Graviton
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Sint-Joasters. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
E graviton is 'n hypothetisch elementair deilke det de zwaordjekraf euverbringk.
Drie van de veer bekandje fóndamenteel netuurkrafte waere bewirkstèllig door elementair deilkes (zuuch ouch: iekbosone): lektromagneetkraf door de fotone; de sterke kaenkraf door de gluone en de zwake kaenkraf door de W- en Z-bosone. De theorie is det de veerdje fóndamenteel netuurkraf, de zwaordjekraf, ouch wuèrtj bewirkstèlling door e tót op noe aan ónóntdèk elementair deilke, det me dus de graviton neump.
Veur de zwaordjekraf te kónne veroarzake mótte gravitone ummer aantrèkke en noatj aafstoate (went zwaordjekraf stuètj ouch noatj aaf), mótte ze euver ederen aafstandj aantrèkke (went zwaordjekraf is universeel) en mótte ze gein massa höbbe (went zwaordjekraf haet 'n ónbepirkdje reikwiedje).
Gravitone zówwe zoa de laeg ruumdje in 't hièlal innumme en meugelik ouch verantjwuèrdelik kinne zeen veur de duuster materie. Tót noe aan zint gravitone aevel neet waorgenómme. De stringtheorie of snaortheorie veurspèltj waal häör bestaon.
| Fysische deilkes | |
|---|---|
| Atomair deilkes: | Molecuul ∙ Atoom ∙ Ion |
| Subatomair deilkes: | Nucleon ∙ Atoomkaer |
| Bosone: | Foton ∙ Gluon ∙ W-boson ∙ Z-boson ∙ Higgsboson ∙ Graviton ∙ Kaön ∙ Pion ∙ Meson |
| Fermione: | Quark ∙ Lepton ∙ Neutrino ∙ Elektron ∙ Positron ∙ Muon ∙ Tau ∙ Proton ∙ Neutron ∙ Baryon |