Leopold Mozart
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
| Leopold Mozart | |||
| |||
| Gebore | 14 november 1719 | ||
| Gesjtorve | 28 mei 1787 | ||
| Landj | Aartsbisdom Salzburg | ||
| Sjtielperiood | rococo, klassieke meziek | ||
| Belankrieke genres | symfonie, concert, kamermeziek | ||
| Invlood van | |||
| Invlood op | Wolfgang Amadeus Mozart | ||
| Lies van componiste | |||
Johann Georg Leopold Mozart (Augsburg, 14 november 1719 – Salzburg, 28 mei 1787) waor 'nen Duits-Oosteriekse componis en violis. Heer is veural bekind gewore es de pa vaan Wolfgang Amadeus Mozart, meh sjreef ouch zelf 'n oeuvre bijein wat de geis vaan de rococo aosemp. Vaan väöl groeter beteikenis is evels zie pedagogisch werk, wat nog ummertouw 'ne belaankrieke bron veur meziekwetensjappelek oonderzeuk is.
Leve
[bewirk | brón bewèrke]Leopold Mozart woort in 1719 gebore es zoon vaan Johann Georg Mozart, 'ne bookbinder, en dee zien twiede vrouw Anna Maria Sulzer. Zie geboortehoes in Augsburg steit allewijl bekind es 't Mozarthaus. Heer bezoch 't jezuïetecolleesj in zien stad en góng in 1737 filosofie studere. Nao zie kandidaots, wat heer 't jao dao-op haolde, góng heer rechte studere, meh heer maakde dees studie neet aof umtot de meziek häöm mie boejde. In 1740 traoj heer es violis en kamerdener in deens bij de Salzburgse graof Johann Baptist von Thurn und Taxis. In deens vaan de graof klom heer mer laankzaam in de hiërarchie vaan d'n hoofmeziek; wijer es vicekapelmeister zouw 'r 't noets bringe. Wel veurde heer vaanaof 1747 d'n titel 'hoofcomponis'. Datzelfde jaor trouwde heer mèt Anna Maria Pertl. Mèt häör zouw heer zeve kinder kriege, vaan wee 'rs twie zouwe euverleve: Maria Anna ('Nannerl') en Wolfgang Amadé ('Wolferl').
In 1756, 't geboortejaor vaan Wolfgang, versjeen zie lierbook Versuch einer gründlichen Violinschule. In 1758 woort heer bevorderd tot twiede violis in d'n hoofkapel, oetindelek woort heer in 1763 vicekapelmeister mèt e joerloen vaan 400 gölde contant plus 96 gölde in natura (broed en wien). Oondertösse had zien dochter Nannerl al vreug getuind tot ze good klaveer kós speule; wie Wolfgang zelfs es kleuter al oetzunderlek good späölde en daobij ouch nog componeerde (binne de paar jaor op volwasse niveau), besloot heer mèt 't gezin door gans Europa te trèkke um zoe zie geld te verdene. Al in 1762 gónge de Mozarts e jaor nao München en Wene. Haafweeg 1763 gónge ze op weeg nao Zuid-Duitsland, Fraankriek, Groet-Brittannië en de Nederlen, um via oonder mie Zwitserland ind 1766 weer toes te koume. Leopold en zien kinder speule zoewel aon keuninkleke en voorsteleke häöf en op peblieke konzèrs. Ouch in 1767-68 is de femilie op reis, en in 1770-71 bezeuke ze Italië, e muzikaol gezeen hendeg vröchbaar bezeuk.
D'n awwen aartsbisjop Sigismund Christoph von Schrattenbach stoont de femilie dat allemaol touw. Schrattenbach storf evels einen daag nao d'n trökkier oet Italië en zienen opvolger Hieronymus von Colloredo eis gehuurzaamheid vaan zie personeel. De gevraogde reis nao Fraankriek steit heer neet touw. In 1777 löp 't conflik mèt Leopold en ziene zoon (dee intösse ouch bij d'n aartsbisjop in deens is) zoe hoeg op tot ze allebei weure oontslaoge. Veur Wolfgang is dat oontslaag definitief; Leopold maag in deens blieve en zouw dat tot zienen doed doen.
Oonderwijl waor de joonge Mozart goon reize; iers nog mèt goodkäöring vaan ziene pa, dee häöm nao Paries liet goon. In 1778 störf Anna Maria, die daan bij häöre zoon in Paries is. Naotot Wolfgang ziech in 1781 in Wene vesteg greuje de twie oeterein; veural ouch umtot de zoon tege de zin vaan de pa mèt Constanze Weber trouwt. Pas later in 't decennium koume de twie weer korter bijein. Op initiatief vaan ziene zoon waor Leopold in Wene te gas in de vrijmètselersloge Zur wahren Eintracht. Heer storf op 28 mei 1787 aon maogkaanker.
Werk
[bewirk | brón bewèrke]Compositorisch
[bewirk | brón bewèrke]Allewel tot Leopold Mozart werke in diverse genres sjreef, zien 't veural de werke mèt e humoristisch karakter die noe nog weure gespäöld. De Kassation in G, in verkorte vörm ouch als Kindersymfonie bekind, maak gebruuk vaan alderlei späölselkes, en de Musikalische Schlittenfahrt gebruuk vergeliekbaar klaankeffekte.
- Instrumentaole meziek
- 48 symfonieë
- 5 fluitconcerte (daovaan mer eint bewoerd gebleve)
- concerte veur diverse aander instruminte, boe-oonder trompöt, trombone en alpeheure
- 6 divertimenti
- 3 klaveersonnate
- 12 vioolduo's
- Kèrkmeziek
Diverse werke.
De Kindersymfonie, en 't groeter werk wat aon häöre basis ligk, höbbe musicologe veur groete probleme gestèld. Vaanajds woort 't werk aon Joseph Haydn touwgesjreve, dee väöl meziek heet oondergesjove gekrege, zoewie aon dee zie broor Michael Haydn. Naotot de meziekwetensjap 't decennialaank op Leopold Mozart heel, kump allewijl ouch d'n Tiroolse pater Edmund Angerer in aonmerking.
Ouch zien sommege vaan zien werke wel aon Wolfgang touwgesjreve. 't Geit heibij um de mès in C KV 115 en de Twiede symfonie in Bes, KV 17.[1] Zeker vaan 't lèste werk besteit allewijl wieneg twiefel tot 't vaan Leopold is.
Gesjrifte
[bewirk | brón bewèrke]- Versuch einer gründlichen Violinschule (Augsburg, 1756)
Bronne
[bewirk | brón bewèrke]Dit artikel is gebaseerd op, meh neet vertaold oet, 't corresponderend Duitstaoleg artikel.
Rifferenties
[bewirk | brón bewèrke]- ↑ Teksbeukske bij Wolfgang Amadeus Mozart, Symphonies 1-5, Northern Chamber Orchestra o.l.v. Nicholas Ward, Naxos 8.550871: p. 5. Teks door Keith Anderson.