1946

1943 - 1944 - 1945 - 1946 - 1947 - 1948 - 1949

1946 (MCMXLVI) waor e gewoen jaor wat begós op dinsdag.

Gebäörtenisse

1 jannewarie - De brögke euver de Moerdiek gaon weer aope.
1 jannewarie - In de VS wirt de eësjte elektronische computer, (de ENIAC), vervaardig.
26 jannewarie - Veur 't eësj nao 't beëindige van de aorlog versjient 't Nuujsblaad van 't Noorde weer, eësj in ein oplaog van 35.000 exemplare. Ónger de eësjte veer aorlogsjaore blif de gezèt versjiene dankziej ein welwillende hawwing taengeneuver de Duutsje bezèttesj. Pas in juli 1944 krit de gezèt ein versjieningsverbod wiej woort geweigerd eine NSB-hoofredacteur te acceptere.
9 fibberwarie – De Partiej van de Arbeid wirt opgerich in Nederlandj.
19 fibberwarie - In Nederlandj wirt 't radioprogramma Arbeidsvitamine veur 't eësj oetgezónje. 't Zouw oetgreuje tot ein van de langsloupende radioprogramma’s in de waereld.
21 fibberwarie - De Aorlogsverantjwoordelikheidsprocesse in Finland waere aafgesjlaote mèt de veraordeiling van ein aantal veurmalige leijers. Awt-president Risto Heikki Ryti krit tieën jaor dwangarbeid, awt-premier Johan Wilhelm Rangell zös jaor en awt-premier Edwin Johannes Hildegard Linkomies viefeneinhauf jaor.
5 miert - De Britse ex-premier Winston Churchill hilt in Fulton, Missouri, ein reje wo-in hae de term iezere gordien op t waereldpodium brink: "Van Stettin aan de Oaszeë tot Triëst aan de Middellandjse Zeë löp ein iezere gordien".
15 miert op 16 miert - Tweëde aansjlaag op de Iezertaore (Diksmuide).
1 april - D'r treujt eine tsunami op biej 't eilandj Unimak van de Aleoete (Alaska). 5 luuj kómme óm. Ouch op Hawaï valle tieëntalle sjlachoffersj.
2 april - In de Brabantse gemeinte Oas-, Wes- en Middelbeers wirt Truus Smulders-Beliën de eësjte vrouwelike burgemeister van Nederlandj. De moder van veer kènjer volg häöre man Jan Smulders op, dae net oet ein Duutsj concentratiekamp is trukgekómme.
15 april - In Nederlandj kómme de eësjte zeve Waegewachters op de waeg, "gael riejersj" geneump nao de kleur van hun motore.
17 april - Syrië wirt ónaafhankelik van Frankriek
29 april - 't Eësjte Algemein Daagblaad rolt in Rotterdam van de persje.
16 mei - Tweëde Kamerverkezinge in Nederlandj.
21 mei - De KLM veurt de eësjte lienvluch oet nao de Verenigde Sjtate van Amerika.
25 mei - Jordanië wirt ónaafhankelik.
28 mei - De Rotterdamse gemeinteraod kört 't Basisplan veur de Wederopboew van Rotterdam good.
In Paries wirt 't tweëdeilig badpak geïntroduceerd: de bikini.
2 juni - In ein referendum wirt in Italië gekaoze veur ein repebliek.
3 juni - In Paries wirt Interpol opgerich.
4 juli - De Filipijne waere ein zelfsjtendige sjtaat.
22 juli - De zionistische terreurorganisatie Etsel ónger leijing van Menachem Begin pleeg eine Bómaansjlaag op 't Keuning Davidhotel in Jeruzalem. Ónger de 91 doaje zint leje van 't Britse besjtuur en sjtriedmach, Arabiere en Judde.
31 augustus - Keuninginnedaag wirt in Diever aafgesjlaote mèt ein veursjtèlling van 'Een middernachtsdroom' van William Shakespeare. Vertaling en regie zint gedaon door de hoesarts Broekema, oprichter van de toneëlvereiniging. Ein jaorlikse traditie is gebaore.
5 september - In Paries sjlete de regeringe van Italië en Oasteriek de Grüber-De Gasperi-euvereinkóms euver de rechte van de Duutsjsjpraekende minderheid in Zuid-Tirol.
In 't Proces van Neurenberg waere kopsjtökke van nazi-Duutsjlandj veraordeild waeges aorlogsmisdade.
2 oktober - De Oratorische Vereniging S.E.N.E.C.A. wirt opgerich.
16 oktober - Arthur Seyss-Inquart wirt gefusilleerd.
15 november - Nederlandj en de Republiek Indonesië sjlete 't akkaord van Linggadjati.
Eine door de Verenigde Sjtate opgelagde nuje gróndjwet wirt van krach in Japan.
2 december - Oprichting van de Internationale Walvösjvaartcommissie veur de regulering van de walvösjvaart.
2 december - De Amerikaanse en Britse bezèttingszones in Duutsjlandj waere samegevoog.
21 december - De Noorder Róndjritte waere gewónne door Anne A. de Vries, get wat hae ouch al presteerde biej de derde editie in 1942. Dit Groninger "breurke" van de Èlfstedetoch wirt veur de veerde keër in de gesjiedenis verreje.
22 december - in Havana, Cuba vundj de Havanaconferentie plaatsj, tösje de kopsjtökke van de Amerikaanse georganiseerde misdaad.
31 december - Kamp Erica biej Ommen, detentiecentrum van collaborateurs, wirt gesjlaote.

zónger datum

De Franse en Britte trèkke zich truk oet Syrië en Libanon.
De radiaalbandj kump op de mert.
The Skymasters make hun radiodebuut.

Nobelprieze

Natuurkunde: Percy Williams Bridgman "um de oetvinding vaan 'n apparaot wat extreem hoegen drök produceert, en um de oetvindinge die heer heet gedoon op 't gebeed vaan hoegendrökfysica."
Sjemie:
- James Batcheller Sumner "um zien oontdèkking tot enzyme kinne weure gekristalliseerd."
- John Howard Northrop en Wendell Meredith Stanley "um hun bereiding vaan enzyme en viruseiwitte in zuvere vörm."
Geneeskunde: Hermann Joseph Muller "um de oontdèkking vaan 't oontstoon vaan mutaties door röntgenstraoling."
Literatuur: Hermann Hesse "um zien geïnspireerde sjriefsele, die ummer gedörfder en doordringender de klassieke humanitaire ideeë en kwaliteit vaan stijl vertuine."
Vrei:
- Emily Greene Balch, "veurheer professor in de historie en de sociologie; internationaol iereveurzitster vaan d'n Internationaole Vrouweboond veur Vrei en Vrijheid."
- John Raleigh Mott, "veurzitter vaan d'n Internationaole Missieraod; veurzitter vaan de wereldboond vaan Young Men's Christian Associations."

Maan vaan 't Jaor

James F. Byrnes

Gebore

1 jannewarie - Roberto Rivellino, Braziliaanse voetballer
3 jannewarie - John Paul Jones, Britse bassist en toetsenis van Led Zeppelin
3 jannewarie - Victoria Principal, Amerikaanse actrice
5 jannewarie - Diane Keaton, Amerikaanse actrice, sjpeelde in väöl films van Woody Allen en The Godfathertrilogie.
5 jannewarie - Giuseppe Materazzi, Italiaans voetballer en voetbalcoach, vader van Marco Materazzi
5 jannewarie - Mieke Sterk, Nederlandse atlete en politica
6 jannewarie - Syd Barrett, Britse gitarist, (singer-)songwriter en zenger van Pink Floyd (gesjtorve 2006)
8 jannewarie - Robby Krieger, Amerikaanse gitarist van The Doors
10 jannewarie - Naomi Judd, Amerikaanse zangeres van 't duo The Judds
19 jannewarie - Dolly Parton, Amerikaanse country-zangeres en actrice
20 jannewarie - David Lynch, Amerikaanse regisseur
26 jannewarie - Michel Delpech, Franse chansonnier en romansjriever
27 jannewarie - Mike Verdrengh, Vlaamse presentator en medesjtichter van VTM
4 fibberwarie - Lucas Reijnders, Nederlandse biochemicus en hoagleëraar milieukunde
5 fibberwarie - Charlotte Rampling, Britse actries en zengeres
6 fibberwarie - Kate McGarrigle, Canadese folkzangeres (gesjtorve 2010)
7 fibberwarie - Gerard Bodifée, Vlaamse weitesjapper
8 fibberwarie - Ivan Heylen, Vlaamse zenger en journalist ("De Wilde Boernedochtere")
15 fibberwarie - Dick van Dijk, Nederlandse voetballer (gesjtorve 1997)
22 fibberwarie - Evert Dolman, Nederlandse fitserenner (gesjtorve 1993)
5 miert - Robert Noortman, Nederlandse kunshanjelaer (gesjtorve 2007)
6 miert - David Gilmour, Britse gitarist van de rockband Pink Floyd
12 miert - Ludo Martens, Belzje politicus
12 miert - Liza Minnelli, Amerikaanse actrice en zangeres, dochter van Judy Garland
19 miert - Paul Atkinson, Britse muziekproducer en gitarist in o.a. The Zombies(gesjtorve 2004)
19 miert - Ruth Pointer, Amerikaanse zangeres van The Pointer Sisters
21 miert - Timothy Dalton, Britse acteur
21 miert - Eddy Verheijen, Nederlandse sjaatser
23 miert - Lee Towers, Nederlandse zenger
28 miert - Wubbo Ockels, Nederlandse astronaut
31 miert - Saskia Noorman-den Uyl, Nederlandse politicus
9 april - Les Gray, Britse leadzenger van de glamrockband Mud (gesjtorve 2004)
10 april - Armand, Nederlandse protestzenger ("Ben ik te min?")
13 april - Al Green, Amerikaanse zenger
20 april - Fedor den Hertog, Nederlandse fitserenner
21 april - Sheila de Vries, Nederlandse mode-óntwerpster
22 april - Midas Dekkers, Nederlandse bioloog en columnist
25 april - Vladimir Zjirinovski, Russische politicus
27 april - Gerd Wiltfang, Duutsje sjprèngruter (gesjtorve 1997)
30 april - Paul Haenen, Nederlandse cabaretier en presentator (de sjtöm van Bert in Bert en Ernie)
9 april - Drafi Deutscher, Duutsje zenger, componist en muziekproducent (gesjtorve 2006)
10 mei - Donovan, Britse zenger
10 mei - Graham Gouldman, Britse muzikant, tekssjriever en basgitarist van de band 10 CC
16 mei - Francis Goya, Belzje gitarist, componist en producer
17 mei - Udo Lindenberg, Duutsje zenger
20 mei - Cher, Amerikaanse zangeres en actrice
22 mei - George Best, Noord-Ierse voetballer (gesjtorve 2005)
28 mei - Jacques Herb, Nederlandse zenger
31 mei - Ivo Niehe, Nederlandse tv-presentator en -producer
5 juni - Beppie Kraft, Nederlandse volkszangeres
10 juni - Jacques Chapel, Nederlandse voetballer en sjportversjlaaggaever (gesjtorve 2008)
10 juni - Mensje van Keulen, Nederlandse sjriefster
12 juni - Eelco Gelling, Nederlandse gitarist van o.a. Cuby and the Blizzards
13 juni - Henk Wijngaard, Nederlandse zenger ("Mèt de vlam in de pijp")
14 juni - Allard Schröder, Nederlandse sjriever
14 juni - Donald Trump Amerikaanse zakemaan, tillevisiepersoenlekheid en de president vaan de VS
15 juni - Demis Roussos, Griekse zenger
16 juni - Ian Matthews, Èngelsje muzikant
20 juni - Birgitte van Deurs, Deense, lid van 't Britse keuninklik hoes (Hertogin van Gloucester)
25 juni - Ian McDonald, Britse musicus, lid van King Crimson mk.1.
30 juni - Serge Henri Valcke, Belzje acteur
5 juli - Ati Dijkmeester, Nederlandse televisieprogrammamaakster
5 juli - Gerard 't Hooft, Nederlandse natuurkundige
6 juli - George W. Bush, Amerikaanse zakeman en politicus (43e president van de Verenigde Sjtate)
6 juli - Tiemen Groen, Nederlandse fitserenner
6 juli - Sylvester Stallone, Amerikaanse acteur
9 juli - Bon Scott, Sjotse zenger van de Australische hardrockband AC/DC (gesjtorve 1980)
15 juli - Linda Ronstadt, Amerikaanse zangeres
16 juli - Jacques Klöters, Nederlandse cabaretier en radiopresentator
19 juli - Ilie Năstase, Roemeense tennisser
19 juli - Bas Plaisier, Nederlandse theoloog, predikant en zendeling
20 juli - René Diekstra, Nederlandse psycholoog
23 juli - Vincent Icke, Nederlandse columnist, sjterrekundige en kosmoloog
5 augustus - Rick van der Linden, Nederlandse componist en musicus (gesjtorve 2006)
8 augustus - Frans Weisglas, Nederlandse politicus
9 augustus - Rinus Gerritsen, Nederlandse bassist van Golden Earring
14 augustus - Alexander Curly, Nederlandse zenger ("Guus, kom naar huus")
19 augustus - Bill Clinton, 42e president van de Verenigde Sjtate
22 augustus - Felix Meurders, Nederlandse radio- en tv-presentator
23 augustus - Keith Moon, Èngelsje drummer van The Who (gesjtorve 1978)
29 augustus - Bob Beamon, Amerikaanse atleet en Olympisch kampioen
29 augustus - Dimitris Christofias, aajd staotshoof vaan (Zuid)-Cyprus
1 september - Barry Gibb, Brits/Australische muzikant van de Bee Gees
3 september - René Pijnen, Nederlandse fitserenner
5 september - Freddie Mercury, Britse rockzenger, Queen (gesjtorve 1991)
6 september - Bennie Jolink, Nederlandse muzikant, zenger van Normaal
12 september - David Garrick, Britse zanger
14 september - Max Pam, Nederlandse sjaker, sjriever en columnist
14 september - Marga van Praag, Nederlandse presentatrice en versjlaaggaefster veur NOS journaal
15 september - Oliver Stone, Amerikaanse filmregisseur
19 september - John Coghlan, Britse drummer van Status Quo
21 september - Joseph Deiss, Zwitsers econoom, politicus en bóndjspresident
24 september - Pieter Hofstra, Nederlandse politicus
27 september - Nikos Anastasiadis, prizzedent vaan Cyprus
27 september - Jacques Wallage, Nederlandse politicus
28 september - Helen Shapiro, Britse zangeres
9 oktober - Johannes van Dam, Nederlandse culinair journalist
13 oktober - Bram Vermeulen, Nederlandse zenger, componist, cabaretier en sjilder (gesjtorve 2004)
13 oktober - John Breuilly, 'ne Britsen historicus en politicoloog
14 oktober - Paul Witteman, Nederlandse tv-presentator
15 oktober - Richard Carpenter, Amerikaanse muzikant, vormde same mèt zus Karen 't duo The Carpenters
15 oktober - Tessa de Loo, Nederlandse sjriefster, pseudoniem van Tineke Duyvené de Wit
15 oktober - Georges Pintens, Belzje fitserenner
20 oktober - Elfriede Jelinek, Oasteriekse sjriefster, winnares Nobelpries veur de Literatuur (2004)
23 oktober - Gerda Havertong, Nederlands-Surinaamse actrice en zangeres (Sesamstraat)
24 oktober - Catherine Keyl, Nederlandse tv-presentatrice
28 oktober - Wim Jansen, Nederlandse voetballer en -trainer
31 oktober - Jaap Eggermont, Nederlandse producer en drummer van Golden Earring
4 november - Laura Bush, first lady van de Verenigde Sjtate, vrouw van president George W. Bush
5 november - Herman Brood, Nederlandse rockartiest (gesjtorve 2001)
5 november - Gram Parsons, Amerikaanse country- en rockmuzikant (gesjtorve 1973)
6 november - Sally Field, Amerikaanse actrice
8 november - Guus Hiddink, Nederlandse voetballer en -trainer
17 november - Martin Barre, Britse gitarist van Jethro Tull
18 november - Amanda Lear, Britse zangeres
20 november - Duane Allman, Amerikaanse gitarist (The Allman Brothers Band en Derek And The Dominos) (gesjtorve 1971)
1 december - Gilbert O'Sullivan (echte naam Raymond O'Sullivan), Britse zenger
2 december - Gianni Versace, Italiaanse modeóntwerper (gesjtorve 1997)
3 december - Joop Zoetemelk, Nederlandse fitserenner, winnaer van de Runj van Frankriek van 1980
4 december - Geert Mak, Nederlandse sjriever
5 december - José Carreras, Sjpaanse tenor en operazenger
9 december - Sonia Gandhi, Indiase politica
12 december - Emerson Fittipaldi, Braziliaans autocoureur, wón tweë keër de Indianapolis 500
14 december - Jane Birkin, Franse actrice en zangeres
15 december - Piet Schrijvers, Nederlandse voetbalkeeper en -trainer
16 december - Benny Anderson, Zjweedse muzikant van o.a. ABBA
16 december - Adriaan van Dis, Nederlandse sjriever en tv-presentator
18 december - Steve Biko, Zuid-Afrikaanse politiek activist (gesjtorve 1977)
18 december - Steven Spielberg, Amerikaanse regisseur
20 december - Uri Geller, Israëlische goochelaar
20 december - John Spencer, Amerikaanse acteur (gesjtorve 2005)
24 december - Jan Akkerman, Nederlandse gitarist
26 december - Rini Wagtmans, Nederlandse fitserenner
28 december - Bep Weeteling, Nederlandse zjwömster
29 december - Marianne Faithfull, Britse zangeres
30 december - Patti Smith, Amerikaanse zangeres

exacte datum onbekend

György Ekrem-Kemál, Hongaars extreem-rechts politicus (gesjtorve 2009)
Margarita Karapanou, Grieks sjriefster (gesjtorve 2008)
Joseph Sifakis, Grieks-Frans informaticus

Gesjtorve

19 jannewarie - Harm Kolthek (73), Nederlandse vakbóndjsbesjtuurder en politicus
5 fibberwarie - George Arliss (77), Britse acteur
12 miert - Ferenc Szálasi (49), Hongaars politicus
14 miert - Werner von Blomberg (67), Duutsje veldjmaarsjalk
16 miert - Max Blokzijl (62), Nederlandse zenger en journalist
22 miert - Clemens August von Galen (68), Duutsje kardinaal
24 miert - Aleksandr Aljechin (53), Russische sjaakgroatmeister
29 miert - George Washington (74), Amerikaans/Belsj/Britse oetvènjer van ónger angere de oploskoffie
31 miert - Francisco Largo Caballero (76), Sjpaanse politicus
31 miert - Lord Gort (59), Britse veldjmaarsjalk
10 april - Karel Henri Broekhoff (59), Nederlandse peliesiefunctionaris
15 april - Adelgunde van Bragança (87), hertogin van Guimarǎes, Portugese prinses
7 mei - Anton Mussert (51), Nederlandse politicus, leijer van de NSB
12 mei - Franz Zita (66), Tsjechische componist en dirigent
29 mei - Friedrich Wilhelm Ruppert (41), Duutsje SS'er
1 juni - Ion Antonescu (63), Roemeense maarsjalk en fascistisch politicus
1 juli - Frits Koolhoven (60), Nederlandse lóchvaartpionier
4 juli - Jenny-Wanda Barkmann (24), SS-wachter in concentratiekamp Stutthof
6 juli - Jeanne Lanvin (79), Franse modeóntwerpster
13 juli - Alfred Stieglitz (82), Amerikaanse fotograaf
27 juli - Gertrude Stein (72), Amerikaanse dichteres en sjriefster, geistelik moder van The lost generation
1 augustus - Andrei Vlasov (45), Russische generaal
2 augustus - Johannes Hendricus Jurres (71), Nederlandse sjilder
3 september - Paul Lincke (79), Duutsje componist en theaterkapelmeister
11 september - Arthur van Schendel (72), sjriever
9 oktober - Gerard Nolst Trenité (76), Nederlandse sjriever, auteur van The chaos
15 oktober - Hermann Göring (53), ter daod veroardeilde Duutsje maarsjalk en nazileijer, pleegde zelfmaord, ènnige oere veurdat hae zouw waere opgehange.
16 oktober - De Duutsje nazi-kopsjtökke Julius Streicher (61), Joachim von Ribbentrop (53), Wilhelm Keitel (64), Alfred Jodl (56), Ernst Kaltenbrunner (43), Hans Frank (46), Fritz Sauckel (51), Wilhelm Frick (69), Arthur Seyss-Inquart (54) en Alfred Rosenberg (53) waere in Neurenberg opgehange. Ziej ware ter daod veroardeild via de Processe van Neurenberg. Martin Bormann waas ónvèndjbaar, mèr bleek later al daod te zeen.
14 november - Manuel de Falla (69), Sjpaanse componist
14 november - Herman de Man (48), Nederlandse sjriever

exacte datum onbekend

Jean Abadie (±73), Frans arts

Film

The Al Jolson Story, mèt Larry Parks.
La Belle et la Bête, van Jean Cocteau.

Commons

In de categorie 1946 van Wikimedia Commons zeen media gerelateerd aan dit óngerwerp te vènje