Windhoek
Dit artikel is gesjreve (of begós) in 't Heëlesj. Laes hie wie v'r mit de versjillende saorte Limburgs ómgaon.
Windhoek (Duutsj: Windhuk) is de hoofsjtad va Namibië, ing republiek in 't zude va Afrika. De sjtad ligk op zoeëget 1.650 meter boave zieënivo in 't centrum van 't lank, tussje de Erosberge in 't oeëste, de Auasberge in 't zude en 't Khomashoeëglank in 't weste. I Windhoek leëve hütsedaags bekans 315.000 miensje. Windhoek is neet alling 't politieke, meh óch 't kultoerele en economisje hat van 't lank. 't Parlement en de Universiteit va Namibië sjtónt hei, en óch 't insigste theater van 't lank. De mieëts gekalde sjproak i Windhoek is Afrikaans. Doaneëve kalle vöal lüj Ingelsj, seër 1990 de officiële besjtuursjproak va Namibië. Anger sjproake die vöal gekald weëde, zint Duutsj en Afrikaanse tale, wie bevuurbild 't Osjiwambo, de sjproak va g'n Owambo, 't grutste volk va Namibië.
Ethymologie
[bewirk | brón bewèrke]Windhoek is va aodsheer bekank ónger twieë name, /Ai//Gams (Nama vuur 'werme brón') en Otjomuise (Otjiherero vuur 'plaatsj mit damp'). De name verwieze noa de werme brónne i g'n sjtad. D'r naam Windhoek kunt meuglig van 't Afrikaanse woad vuur winkhook, 'windhoek'. Ing anger theorie is dat d'r naam in 't nuëgetieënde joarhónderd is gegeëve es verwiezing noa de Wintershoekberge bei 't dörp Tulbagh i Zuud-Afrika. D'r naam kunt vuur 't ieësj vuur rónk 1840. I deë tied koame vöal lüj, die inne miesjmasj woare va blanke en sjwatte miensje en die Afrikaans kalde, noa d'r geëgend touw.
Gesjiechte
[bewirk | brón bewèrke]
De sjtad woeëd officieel opgeriech i 1890. Namibië woar, ónger d'r naam Zuudwes-Afrika, va 1890 bis 1915 ing Duutsje kolonie. I g'n sjad sjtónt mónnemente die erinne a d'r Duutsje tied, wie de Christuskirche, 't Reiterdenkmal vuur gevalle Duutsje soldoate en 't Tintenpalast, woeë vreuger 't Duutsje koloniale besjtuur zoot. I d'r Ieësjte Weltkreeg woeëd Namibië semlich flot durch Zuud-Afrikaanse soldoate igenómme. De facto woar Zuudwes-Afrika bis 1990 ing Zuud-Afrikaanse provins en Windhoek de hoofsjtad va die provins. De apartheid, de Zuud-Afrikaanse politiek va oetsjleting teëge lüj die neet blank woare, goof 't óch hei: witte, broene en sjwatte miensje kóste i Windhoek neet durchee leëve. I 1990 woeëd Namibië ing zelfsjtendige republiek en Windhoek de hoofsjtad doava.
Vasteloavend
[bewirk | brón bewèrke]Windhoek hat óch inne ege vasteloavesverein, de 'Karnevalsgesellschaft Windhoek 1952'. D'r vasteloavend i Windhoek hat vöal tradisies uëvergenómme va karnaval i Kölle en Mainz. 't Fes is noa Namibië gebrach woeëde durch Duutsje Namibiërs, lüj die aafsjtamme va Duutsje koloniste oet d'r tied dat Namibië ing Duutsje kolonie woar.