Ренесанса

Ренесанса

Теми



Архитектура Танци Книжевност Музика Сликарство Филозофија Наука Технологија Војување
Региони
Англија Франција Германија Италија Ниски Земји Северна Европа Полска Шпанија

Ренесансата (значи преродба) се смета за историско доба помеѓу Средниот век и Реформацијата.

Според вообичаениот опис, италијанската ренесанса од 15-тиот век, ширејќи се низ западна Европа, претставувала повторно поврзување на западот со класичната антика, преземањето на знаења—особено математика—од арапски, враќањето на експериментализмот, придавањето важност на квалитетот животот во сегашноста (како на пр. Ренесансен хуманизам), експлозијата на знаење како релузтат на изумувањето на печатарството и создавањето на новите техники во уметността, поезијата и архитектурата кои довеле до радикални промени во стилот и содржината на уметностите и книжевноста. Во овој период трговијата и истражувањата исто така земаат замав. Италијанската Ренесанса често се смета за почетокот на „Новиот век“.

Треба да се напомене дека не сите современи критичари се согласуваат во потполност со овој опис на периодот.

Многукратни Ренесанси

Во втората четвртина на 20от век повеќето учители го зазеле мислењето дека Италијанската ренесанса била можеби едно од многу такви движења. Ова е во голем дел поради работата на историчари како Чарлс Х. Хаскинс (1870–1937), кој направил убедувачки случај за "Ренесанса на 12от век," како и многу историчари кои дискутирале за "Каролингиската Ренесанса." Обата концепти се сега широко прифатени од учителските заедници, како резултат на ова, сегашен тренд меѓу историчарите е да ја дискутираат секоја таканаречена ренесанса во поконкретни термини на пример: Италијанската Ренесанса, Англиската Ренесанса, итн. Оваа терминологија е посебно корисна бидејќи ја елиминира потребата за вметнување на „Ренесансата“ во хронологија по Средниот Век а пред Реформацијата, за која што многумина веруваат дека не е точна. Целиот период сега најчесто се заменува со терминот "[ран модерен]]". (Види периодизација

Други периоди на културна преродба исто така биле насловени како „преродба“; како Харлемската Ренесанса или Ренесансата во Сан Франциско. Другите ренесанси не се разгледани понатаму во оваа статија, која што ќе се концентрира на Ренесансата како премин од Средниот Век до Новата ера.

Критички осврти

Бидејќи терминот за прв пат се создал во 19ти век, историчарите имаат неколку интерпретации на ренесансата. Денес повеќето историчари ја гледаат ренесансата повеќе како интелектуална и идеолошка промена, отколку како нешто самостојно. На пример: марксистичките историчари ја гледаат ренесансата како лажна револуција бидејќи промените во уметноста, литературата и филозофијата влијаеле на многу мал дел од богатите и моќните, додека животот на поголемиот дел од Европската популација останал непроменет уште од Средниот век. Поради тоа се негира дека ова е период од големо значење.

Историчарите сега укажуваат дека повеќето од негативните социјални фактори популарно поврзани со средновековниот период - сиромаштијата, незнаењето, религиозните и политички прогонувања итн. се влошуваат во овој период на Макијавели, Религиозните Војни, корумпираните Боргиа папи, и интензивираните ловења на вештерки во 16 век. Многу од обичните луќе кои живееле во текот на „Ренесансата“, биле многу позагрижени за развитокот на ерата, отколку да ја гледаат како „златно доба“ замислено од некои автори од 19 век. Можеби најважниот фактор на ренесансата е тоа дека тие што биле вмешани во културалните движења - уметниците, писателите и нивните патрони верувале дека живеат во нова ера, одделена од Средниот век, дури иако остатокот од популацијата изгледа го гледале период како интензификација на социјалните безредија.

Јохан Хуизинга (1872–1945) го признавал постоењето на ренесансата, но се прашувал дали тоа била позитивна промена. Тврдел дека ренесансата е период на негирање на високиот Среден век, кој уништил се што било важно. Латинскиот јазик, на пример, премногу еволвирале од класичниот период и се уште латинскиот јазик се користел во црквите и од другите како жив јазик. Меѓутоа, опседнатоста на ренесансата со класична чистост го гледале латинското навраќање до неговата класична форма и неговата природна еволуција како сопрено.Роберт С. Лопез гледал на овој период како на период на длабоко економско опаѓање.Во меѓувреме, Џорџ Сартон и Лин Торндајк двајцата го критизирале тоа како ренесансата влијаела врз науката, тврдејќи дека напредокот бил побавен.

Историчарите започнаа да го сметаат зборот „Ренесанса“ како непотребно подуен збор кој имплицира позитивна „преродба“ од наводно попримитивниот Среден Век. Многу историчари сега преферираат да го користат терминот "рано модерен" за овој период, неутрален термин, кој истакнува дека ово период бил период на транзиција кон модерниот свет, но нема никаква позитивна или негативна конотација.

Почетоците на Ренесансата

Нема одредено почетен период или место за ренесансата. Започнала во неколку различни места во различно време и нема дефинирани дати или места за тоа кога Средниот Век завршил. Почетното место за ренесансата е речиси универзално припишано на централна Италија, посебно градот Фиренца. Една рана ренесансна личност е поетот Данте Алигиери (1265–1321), првиот писател кој му дал тело на духот на ренесансата.

Франческо Петрарка (1304–1374) е друга рана ренесансна личност. Како дел од хуманистичкото движење тој заклучил дека човечките достигнувања од најголема висина се случиле во Римската Империја и годините потоа биле период на општествено гниење кој тој го нарекол Темното Доба. Петрарка гледал на историјата како социјално, уметничко и литературно напредување, а не како серија на наместени религиски настани. Преродбата значела повторно откривање на античкото римско и грчко наследство низ антички ракописи и хуманистички метод на учење. Овие нови идеи од минатото (наречени „новото учење“ во тоа време го започнале напредувањата на полето на уметноста, науката и други области.

Друга можна почетна точка е падот на Константинопол под турска власт во [1453]]. Тоа била пресвртница во војните бидејќи топовите и барутот станале централни елементи. Додатно, Византиско - Грчките учители отишле западно од Рим носејќи обновена енергија и интерес за грчкото и римско наследство и тоа можеби го означило крајот на старите религиски сфаќања во Европа.

Италијанската Ренесанса

The Italian Renaissance was intertwined with the intellectual movement known as Renaissance humanism and with the fiercely independent and combative urban societies of the city-states of central and northern Italy in the 13th to 16th centuries. Florence, Italy was the birthplace of the Renaissance for several reasons.

The first two or three decades of the 15th century saw the emergence of a rare cultural efflorescence, particularly in Florence. This 'Florentine Enlightenment' (Holmes) was a major achievement. It was a classical, classicising culture which sought to live up to the republican ideals of Athens and Rome. Sculptors used Roman models and classical themes. This society had a new relationship with its classical past. It felt it owned it and revived it. Florentines felt akin to 1st century BC republican Rome. Rucellai wrote that he belonged to a great age; Leonardo Bruni's Panegyric to the City of Florence expresses similar sentiments. There was a genuine appreciation of the plastic arts—pagan idols and statuary—with nudity and expressions of human dignity. Painting took huge leaps forward in development from the works of Giotto through Fra Angelico, Masaccio, Masolino, Piero della Francesca and many others.

A similar parallel movement was also occurring in the arts in the early 15th century in Florence—an avant-garde, classicising movement. Many of the same people were involved; there was a close community of people involved in both movements. Valla said that, as they revived Latin, so was Latin architecture revived, for example Rucellai's Palazzo built by Leone Battista Alberti. Of Brunelleschi, he felt that he was the greatest architect since Roman times.

Sculpture was also revived, in many cases before the other arts. There was a very obvious naturalism about contemporary sculpture, and highly true to life figures were being sculpted. Often biblically-themed sculpture and paintings included recognizable Florentines. Mention should be made of the competition to sculpt bas-relief bronze panels for the baptistery in Florence. The winner of the competition was Ghiberti, whose naturalistically and elegantly expressive work won over Brunelleschi's entry. Brunelleschi went on to give up sculpture and become one of the world's most significant architects, designing the Duomo of Florence.

The nascent philosophy of nominalism also played a part, and can be demonstrated by the attention to detail in the observation of nature expressed in many paintings of the time.

Classicism was applied both to literature and art. In many city-republics there was a small clique with a camaraderie and rivalry produced by a very small elite. Alberti felt that he had played a major part, as had Brunelleschi, Masaccio.The list of artists who contributed to the flowering of Italian art at this period is long and varied, and must also include Gentile de Fabriano, Fra Angelico, Lorenzo da Monaco, Fra Filippo Lippi, Masolino, Giovanni di Paolo and many more. Alberti admitted he had no explanation of why it happened.

Причинители

There are several possible explanations for the emergence of the Renaissance in Florence:

The Медичи did it: One of the oldest explanations is that patronage of the Medici allowed for the advancement of artwork, especially under Lorenzo. This in turn led to the Renaissance. Unfortunately, this explanation fails to fit chronologically. The start of the Renaissance can be dated around 1410 to 1420, prior to the Medici's rise to power.
The Great Man argument: This theory argues that Donatello, Brunelleschi and Michelangelo were just geniuses. This is a circular argument which fails to explain the circumstances which allowed these three geniuses to come to fruition.
The rise of individualism theory: This is a similar argument that argues for a change from collective neutrality towards the lonely genius.

Италија во XIV век

In 1300, Florence had a civic culture, with people like Latini who had a sense of classical values, though different from the values of the 15th century. Villani also had a sense of the city as daughter and creature of Rome.

The 1380s saw several classicising groups, including monks and citizens. There was a gradual build-up rather than a big bang. Apart from the elites there was already an audience for the Renaissance. Florence was a very literate audience, already self-conscious and aware of its city and place in the political landscape.

The crucial people in the 14th and 15th century were

Manuel Chrysoloras: increased interest in the grammar of ancient architecture (1395)
Niccoli: a major influence on the perception of the classics.

Their teachings reached the upper classes between 1410 and 1420 and it is argued that this is when the new consciousness emerged. Brucker noticed this new consciousness in council debates around 1410; there are increased classical references.

Florence experienced not just one but many crises; Milan, Lucca, the Ciompi. The sense of crisis was over by 1415 and there was a new confidence, a triumphant experience of being a republic.

Between the years 1413-1423 there was an economic boom. The upper class had the financial means to support scholarship. Gombrich says there was a sense of ratifying yourself to the ancient world, leading to a snobbishness and an elite view of education, and a tendency for the rich wanting to proclaim their ascendancy over the poor and over other cities.

The early Renaissance was an act of collaboration. Artisans and artists were enmeshed in the networks of their city. Committees were usually responsible for buildings. There were collaborations between patricians and artisans without which the Renaissance could not have occurred. Thus it makes sense to adopt a civic theory of the Renaissance rather than a great man theory.

Ширењето на Ренесансата

Главна статија: Северна Ренесанса

The Renaissance spread north out of Italy being adapted and modified as it moved. It arrived in France, imported by King Charles VIII after his invasion of Italy. Francis I imported Italian art and artists, including Leonardo Da Vinci and at great expense he built ornate palaces. Writers such as Rabelais, Pierre de Ronsard, Joachim du Bellay and Michel de Montaigne, painters such as Jean Clouet and musicians such as Jean Mouton also borrowed from the spirit of the Italian Renaissance.

Italians brought the new style to Poland and Hungary in the late 15th century. The first Italian humanist, who came to Poland in the middle 15th century was Filip Callimachus. Many Italian artists came with Bona Sforza of Milano to Poland, when she married Zygmunt I of Poland in 1518. The Polish Renaissance is the most Italian-like branch of the Renaissance outside of Italy.

From France the spirit of the age spread to the Low Countries and Germany, and finally to England, Scandinavia, and Central Europe by the late 16th century. In these areas the Renaissance became closely linked to the turmoil of the Protestant Reformation and the art and writing of the German Renaissance frequently reflected this dispute.

While Renaissance ideas were moving north from Italy, there was a simultaneous spread southward of innovation, particularly in music. The music of the 15th century Burgundian School defined the beginning of the Renaissance in that art; and the polyphony of the Netherlanders, as it moved with the musicians themselves into Italy, formed the core of what was the first true international style in music since the standardization of Gregorian Chant in the 9th century. The culmination of the Netherlandish school was in the music of the Italian composer, Palestrina. At the end of the 16th century Italy again became a center of musical innovation, with the development of the polychoral style of the Venetian School, which spread northward into Germany around 1600.

In England, the Elizabethan era marked the beginning of the English Renaissance. It saw writers such as William Shakespeare, Christopher Marlowe, John Milton, and Edmund Spenser, as well as great artists, architects (such as Inigo Jones) and composers such as Thomas Tallis, John Taverner, and William Byrd.

Early Renaissance arrived in the Iberian peninsula through the Mediterranean possessions of the Aragonese Crown and the city of Valencia. Early Iberian Renaissance writers include Ausiàs March, Joanot Martorell, Fernando de Rojas, Juan del Encina, Garcilaso de la Vega, Gil Vicente and Bernardim Ribeiro. Late Renaissance in Spain saw writers such as Miguel de Cervantes, Lope de Vega, Luis de Góngora and Tirso de Molina, artists such as El Greco and composers such as Tomas Luis de Victoria. In Portugal writers such as Sá de Miranda and Luís de Camões and artists such as Nuno Gonçalves appeared.

In these nations the Renaissance would be built upon and supplanted by the thinkers of The Enlightenment in the seventeenth century.

The paintings of the Italian Renaissance differed from those of the northern Renaissance in some ways. The Italian Renaissance did not only focus on religious figures but they also produced portraits of well-known figures of the day, and they also put religious figures in Greek or Roman backgrounds. During the Italian Renaissance, artists learned the rules of perspective which shows how far the object is by its size and made the paintings look three dimensional. The artists also used shading to make objects look round and real. The Italian Renaissance artists studied human anatomy and drew from the models so it would be possible for them to sketch the human body more accurately than before. At first, northern Renaissance artist still focused on religious drawings, like Albrecht Durer who portray the religious upheaval of his age. Later on, Pieter Bruegel’s works influenced later artists to paint scenes of daily life rather than religious or classical themes. During the northern Renaissance van Eycks also invented oil paint. With oil paint, artists could produce strong colors and a hard surface that could survive for centuries; these painters were called Flemish painters.

Видете исто така

Извори

Burckhardt, Jacob (1878), The Civilization of the Renaissance in Italy, trans S.G.C Middlemore (republished in 1990 under ISBN 014044534X)
The Cambridge Modern History. Vol 1: The Renaissance (1902)
Ergang, Robert (1967), The Renaissance(ISBN 0442023197)
Ferguson, Wallace K. (1962), Europe in Transition, 1300-1500 (ISBN 0049400088)
Haskins, Charles Homer (1972), The Renaissance of the Twelfth Century (ISBN 0674760751)
Huizinga, Johan (1924), The Waning of the Middle Ages (republished in 1990 under ISBN 0140137025)
Jensen, De Lamar (1992), Renaissance Europe (ISBN 0395889472)
Lopez, Robert S. (1952), Hard Times and Investment in Culture
Thorndike, Lynn (1943) Renaissance or Prenaissance?

Надворешни врски

Предлошка:Link FA