Wat is een stent?

Een stent is een metalen of plastic buis die in een geblokkeerde doorgang wordt ingebracht om deze open te houden. Sinds hun introductie eind jaren tachtig hebben stents een revolutie teweeggebracht in de behandeling van coronaire hartziekte en andere ziekten waarbij vitale bloedvaten of doorgangen worden geblokkeerd.

De praktijk van het plaatsen van stents is vrij algemeen geworden en heeft de minimaal invasieve behandeling mogelijk gemaakt van aandoeningen die ooit een operatie vereisten. Toch zijn er complicaties verbonden aan het plaatsen van een stent en momenten waarop ze misschien niet voor iedereen de beste optie zijn.

Dit artikel gaat in op de verschillende soorten stents die tegenwoordig in de geneeskunde worden gebruikt. Het beschrijft ook de algemene procedure en de mogelijke risico’s en bijwerkingen van stenting.

Soorten

De allereerste stent werd in 1986 geïmplanteerd in het hart van een patiënt in Toulouse, Frankrijk. Sindsdien is het gebruik van stents uitgebreid naar andere organen, waaronder de nieren, de dikke darm en de slokdarm. Recente innovaties hebben zelfs het gebruik van stents mogelijk gemaakt bij de behandeling van bepaalde soorten glaucoom.

Er zijn verschillende soorten stents die worden gebruikt om verschillende medische aandoeningen te behandelen. Deze omvatten:

• Coronaire stents: deze stents worden gebruikt voor de behandeling van coronaire hartziekte en worden gebruikt als onderdeel van een procedure die bekend staat als dotteren. Tegenwoordig is bij de overgrote meerderheid van de angioplastieken een coronaire stent betrokken.

• Endovasculaire stents: deze stents worden vaak gebruikt voor de behandeling van gevorderde perifere vaatziekte (waarbij ook andere slagaders dan het hart betrokken zijn), cerebrovasculaire ziekte (waarbij de hersenen betrokken zijn) en nierarteriestenose (waarbij de nieren betrokken zijn).

• Ureterale stents: Deze stents worden gebruikt om de verstopping van urine door de nieren te behandelen of te voorkomen. Ze worden in een urineleider geplaatst (het vat dat een nier met de blaas verbindt) en kunnen wel 30 cm lang zijn.

• Prostaatstents: deze stents worden gebruikt om urineren mogelijk te maken bij mannen met een vergrote prostaat. Deze stents overwinnen obstructies die worden veroorzaakt wanneer de prostaatklier de urethra (de doorgang waardoor urine het lichaam verlaat) samendrukt.

• Colonstents: deze stents worden gebruikt om darmobstructies te behandelen en worden vaak gebruikt bij mensen met gevorderde darmkanker of andere oorzaken van darmblokkade.

• Slokdarmstents: deze stents worden vaak gebruikt bij mensen met gevorderde slokdarmkanker en houden de slokdarm (voedingssonde) open zodat de persoon zacht voedsel en vloeistoffen kan doorslikken.

• Pancreas- en galstents: deze stents worden gebruikt om gal van de galblaas en pancreas naar de dunne darm af te voeren. Ze worden vaak gebruikt wanneer een galsteen een galkanaal blokkeert en een mogelijk levensbedreigende aandoening veroorzaakt die bekend staat als cholangitis.

• Micro-bypass-stents: een recente innovatie die wordt gebruikt bij mensen met milde tot matige openhoekglaucoom. Deze stents worden geïmplanteerd door een microchirurg om de intraoculaire druk (druk in het oog) te verminderen en de progressie van de ziekte te vertragen.

Procedures

De soorten procedures die worden gebruikt om een ​​stent te implanteren, zijn net zo gevarieerd als de stents zelf. De kern van de technologie is het ontwerp van de stents zelf. Of ze nu gemaakt zijn met gecoate metalen of polymeren van de volgende generatie, de stents zijn bedoeld om uit te zetten zodra ze zijn ingebracht en een stabiele steiger te bieden om toekomstige instorting te voorkomen.

Er zijn verschillende technieken die vaak worden gebruikt voor het plaatsen van een stent:

• Coronaire of endovasculaire stents: uitgevoerd onder regionale anesthesie of milde sedatie, omvat de procedure het inbrengen van een klein buisje, een ballonkatheter genaamd, in een ader in de lies, arm of nek. De katheter wordt met de stent getipt en naar de plaats van de obstructie gevoerd. Na het opblazen van de buis om het vat te verbreden, wordt de ballon leeggelaten en teruggetrokken, waarbij de stent achterblijft.

• Ureterale of prostaatstents: Bij het plaatsen van deze stents wordt een cystoscoop (een dunne buis uitgerust met een camera) door de urethra naar de plaats van de obstructie gevoerd. Een kleine draad die is aangesloten op de punt van de scoop helpt de stent in de juiste positie te brengen. Lokale, regionale of algemene anesthesie kan worden gebruikt.

• Colon- of slokdarmstents: de plaatsing van deze stents is vergelijkbaar met die van een ureterale of prostaatstent, maar omvat ofwel een colonoscoop (die in de anus wordt ingebracht om de dikke darm zichtbaar te maken) of een endoscoop (ingebracht in de mond om de slokdarm zichtbaar te maken) . Een ballonkatheter wordt vaak gebruikt om vernauwde doorgangen te verbreden.

• Pancreas- of galstents: de plaatsing van deze stents wordt uitgevoerd met een endoscoop of een procedure die percutane transhepatische cholangiografie (PTC) waarbij een naald via de buik in de lever wordt ingebracht om de stent te plaatsen. Gecontroleerde sedatie of algemene anesthesie kan worden gebruikt.

• Micro-bypass-stents: De plaatsing van deze stents omvat een kleine incisie in het hoornvlies van het oog door een oogheelkundige microchirurg. De kleine stent (ongeveer één millimeter lang en 0,3 millimeter hoog) is geplaatst in een structuur die bekend staat als het kanaal van Schlemm en die helpt bij het reguleren van de vochtbalans van het oog.

Risico’s en bijwerkingen

Hoe belangrijk stents ook zijn voor de behandeling van veel potentieel ernstige aandoeningen, ze hebben hun beperkingen en risico’s. Uw arts zal de voordelen en risico’s afwegen om te bepalen of u in aanmerking komt voor stenting.

Cardiovasculair

Een van de complicaties waar een arts op zal letten na het plaatsen van een coronaire en endovasculaire stent is: restenose. Restenose treedt op wanneer nieuw weefsel in een behandeld bloedvat groeit, waardoor het vernauwt. Hoewel stents het risico op restenose aanzienlijk verminderen in vergelijking met angioplastiek alleen, kan de complicatie nog steeds bij sommige mensen voorkomen, meestal binnen 12 maanden na hun procedure.

De in het begin van de jaren negentig ontwikkelde bare-metal stents konden het risico op restenose ongeveer halveren. Nieuwere medicijnafgevende stents (die zijn gecoat met een verscheidenheid aan chemotherapie of immunosuppressiva) hebben het risico nog verder verlaagd – tot ongeveer 6%.

Een andere mogelijke complicatie is late trombose. Dit wordt veroorzaakt wanneer letsel aan een bloedvat de vorming van bloedstolsels een jaar of langer na de procedure veroorzaakt. Om deze mogelijk ernstige complicatie te helpen voorkomen, kunnen bloedplaatjesaggregatieremmers zoals Plavix (clopidogrel) worden voorgeschreven om de vorming van stolsels te remmen.

Minder vaak kan een coronaire stent bij sommige mensen ook aritmie (abnormale hartritmes) veroorzaken.

Urinewegen

Ureterale en prostaatstents kunnen soms verstopt raken door de ophoping van minerale kristallen uit de urine. De korstvorming kan worden geminimaliseerd door medicijnafgevende stents te gebruiken die zijn gecoat met een bloedverdunner die bekend staat als heparine. Heparine kan ook helpen het risico op infectie te verminderen.

Veel van de urinaire bijwerkingen zijn van voorbijgaande aard en verdwijnen vanzelf zonder behandeling. Deze omvatten:

• Urinefrequentie (de verhoogde behoefte om te plassen)
• Urinaire urgentie (een gevoel dat u constant moet plassen)
• blaas lekkage
• Nier-, blaas- of liespijn
• Bloed in de urine

Bel uw arts als deze symptomen aanhouden of verergeren, vooral als er koorts, koude rillingen of andere tekenen van infectie zijn.

gastro-intestinaal

De plaatsing van een colon-, slokdarm- of galstent kan per ongeluk scheuren of scheuren veroorzaken, wat kan leiden tot pijn, bloedingen en infectie. Sommige gevallen kunnen ernstig zijn.

Een darmperforatie veroorzaakt door een colonstent gaat gepaard met een risico op overlijden van 16%, voornamelijk als gevolg van peritonitis (ontsteking van het slijmvlies van de buik) en sepsis (een infectie van het hele lichaam). De migratie van een stent is ook mogelijk door de constante samentrekkingen van de darmen (bekend als peristaltiek).

Stents van de slokdarm kunnen ook pijn op de borst en gastro-oesofageale refluxziekte (GERD) veroorzaken, meestal binnen twee tot vier weken na de procedure.

Naast perforatie, infectie en stentmigratie kunnen pancreas- en galstents pancreatitis (ontsteking van de alvleesklier) en cholecystitis (ontsteking van de galblaas) in maar liefst 24% van de gevallen. Het risico is het grootst bij gebruik van een bare-metal stent.

Oculair

Het gebruik van microbypass-stents is zeer veilig en effectief gebleken bij mensen met openhoekglaucoom. Toch kan de plaatsing op korte termijn een verhoging van de intraoculaire druk veroorzaken, wat leidt tot een verslechtering van het gezichtsvermogen. Dit gebeurt meestal binnen een maand na de procedure, maar is meestal niet ernstig. Veel gevallen lossen zichzelf op zonder behandeling. Infectie, hoewel mogelijk, is ongebruikelijk.

contra-indicaties

Stenttechnologie heeft de manier veranderd waarop veel ziekten tegenwoordig worden behandeld, maar ze zijn niet voor iedereen weggelegd.

In sommige gevallen kan een aandoening zoals coronaire hartziekte effectiever worden behandeld met bypass-chirurgie om de algehele bloedstroom te verbeteren dan met een stent die alleen een obstructie overbrugt. Op andere momenten kan de procedure gecontra-indiceerd zijn vanwege een reeds bestaande gezondheidstoestand.

Enkele van de absolute en relatieve contra-indicaties voor het plaatsen van een stent zijn:

• Bloedingsstoornissen, zoals hemofilie
• Bloedstollingsstoornissen, zoals antifosfolipidensyndroom
• Overgevoeligheid voor medicijnen die worden gebruikt in medicijnafgevende stents
• Overgevoeligheid voor geneesmiddelen zoals Plavix (gebruik om bloedstolsels te voorkomen) of heparine (gebruikt om korstvorming van stents te voorkomen) na plaatsing van een stent
• Vaten die te klein of inflexibel zijn om een ​​stent in te plaatsen of die worden opgeblazen
• Bewijs van gastro-intestinale of slokdarmperforatie

• Ascites (ophoping van vocht in de buik) in gevallen van stenting van de pancreas of gal

• Geslotenhoekglaucoom bij mini-bypass stenting

Overzicht

Een stent is een metalen of plastic buis die in een geblokkeerde doorgang wordt ingebracht om deze open te houden. Er zijn verschillende soorten stents die worden gebruikt in het hart, de bloedvaten, de urinewegen, de prostaatklier, de dikke darm, de slokdarm, de galwegen en zelfs de ogen.

Afhankelijk van het lichaamsdeel kan stenting een operatie vereisen of via een katheter in een ader of tijdens een endoscopische procedure worden aangebracht. Risico’s zijn onder meer de verstopping van de stent als gevolg van weefselovergroei of puin, evenals perforatie van het vat.

Hoe belangrijk stents ook zijn, niet iedereen kan ze gebruiken. Mensen met bloedingsstoornissen en bepaalde medicijnen zijn mogelijk geen kandidaten.

Stents hebben duidelijke voordelen ten opzichte van andere, meer invasieve vormen van behandeling. Toch mogen stents niet worden beschouwd als een gemakkelijke vervanging voor alle medische behandelingen.

Als uw arts een stent afraadt, is dat meestal omdat de procedure beperkingen heeft en/of alleen is bedoeld voor kortdurend gebruik (zoals bij biliaire stent). Als uw arts beslist om geen stent te plaatsen, vraag dan waarom en probeer een open geest te houden. Vraag indien nodig een second opinion aan bij een gekwalificeerde medisch specialist.