Huis Wylerberg
| Huis Wylerberg | ||||
|---|---|---|---|---|
| ||||
Huis Wylerberg
| ||||
| Locatie | ||||
| Locatie | Duivelsberg, (Berg en Dal) | |||
| Adres | Rijksstraatweg 178, Beek-Ubbergen
| |||
| Coördinaten | 51° 49′ NB, 5° 56′ OL | |||
| Start bouw | 1921 - 1924 | |||
| Architectuur | ||||
| Bouwstijl | expressionisme | |||
| Bouwinfo | ||||
| Architect | Otto Bartning | |||
| Erkenning | ||||
| Monumentstatus | Rijksmonument | |||
| Monumentnummer | 46929 | |||
| Detailkaart | ||||
  | ||||
| ||||
Het Huis Wylerberg, gelegen op de Duivelsberg nabij het dorp Beek in de gemeente Berg en Dal, is een onder Duitse expressionistische architectuur gebouwde villa, naar ontwerp van de Duitse bouwmeester Otto Bartning.
De Duivelsberg behoorde vanaf 1906 toe aan Marie Schuster-Hiby, die het van haar moeder erfde. Zij was een kostschoolvriendin van mevrouw Kröller-Müller.[1] Zij liet op de berg tussen 1921 en 1924 een villa bouwen. De villa behoort tot de belangrijkste werken van de architectuur in Duitsland in de eerste helft van de 20ste eeuw.
De keuze van de plaats van de villa was erg belangrijk. Het prachtige landschap van de Nijmeegs-Kleefse heuvelrug met weilanden, boomgaarden en bossen moest onaangetast blijven, en het hele huis werd gericht op het uitzicht over de laagvlakte van de Rijn. Zwischen Cleve und Nymwegen (...) auf dem äussersten Vorsprung der ehemalige Düne, heute einer von zahmen Kastanien bewaldete Hügelkette, tritt das Haus Wylerberg in die herrliche niederrheinische Ebene vor mit umfassenden Ausblick von Elten bis Arnheim. Meisterlichm aus dem Standort und der Umgebung heraus geschaffen, ist es ganz und nur aus der Landschaft heraus zu verstehen.[2] Het huis staat op een terras rechtstreeks in het landschap, zonder siertuin. Aan de zijkant van het huis is plaats gereserveerd voor een nutstuintje, met groentes, en een bloemenborder om de vazen van het huis mee te vullen. Inspiratie voor deze bescheiden aanleg waren de tuinen van Karl Förster in Berlijn, waar ook de planten werden besteld. Opnames van huis met concertzaal, landschap, tuin en bewoners zijn te zien op twee YouTube-filmpjes.[3][4]
Toen de villa gebouwd werd was dit Duits grondgebied. Na de Tweede Wereldoorlog kwam de villa op Nederlands grondgebied te liggen. De villa wordt bouwkundig gekenmerkt door een veelheid aan onregelmatige vlakken. Mevrouw Schuster en haar dochter Alice lieten in de villa een muziekzaal aanleggen met uitzicht op het dal. De zaal werd voor de Tweede Wereldoorlog gebruikt voor uitvoeringen door kunstenaars die daartoe door mevrouw Schuster werden uitgenodigd. Na de Tweede Wereldoorlog waren de kunstschatten uit de villa verdwenen en was de villa verlaten.[5] In 1965 verkocht de familie Schuster-Hiby de villa aan de Staat der Nederlanden. Sinds 1985 is Huis Wylerberg een beschermd rijksmonument en wordt beheerd door Staatsbosbeheer.
In de villa zijn het veldstudiecentrum SOVON vogelonderzoek, en de Verenigingen "Das & Boom" en "Nederlands Cultuurlandschap" gevestigd.
Sinds 2012 worden er in de muziekzaal weer concerten gegeven.[6]
- Groenendijk, Paul (et al.). Architectuurgids Nederland: 1900-2000, blz. 135, uitg. 010, Rotterdam, 2006, ISBN 978-90-6450-573-7
- Nicolaisen, Dörte. Wylerberg, Ein Landhaus des Expressionismus von Onno Bartning, Architektur und Kulturelles Leben 1920-1966, Huis Wylerberg: een expressionistisch landhuis van Otto Bartning, Nijmegen 1988 ISBN 9068290126, ISBN 9789068290127
Hierin: Gieseler, Walter, "Das Haus Wylerberg und die Musik. Zur Erinnerung an Alice Schuster (1893–1982) und Else C. Kraus (1893 [recte: 1890]–1979)", p 104-131
- Pollak, Ernst. Der Baumeister Otto Bartning, Unser Lebensgefühl Gestaltet in Seinem Werk. Bonn 1926
- Wiepking-Jürgensmann, Heinrich Fr. Garten und Haus. I. Das Haus in der Landschaft Berlin-Westend 1927, Haus Wylerberg p 79-80
- Frankfurter Allgemeine 26 mei 1986: Pehnt, Wolfgang, Das Musenhaus am Niederrhein. Pflegefälle: Haus Wylerberg, ein Baudenkmal des Expressionismus
- Mayer, H.K., Das Haus Wylerberg 1921/24, in: Der Baumeister Otto bartning und die Wiederentdeckung des raumes. 1951
- Gijsbers, P.M.J.M., Otto Bartnings villa Wylerberg geplaatst in haar architectuurhistorische context: scriptie kunsthistorisch Instituut Nijmegen 1984
- Schulte, A.G., Huis Wylerberg. In: Gelders Oudheidkundig Contactbericht (1988) nr 118, 35-38.
- Huis Wylerberg: een expressionistisch landhuis. In: Nijmeegs katern 2 (1988) nr 1, 6-7
- Grote, Herman. Het Vergeten Monument, Das Vergessene Denkmal, Beek 2007
Noot
- ↑ Frankfurter Allgemeine 1986
- ↑ Pollak, 1926. Wiepking 1927
- ↑ vpro-filmpje Wylerberg. Gearchiveerd op 18 april 2022.
- ↑ WDR-filmpje Wylerberg. Gearchiveerd op 2 augustus 2023.
- ↑ Presentatie boek het vergeten monument
- ↑ groene concerten Wylerberg