Сараевски универзитет

Универзитет Сараево
	Univerzitet u Sarajevu; Универзитет у Сарајеву
	Ректорското седиште на Универзитетот во Сараево и зградата на Правниот факултет, изградена во 1850-тите
	латински: Universitas Studiorum Saraievoensis
Вид	државен
Основан	декември 2, 1949; пред 75 години; (1537; пред 486 години како исламска медреса)
Ректор	Pифат Шкриел
Административен кадар	990
Студенти	30,866 (2018–19)
Место	Сараево, Босна и Херцеговина
Кампус	Urban
Припадност	Европска асоцијација на универзитети
Мреж. место	unsa.ba ; (бошњачки)
	Податотека:University of Sarajevo logo.svg

Универзитетот во Сараево (босански, хрватски и српски: Univerzitet u Sarajevu/босански и српски: Универзитет у Сарајеву) — државен универзитет кој се наоѓа во Сараево, Босна и Херцеговина. Тој е најголем и најстар универзитет во земјата, како и најстара институција за високо образование во поранешна Југославија. Првично универзитетот бил основан во 1537 година како исламска медреса.^[2]

Со 20 факултети, три академии и три теолошки факултети и со 30.866 запишани студенти заклучно со 2014 година, Сараевскиот Унинверзитет се вбројува меѓу најголемите универзитети на Балканот во однос на запишувањето на студенти. Универзитетот бил воспоставен во 1949 година, и од тогаш на него дипломирале околу 122,000 студенти, 3.891 добиле магистарски степен и 2.284 докторат, на 45 различни полиња.^[3] Денес тој се смета за најпрестижен универзитет во Босна и Херцеговина, и вработува повеќе од илјада членови на факултет.^[4]

Историја

Пред формирањето на современиот универзитет во Сараево, првите школи за високо образование во Сараево и Босна и Херцеговина биле основани во текот на 16 век, под покровителство на Османлиите. Како османлиски институт за високо образование, прва медраса во Босна, со име Гази Хусрев-бег медреса и библиотека, била основана во Сараево 1537 година од Гази Хусрев-бег .^[5]^[6]^[7]

Универзитетот во својата модерна, секуларна инкарнација се развил за време на владеењето на Австроунгарското царствп, кога биле основани многу од институциите за високо образование и култура, како што е Националниот музеј на Босна и Херцеговина, сè уште активнен денес.^[4] Современата историја на Универзитетот во Сараево продолжила и по Првата светска војна, а пред Втората светска војна, како и за време на војната, успешно го проширила својот развој со отворени нови училишта и институти, како што е Факултетот за земјоделство и шумарство во 1940 г. Медицински факултет во 1944 година. Медицинскиот факултет бил повторно воспоставен во 1946 година, а бил отворен и Правниот факултет, колеџот за обука на наставници и, во 1948 година повторно бил основан Факултетот за земјоделство и шумарство.

Во 1949 година бил отворен Факултетот за инженерство. На 2 декември истата година со назначување на првиот ректор, официјално бил основан Универзитетот во Сараево. Со отворањето на Филозофскиот факултет (1950) и Економскиот факултет (1952) била завршена почетната фаза на формирање на Универзитетот во Сараево.

Втората фаза на развојот на универзитетот (1955 - 1969) се одликува со афирмирање на универзитетот, отворање нови институции за високо образование и релативно задоволство од потребите на високообразованите кадри во Босна и Херцеговина. Друго значајно достигнување е организирање и иницирање на постдипломски студии на универзитетот.

Третата фаза (1970–1982) била дефинирана со повеќе институции за високо образование кои биле отворени на универзитетот, научна промоција на универзитетот и негово засилено вклучување и унапредување на меѓународниот академски план. Универзитетот придонел директно и индиректно за формирање нови универзитети во Бања Лука, Мостар и Тузла .

Четвртата фаза (1982–1992) се одликува со одвојување на научните активности од универзитетот и формирање фаворизирани научни институти надвор од него. Ова му донело значителна штета на Универзитетот во Сараево, бидејќи била загрозена кохерентноста на универзитетското образование и научните истражувања. Ова резултирало со понизок квалитет на образование и технолошка стагнација на универзитетот. Неконтролираното запишување на огромен број студенти резултирало со значително помала ефикасност на студиите и хиперпродукција на персонал во одредени области на образование.

Петтата фаза (1992-1995) била одбележана со уништување на објектите и опремата на универзитетот, предизвикана од војната во Босна и Херцеговина и Опсадата на Сараево .

И покрај сите овие тешкотии во животот и работата за време на четиригодишната опсада на Сараево, заради помошта и ентузијазмот, професионалноста, патриотизмот и упорноста на универзитетските наставници и соработници, како и на студентите, Универзитетот во Сараево успеал да го задржи континуитет на работа и живот. Ова претставувал специфичен аспект на интелектуален академски отпор против сè што е варварско и нецивилизирано. Тоа претставувало придонес на универзитетот за афирмирање на слободата и демократијата, навлегувањето против војната и агресијата и афирмирањето на суверенитетот на Босна и Херцеговина.

На почетокот на 1996 година Универзитетот во Сараево влегол во фаза на повоено физичко и академско обновување и реконструкција. Физичкото обновување било насочено кон реконструкција и обнова на уништените објекти (преку реализација на проект за нов универзитетски кампус), замена на уништена образовна и научна опрема и реконструкција на студентски домови. На овој план биле постигнати значајни резултати и биле формирани услови за студии со повисок квалитет во одредени области. Сепак, и покрај бројните проекти за реконструкција, Универзитетот во Сараево сè уште не го достигнал целосниот предвоен потенцијал. Квалитетот и бројот на студентски домови се далеку под потребното, технологијата е претежно застарена, а бидејќи работните услови би можеле да бидат многу подобри, академскиот кадар исто така недостасува. Покрај тоа, војната предизвикала и проблеми меѓу академиците и многумина што работеле на универзитетот пред војната не продолжиле по нејзиниот крај. Квалитетот на студиите полека се подобрува, делумно заради спроведувањето на Болоњскиот процес, но сè уште има хиперпродукција во некои области на образование бидејќи Босна и Херцеговина нема унифицирана програма за високо образование (може да се каже дека има дури 11 програми, од кои секоја ја спроведува Болоњската спогодба на свој начин).

Процесот на обнова и реконструкција на универзитетот е поддржан од активностите на Европската асоцијација на универзитети, Европскиот совет, Европската унија, како и цела низа меѓународни организации и институции вклучени во областа на високото образование.

Универзитетот во Сараево има партнерства со над 120 универзитети во Европа, САД, Канада и Блискиот Исток.^[8]^[9]

Главната цел на сите тековни активности на универзитетот е да се подигне квалитетот на студиите, да се создаде современ универзитет со европско потекло, кој ќе биде респектабилен претставник на Босна и Херцеговина на меѓународно ниво и промотор на традиционалното, историското, културното, научни и уметнички вредности на земјата и Југоисточна Европа.