Äärdvärken

't Äärdvärken (van 't Afrikaanse woord aardvark, Latien: Orycteropus afer) is een vremdsoortig zoogdier dät veurkump in zwat iel Afrika, in 't zuden van de Se-ara. Ondanks de näme is 't äärdvärken gien femilie van 't värken, mä is nauwer verwant an dieren as de olifanten, zeekoen en klipdassen. 't Is de ienigste overlèvende vertegenwoordiger van de orde van de buistandigen (Tubulidentata).

Kenmärken

't Äärdvärken is makkelijk te erkennen an zien grote oren, korte poten en värkenssnuite. Zien voedsel bestäät veurnämelijk uut termieten en empen. 't Vel van 't äärdvärken ef niet zo veul aor. Jongere dieren emmen wat meer aor. 't Vel is een bettien geel of brunig gries van kleur, mä väke donkerder deur 't vroeten in de äärde. De kop löp uut in een spitse, värkensachtige snuite met een kleine bek. Disse snuite is rond, zacht en beweeglijk. Langes de neusgäten zit dicht aor. In de bek ef 't beest een lange tonge.

't Ef grote en puntige oren, net as een ezel. De korte, stärke poten emmen grote klauwen, dee ze gebrök um te gräven en as waopen tegen viejanen. De start is lange, dik en stevig. De startpunt en de ziedkanten van 't gezichte van de wiefies emmen meestal een witte of lichtere kleur, en is bi'j de männegies wat donkerder. 't Dier is 100 tot 158 centimeter lange, 58 tot 66 centimeter oog en 40 tot 82 kilogram zwaor. De start is 44 tot 63 centimeter lange.

't Kan goed ruken en euren, mä zien kan i'j be-eurlijk slecht. Op de snuite zitten kleine vleizige tentakelties, die as tastorgaan dienen.

Viejanen

De belangriekste viejanen van 't äärdvärken bin jachtonden, pythons, leeuwen en luipeerden. Jonge äärdvärkens kunnen ok egrepen worden deur wilde zwienen. Boeren jägen op 't äärdvärken umdät de olen on-endig bint en gevaorlijk veur landbouwmesines, vee en dieken.

As 't äärdvärken märkt dät i'j niet kan winnen dan vlucht e naor zien öllegien, of i'j grääft een kule. Met zien klauwen en alderbärstensstärke poten määkt een äärdvärken binnen vuuf menuten een gang van een paor meter lange, waor i'j ielemaol in past. Daorbi'j verzet e een paor kubieke meters grond.

Nedersaksisch

Grunnegs: eerdswien
Sallaands: Äärdvärken, Eerdvärken
Stellingwarfs: eerdvarken
Tweants: eerdvearkn/-varkn/-vaarkn/-voarkn
Veluws: aard, äärd-, eerdvarken/-värken/-vaarken