മുകേഷ് (ഗായകൻ)
മുകേഷ് | |
|---|---|
 | |
| ജനനം | മുകേഷ് ചന്ദ് മാത്തൂർ 22 ജൂലൈ 1923 ഡൽഹി, ഇന്ത്യ |
| മരണം | 27 ഓഗസ്റ്റ് 1976 (പ്രായം 53) |
| ദേശീയത | ഇന്ത്യൻ |
| മറ്റ് പേരുകൾ | വോയ്സ് ഓഫ് ദ മില്ലേനിയം, ട്രാജഡി കിംഗ് |
| തൊഴിൽ | പിന്നണി ഗായകൻ |
| സജീവ കാലം | 1940–1976 |
| ജീവിതപങ്കാളി(കൾ) | സരൾ ത്രിവേദി റായ്ചന്ദ്
(m. 1946) |
| കുട്ടികൾ | നിതിൻ മുകേഷ് ഉൾപ്പെടെ 5. |
| ബന്ധുക്കൾ | നീൽ നിതിൻ മുകേഷ് (കൊച്ചുമകൻ) |
| പുരസ്കാരങ്ങൾ | |
| ഒപ്പ് | |
 | |
പ്രമുഖ ബോളിവുഡ് പിന്നണിഗായകനായിരുന്നു മുകേഷ് ദു:ഖഗാനങ്ങളിലാണ് ഇദ്ദേഹം കൂടുതൽ തിളങ്ങിയത്. (ജൂലൈ 22, 1923 - ഓഗസ്റ്റ് 27, 1976) എഞ്ചിനീയറായ സൊരാവര ചന്ദിൻ്റെയും ചന്ദ്രാണിയുടെയും മകനായി 10 മക്കളിൽ ആറാമനായി ഡൽഹിയിലെ ഇടത്തരം മാഥൂർ കായസ്ഥ കുടുംബത്തിലായിരുന്നു ജനനം മുകേഷിൻ്റെ സഹോദരിയെ സംഗീതം പഠിപ്പിക്കാൻ വീട്ടിൽ വന്ന മാഷ് മുകേഷിൻ്റെ കഴിവ് കണ്ടെത്തി.. പഠനത്തിനു ശേഷം PWDയിൽ ജോലി ചെയ്യുകയും കലാജീവിതം സമാന്തരമായി കൊണ്ടുപോവുകയും ചെയ്തു.സംഗീത ഉപകരണങ്ങളിൽ പ്രാവീണ്യം നേടി.സഹോദരിയുടെ വിവാഹ ചടങ്ങിൽ മുകേഷിൻ്റെ ഗാനം കേട്ട മോത്തിലാൽ എന്ന അകന്ന ബന്ധു മുഖാന്തരമാണ് ബോളിവുഡിലേക്കെത്തുന്നത് . എന്നായിരുന്നു പൂർണ്ണനാമം. 1941ൽ നിർദോഷ് എന്ന സിനിമയിലൂടെയായിരുന്നു അഭിനയിച്ചു കൊണ്ട് ഗായകനായി അരങ്ങേറ്റം. [1] 1945ൽ പുറത്തിറങ്ങിയ പെഹലി നസർ എന്ന ചിത്രത്തിൽ അനിൽ ഈണമിട്ട "ദിൽ ജൽതാ ഹേ" ആയിരുന്നു മുകേഷിൻറെ ആദ്യ ഹിറ്റ് ഗാനം. സൈഗാളിൻ്റെ ഫാനായിരുന്ന മുകേഷിനെ സ്വന്തമായ ഒരു ശൈലിയുണ്ടാക്കാൻ പ്രേരിപ്പിച്ചതും സഹായിച്ചതും നൗഷാദ് അലിയാണ്. അന്ദാസ്, മേള എന്ന സിനിമകളിലെ ഗാനങ്ങൾ മുകേഷ് ശൈലിക്കു തുടക്കമിട്ടു 1950-1970 കാലഘട്ടത്തിൽ ബോളിവുഡ് അടക്കിവാണിരുന്ന ഗായകത്രയമായിരുന്നു മുകേഷ്, മുഹമ്മദ് റഫി, കിഷോർ കുമാർ എന്നിവർ. ഹിന്ദി സിനിമയിലെ ഷോമാൻ ആയിരുന്ന രാജ് കപൂറിന്റെ സിനിമകളിലെ സ്ഥിരസാന്നിദ്ധ്യമായിരുന്നു മുകേഷ്.രാജ് കപൂറിൻ്റെ ശബ്ദമായിരുന്നു മുകേഷ് എന്നു തന്നെ പറയാം. ശങ്കർ ജയ് കിഷൻമാരുടെ 133 ഗാനങ്ങളും കല്യാൺ ജി ആനന്ദ് ജിമാരുടെ 99 ഗാനങ്ങളും പാടി. 1973 ൽ രജനിഗന്ധ എന്ന ചിത്രത്തിലെ കയി ബാർ യൂഹി ദേഖാ ഹെ എന്ന ഗാനത്തിന് ദേശീയ അവാർഡ് കിട്ടി. ആവാരാ, മേര നാം ജോക്കർ എന്നീ ചിത്രങ്ങളിലെ അനസ്വര ഗാനങ്ങൽക്ക് ലോകത്തെമ്പാടും ആരാധകരുണ്ടായി. തൻ്റെ 23 വയസിൽ ചന്ദ്ത്രിവേദി എന്ന ധനികൻ്റെ മകൾ സരൾ ത്രിവേദിയെ വിവാഹം ചെയ്തു. ഇവർക്ക് 5 മക്കളുണ്ട്. 1976 ആഗസ്റ്റ് 27 ന് 53-ആം വയസ്സിൽ യു.എസ്.എ.യിലെ ഡെട്രോയിറ്റിൽ വച്ച് ഹൃദയാഘാതം മൂലം അന്തരിച്ചു. കുളിക്കാനായി എഴുന്നേറ്റപ്പോ നെഞ്ചുവേദന അനുഭവപ്പെടുകയായിരുന്നു. ആശുപത്രിയിലേക്ക് കൊണ്ട പോയെങ്കിലും രക്ഷിക്കാനായില്ല.
മുൻകാലജീവിതം
[തിരുത്തുക]ഒരു മത്തൂർ കയസ്ത കുടുംബത്തിലാണ് ഡൽഹിയിൽ മുകേഷ് ജനിച്ചത്. എൻജിനീയറായ സോരവാർ ചന്ദ് മാത്തൂറും ചന്ദ്രാണി മാത്തൂറുമായിരുന്നു അദ്ദേഹത്തിന്റെ മാതാപിതാക്കൾ. പത്ത് കുട്ടികളുള്ള ഒരു കുടുംബത്തിലെ ആറാമനായിരുന്നു അദ്ദേഹം. മുകേഷിന്റെ സഹോദരി സുന്ദർ പ്യാരിയെ പഠിപ്പിക്കാൻ വീട്ടിലെത്തിയ സംഗീത അധ്യാപകൻ മുകേഷിൽ ഒരു വിദ്യാർത്ഥിയെ കണ്ടെത്തി, അയാൾ തൊട്ടടുത്ത മുറിയിൽ നിന്ന് കേൾക്കും. പത്താം ക്ലാസിനു ശേഷം മുകേഷ് സ്കൂൾ വിട്ട് പൊതുമരാമത്ത് വകുപ്പിൽ ഹ്രസ്വമായി ജോലി ചെയ്തു. ഡൽഹിയിലെ ജോലിക്കിടെ അദ്ദേഹം വോയ്സ് റെക്കോർഡിംഗുകൾ പരീക്ഷിക്കുകയും ക്രമേണ തന്റെ ആലാപന കഴിവുകളും സംഗീതോപകരണ കഴിവുകളും വികസിപ്പിക്കുകയും ചെയ്തു.
ആലാപന ജീവിതം
[തിരുത്തുക]അകന്ന ബന്ധുവായ മോത്തിലാൽ തന്റെ സഹോദരിയുടെ വിവാഹത്തിൽ പാടിയപ്പോഴാണ് മുകേഷിന്റെ ശബ്ദം ആദ്യം ശ്രദ്ധിച്ചത്. മോത്തിലാൽ അദ്ദേഹത്തെ മുംബൈയിലേക്ക് കൊണ്ടുപോയി, പണ്ഡിറ്റ് ജഗന്നാഥ് പ്രസാദിന്റെ ആലാപന പാഠങ്ങൾ ക്രമീകരിച്ചു. ഈ കാലയളവിൽ മുകേഷിന് ഒരു ഹിന്ദി ചിത്രമായ നിർദോഷിൽ (1941) ഒരു നടൻ-ഗായകന്റെ വേഷം വാഗ്ദാനം ചെയ്തു. നിർദോഷിനായി നടൻ-ഗായകൻ എന്ന നിലയിൽ "ദിൽ ഹി ബുജ ഹുവാ ഹോ തോ" ആയിരുന്നു അദ്ദേഹത്തിന്റെ ആദ്യ ഗാനം. 1945 -ൽ അനിൽ വിശ്വാസ് സംഗീതവും ആഹ് സീതാപുരി എഴുതിയ വരികളും ചേർന്ന പെഹ്ലി നാസർ എന്ന ചിത്രത്തിലൂടെ നടൻ മോത്തിലാലിന്റെ പിന്നണി ഗായകനായി അദ്ദേഹം ഇടവേള നേടി. ഒരു ഹിന്ദി ചിത്രത്തിനായി അദ്ദേഹം പാടിയ ആദ്യ ഗാനം "ദിൽ ജൽതാ ഹേ തോ ജൽനെ ദേ" ആണ്.
ഗായകൻ കെ എൽ സൈഗലിന്റെ ഒരു ആരാധകനായിരുന്നു മുകേഷ്, അദ്ദേഹത്തിന്റെ ആദ്യകാല പിന്നണി ഗാനങ്ങളിൽ അദ്ദേഹം തന്റെ വിഗ്രഹം അനുകരിച്ചിരുന്നു. വാസ്തവത്തിൽ, കെ എൽ സൈഗാൾ ആദ്യമായി "ദിൽ ജൽതാ ഹേ ..." എന്ന ഗാനം കേട്ടപ്പോൾ, "അത് വിചിത്രമാണ്, ആ ഗാനം ആലപിച്ചതായി ഓർക്കുന്നില്ല" എന്ന് അദ്ദേഹം അഭിപ്രായപ്പെട്ടു.
സംഗീത സംവിധായകൻ നൗഷാദ് അലിയുടെ സഹായത്തോടെയാണ് മുകേഷ് തന്റെ സ്വന്തം ആലാപന ശൈലി സൃഷ്ടിച്ചത്, മുകേഷിനെ തന്റെ സൈഗാൾ ശൈലിയിൽ നിന്ന് പുറത്തുവരാനും സ്വന്തം ശൈലി സൃഷ്ടിക്കാനും സഹായിച്ചു. നൗഷാദ് അദ്ദേഹത്തിന് അണ്ടാസ് എന്ന ചിത്രത്തിലെ ഗാനങ്ങൾ നൽകി. തുടക്കത്തിൽ ഈ സിനിമയിൽ ദിലീപ് കുമാറിന്റെ പ്രേത ശബ്ദമായിരുന്നു മുകേഷ്, രാജ് കപൂറിനായി മുഹമ്മദ് റാഫി പാടി. അനൗഖി അട (1948), മേള (1948), അണ്ടാസ് (1949) എന്നീ സിനിമകളിൽ അദ്ദേഹം നൗഷാദിന് നിരവധി ഹിറ്റുകൾ സമ്മാനിച്ചു. "ജീവൻ സപ്ന ടൂത്ത് ഗയ" പോലുള്ള ഹിറ്റ് ഗാനങ്ങളിൽ മഹേഷ് ദിലീപ് കുമാറിനായി മുകേഷിന്റെ ശബ്ദം ഉപയോഗിച്ച മറ്റ് സംഗീതസംവിധായകർ അനോക് പ്യാർ, യെ മേരാ ദിവാനപൻ ഹായ്, ശങ്കർ -ജയ്കിഷൻ, യഹൂദിയിൽ സുഹാന സഫർ, ദിൽ തടപ് തടാപ്, മധുമതിയിലെ സലിൽ ചൗധരി . എന്നിരുന്നാലും, പിന്നീട് ദിലീപ് കുമാർ റാഫിയെ തന്റെ പ്രേത ശബ്ദമായി തിരഞ്ഞെടുത്തു, മുകേഷ് രാജ് കപൂറിന്റെ പ്രേത ശബ്ദമായി. ശങ്കർ – ജയ്കിഷനുവേണ്ടി ഏറ്റവും കൂടുതൽ ഗാനങ്ങൾ മുകേഷ് റെക്കോർഡുചെയ്തു, അതായത് 133 ഗാനങ്ങൾ, അതിനുശേഷം കല്യാൺജി ആനന്ദ്ജി അതായത് 99 ഗാനങ്ങൾ. 4 ഫിലിംഫെയർ അവാർഡുകളിൽ, ശങ്കർ – ജയ്കിഷൻ ഗാനങ്ങൾക്ക് മുകേഷ് 3 അവാർഡുകൾ നേടി.
ഒരു നടനും നിർമ്മാതാവുമെന്ന നിലയിൽ
[തിരുത്തുക]നളിനി ജയ്വന്ത് നായികയായി 1941 ൽ നിർദോഷ് എന്ന ചിത്രത്തിലൂടെ നടൻ ഗായകനായി മുകേഷ് തന്റെ കരിയർ ആരംഭിച്ചു. അദ്ദേഹത്തിന്റെ രണ്ടാമത്തെ ചിത്രം 1943 -ൽ അഡാബ് ആർസ് ആയിരുന്നു. 1953 -ൽ രാജ് കപൂറിന്റെ ആഹ് എന്ന ചിത്രത്തിൽ അദ്ദേഹം അതിഥി വേഷത്തിൽ അഭിനയിച്ചു. 1953 -ൽ മഷൂക്ക എന്ന സിനിമയിൽ നായകനായി അഭിനയിച്ചു, സുരയ്യയ്‌ക്കൊപ്പം അനുരാഗും (1956) -ചിത്രത്തിലെ നിർമ്മാതാവും സംഗീതസംവിധായകനും), ഉഷ കിരൺ, മൃദുല റാണി എന്നിവർക്കൊപ്പം. ഡാർലിംഗ് ഫിലിംസിനൊപ്പം നായകൻ അർജ്ജുനും നായിക ഷമ്മിയും ചേർന്ന് മുകർ (1951) എന്ന ചിത്രവും മുകേഷ് നിർമ്മിച്ചു.
അഭിനന്ദനം
[തിരുത്തുക]പ്രശസ്ത ഇന്ത്യൻ സ്പിൻ ബൗളർ ഭഗവത് ചന്ദ്രശേഖറിന്റെ പ്രിയപ്പെട്ടവനായിരുന്നു മുകേഷ്. ഒരു മുകേഷ് പാട്ടിന്റെ ശബ്ദം പിച്ചിലേക്ക് നീങ്ങുമ്പോൾ, ചന്ദ്രശേഖർ ആദരാഞ്ജലി അംഗീകരിക്കുന്നത് ജനക്കൂട്ടത്തിൽ നിന്ന് ഒരു ഗർജ്ജനം കൊണ്ടുവരും. ചന്ദ്രനെ പ്രചോദിപ്പിക്കാൻ ചിലപ്പോഴൊക്കെ മൈതാനത്ത് ഒരു മുകേഷ് ട്യൂൺ മുഴക്കിയിട്ടുണ്ടെന്ന് സുനിൽ ഗവാസ്‌കർ എഴുതി. ചന്ദ്രയുടെ അഭിനിവേശം സഹപ്രവർത്തകരായ കിർമാണി, ഗുണ്ടപ്പ വിശ്വനാഥ്, ചില മാധ്യമപ്രവർത്തകരെ പോലും ബാധിച്ചു.
2016 ൽ മുകേഷിന്റെ 93-ാം ജന്മദിനത്തിൽ ഗൂഗിൾ അദ്ദേഹത്തെ അനുസ്മരിച്ചു.
സ്വകാര്യ ജീവിതം
[തിരുത്തുക]കോടീശ്വരനായ റായ്ചന്ദ് ത്രിവേദിയുടെ മകൾ സരൾ ത്രിവേദിയെയാണ് മുകേഷ് വിവാഹം കഴിച്ചത്. ശരിയായ വീടും ക്രമരഹിതമായ വരുമാനവും കൂടാതെ ഇന്ത്യയിൽ അധാർമ്മികമെന്ന് കരുതപ്പെടുന്ന ഒരു തൊഴിലില്ലാതെ (സിനിമയിലെ ഗായകൻ), ഈ വിവാഹത്തിന് സരളിന്റെ പിതാവിന്റെ സമ്മതം നേടാനാകാതെ മുകേഷും സരലും ഒളിച്ചോടാൻ നിർബന്ധിതരായി. മുകേഷിന്റെ 23-ാം ജന്മദിനമായ 1946 ജൂലൈ 22 -ന് കാന്തിവാലിയിലെ ഒരു ക്ഷേത്രത്തിൽ നടൻ മോത്തിലാലിന്റെ സഹായത്തോടെയും ആർ.ഡി.മാത്തൂരിന്റെ വസതിയിൽനിന്നും അവർ വിവാഹിതരായി. എല്ലാവരും അസന്തുഷ്ടമായ ദിവസങ്ങളെക്കുറിച്ചും വിവാഹമോചനത്തെക്കുറിച്ചും ഭയാനകമായ പ്രവചനങ്ങൾ നടത്തിയിരുന്നു, പക്ഷേ ഇരുവരും മെലിഞ്ഞ ദിവസങ്ങളെ നേരിടുകയും 1976 ജൂലൈ 22 ന് യുഎസ്എയിലേക്ക് പുറപ്പെടുന്നതിന് നാല് ദിവസം മുമ്പ് അവരുടെ മുപ്പതാം വിവാഹ വാർഷികം ആഘോഷിക്കുകയും ചെയ്തു. ഈ ദമ്പതികൾക്ക് അഞ്ച് മക്കളുണ്ടായിരുന്നു - റീത്ത, ഗായകൻ നിതിൻ, നളിനി (ഡി. 1978), മോഹനിഷ്, നമ്രത (അമൃത). നടൻ നീൽ നിതിൻ മുകേഷ് (നിതിന്റെ മകൻ) മുകേഷിന്റെ ചെറുമകനാണ്.
മരണം
[തിരുത്തുക]1976 ആഗസ്റ്റ് 27 ന് അമേരിക്കയിലെ മിഷിഗണിലെ ഡെട്രോയിറ്റിൽ ഒരു സംഗീത പരിപാടിയിൽ പങ്കെടുക്കാൻ പോയ മുകേഷ് ഹൃദയാഘാതം മൂലം മരിച്ചു. അന്നു രാവിലെ നേരത്തെ എഴുന്നേറ്റു കുളിക്കാൻ പോയി. ശ്വാസതടസ്സവും നെഞ്ചുവേദനയും ഉണ്ടായിരുന്നു. ഉടൻ തന്നെ ആശുപത്രിയിലെത്തിച്ചെങ്കിലും മരിച്ചിരുന്നു. ബാക്കി കച്ചേരി ലത മങ്കേഷ്കറും മകൻ നിതിൻ മുകേഷും ചേർന്ന് പൂർത്തിയാക്കി. മംഗേഷ്‌കറാണ് അദ്ദേഹത്തിന്റെ മൃതദേഹം ഇന്ത്യയിലെത്തിച്ചത്, അവിടെ നിരവധി അഭിനേതാക്കളുടെ സാന്നിധ്യത്തിൽ ഒരു മഹത്തായ ശവസംസ്കാരം നടന്നു, ഇന്ത്യൻ ചലച്ചിത്ര വ്യവസായത്തിലെ വ്യക്തികളും ആരാധകരും ആദരാഞ്ജലി അർപ്പിച്ചു. അദ്ദേഹത്തിന്റെ മരണവാർത്ത അദ്ദേഹത്തിന്റെ പരിചയക്കാരനും നടനുമായ രാജ് കപൂറിൽ എത്തിയപ്പോൾ, പൊട്ടിക്കരഞ്ഞു, "എനിക്ക് ശബ്ദം നഷ്ടപ്പെട്ടു" എന്ന് പറഞ്ഞു.
അവാർഡുകൾ
[തിരുത്തുക]ദേശീയ ചലച്ചിത്ര അവാർഡുകൾ
[തിരുത്തുക]- 1974 - രാജ്നിഗന്ധ സിനിമയിലെ "കൈ ബാർ യുഹി ദേഖാ ഹൈ" എന്ന ഗാനത്തിന് മികച്ച പിന്നണി ഗായകനുള്ള ദേശീയ ചലച്ചിത്ര അവാർഡ്
ഫിലിംഫെയർ അവാർഡുകൾ
[തിരുത്തുക]ജയിച്ചു
[തിരുത്തുക]| വർഷം | ഗാനം | സിനിമ | സംഗീത സംവിധായകൻ | ഗാനരചയിതാവ് |
|---|---|---|---|---|
| 1959 | "സബ് കുച്ച് സീഖ ഹംനേ" | അനാരി | ശങ്കർ-ജയ്കിഷൻ | ശൈലേന്ദ്ര |
| 1970 | "സബ്സെ ബഡാ നാദാൻ" | പെഹ്ചാൻ | ശങ്കർ-ജയ്കിഷൻ | വർമ്മ മാലിക് |
| 1972 | "ജയ് ബോലോ ബീമാൻ കി" | ബെ-ഇമാൻ | ശങ്കർ-ജയ്കിഷൻ | വർമ്മ മാലിക് |
| 1976 | "കഭി കഭി മെമെ ദിൽ മേ" | കഭി കഭി | ഖയാം | സാഹിർ ലുധിയാൻവി |
നാമനിർദ്ദേശം
[തിരുത്തുക]| Year | Song | Film | Music director(s) | Lyricist |
|---|---|---|---|---|
| 1962 | "Hothon Pe Sacchai Rehti Hai" | Jis Desh Men Ganga Behti Hai | Shankar Jaikishan | Shailendra |
| 1965 | "Dost Dost Na Raha" | Sangam | Shankar Jaikishan | Shailendra |
| 1968 | "Sawan Ka Mahina" | Milan | Laxmikant Pyarelal | Anand Bakshi |
| 1971 | "Bas Yehi Apradh" | Pehchan | Shankar Jaikishan | Neeraj |
| 1972 | "Jane Kahan Gaye Woh Din" | Mera Naam Joker | Shankar Jaikishan | Hasrat Jaipuri |
| 1972 | "Kahin Door Jab Din Dhal Jaye" | Anand | Salil Chowdhury | Yogesh |
| 1973 | "Ek Pyar Ka Nagma Hain" | Shor | Laxmikant Pyarelal | Santosh Anand |
| 1975 | "Main Na Bhoolonga" | Roti Kapada Aur Makaan | Laxmikant–Pyarelal | Santosh Anand |
| 1977 | "Ek Din Bik Jayega" | Dharam Karam | Rahul Dev Burman | Majrooh Sultanpuri |
| 1977 | "Main Pal Do Pal Ka Sahayar Hoon" | Kabhi Kabhie | Khayyam | Sahir Ludhianvi |
| 1978 | "Suhani Chandni Raatein" | Mukti | Rahul Dev Burman | Anand Bakshi |
| 1978 | "Chanchal Shital Nirmal Komal" | Satyam Shivam Sundaram | Laxmikant–Pyarelal | Anand Bakshi |
ബംഗാൾ ഫിലിം ജേർണലിസ്റ്റ് അസോസിയേഷൻ അവാർഡ്
[തിരുത്തുക]വിജയി
[തിരുത്തുക]- 1967 - തീശ്രീ കാസത്തിന് മികച്ച പിന്നണി ഗായകൻ
- 1968 - മിലാനിലെ മികച്ച പുരുഷ പിന്നണി ഗായകൻ
- 1970 - സരസ്വതിചന്ദ്രയ്ക്ക് മികച്ച പിന്നണി ഗായകൻ
പ്രധാന ഗാനങ്ങൾ.. ദുനിയാ ബനാനേ വാലേ, ആവാരാ ഹൂം, ചന്ദൻ കാ വൻ ചഞ്ചൽ ചിത്വൻ, , യേ മേരാ ദിവാനാ ബന്, സുബാ കി ദർ, രൂപ് തേരാ മസ്താ നാ, സുഹാനാ സഫർ ഹം യേ മോസം, ജാനേ കഹാ, ജഗ് മേ, മുജ് കോ ഇസ് രാത്, മേരാ ജൂട്ടാ ഹേ ജാപാനീ,ചഞ്ചൽ ശീതൽ നിർമ്മൽ കോമൾ, ഡ്രീമ് ഗേൾ,
അവലംബം
[തിരുത്തുക]പ്രധാനപ്പെട്ട ചില ഗാനങ്ങൾ.. ആ വാരാ ഹൂ, ജീനായഹാം മർനായഹാം, ജാനേ കഹാ ഗയേ ,ചന്ദൻകാവദൻ ചഞ്ചൽചിത്വൻ, ദുനിയാബനാനേവാലേ ക്യാ, ചഞ്ചൽ ശീതൾ നിർമ്മൽ കോമൾ സംഗീത്കീ ദേവീ, കഭീകഭീ മേരേ ദിൽ മേം, രൂപ്തെരാ മസ്താനാ പ്യാര്മേരാദിവാനാ, വക്ത് കർതാ ജോ വഫാ, വോ ചാന്ദ് ഖിലാ, യേ പ്യാർ കേ നഗ്മാമാ, ഡംഡം ഡിഗാഡിഗാ മോസം, തോബാ യേമത് വാലീ ചാൽ, ജിസ്ഗലീ മേ തെരാ ഘർ ന,
ബാഹ്യ ലിങ്കുകൾ
[തിരുത്തുക]
- ഇന്റർനെറ്റ് മൂവി ഡാറ്റാബേസിൽ നിന്ന് മുകേഷ്
- www.SingerMukesh.com – A Dedicated Web Site To Singer Mukesh
|
ജീവചരിത്രവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട ഈ ലേഖനം അപൂർണ്ണമാണ്‌. ഇതു വികസിപ്പിക്കുവാൻ സഹായിക്കുക. സഹായത്തിനു ഈ ലേഖനത്തിന്റെ ഇംഗ്ലീഷ് പതിപ്പും കാണുക. |