಿರ ಸಭಾಂಗಣದ ಆವರಣದಲ್ಲಿ ನೆಲೆಗೊಂಡಿರುವ ಒಂದು ನಾಟಕ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದೆ. ಇದನ್ನು ೧೯೮೯ ರಲ್ಲಿ ಕರ್ನಾಟಕ ಸರ್ಕಾರವು ಸ್ವಾಯತ್ತ ಸಾಂಸ್ಕೃತಿಕ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿ ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿತು. ಇದು ರಂಗ ತರಬೇತಿ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿರುವ ಭಾರತೀಯ ರಂಗ ಶಿಕ್ಷಣ ಕೇಂದ್ರ ಮತ್ತು ದಾಖಲೀಕರಣ ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧನಾ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿರುವ ಶ್ರೀರಂಗ ರಂಗ ಮಹಿತಿ ಮತ್ತು ಸಂಶೋದನಾ ಕೇಂದ್ರ ಎಂಬ ಎರಡು ವಿಭಾಗಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ. ಹದಿನೈದು ನಟ-ನಟಿಯರ ಮೇಳವನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ರಂಗಾಯಣ ವಾರಾಂತ್ಯದಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರಿನ ಭೂಮಿಗೀತಾ ಥಿಯೇಟರ್‌ನಲ್ಲಿ ಪ್ರದರ್ಶನ ನೀಡುತ್ತದೆ. ಇದು ರಂಗಭೂಮಿ ಉತ್ಸಾಹಿಗಳಿಗೆ ೧ ವರ್ಷದ ಡಿಪ್ಲೊಮಾ ಕೋರ್ಸ್ ಅನ್ನು ಸಹ ನೀಡುತ್ತದೆ.

ಧ್ವನ್ಯಾಲೋಕ

ಧ್ವನ್ಯಾಲೋಕವು ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಮುಂದುವರಿದ ಅಧ್ಯಯನ ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧನೆಗೆ ಮೀಸಲಾದ ಸಂಸ್ಥೆಯಾಗಿದೆ. ಈ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಲೇಖನಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಸಾಹಿತ್ಯ ಮಾನದಂಡ ಎಂಬ ಜರ್ನಲ್ ಅನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸುತ್ತದೆ. ಈ ಸಂಸ್ಥೆಯು ಪ್ರಕಟಿಸಿದ ಇತರ ಕೆಲವು ಪುಸ್ತಕಗಳಲ್ಲಿ ಕಿಪ್ಲಿಂಗ್ಸ್ ಇಂಡಿಯಾ, ಭಾರತೀಯ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಭಕ್ತಿ, ಭಾರತದ ಮೇಲೆ ಪಾಶ್ಚಿಮಾತ್ಯ ಬರಹಗಾರರು, ವೆಸ್ಟ್ ಇಂಡಿಯನ್ ಬರವಣಿಗೆಯ ಜೀವಂತಿಕೆ, ನ್ಯೂಜಿಲೆಂಡ್ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಗ್ಲಿಂಪ್ಸಸ್, ಟಿಎಸ್ ಎಲಿಯಟ್ ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಸಾಹಿತ್ಯ ದೃಶ್ಯಗಳು ಸೇರಿವೆ.

ಆಕಾಶವಾಣಿ (ಆಲ್ ಇಂಡಿಯಾ ರೇಡಿಯೋ)

ಮೈಸೂರು ಆಕಾಶವಾಣಿಯು ಅತ್ಯಂತ ಹಳೆಯ ಪ್ರಸಾರ ಕೇಂದ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿದೆ. ಆಕಾಶವಾಣಿ ಎಂಬ ಪದವನ್ನು ವಾಸ್ತವವಾಗಿ ೧೯೩೬ ರಲ್ಲಿ ಪ್ರೊ.ಎಂ.ವಿ.ಗೋಪಾಲಸ್ವಾಮಿ ಅವರು ಸೃಷ್ಟಿಸಿದರು. ಇದು ಇಂದಿಗೂ ಸಾಕಷ್ಟು ಜನಪ್ರಿಯವಾಗಿದೆ ಮತ್ತು ಸ್ಥಳೀಯ ಸಂಸ್ಕೃತಿ ಮತ್ತು ಸಂಪ್ರದಾಯಗಳನ್ನು ಉತ್ತೇಜಿಸುವ ಗುರಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿರುವ ವಿವಿಧ ಬೌದ್ಧಿಕ, ಶೈಕ್ಷಣಿಕ ಮತ್ತು ಮನರಂಜನಾ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ಆಯೋಜಿಸುತ್ತದೆ.

ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳು

ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿ ರೈಲ್ ಮ್ಯೂಸಿಯಂ

ವಿಲ್ಲಿಂಗ್ಟನ್ ಮ್ಯೂಸಿಯಂ, ಉಪನಗರ ಬಸ್ ನಿಲ್ದಾಣ ಪ್ರದೇಶ

ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿ ಈ ಕೆಳಗಿನ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯಗಳಿವೆ:

• ರೀಜನಲ್ ಮ್ಯೂಸಿಯಂ ಆಫ್ ನ್ಯಾಚುರಲ್ ಹಿಸ್ಟರಿ : ಈ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯವು ಮೈಸೂರಿನ ಕಾರಂಜಿ ಸರೋವರದ ದಡದಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ದಕ್ಷಿಣ ಭಾರತದ ಜೈವಿಕ ವೈವಿಧ್ಯತೆ, ಪರಿಸರ ವಿಜ್ಞಾನ ಮತ್ತು ಭೂವಿಜ್ಞಾನಕ್ಕೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಪ್ರದರ್ಶನಗಳನ್ನು ಹೊಂದಿದೆ.
• ಫೋಕ್ ಲೋರ್ ಮ್ಯೂಸಿಯಂ : ಈ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯವು ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯ ಕ್ಯಾಂಪಸ್‌ನಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ಕರ್ನಾಟಕ ರಾಜ್ಯದಾದ್ಯಂತ ೬೫೦೦ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಜಾನಪದ ಕಲೆ ಮತ್ತು ಕರಕುಶಲ ವಸ್ತುಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತದೆ.
• ರೈಲ್ ಮ್ಯೂಸಿಯಂ : ಈ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯವು ಮೈಸೂರು ರೈಲ್ವೇ ನಿಲ್ದಾಣದ ಸಮೀಪದಲ್ಲಿದೆ ಮತ್ತು ದೆಹಲಿಯ ನಂತರ ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾದ ಎರಡನೆಯ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯವಾಗಿದೆ. ಈ ವಸ್ತುಸಂಗ್ರಹಾಲಯವು ಪುರಾತನ ಇಂಜಿನ್‍ಗಳು ಮತ್ತು ಗಾಡಿಗಳನ್ನು ಪ್ರದರ್ಶಿಸುತ್ತದೆ. ರೈಲ್ವೆಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಛಾಯಾಚಿತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ಪುಸ್ತಕಗಳೂ ಇವೆ.
• ಓರಿಯಂಟಲ್ ರಿಸರ್ಚ್ ಇನ್ಸ್ಟಿಟ್ಯೂಟ್: ಇದನ್ನು ೧೮೯೧ ರಲ್ಲಿ ಸ್ಥಾಪಿಸಲಾಯಿತು ಹಾಗೂ ಹಿಂದೆ ಇದನ್ನು ಓರಿಯಂಟಲ್ ಗ್ರಂಥಾಲಯ ಎಂದು ಕರೆಯಲಾಗುತ್ತಿತ್ತು. ಇದು ೩೩೦೦೦ ತಾಳೆ ಎಲೆ ಹಸ್ತಪ್ರತಿಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ.

ವ್ಯಕ್ತಿತ್ವಗಳು

ನಾಟಕ

• ಬಿ.ವಿ.ಕಾರಂತ್ : ಬಿ.ವಿ.ಕಾರಂತರು ನ್ಯಾಷನಲ್ ಸ್ಕೂಲ್ ಆಫ್ ಡ್ರಾಮಾದ ಹಳೆಯ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿಯಾಗಿದ್ದು, ನಂತರ ಅವರು ಅದರ ನಿರ್ದೇಶಕರಾದರು. ಅವರು ಅನೇಕ ಕನ್ನಡ ನಾಟಕಗಳು ಮತ್ತು ಚಲನಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ನಿರ್ದೇಶಿಸಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಚೋಮನ ದುಡಿ ಚಲನಚಿತ್ರವು ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಚಲನಚಿತ್ರಕ್ಕಾಗಿ ರಾಷ್ಟ್ರ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ಗೆದ್ದಿದೆ. ಅವರ ಕೊಡುಗೆಯನ್ನು ಗುರುತಿಸಿದ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ ಅವರಿಗೆ ಪದ್ಮಶ್ರೀ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಿದೆ. ಮೈಸೂರಿನ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ರಂಗಭೂಮಿ ಸಂಸ್ಥೆಯಾದ ರಂಗಾಯಣದ ನಿರ್ದೇಶಕರಾಗಿದ್ದಾಗ ಅವರು ೧೯೮೯-೧೯೯೫ ರಿಂದ ಮೈಸೂರಿನೊಂದಿಗೆ ಅವರ ಒಡನಾಟವನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದರು.

ಸಾಹಿತ್ಯ

ಮೈಸೂರಿನ ಕುವೆಂಪು ಅವರ ಮನೆ

ಮೈಸೂರಿನ ಕುಕ್ಕರಹಳ್ಳಿ ಕೆರೆ, ಕುವೆಂಪು ಅವರಂತಹ ಬರಹಗಾರರಿಗೆ ಸ್ಫೂರ್ತಿಯ ಮೂಲವಾಗಿದೆ

• ಕುವೆಂಪು : ಕುವೆಂಪು ಅವರು ೨೦ನೇ ಶತಮಾನದಕನ್ನಡ ಬರಹಗಾರ. ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಬರಹಗಾರ ಎಂದು ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಪರಿಗಣಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದ್ದಾರೆ. ಜ್ಞಾನಪೀಠ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ಪುರಸ್ಕೃತರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾಗಿರುವ ಇವರು ಮೈಸೂರಿನೊಂದಿಗೆ ಸುದೀರ್ಘ ಒಡನಾಟ ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ತಮ್ಮ ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣಕ್ಕಾಗಿ ಮೈಸೂರಿಗೆ ಬಂದು ಮೈಸೂರಿನ ಮಹಾರಾಜ ಕಾಲೇಜಿಗೆ ೧೯೨೯ ರಲ್ಲಿ ಸೇರಿದರು ಮತ್ತು ಅಲ್ಲಿ ಅವರು ಕನ್ನಡದಲ್ಲಿ ಪದವಿ ಪಡೆದರು. ಪದವಿ ಮುಗಿದ ನಂತರ ಮಹಾರಾಜ ಕಾಲೇಜಿನಲ್ಲಿ ಕನ್ನಡ ಉಪನ್ಯಾಸಕರಾಗಿ ಮುಂದುವರಿದರು. ಬೆಂಗಳೂರಿನಲ್ಲಿ ಸ್ವಲ್ಪ ಸಮಯದ ನಂತರ ಅವರು ೧೯೪೬ರಲ್ಲಿ ಮಹಾರಾಜಾ ಕಾಲೇಜಿಗೆ ಕನ್ನಡ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿ ಮತ್ತೆ ಸೇರಿಕೊಂಡರು ಮತ್ತು ನಂತರ ೧೯೫೫ರಲ್ಲಿ ಅದರ ಪ್ರಾಂಶುಪಾಲರಾದರು. ೧೯೫೬ರಲ್ಲಿ ಅವರು ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದ ಉಪಕುಲಪತಿಯಾಗಿ ಆಯ್ಕೆಯಾದರು. ಅವರು ೧೯೬೦ ರಲ್ಲಿ ನಿವೃತ್ತಿಯಾಗುವವರೆಗೂ ಸೇವೆ ಸಲ್ಲಿಸಿದರು. ಕುವೆಂಪು ಅವರು ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯಕ್ಕೆ ಮಾನಸಗಂಗೋತ್ರಿ ಎಂದು ನಾಮಕರಣ ಮಾಡಿದವರು. ಕುವೆಂಪು ಅವರು ಮೈಸೂರಿನ ಕುಕ್ಕರಹಳ್ಳಿ ಕೆರೆಯ ಪರಿಧಿಯಲ್ಲಿ ಆಗಾಗ ನಡೆಯುತ್ತಿದ್ದರು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ; ಇದು ಅವರಿಗೆ ಸ್ಫೂರ್ತಿಯ ಮೂಲವಾಗಿತ್ತು. ಕುವೆಂಪು ಅವರು ೧೯೯೪ರಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿ ನಿಧನರಾದರು.
• ಆರ್.ಕೆ. ನಾರಾಯಣ್ : ಆರ್.ಕೆ. ನಾರಾಯಣ್ ಭಾರತದ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಕಾದಂಬರಿಕಾರರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು. ಅವರ ಹೆಚ್ಚಿನ ಬರಹಗಳು ಮಾಲ್ಗುಡಿ ಎಂಬ ಕಾಲ್ಪನಿಕ ಭಾರತೀಯ ಪಟ್ಟಣವನ್ನು ಆಧರಿಸಿವೆ. ನಾರಾಯಣ್ ತಮ್ಮ ಜೀವನದ ಬಹುಭಾಗವನ್ನು ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿ ಕಳೆದರು. ಅಲ್ಲಿ ಅವರ ತಂದೆ ಮಹಾರಾಜ ಪ್ರೌಢಶಾಲೆಯ ಮುಖ್ಯೋಪಾಧ್ಯಾಯರಾಗಿದ್ದರು. ಅವರು ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದಿಂದ ಕಲಾ ಪದವಿ ಪಡೆದಿದ್ದಾರೆ. ಅವರ ಮೊದಲ ಪ್ರಕಟಿತ ಕಾದಂಬರಿ ಸ್ವಾಮಿ ಮತ್ತು ಸ್ನೇಹಿತರು. ನಾರಾಯಣ್ ಅವರು ಈ ಕಾದಂಬರಿಯನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸುವಾಗ ಅಡೆತಡೆಗಳನ್ನು ಎದುರಿಸಿದರೂ, ಗ್ರಹಾಂ ಗ್ರೀನ್ ಅವರ ಸಹಾಯದಿಂದ ಅದನ್ನು ಪ್ರಕಟಿಸುವಲ್ಲಿ ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಲು ಸಾಧ್ಯವಾಯಿತು. ಅವರ ಇತರ ಕೆಲವು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕಾದಂಬರಿಗಳು ದಿ ಗೈಡ್, ದಿ ಮ್ಯಾನ್-ಈಟರ್ ಆಫ್ ಮಾಲ್ಗುಡಿ, ದಿ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಟೀಚರ್ ಮತ್ತು ದಿ ವರ್ಲ್ಡ್ ಆಫ್ ನಾಗರಾಜ್. ದಿ ಗೈಡ್ ಅನ್ನು ಬಹಳ ಪ್ರಸಿದ್ಧವಾದ ಹಿಂದಿ ಚಲನಚಿತ್ರವಾಗಿ ಮಾಡಲಾಯಿತು ಮತ್ತು ಇದು ಅವರಿಗೆ ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾಡೆಮಿಯಿಂದ ರಾಷ್ಟ್ರೀಯ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ತಂದುಕೊಟ್ಟಿತು. ಮಾಲ್ಗುಡಿಗೆ ಸಂಬಂಧಿಸಿದ ಅವರ ಹೆಚ್ಚಿನ ಸಣ್ಣ ಕಥೆಗಳನ್ನು ಶಂಕರ್ ನಾಗ್ ನಿರ್ದೇಶಿಸಿದ ಮಾಲ್ಗುಡಿ ಡೇಸ್ ಎಂಬ ಟೆಲಿ ಧಾರಾವಾಹಿಯ ಭಾಗವಾಗಿ ಮಾಡಲಾಗಿದೆ. ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕೆ ಅವರು ನೀಡಿದ ಕೊಡುಗೆಗಾಗಿ ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ ಅವರಿಗೆ ಪದ್ಮವಿಭೂಷಣ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ನೀಡಿದೆ. ಅವರ ಕಾದಂಬರಿಗಳಲ್ಲಿನ ಕೆಲವು ಪಾತ್ರಗಳಾದ ರಾಜು, ಸಂಪತ್ ಮತ್ತು ಮಾರ್ಗಯ್ಯ ನಿಜ ಜೀವನದ ಮೈಸೂರಿಗರು ಎಂದು ಹೇಳಲಾಗುತ್ತದೆ. ನಾರಾಯಣ್ ಅವರ ಕಿರಿಯ ಸಹೋದರ ಆರ್‌ಕೆ ಲಕ್ಷ್ಮಣ್ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ವ್ಯಂಗ್ಯಚಿತ್ರಕಾರರಾಗಿದ್ದಾರೆ.
• ಆರ್ ಕೆ ಲಕ್ಷ್ಮಣ್ : ಆರ್ ಕೆ ಲಕ್ಷ್ಮಣ್ ಅವರು ಆರ್ ಕೆ ನಾರಾಯಣ್ ಅವರ ಕಿರಿಯ ಸಹೋದರ ಮತ್ತು ಪ್ರಸಿದ್ಧ ವ್ಯಂಗ್ಯಚಿತ್ರಕಾರರಾಗಿದ್ದಾರೆ . ಅವರು ೧೯೨೪ ರಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿ ಜನಿಸಿದರು. ಅವರ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಕಾರ್ಟೂನ್ ರಚನೆಯು ದಿ ಕಾಮನ್ ಮ್ಯಾನ್ ಆಗಿದೆ. ಅವರು ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದಲ್ಲಿ ಪದವಿಯನ್ನು ಪಡೆದರು. ಅವರು ತಮ್ಮ ಸಹೋದರ ನಾರಾಯಣ್ ಅವರ ಕಥೆಗಳಿಗೆ ದಿ ಹಿಂದೂ ದಲ್ಲಿ ಚಿತ್ರಗಳನ್ನು ರಚಿಸಿದರು. ನಂತರ ಅವರು ಟೈಮ್ಸ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾ ಸೇರಿದರು. ದಿ ಟೈಮ್ಸ್ ಆಫ್ ಇಂಡಿಯಾದಲ್ಲಿ ಪ್ರತಿದಿನ ಪ್ರಕಟವಾದ ಯು ಸೇಡ್ ಇಟ್ ಎಂಬ ತನ್ನ ದೈನಂದಿನ ಒಂದು ಪ್ಯಾನೆಲ್ ಕಾಮಿಕ್ "ಪಾಕೆಟ್ ಕಾರ್ಟೂನ್" ಸರಣಿಗೆ ಲಕ್ಷ್ಮಣ್ ಹೆಚ್ಚು ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ; ಇದು ಕಾಮನ್ ಮ್ಯಾನ್ ಅನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿದೆ. ಮತ್ತು ಭಾರತೀಯ ಜೀವನದ ಸ್ಥಿತಿಯನ್ನು ನಿರೂಪಿಸುತ್ತದೆ. ಭಾರತ ಸರ್ಕಾರ ಅವರಿಗೆ ಪದ್ಮವಿಭೂಷಣ ಪ್ರಶಸ್ತಿ ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಿದೆ.
• ಎಸ್‌ಎಲ್‌ ಭೈರಪ್ಪ : ಭಾರತದ ಅತ್ಯಂತ ಪ್ರಸಿದ್ಧ ಲೇಖಕರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರಾಗಿರುವ ಎಸ್‌ಎಲ್‌ ಭೈರಪ್ಪ ಅವರು ತಮ್ಮ ಚಿಂತನಶೀಲ ಕಾದಂಬರಿಗಳಿಗೆ ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದ್ದಾರೆ, ಅದು ಸಾಹಿತ್ಯ ವಲಯದಲ್ಲಿ ವ್ಯಾಪಕವಾಗಿ ಚರ್ಚಿಸಲ್ಪಟ್ಟಿದೆ, ಚರ್ಚೆಯಾಗಿದೆ. ಸಮಕಾಲೀನ ಸಾಮಾಜಿಕ ಸಮಸ್ಯೆಗಳು ಮತ್ತು ಸವಾಲುಗಳ ಕುರಿತು ಅವರ ಬರವಣಿಗೆಯು ಅದರ ರಚನೆ ಮತ್ತು ಗುಣಲಕ್ಷಣಗಳ ವಿಷಯದಲ್ಲಿ ವಿಶಿಷ್ಟವಾಗಿದೆ, ಅವರ ಕಾದಂಬರಿಗಳು ಪ್ರಭಾವಶಾಲಿ ಮತ್ತು ವಿಮರ್ಶಾತ್ಮಕವಾಗಿ ಮೆಚ್ಚುಗೆ ಪಡೆದಿವೆ. ಅವರು ೬ ದಶಕಗಳ ಬರವಣಿಗೆಯಲ್ಲಿ ೨೫ ಕ್ಕೂ ಹೆಚ್ಚು ಕಾದಂಬರಿಗಳನ್ನು ಬರೆದಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಅವುಗಳಲ್ಲಿ ಹಲವು ಯಶಸ್ವಿಯಾಗಿ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳು ಮತ್ತು ದೂರದರ್ಶನ ಸರಣಿಗಳಾಗಿ ಮಾಡಲ್ಪಟ್ಟಿವೆ ಮತ್ತು ಬಹು ಭಾಷೆಗಳಿಗೆ ಅನುವಾದಿಸಲಾಗಿದೆ. ಅವರಿಗೆ ಸರಸ್ವತಿ ಸಮ್ಮಾನ್ ಮತ್ತು ಪದ್ಮಶ್ರೀ ಸೇರಿದಂತೆ ಪ್ರತಿಷ್ಠಿತ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗಳನ್ನು ನೀಡಿ ಗೌರವಿಸಲಾಗಿದೆ.
• ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ ಅಡಿಗ : ಗೋಪಾಲಕೃಷ್ಣ ಅಡಿಗರು ಆಧುನಿಕ ಕನ್ನಡ ಕಾವ್ಯದ ಪಿತಾಮಹರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು. ಅವರನ್ನು ಕನ್ನಡದ ಹೊಸ ಶೈಲಿ ಕಾವ್ಯದ ಪ್ರವರ್ತಕ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ ಅವರು ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿ ತಮ್ಮ ಉನ್ನತ ಶಿಕ್ಷಣವನ್ನು ಮಾಡಿದರು. ಮತ್ತು ಅವರು ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದಿಂದ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಸಾಹಿತ್ಯದಲ್ಲಿ ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಪದವಿಯನ್ನು ಪಡೆದರು ಮತ್ತು ಆ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯವು ನೀಡುವ ಕವಿತೆಗಾಗಿ ಬಿಎಂಎಸ್ ಚಿನ್ನದ ಪದಕವನ್ನು ಸಹ ಪಡೆದರು. ೧೯೫೦ ಮತ್ತು ೧೯೬೦ರ ದಶಕದಲ್ಲಿ ಅಡಿಗರು ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಸಾಹಿತ್ಯದ ಅಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿದ್ದರು.
• ಯು.ಆರ್ .ಅನಂತಮೂರ್ತಿ: ಅನಂತಮೂರ್ತಿ ಅವರು ಕನ್ನಡ ಭಾಷೆಯ ಪ್ರಮುಖ ಸಮಕಾಲೀನ ಬರಹಗಾರ, ವಿಮರ್ಶಕ ಮತ್ತು ತತ್ವಜ್ಞಾನಿಯಾಗಿದ್ದರು. ಅವರು ಜ್ಞಾನಪೀಠ ಪ್ರಶಸ್ತಿಗೆ ಭಾಜನರಾಗಿದ್ದಾರೆ. ಅವರು ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದಿಂದ ಸ್ನಾತಕೋತ್ತರ ಕಲಾ ಪದವಿಯನ್ನು ಹೊಂದಿದ್ದಾರೆ ಮತ್ತು ಅವರು ಈ ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾಲಯದಲ್ಲಿ ಇಂಗ್ಲಿಷ್ ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕರಾಗಿ ಮತ್ತು ಬೋಧಕರಾಗಿ ತಮ್ಮ ವೃತ್ತಿಜೀವನವನ್ನು ಪ್ರಾರಂಭಿಸಿದರು. ಅನಂತಮೂರ್ತಿಯವರು ಬೆಂಗಳೂರಿಗೆ ತೆರಳುವ ಮುನ್ನ ಹಲವಾರು ವರ್ಷಗಳ ಕಾಲ ಮೈಸೂರನ್ನು ತಮ್ಮ ಮನೆಯನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿಕೊಂಡಿದ್ದರು .
• ತ್ರಿವೇಣಿ : ಅನಸೂಯಾ ಶಂಕರ್ ಅವರು ತಮ್ಮ ಕಾವ್ಯನಾಮದಿಂದ ತ್ರಿವೇಣಿ ಎಂದು ಕರೆಯುತ್ತಾರೆ, ಅವರ ಕಾದಂಬರಿಗಳು ಸಮಕಾಲೀನ ಯುಗದಲ್ಲಿ ಮಹಿಳೆಯರ ಭಾವನೆಗಳನ್ನು ಪ್ರತಿಬಿಂಬಿಸುವ ಪ್ರಮುಖ ಮಹಿಳಾ ಬರಹಗಾರರಲ್ಲಿ ಒಬ್ಬರು. ೨೦ ಕಾದಂಬರಿಗಳು ಮತ್ತು ೩ ಸಣ್ಣ ಕಥಾ ಸಂಕಲನಗಳನ್ನು ಒಳಗೊಂಡಿರುವ ಕನ್ನಡ ಸಾಹಿತ್ಯಕ್ಕೆ ನೀಡಿದ ಕೊಡುಗೆಗಾಗಿ ಅವರಿಗೆ ಕರ್ನಾಟಕ ಸಾಹಿತ್ಯ ಅಕಾಡೆಮಿ ಪ್ರಶಸ್ತಿಯನ್ನು ನೀಡಲಾಯಿತು. ಅವರ ಕಾದಂಬರಿಗಳಾದ ಶರಪಂಜರವನ್ನು ಪುಟ್ಟಣ್ಣ ಕಣಗಾಲ್ ಯಶಸ್ವಿ ಚಲನಚಿತ್ರಗಳಾಗಿ ಅಳವಡಿಸಿಕೊಂಡರು.

ಮೇಲೆ ತಿಳಿಸಿದ ವ್ಯಕ್ತಿಗಳ ಹೊರತಾಗಿ, ತಮ್ಮ ವೃತ್ತಿಜೀವನದ ಕೆಲವು ಹಂತದಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿ ಶಿಕ್ಷಣ ಪಡೆದ ಮತ್ತು ಕಲಿಸಿದ ಇತರ ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಸಾಹಿತಿಗಳೆಂದರೆ ರಾಜಕಾರಣಿ, ತತ್ವಜ್ಞಾನಿ ಮತ್ತು ಭಾರತದ ಮಾಜಿ ರಾಷ್ಟ್ರಪತಿ ಡಾ. ಸರ್ವೆಪಲ್ಲಿ ರಾಧಾಕೃಷ್ಣನ್, ಸಂಸ್ಕೃತ ವಿದ್ವಾಂಸ ಎಂ. ಹಿರಿಯಣ್ಣ, ವಿದ್ವಾಂಸ ಮತ್ತು ಗ್ರಂಥಪಾಲಕ ಆರ್.ಶಾಮಾ ಶಾಸ್ತ್ರಿ, ಇತಿಹಾಸಕಾರ ಎಸ್.ಶ್ರೀಕಂಠಶಾಸ್ತ್ರಿ, ಲೇಖಕ ಬಿ.ಎಂ.ಶ್ರೀಕಂಠಯ್ಯ, ಲೇಖಕ ಮತ್ತು ಪ್ರಾಧ್ಯಾಪಕ ಎಂ.ವಿ.ಸೀತಾರಾಮಯ್ಯ, ಲೇಖಕ ಎ.ಆರ್.ಕೃಷ್ಣಶಾಸ್ತ್ರಿ, ಲೇಖಕ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣತಜ್ಞ ಟಿ.ಎಸ್.ವೆಂಕಣ್ಣಯ್ಯ, ನಿಘಂಟುಕಾರ ಜಿ.ವೆಂಕಟಸುಬ್ಬಯ್ಯ, ಕವಿ ಜಿ.ಪಿ.ರಾಜರತ್ನಂ, ಕವಿ ಕೆ.ಎಸ್.ನರಸಿಂಹಸ್ವಾಮಿ, ನಾಟಕಕಾರ ಮತ್ತು ಕವಿ ಪು.ತಿ.ನರಸಿಂಹಾಚಾರ್, ಬರಹಗಾರ ವಿ.ಸೀತಾರಾಮಯ್ಯ, ಲೇಖಕ ಜಿ.ಎಸ್.ಶಿವರುದ್ರಪ್ಪ, ಲೇಖಕ ಪೂರ್ಣಚಂದ್ರ ತೇಜಸ್ವಿ. ೧೯ನೇ ಮತ್ತು ೨೦ನೇ ಶತಮಾನದಲ್ಲಿ ಮೈಸೂರು ಭಾರತದಲ್ಲಿ ಕಲಿಕೆ ಮತ್ತು ಶಿಕ್ಷಣದ ಪ್ರಮುಖ ಕೇಂದ್ರಗಳಲ್ಲಿ ಒಂದಾಗಿ ಪ್ರವರ್ಧಮಾನಕ್ಕೆ ಬಂದು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯಗಳು ಮತ್ತು ಸಂಶೋಧನಾ ಸಂಸ್ಥೆಗಳ ಮೂಲಕ ಆ ಪರಂಪರೆಯನ್ನು ಇನ್ನೂ ಮುಂದುವರೆಸಿದೆ. ಅನೇಕರ ಸ್ಪೂರ್ತಿದಾಯಕ ಪುಸ್ತಕಗಳು ಮತ್ತು ಖಗೋಳಶಾಸ್ತ್ರ, ಭೌತಶಾಸ್ತ್ರ, ರಸಾಯನಶಾಸ್ತ್ರ ಮತ್ತು ವಿಶ್ವಪ್ರಸಿದ್ಧ ವಿಜ್ಞಾನಿಗಳ ಜೀವನಚರಿತ್ರೆಗಳ ಲೇಖನಗಳು ಮೈಸೂರು ವಿಶ್ವವಿದ್ಯಾನಿಲಯದಲ್ಲಿ ಹೊಂದಿದ್ದವು.

ಪತ್ರಿಕೋದ್ಯಮ

ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿ ಸುಧರ್ಮ ಎಂಬ ಹೆಸರಿನ ಭಾರತದ ಏಕೈಕ ಸಂಸ್ಕೃತ ದಿನಪತ್ರಿಕೆ ಇದೆ. ಇದನ್ನು ೧೯೭೦ ರಲ್ಲಿ ಪ್ರಖ್ಯಾತ ಸಂಸ್ಕೃತ ವಿದ್ವಾಂಸ ಕಳಲೆ ನಡದೂರ್ ವರದರಾಜ ಅಯ್ಯಂಗಾರ್ ಸ್ಥಾಪಿಸಿದರು. ಪ್ರಾಚೀನ ಭಾಷೆಯ ಪ್ರಚಾರಕ್ಕಾಗಿ ಅವರು ಮಾಡಿದ ಪ್ರಯತ್ನಗಳಿಗಾಗಿ ಪತ್ರಿಕೆಯು ಅಂದಿನಿಂದ ಹಲವಾರು ಪುರಸ್ಕಾರಗಳನ್ನು ಪಡೆದಿದೆ. ಪ್ರಸ್ತುತ ಇದನ್ನು ವರದರಾಜ ಅಯ್ಯಂಗಾರ್ ಅವರ ಪುತ್ರ ಶ್ರೀ ಕೆ.ವಿ.ಸಂಪತ್‌ಕುಮಾರ್ ಮತ್ತು ಅವರ ಪತ್ನಿ ಜಯಲಕ್ಷ್ಮಿ ಕೆ.ಎಸ್ ನಿರ್ವಹಿಸುತ್ತಿದ್ದಾರೆ. ಇ-ಪೇಪರ್ ಅವರ ವೆಬ್‌ಸೈಟ್‌ನಲ್ಲಿಯೂ ಲಭ್ಯವಿದೆ.

ಸಂಗೀತ

ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಶತಮಾನಗಳ ಕಾಲ ಒಡೆಯರ್ ರಾಜವಂಶದ ಆಶ್ರಯದಲ್ಲಿ ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತವು ಪ್ರವರ್ಧಮಾನಕ್ಕೆ ಬಂದಿತು. ಮೈಸೂರು ಸದಾಶಿವ ರಾವ್, ಮೈಸೂರು ವಾಸುದೇವಾಚಾರ್ಯ, ಮುತ್ತಯ್ಯ ಭಾಗವತರ್ ಸೇರಿದಂತೆ ಹಿಂದಿನ ಯುಗದ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಸಂಯೋಜಕರು ನಾಲ್ವಡಿ ಕೃಷ್ಣರಾಜ ಒಡೆಯರ್ ಮತ್ತು ಜಯಚಾಮರಾಜೇಂದ್ರ ಒಡೆಯರ್ ಅವರ ಕಾಲದಲ್ಲಿ ಆಸ್ಥಾನ ಸಂಗೀತಗಾರರಾಗಿದ್ದರು. ಮಹಾರಾಜ ಜಯಚಾಮರಾಜೇಂದ್ರ ಒಡೆಯರ್ ಅವರು ಸ್ವತಃ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಂಯೋಜಕರಾಗಿದ್ದರು ಮತ್ತು ತಮ್ಮ ಅಮರ ರಚನೆಗಳ ಮೂಲಕ ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತಕ್ಕೆ ಅಪಾರ ಕೊಡುಗೆ ನೀಡಿದ್ದಾರೆ.

ಮೈಸೂರು ಬಾನಿ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ವೀಣೆಯನ್ನು ನುಡಿಸುವ ವಿಶಿಷ್ಟ ಶೈಲಿಗೆ ಮೈಸೂರು ಹೆಸರುವಾಸಿಯಾಗಿದೆ. ಪ್ರಸಿದ್ಧ ವೈಣಿಕ ಮತ್ತು ಮೈಸೂರು ಸದಾಶಿವ ರಾವ್ ಅವರ ಶಿಷ್ಯರಾದ ವೀಣೆ ಶೇಷಣ್ಣ ಅವರು ೨೦ನೇ ಶತಮಾನದ ಆರಂಭದಲ್ಲಿ ಆಸ್ಥಾನ ಸಂಗೀತಗಾರರಾಗಿದ್ದರು. ಅವರ ಯುಗದ ಇತರ ಶ್ರೇಷ್ಠ ವೈಣಿಕರಲ್ಲಿ ಅವರ ವಿದ್ಯಾರ್ಥಿ ವೀಣಾ ವೆಂಕಟಗಿರಿಯಪ್ಪ ಮತ್ತು ಮೈಸೂರು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದಲ್ಲಿ ವಾದ್ಯ ಸಂಗೀತ ಸಂಪ್ರದಾಯವನ್ನು ಶ್ರೀಮಂತಗೊಳಿಸಿದ ವೀಣೆ ಶಾಮಣ್ಣ ಸೇರಿದ್ದಾರೆ.

ಮೈಸೂರು ಸಹೋದರರಾದ ಡಾ. ಮೈಸೂರು ಮಂಜುನಾಥ್ ಮತ್ತು ಮೈಸೂರು ನಾಗರಾಜ್ ಅವರು ಮೈಸೂರು ನಗರದ ಪ್ರಸಿದ್ದ ಪಿಟೀಲು ವಿದ್ವಾಂಸರಾಗಿದ್ದರು. ಹಿರಿಯ ಸಂಗೀತಗಾರ್ತಿ ಸಂಗೀತಾ ವಿದ್ಯಾ ನಿಧಿ ವಿದ್ವಾನ್ ಮಹದೇವಪ್ಪ ಅವರ ಪುತ್ರರು, ಸಹೋದರರ ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಸಂಗೀತ ಪಾಂಡಿತ್ಯ ಮತ್ತು ಬೆರಗುಗೊಳಿಸುವ ಕೌಶಲ್ಯವು ಅವರನ್ನು ಸಮಕಾಲೀನ ಸಂಗೀತ ಪ್ರಪಂಚದ ಕೆಲವು ಅತ್ಯುತ್ತಮ ಪಿಟೀಲು ವಾದಕರನ್ನಾಗಿ ಮಾಡಿದೆ. ಅವರು ಕರ್ನಾಟಕ ಸಂಗೀತದ ಪ್ರಕಾರವನ್ನು ಪ್ರತಿನಿಧಿಸುತ್ತಾರೆ ಮತ್ತು ಪ್ರಮುಖ ಸಂಗೀತ ಉತ್ಸವಗಳು ಮತ್ತು ಸಮ್ಮೇಳನಗಳಲ್ಲಿ ಅನೇಕ ಕಾರ್ಯಕ್ರಮಗಳನ್ನು ನೀಡಿದ್ದಾರೆ.

ಶಾಸ್ತ್ರೀಯ ಸಂಗೀತದ ಜೊತೆಗೆ, ಮೈಸೂರು ಸುಗಮ ಸಂಗೀತ ಎಂದು ಕರೆಯಲ್ಪಡುವ ಲಘು ಸಂಗೀತ ಪ್ರಕಾರದ ಕಲಿಕೆಯ ಕೇಂದ್ರವಾಗಿದೆ. ಈ ಪ್ರಕಾರದ ಪ್ರಮುಖ ಗಾಯಕರೆಂದರೆ ಮೈಸೂರು ಅನಂತಸ್ವಾಮಿ ಅವರು ಕನ್ನಡದ ಶ್ರೇಷ್ಠ ಕವಿಗಳ ಅನೇಕ ಕವಿತೆಗಳನ್ನು ಮತ್ತೆ ಜೀವಕ್ಕೆ ತಂದವರು. ರಘು ದೀಕ್ಷಿತ್ ಮತ್ತು ವಿಜಯ್ ಪ್ರಕಾಶ್ ಅವರಂತಹ ಅನೇಕ ಹೆಸರಾಂತ ಸಂಗೀತಗಾರರನ್ನು ಹೆಸರಿಸಲು ಮೈಸೂರು ತನ್ನ ಹೆಗ್ಗಳಿಕೆಗೆ ಪಾತ್ರವಾಗಿದೆ.

ಸಹ ನೋಡಿ

• ಅಧಿಕೃತ ಮೈಸೂರು ಪ್ರವಾಸೋದ್ಯಮ ವೆಬ್ ಸೈಟ್
• ವರ್ಗ:ಮೈಸೂರಿನ ಸಂಗೀತಗಾರರು
• ಮೈಸೂರು ಸಾಮ್ರಾಜ್ಯದ ಸಂಗೀತಗಾರರು
• ಮೈಸೂರಿನಲ್ಲಿರುವ ಪಾರಂಪರಿಕ ಕಟ್ಟಡಗಳ ಪಟ್ಟಿ