Markt (Zottegem)
| Markt | ||
|---|---|---|
| ||
| Geografische informatie | ||
| Locatie | Zottegem, .svg){kind=small} België
| |
| Coördinaten | 50° 52′ NB, 3° 49′ OL | |
| Postcode | 9620 | |
| Algemene informatie | ||
| Genoemd naar | Markt | |
| Opvallende gebouwen | Stadhuis, Egmontstandbeeld, Onze-Lieve-Vrouw-Hemelvaartkerk, Egmontcrypte, Huis De Katholieke Kring, Huis Sint-Jozef, Sint-Jorishof | |
De Markt is het centrale plein van de Belgische stad Zottegem. Verschillende straten (Stationsstraat, Hoogstraat, Heldenlaan, Zavel, Hospitaalstraat en Vestenstraat) komen er samen. Het rechthoekige plein wordt omzoomd door enkele historische gebouwen[1], waaronder het stadhuis van Zottegem (het vroegere schepenhuys, tot ongeveer 1650 was er ook een lakenhuys[2]) met de 'Egmontkamer'[3] en Marktleeuw, de Onze-Lieve-Vrouw-Hemelvaartkerk met de Egmontcrypte en Huis De Katholieke Kring. Rond het marktplein liggen verder enkele horecazaken.
In mei 1524 kreeg Zottegem op vraag van Jacobus III van Luxemburg-Fiennes marktrecht van Keizer Karel V; de wekelijkse markt wordt op dinsdag gehouden (eene schoone wekemerckt op den dynsdagh, tot welke merckt ghebracht worden vele en diverssche goedinghen te coope).[4] De oorkonde luidde als volgt: Carel, bij de gratie Godts [...] voortaen 't eeuwighen daeghe in de voors. prochie van Sotteghem, een wekemerckt op dijnsdagh voor noene. Op de markt werden onder andere vlas, garen, weefsels, boter en eieren verkocht. In 1840 kwam er ook op de eerste dinsdag van bepaalde maanden een veemarkt bij. De boter- en eierhandel duurde nog vele jaren maar werd kort voor de Tweede Wereldoorlog stopgezet. In 2024 werd 500 jaar markt gevierd.[5][6]
Het oosten van het marktplein werd grotendeels ingenomen door De Gouden Leeuw, al in de 17de-18de eeuw de grootste uitspanning (herberg, stallen en schuren rond een binnenkoer), waar de postkoetsen vertrokken en aankwamen. In oktober 1798 werd tijdens de Boerenkrijg de Franse vrijheidsboom omgehakt door Jacobus Ponnet en (samen met een koets van Frans bestuurder Houdin en een deel van de inboedel van het stadhuis) verbrand op de Markt. Op 25 oktober 1798 verzamelden de opstandelingen in de Gouden Leeuw; oud-procureur Pieter Jourez deelde er biljetten uit voor voedsel en onderdak.[7][8][9] In mei en juni 1815 waren twee infanteriedivisies van Wellingtons geallieerdenleger tegen Napoleon in en rond Zottegem gelegerd; het opperbevel met prins Frederik van Oranje-Nassau logeerde in de herberg.[10] Het pand werd later opgedeeld; het centrale deel heette van 1853 tot 1860 Den Grooten Leeuw. Vanaf 1860 tot 1876 werd die herberg omgevormd tot hotel Den Gouden Leeuw (Au Lion d'Or). Van 1876 tot 1903 werd het hotel omgebouwd tot ijzermagazijn, dat opengehouden werd door familie De Latte. Tussen 1903 en 1905 werden in het ijzermagazijn fietsen van het merk Adler en Panzer verkocht. Vanaf 1907 stichtte Camiel Schotte er een eigen fietsenmerk De Groote Leeuw. Het centrale deel werd Residentie 'De Groote Leeuw'. Het rechtse deel van het opgedeelde pand werd herberg In den Kleinen Leeuw (later apotheek en nu 'Bar Lior').[11] De gevelsteen in de zijgevel ervan (die eigenlijk herinnerde aan het marktrecht maar later hergebruikt werd als uithangbord op de gevel van In den Kleinen Leeuw) werd ingemetseld in de gevel van het stadhuis als Marktleeuw.
Aan het Huis Sint-Jozef op de hoek met de Arthur Scheirisstraat (waar vroeger Huis Sint-Jozef Groote Kleermagazynen gevestigd was) hangt nog steeds een smeedijzeren lantaarn, de laatst overgebleven lantaarn van de gasverlichting uit de jaren 1860. [12] Op de hoek met de Hospitaalstraat en de Vestenstraat staat het Sint-Jorishof, een dubbelhuis met neoclassicistische deur en arduinen omlijsting, dat oorspronkelijk dateert uit de 19de eeuw.
Vanuit Bevegem (bron Heilige Borre) liep een buizenstelsel naar een fontein op de Markt (die openbare fontein staat al op de kaart van Sanderus uit 1641)[13]. Op de plek van de fontein staat sinds 1872 een standbeeld van Lamoraal van Egmont van de hand van Jan-Robert Calloigne. Het huidige beeld is een bronzen kopie van het originele gietijzeren beeld dat in 1968 verhuisde naar het Egmontpark voor het Egmontkasteel. De Markt werd in 2016 heraangelegd en autovrij gemaakt;[14][15][16] toen werd ook een glazen koepel gebouwd (naar een ontwerp van architect Eddy François) over de ingang van de Egmontcrypte.[17] De GR122 loopt langs de Markt.
Het marktplein wordt gebruikt voor allerlei evenementen, waaronder de intrede van Sinterklaas,[18] de jaarlijkse (sinds 2019 overdekte) 'Kerstmarkt Zottegem' [19][20], het jaarlijkse Zottegem Carnaval begin januari,[21] de doortocht van de Ronde van Vlaanderen[22][23], kermissen (rond Pinksteren en Onze-Lieve-Vrouw-Hemelvaart), de 11 juliviering[24][25][26], de Egmontevocatie, het Egmont Lichtfestival en Rode Duivels-voetbalwedstrijden op groot scherm[27][28][29][30]. In 1965, 1968, 1975, 1985 en 2000 werd een bloementapijt aangelegd op de Markt (door de Gilde der Macekliers en Etienne Stautemas).
Fotogalerij
[bewerken | brontekst bewerken]-
Markt in 1629 -
Markt in 1641 -
Markt in 1853 -
Stadhuis -
Egmontstandbeeld -
Markt met Egmontstandbeeld -
Huis De Katholieke Kring -
Stadhuis -
Egmontcrypte -
Stadhuis en Egmontstandbeeld -
Onze-Lieve-Vrouw-Hemelvaartkerk -
Marktleeuw
_1-09-2018_12-03-42.jpg)
Referenties
[bewerken | brontekst bewerken]- ↑ Inventaris onroerend erfgoed. Gearchiveerd op 8 november 2022.
- ↑ De Temmerman, I. 700 jaar textielnijverheid in Zottegem. Gearchiveerd op 11 april 2023.
- ↑ Zottegem Egmontstad. Gearchiveerd op 9 februari 2023.
- ↑ Watté F., Zottegem 17e-18e eeuw, 29ste Jaarboek van de Zottegemse Culturele Kring, 1986, pag. 212
- ↑ Wekelijkse markt in Zottegem bestaat 500 jaar en dat mag gevierd worden
- ↑ Feestelijke dinsdagmarkt overrompeld: 500 stukken taart voor bezoekers, Nuus
- ↑ Land van Zottegem. Oud archief. pag. 33 (pdf)
- ↑ De Temmerman I., De Boerenkrijg in de streek van Zottegem,IX Handelingen Zottegems Genootschap voor Geschiedenis en Oudheiskunde, 1999, pag. 127-136
- ↑ Lamarcq, D., De Boerenkrijg te Zottegem, Zottegems Genootschap voor Geschiedenis en Oudheidkunde, Handelingen II, 1985, pag. 105-108
- ↑ Nuus Zottegem in 1815, een vleugje krijgsgeschiedenis. Gearchiveerd op 11 april 2023.
- ↑ Lamarcq, D., Constructeur Camiel Schotte, de uitvinder van de moderne fiets, Handelingen XIX, Zottegems Genootschap voor Geschiedenis en Oudheidkunde, 2019, pag. 207-224
- ↑ Inventaris Onroerend erfgoed
- ↑ Lamarcq, D., Heilige Borre, in: Zottegemse straatnamen. Zottegem:2022
- ↑ Afwerking stadskern na Nieuwjaar, Het Nieuwsblad. Gearchiveerd op 13 juni 2021.
- ↑ Architectura. Gearchiveerd op 13 juni 2021. Geraadpleegd op 13 juni 2021.
- ↑ Zottegem viert nieuwe stadskern, TV Oost
- ↑ Glazen Egmontkoepel krijgt vorm, Het Laatste Nieuws. Gearchiveerd op 6 november 2022.
- ↑ Sinterklaas strooit kwistig met voetballen op de markt, Het Nieuwsblad. Gearchiveerd op 23 november 2021.
- ↑ Egmonts Winterdorp neemt vliegende start, Het Nieuwsblad
- ↑ Markt Zottegem omgebouwd tot gezelligste terras van Vlaanderen Nuus. Gearchiveerd op 17 november 2022.
- ↑ Vrijdagavond gaat de eerste van vier stoeten uit, Het Nieuwsblad. Gearchiveerd op 23 november 2021.
- ↑ Markt Zottegem wordt omgetoverd tot Ronde-dorp, Het Nieuwsblad. Gearchiveerd op 5 april 2022.
- ↑ Zottegem Dorp van de Ronde: "Centrum wordt omgetoverd tot wielerdorp", Het Laatste Nieuws. Gearchiveerd op 27 maart 2023.
- ↑ Zottegem viert feest op 11 juli met aangepast programma, Het Laatste Nieuws
- ↑ Twee reeksen gratis optredens tijdens Vlaamse feestdag, Het Nieuwsblad. Gearchiveerd op 11 juli 2021.
- ↑ Vlaanderen feest in Zottegem met Cleymans en Van Geel, Het Nieuwsblad. Gearchiveerd op 5 juli 2022.
- ↑ Markt wordt omgetoverd tot swingend WK-dorp, Het Nieuwsblad
- ↑ Avenue en De Zoeten Inval bouwen EK-dorp op de Markt, Het Laatste Nieuws
- ↑ Uitzendingen EK-matchen op de Markt, Het Nieuwsblad. Gearchiveerd op 11 september 2023.
- ↑ Duivelsgekte in overdekte tent op de Markt, Het Laatste Nieuws. Gearchiveerd op 21 november 2022.
