Fivavahana ao amin' ny Repoblika Demôkratikan' i Kôngô
Ny fivavahana ao amin' ny Repoblika Demôkratikan' i Kôngô dia anjakan' ny kristianisma izay arahin' ny ankamaron' ny mponina (50 %). Ao aorian' izany ny fivavahan-drazana (11,5 %) sy ny fivavahana silamo (2 %). Hita ao koa ny fivavahana hafa toy ny jodaisma sy ny hindoisma ary ny bahaisma izay vitsy dia vitsy mpanaraka. Nandritra ny tapany voalohany amin' ny taonjato faha-20 dia nihamaro ny hetsi-paminaniana izay manafangaro singa avy amin' ny kristianisman' ny misiônera sy singa avy amin' ny fivavahan-drazana afrikana, sady nenti-nanohitra ny fanjanahan-tany belza ka nahatonga ny mpanjana-tany hanenjika azy ireo mafy.
Ny kristianisma
[hanova | hanova ny fango]Ny ankamaroan’ ny mponina ao amin’ ny Repoblika Demôkratikan' i Kôngô (80% - 90%) dia Kristiana ka ny 40 % - 50 % amin' izany dia Katôlika ary ny 20 % - 30 % Prôtestanta. Ny fivavahana kristiana hafa dia arahin' ny 1 %n' ny mponina (Olomasin' ny Andro Farany, sns).
Ny katôlisisma
[hanova | hanova ny fango]Tamin' ny fiantombohan' ny taonjato faha-16, tamin' ny andro najakan' i Nzinga Mbembe dia lasa fivavaham-panjakana ny katôlisisma, izay nampidirin' ireo Zezoita. Tsy ny Zezoita ihany anefa no nanatanteraka ny asan' ny misionera fa tao koa ny Fransiskanina, ny Dôminikanina, sy ny maro hafa. Ankehitriny dia Katôlika ny mponina kôngôley miisa 35 tapitrisa any ho any, izany hoe manakaiky ny antsasaky ny isan' ny vahoaka kôngôley (50 %), ao amin' ny Église catholique en république démocratique du Congo.
Ny prôtestantisma
[hanova | hanova ny fango]Ny misiôna prôtestanta tao Kôngô voalohany dia nalefan' ny British Baptist Missionary Society izay tonga tao tamin' ny taona 1878. Tamin' ny taona 2016 dia tombanana ho ny 20 %n' ny vahoaka ao amin' ny Repoblika Demôkratikan' i Kôngô no Prôtestanta, ka tsy isan' izany ny Kibangista.
Ny batisma
Nanomboka tao amin’ ny amin' ny faritra ambiny amin' ny ony Congo ny fivavahana batista tamin’ ny taona 1878, niaraka tamin’ ny pastora batista galoà Alfred Tilly avy ao amin’ ny Livingstone Inland Mission. Nisy misiôna britanika iray hafa teo amoron’ ny ony Congo tamin’ ny taona 1880, naorin’ i Thomas J. Comber sy George Grenfell avy ao amin’ ny Baptist Missionary Society.
Tamin’ ny 1946 no niorina ny Fikambanana Batistan' i Kôngô (Communauté baptiste du Congo). Araka ny fanisana nataon' ilay fiangonana tamin' ny taona 2020 dia nisy trano fiangonana miisa 966 sy mpikambana miisa 1 050 000 ity fiangonana ity.
Tamin’ ny taona 1960 no niorina ny Fikambanana Batistan' ny Ony Congo (Communauté Baptiste du Fleuve Congo). Araka ny fanisana navoak' ilay fiangonana tamin' ny taona 2020 dia nisy trano fiangonana miisa 2 668 sy mpikambana 1 760 634 ity fiangonana ity.
Federasiônam-piangonana prôtestanta sy evanjelika
Ny Fiangonan' i Kristy ao Kôngô (Église du Christ au Congo -- ECC) dia niorina tamin' ny taona 1924, tamin' ny anarana hoe Conseil Protestant du Congo (CPC). Tamin’ ny taoa 1934 dia nandray ny anarany vaovao izy. Mampivondrona fiangonana prôtestanta sy evanjelika miisa 64 ary mpino 25 504 220 io fikambanana io. Ny ECC dia manome seha-pitantanana foibe sy sehatra ara-panahy ho an' ny fiangonana mpikambana. Miasa eo ambany fitarihan' ny sinôda nasiônaly sy komity mpanatanteraka ity federasiôna ity. Ireo roa ireo dia ampian' ny sekretera nasiônaly. Mamondrona fiangonana loterana, anglikanina nohavaozina (refôrme), menônita, metôdista, batista, ary pentekôtista izy.
Ny fiangonana afrikana mahaleotena
[hanova | hanova ny fango]Ireo fiangonana mahaleotena afrikana dia naorin' ny Afrikana tsy nisy fandraisana anjaran' ny misionera eorôpeana. Arahin' ny 13,5 %n' ny mponina ao amin' ny Repoblika Demôkratikan’ i Kôngô ireo karazam-pivavahana ireo, ka saika izy rehetra ireo dia manaraka ny kimbangisma, fa ny hafa manaraka ny jamaa sy ny kitawala, sns.
Ny kimbangisma
[hanova | hanova ny fango]Efa tamin' ny andron' ny fanjanahan-tany no nanorenan' i Simon Kimbangu ny fivavahany (6 Avrily 1921). Nenjehin' ny mpanjana-tany fatratra izany fivavahana izany izay nanohitra azy ireo. Taorian' ny fahazoan' ny Repoblika Demôkratikan' i Kôngô ny fahaleovan-tena dia noraisin' i Mobutu Sese Seko ho fivavahany ny kimbangisma ka nosalorany sata ôfisialy. Tsy misotro toaka, tsy mifoka sigara, tsy manao herisetra ary tsy mampirafy ny Kibangsta. Ny 13 %n' ny vahoaka ao amin' ny Repoblika Demôkratikan' i Kôngô ankehitriny dia manaraka ny kimbangisma.
Ny Jamaa
[hanova | hanova ny fango]Ny hetsika jamaa (izay midika hoe "fianakaviana" amin' ny teny soahily) dia sektan' ny kristianisma afrikana izay nifototra amin' ny katôlisisma. I Placide Tempels, izay pretra fransiskanina flamanda, no nanorina azy. Na dia eken' ny Eglizy katôlika rômanina aza io fiangonana io, sady mandray anjara amin' ny fiainan' ny paroasy aza ny mpino ao aminy, dia mampametra-panontaniana matetika ny fombany izay mihataka amin' ny finoana sy ny fanao katôlika.
Ny Kitawala
[hanova | hanova ny fango]Ny hetsika Kitawala izay milaza ny tenany ho "hetsiky ny Tilikambo Fiambenana", dia niseho volohany tao amin' ny faritanin' i Katanga tamin' ireo taona 1920. Ny fitakiana ny fahaleovan-tenan' ny Repoblika Demôkratikan' i Kôngô no isan' ireo antom-piforonany tamin' izay. Tsy isan' ny Vavolombelon' i Jehovah izy ireo na dia mampiasa ny asa sorany aza. Isan' ny fahasamihafana lehibe misy eo amin' ny Kitawala sy ny Vavombelon' i Jehovah dia ireto farany tsy manao pôliltika. Miady amin' ny famosaviana sy ny fialaovana ody ny Kitawala sady mitory ny fisian' Andriamanitra mainty hoditra. Tsy mety manaja ny sainam-pirenena sy tsy mety mandoa hetra ny mpino ao amin' ny Kitawala.
Ny fivavahana kristiana hafa
[hanova | hanova ny fango]Ny fivavahana kristiana hafa dia arahin' ny 1 %n' ny mponina (Olomasin' ny Andro Farany, sns).
Ny Olomasin' ny Andro Farany
[hanova | hanova ny fango]Ireo misiônera môrmôna voalohany dia tonga tao amin' ny Repoblika Demôkratikan' i Kôngô tamin' ny taona 1986. Ankehitriny dia miisa 34 547 ny Olomasin' ny Andro Farany ao amin' io firenena io, izay mannana fiangonana isan-terana (kôngregasiôna) miisa 116.
Ny fivavahana hafa
[hanova | hanova ny fango]Ny fivavahana silamo
[hanova | hanova ny fango]Tonga tao Kôngô ny fivavahana silamo tamin' ny taona 1860, nentin' ireo mpivarotra vangin' elefanta sy mpivarotra andevo avy any Afrika Atsinanana. Vitsy anisa ny Mizolmana, izay laharana faharoa aorian'ny Kristiana, raha ny isan' ny mpino no heverina. Tsy fantatra marina ny isan' izy ireo: ny Pew Research Center dia manambara fa 1,5 %n' ny mponina ao amin' ny Repoblika Demôkratikan’ i Kôngô izany, nefa ny World Factbook an' ny CIA (Etazonia) dia milaza fa 10 % izany. Ny 50 %n' izy ireo dia Sonita fa ny 10 % kosa Siita ary ny 15 % dia Ahmady.
Ny fivavahan-drazana
[hanova | hanova ny fango]Ny 11,5 %n' ny Kôngoley dia manaraka ny fivavahan-drazana afrikana, izay mivavaka amin' ny Razana sy mino ny herin' ny fanahy eny amin' ny natiora ary mamonjy ombiasa sy ny sahala amin' izany hafa.
Fivavahana hafa
[hanova | hanova ny fango]Ahitana olona vitsy manaraka ny jodaisma (misy mpino 200 eo ho eo) sy ny hindoisma ary ny bahaisma (nisy mpino miisa 206 000 tamin' ny taona 2005) ka an-tanàn-dehibe misy raharaham-barotra ahitana azy ireo.
Jereo koa
[hanova | hanova ny fango]Momba ny Repoblika Demôkratikan' i Kôngô
- Kolontsaina ao amin' ny Repoblika Demôkratikan' i Kôngô
- Toekaren' ny Repoblika Demôkratikan' i Kôngô
- Jeôgrafian' ny Repoblika Demôkratikan' i Kôngô
- Tantaran' ny Repoblika Demôkratikan' i Kôngô
Hafa