Propolis
Voor het geslacht van schimmels behorend tot de familie Marthamycetaceae, zie Propolis (schimmelgeslacht).
Propolis is een lijmachtige substantie, gemaakt door honingbijen uit knoppen, sap van planten en bomen (meestal hars), en andere botanische bronnen. Propolis wordt door bijen gebruikt om ongewenste kieren en openingen in het nest te dichten en de wanden te bekleden. De kleur van propolis varieert per bron, maar donkerbruin komt het meest voor. Rond kamertemperatuur is propolis kleverig, maar bij lagere temperaturen is het hard en broos.
Propolis was al in de Griekse oudheid bekend om zijn geneeskrachtige werking en is een krachtig anti-bioticum; het werkt bacterie- en schimmeldodend.
Doel
[bewerken | brontekst bewerken]Lange tijd werd aangenomen dat bijen propolis gebruiken om het nest te beschermen tegen invloeden van buitenaf, zoals slecht weer.[1] Onderzoek heeft uitgewezen dat propolis echter meer doelen heeft, zoals het verminderen van vibratie van het nest, buitenhouden van ziekteverwekkers, en het verstevigen van de structuur van het nest.[bron?]
Samenstelling
[bewerken | brontekst bewerken]De samenstelling van propolis verschilt per gebied, seizoen, en bijennest. De meest gangbare kleur is donkerbruin, maar groen, rood, zwart en wit komen ook voor. Voor het maken van propolis kan een groot aantal substanties worden gebruikt, wat bijdraagt aan de variatie. Vaste grondstoffen zijn balsem (iets meer dan de helft), was (30%), etherische olie 10%, pollen (5%).
In noordelijke gebieden verzamelen bijen vaak de benodigde materialen van coniferen en de populier. In warmere streken worden de materialen vaak verzameld van de Clusia en Dalechampia.
Van tijd tot tijd gebruiken bijen ook door mensen vervaardigde producten voor propolis.
Medische eigenschappen
[bewerken | brontekst bewerken]
Er is geen uitsluitend wetenschappelijk bewijs dat de werkzaamheid van propolis ter behandeling van medische kwalen ondersteunt,[2] alle indicaties van een effectieve toepassing zijn onbewezen aanwijzingen. Propolis wordt met name door winkels, gespecialiseerd in natuurproducten, aangeprezen als natuurlijk medicijn.[3] Beoefenaars van natuurlijke en/of alternatieve geneeswijzen gebruiken vaak propolis voor de behandeling van uiteenlopende kwalen, waaronder ontstekingen, maagzweer, en virale ziektes.
Van propolis wordt tevens beweerd dat het goed is voor het versterken van het hart.[bron?] Verder zou het de kans op een cataract verminderen.[bron?] Een stukje propolis in de mond houden zou helpen tegen een zere keel of pijnlijke stembanden.[bron?]
Meerdere van deze medische eigenschappen, die aan propolis worden toegewezen, zijn reeds onderzocht. Onderzoek is echter lastig, daar propolis zo sterk verschilt in samenstelling per regio en bijennest, waardoor vergelijkingen lastig zijn.
Er is laboratorium (in vitro) onderzoek gedaan naar propolis als een antibioticum[4] of antimycoticum.[5] Studies hebben tevens aangetoond dat propolis kan helpen bij het bestrijden van brandwonden.[6][7][8]
In de tandheelkunde wordt tevens onderzoek gedaan naar de eigenschappen van propolis. Er zijn aanwijzingen dat propolis zou kunnen helpen tegen cariës.[9][10][11][12] Het kan ook worden gebruikt voor de behandeling van aften.[13]
Commercieel gebruik
[bewerken | brontekst bewerken]Propolis wordt door sommige instrumentmakers gebruikt om de zichtbaarheid van de draad in het hout te versterken. Tevens wordt het gebruikt om kauwgum van te maken.
- ↑ R Krell 1996. value-added products from beekeeping FAO AGRICULTURAL SERVICES BULLETIN No. 124 Food and Agriculture Organization of the United Nations Rome
- ↑ "Propolis". MedlinePlus, U.S. National Library of Medicine. 11-5-2020. Geraadpleegd op 5-12-2020.
- ↑ https://web.archive.org/web/20110727185705/http://www.promer.org/getdoc.php?docid=860
- ↑ Gavanji S, Larki B. Comparative effect of propolis of honey bee and some herbal extracts on Candida Albicans. Chinese Journal of Integrative Medicine. 2015:1-7. http://link.springer.com/article/10.1007%2Fs11655-015-2074-9
- ↑ Orsi, R. O., Sforcin J. M., Rall V. L. M., Funari S. R. C., Barbosa L., Fernandes JR A. (2005). Susceptibility profile of Salmonella against the antibacterial activity of propolis produced in two regions of Brazil. Journal of Venomous Animals and Toxins including Tropical Diseases 11 (2): 109–16. DOI: 10.1590/S1678-91992005000200003. Geraadpleegd op 14 januari 2008.
- ↑ Gregory, S. R., Piccolo N., Piccolo M. T., Piccolo M. S., Heggers J. P. (February 2002). Abstract Comparison of propolis skin cream to silver sulfadiazine: a naturopathic alternative to antibiotics in treatment of minor burns. J Altern Complement Med. 8 (1): 77–83. PMID 11890438. DOI: 10.1089/107555302753507203. Geraadpleegd op 14 januari 2008.
- ↑ Hoşnuter, M., Gürel A., Babucçu O., Armutcu F., Kargi E., Işikdemir A. (March 2004). The effect of CAPE on lipid peroxidation and nitric oxide levels in the plasma of rats following thermal injury. Burns 30 (2): 121–5. PMID 15019118. DOI: 10.1016/j.burns.2003.09.022. Geraadpleegd op 14 januari 2008.
- ↑ Ocakci, A., Kanter M., Cabuk M., Buyukbas S. (October 2006). Role of caffeic acid phenethyl ester, an active component of propolis, against NAOH-induced esophageal burns in rats. Int J Pediatr Otorhinolaryngol. 70 (10): 1731–9. PMID 16828884. DOI: 10.1016/j.ijporl.2006.05.018. Geraadpleegd op 14 januari 2008.
- ↑ Botushanov, P. I., Grigorov G. I., Aleksandrov G. A. (2001). A clinical study of a silicate toothpaste with extract from propolis. Folia Med (Plovdiv) 43 (1-2): 28–30. PMID 15354462. Geraadpleegd op 14 januari 2008.
- ↑ Koo, H., Cury J. A., Rosalen P. L., Ambrosano G. M., Ikegaki M., Park Y. K. (November-December 2002). Effect of a mouthrinse containing selected propolis on 3-day dental plaque accumulation and polysaccharide formation. Caries Research 36 (6): 445–8. PMID 12459618. DOI: 10.1159/000066535. Geraadpleegd op 14 januari 2008.
- ↑ Duarte, S., Rosalen P. L., Hayacibara M. F., Cury J. A., Bowen W. H., Marquis R. E., Rehder V. L., Sartoratto A., Ikegaki M., Koo H. (January 2006). The influence of a novel propolis on mutans streptococci biofilms and caries development in rats. Arch Oral Biol. 51 (1): 15–22. PMID 16054589. DOI: 10.1016/j.archoralbio.2005.06.002. Geraadpleegd op 14 januari 2008.
- ↑ Park, Y. K., Koo M. H., Abreu J. A., Ikegaki M., Cury J. A., Rosalen P. L. (January 1998). Antimicrobial activity of propolis on oral microorganisms. Curr Microbiol. 36 (1): 24–8. PMID 9405742. DOI: 10.1007/s002849900274. Geraadpleegd op 14 januari 2008.
- ↑ Samet, N., Laurent C., Susarla S. M., Samet-Rubinsteen N. (June 2007). The effect of bee propolis on recurrent aphthous stomatitis: a pilot study. Clin Oral Investig. 11 (2): 143–7. PMID 17285269. DOI: 10.1007/s00784-006-0090-z. Geraadpleegd op 14 januari 2008.