Jump to content

Нигери

Википедиа — Чөлөөт нэвтэрхий толь
Холбооны Бүгд Найрамдах Нигери Улс
  • Jamhuriyar Tarayyar Najeriya (Хауса)
  • Ọ̀hàńjíkọ̀ Ọ̀hànézè Naìjíríyà (Игбо)
  • Orílẹ̀-èdè Olómìniira Àpapọ̀ Nàìjíríà (Ёруба)
Уриа: "Unity and Faith, Peace and Progress"
"Эв нэгдэл ба итгэл бишрэл, Энх тайван ба хөгжил дэвшил"
Төрийн дуулал: "Arise, O Compatriots"
Босцгоо, Нутгийнхан!
НийслэлАбужа
9°4′N 7°29′E / 9.067°N 7.483°E / 9.067; 7.483
Томоохон хотЛагос
Албан ёсны хэлАнгли хэл
Үндэсний хэл
Бүс нутгийн хэл[2]525 гаруй хэлнүүд[1]
Угсаатны бүлгүүд
(2018)[3]
Ард түмний нэршилНигеричүүд‎
Төр засагХолбооны ерөнхийлөгчийн бүгд найрамдах улс
Бола Тинубу
Кашим Шеттима
Годсвилл Акпабио
Тажудин Аббас
Олукайоде Аривула
Хууль тогтоох байгууллагаҮндэсний Ассамблей
Сенат
Төлөөлөгчдийн танхим
Тусгаар тогтнол 
1 сарын 1, 1900
1 сарын 1, 1900
1 сарын 1, 1914
10 сарын 1, 1960
10 сарын 1, 1963
5 сарын 29, 1999
Газар нутаг
• Нийт
923,769 км2 (31)
• Усны эзлэх талбай (%)
1.4
Хүн ам
• 2023 тооцоо
230,842,743[4] (6)
• Нягтаршил
218/км2 (42)
ДНБ (ХАЧП)2023 тооцоо
• Нийт
$1.360 их наяд[5] (27)
• Нэг хүнд ноогдох
$6,122[5] (141)
ДНБ (нэрлэсэн)2023 тооцоо
• Нийт
$574.271 тэрбум[5] (31)
• Нэг хүнд ноогдох
$2,584[5] (145)
ОТББИ (2020)  35.1[6]
дундаж
ХХИ (2021) 0.535[7]
бага · 163
Мөнгөний нэгжНайра (₦) (NGN)
Цагийн бүсUTC+01:00 (БАЦ)
Жолооны талбаруун[8]
Утасны томьёо+234
Домэйн нэр.ng

Нигери (Англи: Nigeria), албан ёсоор Холбооны Бүгд Найрамдах Нигери Улс (Англи: Federal Republic of Nigeria), нь 36 муж улс, нэг Холбооны Нийслэлийн Нутаг дэвсгэрээс тогтох, үндсэн хуульт холбоот улс юм. Тус улс нь Өрнөд Африкт, баруун талаараа Бенин, зүүн талаараа Чад, Камерун, хойд талаараа Нигер улсуудтай хиллэнэ. Өмнө талд нь Атлантын далайн нэг хэсэг болох Гвинейн булан оршино. Нийслэл нь Абужа хот. Тус улсын хамгийн том бөгөөд нөлөө бүхий 3 угсаатан нь Хауса, Игбо, Ёруба юм.

Нигери хэмээх нэр нь тус улсын нутгаар урсах Нигер мөрний нэрээс гаралтай бөгөөд Нигер, ареа (талбай) гэсэн үгсийг нийлүүлэн бүтээжээ. Уг нэрийг хожим Британийн колонийн захирагч Барон Лугардын эхнэр болсон Флора Шау 19-р зууны сүүлчээр бодож олсон гэдэг.

Нигери нь Африк тивийн хамгийн их хүн амтай улс бөгөөд дэлхийд 8-д жагсана. 148 сая иргэнтэй тус улс нь хамгийн их хүн амтай 'хар' улс юм. Бүс нутагтаа нөлөө бүхий тус улс нь "Next 11" буюу эдийн засгаар дэлхийг тэргүүлэх дараагийн 11 улсын тоонд нэрлэгдсэн бөгөөд Британийн хамтын нөхөрлөлийн гишүүн юм. Нигеригийн эдийн засаг нь Олон Улсын Валютын Сангийн тооцоогоор 2008 онд 9% байсан бөгөөд 2009 онд 8.3% байх төлөвтэй байгаа нь[9][10][11][12] тус улсыг дэлхийн хамгийн хурдацтай хөгжиж буй орнуудын нэгэнд зүй ёсоор оруулж байгаа юм.

  1. Blench, Roger (2014). An Atlas Of Nigerian Languages. Oxford: Kay Williamson Educational Foundation.
  2. "Languages of Nigeria". Ethnologue. Татаж авсан: 12 September 2010.
  3. "Africa: Nigeria". The World Factbook. Central Intelligence Agency. Татаж авсан: 21 June 2020.
  4. "Nigeria". The World Factbook (2024 ed.). АНУ-ын Тагнуулын төв газар. Татаж авсан: 4 March 2023. (Archived 2022 edition)
  5. 5.0 5.1 5.2 5.3 "World Economic Outlook database: October 2022". International Monetary Fund. Татаж авсан: 4 June 2023.
  6. "Poverty and Inequality Index". National Bureau of Statistics. Татаж авсан: 8 June 2020.
  7. "Human Development Report 2021/2022" (PDF). United Nations Development Programme. 8 September 2022. Татаж авсан: 8 September 2022.
  8. Akinbode, Ayomide (2 April 2019). "Why Nigeria changed from Right-Hand Drive to Left-Hand Drive in 1972". www.thehistoryville.com. Archived from the original on 9 Долдугаар сар 2021. Татаж авсан: 9 July 2021. The terms 'right- and left-hand drive' refer to the position of the driver in the vehicle and are the reverse of the terms 'right- and left-hand traffic'. {{cite web}}: Check date values in: |archive-date= (help)
  9. "IMF Survey: Nigeria Needs Sustained Reforms to Build on Success". Imf.org. Татаж авсан: 6 сарын 25. {{cite web}}: Check date values in: |accessdate= (help); Unknown parameter |accessyear= ignored (|access-date= suggested) (help)
  10. Aminu, Ayodele. "allAfrica.com: Africa: IMF Forecasts 9 Percent Growth for Nigeria (Page 1 of 1)". Allafrica.com. Татаж авсан: 6 сарын 25. {{cite web}}: Check date values in: |accessdate= (help); Unknown parameter |accessyear= ignored (|access-date= suggested) (help)
  11. Godwin, Atser. "The Punch: IMF predicts 9% GDP growth rate for Nigeria". Punchng.com. Archived from the original on 2011-05-11. Татаж авсан: 6 сарын 25. {{cite web}}: Check date values in: |accessdate= (help); Unknown parameter |accessyear= ignored (|access-date= suggested) (help)
  12. ": Welcome to Independent Newspapers Limited - A voice of your own". Independentngonline.com. Татаж авсан: 6 сарын 25. {{cite web}}: Check date values in: |accessdate= (help); Unknown parameter |accessyear= ignored (|access-date= suggested) (help)