Prinses van Asturiëprijs
De Prinses van Asturiëprijs (Spaans: Premios Princesa de Asturias; Asturisch: Premios Princesa d'Asturies) is een prestigieuze internationale prijs die elk jaar in de Spaanse autonome regio Asturië wordt uitgereikt door de Prinses van Asturiëstichting. Er zijn acht categorieën: kunst, literatuur, sport, vrede en harmonie, technisch en wetenschappelijk onderzoek, communicatie en geesteswetenschappen, internationale samenwerking en sociale wetenschappen. De winnaars ontvangen een geldbedrag van 50.000 euro, een diploma, een insigne en een door de beroemde Spaanse schilder en beeldhouwer Joan Miró speciaal ontworpen sculptuur.
De prijs is als Prins van Asturiëprijs ingesteld op 24 september 1980. De toen 12-jarige Spaanse kroonprins Felipe, de prins van Asturië, werd bij die gelegenheid erepresident van de stichting. Na zijn troonsbestijging nam zijn dochter en troonopvolgster Leonor (sinds de troonopvolging van haar vader prinses van Asturïë) het erepresidentschap over en werd de naam van de prijs dienovereenkomstig aangepast. De uitreikingsceremonie vindt steeds plaats in Oviedo, de hoofdstad van het Prinsdom Asturië.
Categorieën
[bewerken | brontekst bewerken]
Kunst (Arte)
[bewerken | brontekst bewerken]- 1981: Jesús López Cobos
- 1982: Pablo Serrano
- 1983: Eusebio Sempere
- 1984: Orfeón Donostiarra
- 1985: Antonio López García
- 1986: Luis García Berlanga
- 1987: Eduardo Chillida
- 1988: Jorge Oteiza
- 1989: Oscar Niemeyer
- 1990: Antoni Tàpies
- 1991: Victoria de los Ángeles, Teresa Berganza, Montserrat Caballé, José Carreras, Plácido Domingo, Alfredo Kraus, en Pilar Lorengar
- 1992: Roberto Matta
- 1993: Francisco Javier Sáenz de Oiza
- 1994: Alicia de Larrocha
- 1995: Fernando Fernán Gómez
- 1996: Joaquín Rodrigo
- 1997: Vittorio Gassman
- 1998: Sebastião Salgado
- 1999: Santiago Calatrava
- 2000: Barbara Hendricks
- 2001: Krzysztof Penderecki
- 2002: Woody Allen
- 2003: Miquel Barceló
- 2004: Paco de Lucía
- 2005: Maya Plisetskaya en Tamara Rojo
- 2006: Pedro Almodóvar
- 2007: Bob Dylan
- 2008: Sistema de Orquesta Juvenil e Infantil de Venezuela
- 2009: Norman Foster
- 2010: Richard Serra
- 2011: Riccardo Muti
- 2012: Rafael Moneo
- 2013: Michael Haneke
- 2014: Frank Gehry
- 2015: Francis Ford Coppola
- 2016: Núria Espert
- 2017: William Kentridge
- 2018: Martin Scorsese
- 2019: Peter Brook
- 2020: Ennio Morricone en John Williams
- 2021: Marina Abramović
- 2022: Carmen Linares en María Pagés
- 2023: Meryl Streep
Mensheid en communicatie (Humanidades y Comunicación)
[bewerken | brontekst bewerken]- 1981: María Zambrano
- 1982: Mario Bunge
- 1983: El País
- 1984: Claudio Sánchez Albornoz
- 1985: José Ferrater Mora
- 1986: O Globo
- 1987: El Espectador en El Tiempo
- 1988: Horacio Sáenz Guerrero
- 1989: Fondo de Cultura Económica en Pedro Laín Entralgo
- 1990: Universidad Centroamericana "José Simeón Cañas"
- 1991: Luis María Anson
- 1992: Emilio García Gómez
- 1993: Revista Vuelta van Octavio Paz
- 1994: Spaanse missie in Rwanda en Burundi
- 1995: José Luis López Aranguren en EFE
- 1996: Indro Montanelli en Julián Marías
- 1997: CNN en Václav Havel
- 1998: Reinhard Mohn en Somaly Mam
- 1999: Instituto Caro y Cuervo
- 2000: Umberto Eco
- 2001: George Steiner
- 2002: Hans Magnus Enzensberger
- 2003: Ryszard Kapuściński en Gustavo Gutiérrez
- 2004: Jean Daniel
- 2005: Alliance française, Società Dante Alighieri, British Council, Goethe-Institut, Instituto Cervantes, Instituto Camões
- 2006: National Geographic Society
- 2007: De tijdschriften Nature en Science
- 2008: Google
- 2009: Nationale Autonome Universiteit van Mexico
- 2010: Alain Touraine en Zygmunt Bauman
- 2011: Royal Society
- 2012: Shigeru Miyamoto
- 2013: Annie Leibovitz
- 2014: Quino
- 2015: Emilio Llendó Íñigo
- 2016: James Nachtwey
- 2017: Les Luthiers
- 2018: Alma Guillermoprieto
- 2019: Museo del Prado
- 2020: Guadalajara International Book Fair en Hay Festival of Literature & Arts
- 2021: Gloria Steinem
- 2022: Adam Michnik
- 2023: Nuccio Ordine
Internationale samenwerking (Cooperación Internacional)
[bewerken | brontekst bewerken]- 1981: José López Portillo
- 1982: Enrique V. Iglesias
- 1983: Belisario Betancur
- 1984: Contadora Group
- 1985: Raúl Alfonsín
- 1986: Universiteit van Salamanca en Universiteit van Coimbra
- 1987: Javier Pérez de Cuéllar
- 1988: Óscar Arias en Fatiha Boudiaf
- 1989: Jacques Delors en Michail Gorbatsjov
- 1990: Hans Dietrich Genscher
- 1991: Het Hoog Commissariaat voor de Vluchtelingen (UNHCR)
- 1992: Nelson Mandela en Frederik Willem de Klerk
- 1993: De VN-blauwhelmen gestationeerd in voormalig Joegoslavië
- 1994: Yasser Arafat en Yitzhak Rabin
- 1995: Mário Soares
- 1996: Helmut Kohl
- 1997: Regering van Guatemala en de Guatemalteekse Nationale Revolutionaire Eenheid
- 1998: Fatiha Boudiaf, Olayinka Koso-Thomas, Graça Machel, Rigoberta Menchú, Fatana Ishaq Gailani, Emma Bonino en Somaly Mam
- 1999: Pedro Duque, John Glenn, Chiaki Mukai en Valery Polyakov
- 2000: Fernando Henrique Cardoso
- 2001: Internationaal ruimtestation ISS
- 2002: De Scientific Committee on Antarctic Research
- 2003: Luiz Inácio Lula da Silva
- 2004: Het ERASMUS-programma van de Europese Unie
- 2005: Simone Veil
- 2006: Bill & Melinda Gates Foundation
- 2007: Al Gore
- 2008: Ifakara Health Research and Development Centre (Tanzania), Malaria Research and Training Centre (Mali), Kintampo Health Research Centre (Ghana) en het Manhiça Centre of Health Research (Mozambique)
- 2009: Wereldgezondheidsorganisatie (WHO)
- 2010: The Transplantation Society en de National Transplant Organization
- 2011: Bill Drayton
- 2012: Rode Kruis
- 2013: Max-Planck-Gesellschaft
- 2014: Fulbright-programma
- 2015: Wikipedia
- 2016: United Nations Framework Convention on Climate Change en de Paris Agreement
- 2017: De Hispanic Society of America
- 2018: African Medical & Research Foundation (Amref)
- 2019: Salman Khan en de Khan Academy
- 2020: Gavi, the Vaccine Alliance
- 2021: CAMFED (Campaign for Female Education)
- 2022: Ellen MacArthur
- 2023: Drugs for Neglected Diseases initiative
Literatuur (Letras)
[bewerken | brontekst bewerken]- 1981: José Hierro
- 1982: Miguel Delibes en Gonzalo Torrente Ballester
- 1983: Juan Rulfo
- 1984: Pablo García Baena
- 1985: Ángel González
- 1986: Mario Vargas Llosa en Rafael Lapesa
- 1987: Camilo José Cela
- 1988: José Angel Valente en Carmen Martín Gaite
- 1989: Ricardo Gullón
- 1990: Arturo Uslar Pietri
- 1991: Het volk van Puerto Rico
- 1992: Francisco Nieva
- 1993: Claudio Rodríguez
- 1994: Carlos Fuentes
- 1995: Carlos Bousoño
- 1996: Francisco Umbral
- 1997: Álvaro Mutis
- 1998: Francisco Ayala
- 1999: Günter Grass
- 2000: Augusto Monterroso
- 2001: Doris Lessing
- 2002: Arthur Miller
- 2003: Fatema Mernissi en Susan Sontag
- 2004: Claudio Magris
- 2005: Nélida Piñon
- 2006: Paul Auster
- 2007: Amos Oz
- 2008: Margaret Atwood
- 2009: Ismail Kadare
- 2010: Amin Maalouf
- 2011: Leonard Cohen
- 2012: Philip Roth
- 2013: Antonio Muñoz Molina
- 2014: John Banville
- 2015: Leonardo Padura
- 2016: Richard Ford
- 2017: Adam Zagajewski
- 2018: Fred Vargas
- 2019: Siri Hustvedt
- 2020: Anne Carson
- 2021: Emmanuel Carrère
- 2022: Juan Mayorga
- 2023: Haruki Murakami
Sociale wetenschappen (Ciencias Sociales)
[bewerken | brontekst bewerken]- 1981: Román Perpiñá
- 1982: Antonio Domínguez Ortiz
- 1983: Julio Caro Baroja
- 1984: Eduardo García de Enterría
- 1985: Ramón Carande Thovar
- 1986: José Luis Pinillos
- 1987: Juan José Linz
- 1988: Luis Díez del Corral en Luis Sánchez Agesta
- 1989: Enrique Fuentes Quintana
- 1990: Rodrigo Uría González
- 1991: Miguel Artola Gallego
- 1992: Juan Velarde Fuertes
- 1993: Silvio Zavala
- 1994: Aurelio Menéndez Menéndez
- 1995: Joaquim Veríssimo Serrão
- 1996: John Huxtable Elliott
- 1997: Martín de Riquer Morera
- 1998: Jacques Santer en Pierre Werner
- 1999: Raymond Carr
- 2000: Carlo Maria Martini
- 2001: De Colegio de México en Juan Iglesias Santos
- 2002: Anthony Giddens
- 2003: Jürgen Habermas
- 2004: Paul Krugman
- 2005: Giovanni Sartori
- 2006: Mary Robinson
- 2007: Ralf Dahrendorf
- 2008: Tzvetan Todorov
- 2009: David Attenborough
- 2010: Het Archeologisch team Warriors van Xi'an
- 2011: Howard Gardner
- 2012: Martha Nussbaum
- 2013: Saskia Sassen
- 2014: Joseph Pérez
- 2015: Esther Duflo
- 2016: Mary Beard
- 2017: Karen Armstrong
- 2018: Michael J. Sandel
- 2019: Alejandro Portes
- 2020: Dani Rodrik
- 2021: Amartya Sen
- 2022: Eduardo Matos Moctezuma
- 2023: Hélène Carrère d'Encausse
Technisch en wetenschappelijk onderzoek (Investigación Científica y Técnica)
[bewerken | brontekst bewerken]- 1981: Alberto Sols
- 1982: Manuel Ballester
- 1983: Luis Antonio Santaló
- 1984: Antonio García Bellido
- 1985: Emilio Rosenblueth en David Vázquez Martínez
- 1986: Antonio González González
- 1987: Pablo Rudomín en Jacinto Convit
- 1988: Manuel Cardona en Marcos Moshinsky
- 1989: Guido Münch
- 1990: Salvador Moncada en Santiago Grisolía
- 1991: Francisco Bolívar Zapata
- 1992: Federico García Moliner
- 1993: Amable Liñán
- 1994: Manuel Patarroyo
- 1995: Manuel Losada Villasante en het Nationaal Instituut voor Biodiversiteit van Costa Rica
- 1996: Valentin Fuster
- 1997: Onderzoeksteam Atapuerca
- 1998: Emilio Méndez Pérez en Pedro Miguel Etxenike Landiríbar
- 1999: Ricardo Miledi en Enrique Moreno González
- 2000: Luc Montagnier en Robert Gallo
- 2001: Craig Venter, John Sulston, Hamilton Smith, Francis Collins en Jean Weissenbach
- 2002: Robert E. Kahn, Vinton Cerf, Tim Berners-Lee en Lawrence Roberts
- 2003: Jane Goodall
- 2004: Judah Folkman, Tony Hunter, Joan Massagué Solé, Bert Vogelstein en Robert Weinberg
- 2005: Antonio Damasio
- 2006: Juan Ignacio Cirac
- 2007: Ginés Morata Pérez en Peter Lawrence
- 2008: Sumio Iijima, Shuji Nakamura, Robert Langer, George M. Whitesides en Tobin Marks
- 2009: Martin Cooper en Ray Tomlinson
- 2010: David Julius, Baruch Minke en Linda Watkins
- 2011: Joseph Altman, Arturo Álvarez-Buylla en Giacomo Rizzolatti
- 2012: Gregory Winter en Richard A. Lerner
- 2013: Peter Higgs, François Englert en het CERN
- 2014: Avelino Corma Canós, Mark Davis en Galen Stucky
- 2015: Emmanuelle Charpentier en Jennifer Doudna
- 2016: Hugh Herr
- 2017: Rainer Weiss, Kip S. Thorne, Barry C. Barish en het LIGO Scientific Collaboration
- 2018: Svante Pääbo
- 2019: Joanne Chory en Sandra Myrna Díaz
- 2020: Yves Meyer, Ingrid Daubechies, Terence Tao en Emmanuel Candès
- 2021: Katalin Karikó, Drew Weissman, Philip Felgner, Uğur Şahin, Özlem Türeci, Derrick Rossi en Sarah Gilbert
- 2022: Geoffrey Hinton, Yann LeCun, Yoshua Bengio en Demis Hassabis
- 2023: Jeffrey I. Gordon, E. Peter Greenberg en Bonnie L. Bassler
Vrede en harmonie (Concordia)
[bewerken | brontekst bewerken]- 1986: Vicariate of Solidarity (Chili)
- 1987: Villa El Salvador
- 1988: International Union for Conservation of Nature and Natural Resources en het World Wide Fund for Nature
- 1989: Stephen Hawking
- 1990: Sefardische gemeenschappen
- 1991: Medicus Mundi en de Médecins Sans Frontières
- 1992: American Foundation for AIDS Research (AMFAR)
- 1993: Gesto por la Paz in het Baskenland
- 1994: Save the Children, National Movement of Street Children en de Messengers of Peace
- 1995: Z.M. Hoessein van Jordanië, koning van Jordanië
- 1996: Adolfo Suárez
- 1997: Yehudi Menuhin en Mstislav Rostropovich
- 1998: Nicolás Castellanos, Vicente Ferrer, Joaquín Sanz Gadea en Muhammad Yunus
- 1999: Caritas Española
- 2000: Koninklijke Spaanse Academie en de Associatie van Academies voor de Spaanse taal
- 2001: World Network of Biosphere Reserves
- 2002: Daniel Barenboim en Edward Said
- 2003: J. K. Rowling
- 2004: The Way of St. James
- 2005: Daughters of Charity of Saint Vincent de Paul
- 2006: UNICEF
- 2007: Yad Vashem
- 2008: Íngrid Betancourt
- 2009: De stad Berlijn
- 2010: Manos Unidas
- 2011: Fukushima 50
- 2012: Spaanse federatie van voedselbanken (FESBAL)
- 2013: Spaanse federatie voor de blinden ONCE
- 2014: Caddy Adzuba
- 2015: niet uitgereikt
- 2016: SOS Kinderdorpen
- 2017: Europese Unie
- 2018: Sylvia A. Earle
- 2019: Gdańsk
- 2020: Spaanse gezondheidswerkers in de frontlijn tegen COVID-19
- 2021: José Andrés en de World Central Kitchen
- 2022: Shigeru Ban
- 2023: Mary's Meals
Sport (Deportes)
[bewerken | brontekst bewerken]- 1987: Sebastian Coe, Brits atleet
- 1988: Juan Antonio Samaranch, Spaans sportbestuurder
- 1989: Seve Ballesteros, Spaans golfspeler
- 1990: Sito Pons, Spaans motorrijder
- 1991: Sergej Boebka, Russisch atleet
- 1992: Miguel Indurain, Spaans wielrenner
- 1993: Javier Sotomayor, Cubaans atleet
- 1994: Martina Navrátilová, Amerikaans tennisspeelster
- 1995: Hassiba Boulmerka, Algerijns atleet
- 1996: Carl Lewis, Amerikaans atleet
- 1997: Het Spaanse marathonteam
- 1998: Arantxa Sánchez Vicario, Spaans tennisspeelster
- 1999: Steffi Graf, Duits tennisspeelster
- 2000: Lance Armstrong, Amerikaans wielrenner
- 2001: Manuel Estiarte, Spaans waterpolospeler
- 2002: Het Braziliaans voetbalelftal
- 2003: De Tour de France
- 2004: Hicham El Guerrouj, Marokkaans atleet
- 2005: Fernando Alonso, Spaans Formule 1-rijder
- 2006: Spaans basketbalteam
- 2007: Michael Schumacher, Duits Formule 1-rijder
- 2008: Rafael Nadal, Spaans tennisspeler
- 2009: Jelena Isinbajeva, Russisch atlete
- 2010: Het Spaans voetbalelftal
- 2011: Haile Gebrselassie, Ethiopisch atleet
- 2012: Iker Casillas en Xavi Hernández, Spaanse voetballers
- 2013: José María Olazábal, Spaans golfspeler
- 2014: De New York City Marathon
- 2015: Pau Gasol en Marc Gasol, Spaanse basketbalspelers
- 2016: Javier Gómez Noya, Spaans triatleet
- 2017: All Blacks, Nieuw-Zeelands Rugbyteam
- 2018: Reinhold Messneren en Krzysztof Wielicki, bergbeklimmers
- 2019 Lindsey Vonn, Amerikaans skiër
- 2020: Carlos Sainz, Spaans rallypiloot
- 2021: Teresa Perales, Spaanse zwemster
- 2022: The Olympic Refuge Foundation en het IOC Refugee Olympic Team
- 2023: Eliud Kipchoge
Externe links
[bewerken | brontekst bewerken]
Zie de categorie Prince of Asturias Awards van Wikimedia Commons voor mediabestanden over dit onderwerp.