Uden

Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Mestreechs. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.

Uden
Gewaeze gemeinte in Nederlandj

Gevörmp

Opgehaeve

Opgegange in

Hoofplaats

Uden

Opperflaakde (bie opluffing)

67,53 km²

– daovan water:

0,53 km²

Inwoeners (kort veur opluffing)

42.361 (1-7-2021)

– deechde:

632/km²

Lies van börgemeisters

Uden (Braobants: Uje) is 'n plaots en veurmaolege gemeinte in de Nederlandse provincie Noord-Braobant, mèt zoeget 36.000 inwoeners. De gemeinte Uden, boe ouch de dörper Odiliapeel en Volkel oonder vele, is in 2022 opgegaange in de nui gemeinte Maashorst, boe Uden de hoofplaots vaan woort.

Stadsfuncties

Uden is in zekere zin 't verzörgingscentrum in Noordoos-Braobant, al is 't sterk in concurrentie mèt de primair centra Nimwege, Den Bosch en Eindhove. Logistiek deit 't daoveur oonder, umtot Uden neet mèt d'n trein te bereike is; de veurnaomste touwgaanksweeg is d'n A50. Bij Uden ligk de Vleegbasis Volkel, e belaangriek militair vleegveld. In Uden is nog ummer e kloester gevesteg vaan de Orde vaan 't Heileg Kruus. In de planne veur Ruimteleke Ordening is väöl aondach veur de oontwikkeling vaan 'n steideleke regio Uden-Veghel-Boekel.

Stadsgeziech

Es aajd dörp heet Uden neet väöl aw monumentaol gebouwe. De aw gotische Pieterskèrk woort in 1886 bij 'ne brand zwoer versjendeleerd en denao aofgebroke, boenao me 'n nui Pierskèrk in eclectische stiel bouwde (zuug nevestoonde foto). Ander bezeenswierdeghede zien de abdij Maria Refugie en 't natuurgebeed De Maashorst.

Historie

Wie väöl plaotse in Noord-Braobant waor Uden al in prehistorische tije bewoend. Uden duuk in de vreug Middeliewe op es Uot, in 1190 es Uthen. Dees lèste vermelding kump veur in 'n acte vaan de graof vaan Zutphen, dee de hierlekheid Uden erkint. Dees hierlekheid bleef tot 1324 zelfstendeg; in dat jaor woort ze bij 't Land vaan Ravenstein gevoog, wat in 1397 weer Kleefs gebeed woort. Dees situatie doort e paar iewe, tot in 1629 't gebeed in de Neuberger Palts kump. Mèt de Vrei vaan Munster in 1648 blijf de aw Hierlekheid Ravestein in boetelendse han; de State-Generaol kriege hei gein zègkesjap en de abdij vaan de Kruusbroeders maag blieve bestoon. Pas in 1805 weurt door 't Frans bewind de hierlekheid bij de Nederlen gevoog. Vaanaof 1815 maak Uden deil oet vaan de provincie Noord-Braobant. In d'n Ierste Wereldoorlog is in Uden e vlöchtelingekamp veur Belzje gevesteg. Nao d'n Twiede Wereldoorlog weurt Uden es greujkern avant-la-lettre aongeweze en bereik 't zienen huiegen umvaank. Heidoor verdwijnt de keerseteelt, die decennia- of wel iewelaank de Udense economie gedomineerd heet. In 2022 weurt Uden mèt Landerd samegeveug tot de nui gemeinte Maashorst.

Gebore in Uden

Cheryl Maas, Nederlandse snowboardster