Меконг

Меконг
lo/ແມ່ນ້ຳຂອງ/km/មេគុង/vi/Sông Cửu Long
	; Луангпхабанг аймагындагы Меконг
Мүнөздөмө
Узундугу	4 500 км
бассейндин аянты	810 000 км²
Суу чыгымы	15 000 м³/с
Суу агымы
Башаты
· Орду	Тибет тайпак тоосу
Аягы	[[]]
· Орду	Түштүк Кытай деңизи
· Бийиктиги	0 м

Меконг - Индикытай жарым аралындагы ири дарыя. Кытай, Лаос, Камбоджа, Вьетнамдагы аймактары (айрым жеринде Лаостун Мьянма жана Таиланд менен болгон чек арасы) аркылуу агат. Узундугу 4500 кмдей, алабынын аянты 810 миң км². Тибет тайпак тоосундагы (Тангла кырка тоосунан) башталып, Сина-Тибет тоосунун терең капчыгайлары, Юньнань тайпак тоосу, Чыонгшон тоосунун батыш тармактары, Камбоджа түздүгү аркылуу агып, түштүк Кытай деңизине куярда саздуу дельтаны (аянты 70 миң км²че) пайда кылат.

Негизги куймалары: Мун, Тонлесап (оң), У, Тхэн, Сан (сол). Негизинен жамгыр, жогорку агымында ошондой эле кар, бир аз мөңгү сууларынан куралат. Жай-күз мезгилдеринде суусу кирип, деңгээли 10–15 мге чейин көтөрүлөт. Агымын жөнгө салууда Тонлесап көлүнүн мааниси зор. Нугу шаркыратмалуу (Кон ж. б.), босоголуу. Орточо чыгымы Пномпень шаары тушта 13,2 миң м³/сек, айрым жылдары 67 миң м³/секга чейин жетет. Жылына орто эсеп менен 1,5 км³ шиленди агызып келет. Төмөнкү агымында сугатка пайдаланылат. Өрөөнүн суу жайпап жаткандыктан, анда шалы өстүрүлөт. Суу-энергетикалык ресурсу өтө зор (75 млн кВт чамасында). 700 км, суу киргенде 1600 км аралыкка (Вьентьянга) чейин кеме жүрөт; деңиз кемелери 350 кмге (Пномпенге) чейин жетет. Боюнда Луангпрабанг, Вьентьян (Лаос), Пномпень (Камбоджа) шаарлары жайгашкан.

Колдонулган адабияттар

“Кыргызстан” улуттук энциклопедиясы: 5-том. Башкы редактору Асанов Ү. А. К 97. Б.: Мамлекеттик тил жана энциклопедия борбору, 2014. илл. ISBN 978 9967-14-111-7