Lagodechi (plaats)
Stad in Georgië 
| |||
|---|---|---|---|
  | |||
| Geografie | |||
| Regio | Kacheti | ||
| Gemeente | Lagodechi | ||
| Hoogte | 450 m | ||
| Coördinaten | 41° 49' NB, 46° 16' OL | ||
| Bevolking | |||
| Inwoners (2024) | 5.614 [1] | ||
| Etniciteit (2014) | Georgisch (86,6%) Russen (5,0%) Armeniërs (4,6%) | ||
| Overige informatie | |||
| Stad sinds | 1962 | ||
| Tijdzone | UTC+4 | ||
| Website | lagodekhi | ||
| Lagodechi in Kacheti | |||
 | |||
| Foto's | |||
| |||
| |||
Lagodechi (Georgisch: ლაგოდეხი) is een stad in het oosten van Georgië met 5.614 inwoners (2024). Het is het bestuurlijk centrum van de gelijknamige gemeente in de regio Kacheti. De stad is gesitueerd vlakbij de grens met Azerbeidzjan op een hoogte van 450 meter boven zeeniveau aan de voet van de Grote Kaukasus in de Alazani-vallei. Lagodechi ligt hemelsbreed op ruim 120 kilometer afstand ten oosten van hoofdstad Tbilisi, of 150 kilometer via de Kacheti Highway. Deze weg eindigt in Lagodechi bij de grensovergang met Azerbeidzjan.
Toponiem
[bewerken | brontekst bewerken]Het toponiem "Lagodechi" werd in de 19e eeuw door de Russen geïntroduceerd. De naam heeft een afgeleide oorsprong in de middeleeuwen. Het zou een verbastering zijn van de toponiemen voor de lokale kloof waar het fort van koning Archil stond, Lakoeasti, Lakvati en Lagoeti, afgeleiden van Lakva wat een waterige plaats betekent.[2][3]
Ligging
[bewerken | brontekst bewerken]
Aan weerszijden van de stad stromen rivieren uit de Grote Kaukasus de Alazani-vallei in. Dit zijn de Sjromischevi aan de westkant en de Lagodechischevi aan de oostkant, beide seizoensrivieren die in de zomer droog staan.
Geschiedenis
[bewerken | brontekst bewerken]In de huidige stad stond rond de 8e eeuw het Lakoeasti-fort dat door prins Artsjil II gebouwd werd. De fundamenten hiervan zijn nog terug te vinden bij de oude Russische barakken in de Kazbegistraat in de stad.[4]
Matsji
[bewerken | brontekst bewerken]Artsjil II liet ook de gefortificeerde zomerresidentie Matsji (later Toga) bouwen in de kloof van de Matsirivier die tegenwoordig de Georgisch-Azerbeidzjaanse grens is.[5] Matsji werd na de bouw een aristocratisch centrum van Hereti en er verrees een kerk. De rivierkloof was een belangrijke passage naar het centrum van Dagestan aan de noordkant van de Grote Kaukasus en er ontstond een relatief grote nederzetting. Vanaf de 11e eeuw was een van de belangrijkste kloosters van Hereti in de buurt gevestigd.
Nadat Hereti definitief opging in Koninkrijk Georgië verloor het de aristocratische centrumfunctie, maar in de 15e eeuw herwon het die status weer voor het Koninkrijk Kachetië.[6] Er werden in de 16e en 17e eeuw vooraanstaande gasten ontvangen zoals Russische diplomaten. Na invallen van Abbas I van Perzië en Lezgiërs uit Dagestan raakte Toga en het omliggende gebied ontvolkt van Georgiërs.[6][2]
Militair kamp in 19e eeuw
[bewerken | brontekst bewerken]
De moderne plaats Lagodechi is medio 1831 ontstaan als militaire fortificatie na de annexatie van Koninkrijk Kartli-Kachetië door het Russische Rijk in 1801. Het militaire kamp was een hoofdkwartier van de Russische strijdkrachten en onderdeel van de Lezgische Linie. Dit was tijdens de Kaukasusoorlog een verdedigingslinie in de Alazani-vallei langs de voet van de Grote Kaukasus liep tussen Kvareli (Kacheti) en het Azerbeidzjaanse Qax ter bescherming van het zuidoosten van de voormalige Georgische gebieden tegen de Lezgiërs.[7] Tegen het einde van deze oorlog werd Lagodechi in 1857 een civiele nederzetting, waar ook de Georgische bevolking zich begon te vestigen.
Districtscentrum
[bewerken | brontekst bewerken]Lagodechi was een van de plaatsen in het zuidoosten van Georgië waar midden februari 1921 een bolsjewistische opstand plaatsvond om de mensjewistische Democratische Republiek Georgië omver te werpen.[8] Het Rode Leger nam Lagodechi op 18 februari in.[9]
In 1930 werd Lagodechi het centrum van het gelijknamige rajon en werd het dorp gepromoveerd tot 'nederzetting met stedelijk karakter'.[10] In 1962 kreeg Lagodechi stadsrechten en waren er gedurende de Sovjetjaren verschillende fabrieken.[11] In de 21e eeuw is Lagodechi een provinciestadje zonder specifieke functies.
Demografie
[bewerken | brontekst bewerken]Begin 2024 had Lagodechi 5.614 inwoners,[1] een verlies van ruim 5% sinds de volkstelling van 2014.
| Jaar | 1922 | 1939 | 1959 | 1970 | 1979 | 1989 | 2002[12] | 2014 | 2020 | 2024 | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Aantal | 1.523 |  3.198 |
6.924 |
8.329 |
8.514 |
9.517 |
 6.875 |
5.918 |
5.714 |
5.614
| ||||
| Verantwoording data: Bevolkingsstatistiek Georgië 1897 tot heden[13][14][12] | ||||||||||||||
Etniciteit
[bewerken | brontekst bewerken]De bevolking van Lagodechi bestond volgens die volkstelling voor 86,6% uit Georgiërs. De grootste groepen etnische minderheden zijn Russen (5,0%) en Armeniërs (4,6%), op afstand gevolgd door Azerbeidzjanen, Avaren en Osseten (allen ca 1%) en een gering aantal Oekraïners.[16] De Avaren zijn een Dagestaanse etnische bevolkingsgroep waarvan ongeveer 1000 in Georgië wonen, die vrijwel allemaal (95%) in de gemeente Kvareli en de stad Lagodechi (5%) wonen (zie meer bij Kvareli). In 1922 waren de Armeniërs nog de grootste bevolkingsgroep in de stad (43%) die verder gedeeld werd met Georgiërs en Russen.[13]
Bezienswaardigheden
[bewerken | brontekst bewerken]
.jpg)
De plaats Lagodechi zelf is een weinig opmerkelijk provinciestadje. De stad is vooral de toegangspoort tot het Nationaal park Lagodechi. Er zijn enkele historische monumenten.
- Militaire kazerne van het Zuid-Kaukasische Regiment uit de late 19e eeuw. Staat aan de Kazbegistraat op de plek waar het Lakoeasti fort gestaan moet hebben.[17] Een tweede kazerne uit dezelfde periode staat 300 meter verder in de Tamarstraat. Deze is in een slechtere staat.[18]
- Nationaal park Lagodechi, een belangrijk natuurreservaat gelegen in de Grote Kaukasus, direct ten noorden van Lagodechi. Het natuurreservaat werd in 1912 onder Russische heerschappij opgericht, en is daarmee het oudste in Georgië. Het bestaat sinds 2003 uit twee afzonderlijke reservaten met een totale oppervlakte van ruim 240 km².[19]
- Een aantal kilometers buiten de stad in de bossen langs de rivier Matsi, de Georgisch-Azerbeidzjaanse grens, zijn delen van het 8e eeuwse Matsji kasteel te zien, alsmede de in 2016 gerenoveerde nabijgelegen kerk uit dezelfde periode.[5][20]
Vervoer
[bewerken | brontekst bewerken].jpg)
De belangrijkste ontsluiting voor Lagodechi is de internationale route S5 Kacheti Highway die hoofdstad Tbilisi met Kacheti verbindt via Sagaredzjo, Tsnori en Lagodechi. Vier kilometer ten oosten van de stad eindigt deze weg bij de grensovergang met Azerbeidzjan, met bijna 220.000 inkomende reizigers in 2019 de tweede belangrijke met Azerbeidzjan.
Lagodechi is verder met de noordzijde van de Alazani-vallei verbonden via de nationale route Sh43 (Lagodechi - Kvareli - Achmeta - Tianeti). Er zijn geen spoorwegverbindingen in de buurt.
Stedenbanden
[bewerken | brontekst bewerken]Lagodechi onderhoudt stedenbanden met:[21]
Viļānu novads, Letland (sinds 2016)
Ostrołęka, Polen (sinds 2009)
Geboren
[bewerken | brontekst bewerken]- Dzjoember Patiasjvili (1940). Van 1985 tot 1989 Eerste Secretaris van de Georgische Communistische Partij en leider van de Georgische SSR. Daarna tot 2008 Georgisch parlementslid en tweemaal presidentskandidaat tegen Edoeard Sjevardnadze.
Externe links
[bewerken | brontekst bewerken]- (ka) Website Lagodechi
Referenties
[bewerken | brontekst bewerken]- ↑ a b (en) Population and Demography - Population by cities and boroughs (daba), as of 1 January. National Statistics Office of Georgia, Geostat (1 januari 2024). Gearchiveerd op 26 maart 2023. Geraadpleegd op 23 juli 2024.
- ↑ a b (ka) Lagodechi geschiedenis. Gemeente Lagodechi. Geraadpleegd op 15 augustus 2022.
- ↑ (ru) About the name Lagodekhi. Lagodekhi.net (23 juli 2010). Gearchiveerd op 15 oktober 2021. Geraadpleegd op 16 augustus 2022.
- ↑ (ka) Topoarchaeologisch woordenboek van Kartli - Lagodechi. National Parliamentary Library of Georgia. Gearchiveerd op 7 september 2023. Geraadpleegd op 16 augustus 2022.
- ↑ a b (ka) Machi/Togha-kasteel - #6814. Cultureel Erfgoed Portaal. Gearchiveerd op 16 augustus 2022. Geraadpleegd op 16 augustus 2022.
- ↑ a b (ka) Topoarchaeologisch woordenboek van Kartli - Toga. National Parliamentary Library of Georgia. Gearchiveerd op 7 september 2023. Geraadpleegd op 16 augustus 2022.
- ↑ Zisserman, Arnold L. (Engelse vertaling 2017, origineel 1879). Twenty-five Years in the Caucasus 1842-1867 Volume 1. Narikala Publications, Inc, Tbilisi, New York, Londen, pp. 30. ISBN 978-0-9914232-2-4. Geraadpleegd op 16 augustus 2022.
- ↑ (ru) Telegram G.K. Ordzjonikidze aan de Volkscommissaris voor Nationaliteiten van de RSFSR en G.V. Tsjitsjerin over de opstand in de regio Signag-Lagodechi en de vorming van het Revolutionaire Comité van Georgië.. Electronische Bibliotheek van Historische Documenten - Federaal Historisch en Documentair Educatief Portaal (18 februari 1921). Gearchiveerd op 7 september 2023. Geraadpleegd op 16 augustus 2022.
- ↑ (en) Soviet-Georgian War and Sovietization of Georgia, II-III. 1921. Revue historique des Armées - Numéro 254, 1/2009. Gearchiveerd op 6 maart 2022. Geraadpleegd op 16 augustus 2022.
- ↑ (ru) Administrative-territorial division of the USSR as of November 15, 1930. Sovjet-Unie Pag. 53 (1930). Gearchiveerd op 16 augustus 2022. Geraadpleegd op 16 augustus 2022.
- ↑ (ru) Definition of "Lagodekhi". Great Soviet Encyclopedia, 3rd edition 1969–1978. Gearchiveerd op 16 augustus 2022. Geraadpleegd op 16 augustus 2022.
- ↑ a b Bij de volkstelling van 2014 werd een onverklaarbaar gat ten opzichte van de data van het nationaal statistisch bureau Geostat gevonden. Uit VN begeleid onderzoek is gebleken dat de volkstelling van 2002 ongeveer 8-9 procent te hoog was. Zie[15], "1. Introduction", Pagina 1.
- ↑ a b (en) Ethnic composition urban Georgia 1922. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Gearchiveerd op 7 juli 2022. Geraadpleegd op 14 augustus 2022.
- ↑ (en) Population cities & towns of Georgia. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Gearchiveerd op 24 september 2022. Geraadpleegd op 25 juli 2022.
- ↑ (en) Population Dynamics in Georgia - An Overview Based on the 2014 General Population Census Data (pdf). National Statistics Office of Georgia, Geostat (29 november 2017). Geraadpleegd op 1 januari 2022.
- ↑ (en) Ethnic composition of Georgia 2014. Population Statistics Eastern Europe and former USSR. Geraadpleegd op 13 mei 2023.
- ↑ (ka) Kazerne - #26672. Cultureel Erfgoed Portaal. Gearchiveerd op 7 september 2023. Geraadpleegd op 16 augustus 2022.
- ↑ (ka) Kazerne - #26673. Cultureel Erfgoed Portaal. Gearchiveerd op 16 augustus 2022. Geraadpleegd op 16 augustus 2022.
- ↑ (en) Lagodekhi Protected Areas Administration. Agency of Protected Areas - Ministry of Environment and Natural Resources Protection of Georgia. Gearchiveerd op 2 augustus 2022. Geraadpleegd op 7 augustus 2022.
- ↑ (ka) Kerk van de kasteelpoort van Matsji/Toga - #7574. Cultureel Erfgoed Portaal. Gearchiveerd op 16 augustus 2022. Geraadpleegd op 16 augustus 2022.
- ↑ (ka) დაძმობილებული ქალაქები (Stedenbanden). Gemeente website Lagodechi. Gearchiveerd op 16 augustus 2022. Geraadpleegd op 14 augustus 2022.
