Naar inhoud springen

Spoorlijn Lausanne - Brig

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Simplonlinie
SBB 130 Saint-Gingolph - Saint-Maurice
SBB 100 Lausanne - Sion - Brig
Totale lengte145,6 km
Spoorwijdte1435 mm
Aangelegd doorLI: Bouveret-Siere/Siders
OS: Lausanne-Les Paludes
Compagnie Simplon: Siere/Siders-Leuk-Brig
Geopend1857 / 1878
Huidige statusin gebruik
Geëlektrificeerdja
Aantal sporenSaint-Gingolph – Saint-Maurice: 1
Lausanne – Brig: 2
Beveiliging of treinbeïnvloedingIndusie
Treindienst doorSBB
Traject
STR+r Jurafusslinie van Genève
ABZg+l Jurafusslinie en Simplonlinie van Vallorbe
BHF 0,0 Station Lausanne 447 m
tSTRaqKRZttHSTq Gare L.O. station metro M2
STR{{{3}}}
STR+lABZgr
STRSTR << Simplonlinie / Mittellandlinie >>
STRHST 2.4 Pully Nord
HSTSTR 2.5 Pully
STRSTRlDAMPF 2.5 Pully, mini-trein (7 ½")
STRSTRo Viaduct de Conversion
STRBHF 4.0 Conversion
TUNNEL2STR Tunnel Paudex (72 m)
BHFSTR 5.1 Lutry
STRSTRf helling 22‰
TUNNEL2STR Tunnel Tour-de-Bertholod (136 m)
STRHST 5.8 Bossière
HSTSTR 6.7 Villette
STRBHF 8.3 Grandvaux
HSTSTR 8.5 Cully
STRTUNNEL1 Tunnel Grandvaux (392 m)
STRSTRf helling 21‰
STRTUNNEL1 Tunnel Cormallaz (494 m)
HSTSTR 10.0 Epesses
STRABZl+lBHFq 12,2 Puidoux-Chexbres
Mittellandlinie naar Bern
STRLSTR >> VCh spoorlijn tussen Puidoux-Chexbres en Vevery
BHFLSTR 13.6 Rivaz
STRSTRg helling 44‰
HSTLSTR 14.6 Saint-Saphorin
STRLSTR
STRlABZg+r 0.0
uKHSTaSTR << voormalige VMCV station Plan
uLSTReABZg+lexKDSTeq Vevey voormalig fabriek spoorwegmaterieel
uhKRZWaehKRZWae brug over de La Veveyse
uLSTRSTRSTR+l CEV richting Les Pléiades
uHSTBHFBHF
39,3
0.0
Vevey 386 m
uLSTReHST 19.0 La Tour-de-Peilz
uLSTReHST 21.5 Burier
uLSTRTUNNEL1 Tunnel Crêtes (302 m)
uHSTHST 23.1 Clarens
uABZg+lmKRZouLSTRq << traject voormalige VMCV en CCB naar Blonay
uHSTBHFBHF 24.5 Montreux 395 m
uLSTRSTRABZgl traject MTGN naar Rochers-de-Naye
uLSTRSTRSTRl traject MOB naar Zweisimmen
uLSTRSTR
uSTRlmKRZuSTR+r
eHSTuLSTR 26.0 Territet
eHSTuLSTR 27.1 Veytaux-Chillon
STRuHST Château de Chillon
STRuLSTR
uSTR+lmKRZuuSTRr
uKHSTeSTR << voormalige VMCV station Villeneuve
BHF Villeneuve
ABZg+lSTR+r
STRDST vestiging Bombardier
STRexKDSTe mijnbouw
SKRZ-Au Autobahn A 9
BHF 33.8 station Roche
eHST 37.7 Yvorne
STR+lSTRr{{{3}}}
STRSTR+l traject AL naar Leysin
BHFBHF 39,3 Aigle
STReABZglexSTR+r < voormalig traject AOMC
STRABZglxKRZ traject ASD naar Diablerets
STRSTRexSTR << nieuw traject AOMC
STRABZglxABZg+r
STRKDSTeLSTR depot TPC
DSTSTR 43.6 Saint-Triphon
STRSTRl <<< traject AOMC naar Monthey-Ville
STRlSTRqSTR+r
exSTR+rSTR << traject van Thonon-les-Bains
exBHFSTR Saint-Gingolph
exKMWSTR grens RRF / SBB
xGRENZESTR landsgrens (F) / (CH)
KBHFxaSTR 26.8 Saint-Gingolph 392 m
BHFBOOTSTR 22.9 Bouveret 374 m
STRlDAMPFSTR Bouveret
Suisse Vapeur Pace 5½" en 7¼"
BHFSTR 16.3 Vouvry 381 m..
STRSTR+lKRZu <<< traject AOMC van Aigle
eHSTSTRSTR 13.4 Vionnaz 383 m
STR2uSTR3STR
STR+1STR+4uSTR
LSTReHSTSTR 7.9 Collombey
ABZg+rSTRSTR <<< traject AOMC naar Champéry
HSTSTRSTR Monthey En Place
KBHFxeSTRSTR Monthey-Ville
exKHSTeBHFSTR 6.1 Monthey
STR+lSTRrSTR
STRSTR+lSTRr
STRhKRZWae brug over de La Gryonne
STRSTRSTR+l < traject BVB naar Bretaye
STRBHFBHF 47,6 Bex
STRSTRlSTR+r
eHSTSTR 3.2 Massongex
STRSKRZ-Au Autobahn A 9
STRhKRZWae brug over de Rhône
STRlSTRqABZg+r
50.1
1.2
aansluiting Les Paludes
TUNNEL1 Tunnel Saint-Maurice 490 m
BS2c2BS2r
BHF 51.6 Saint-Maurice 420 m
RM+lSKRZ-Au Autobahn A 9
RMlSKRZ-Au Autobahn A 9
BHF 57.9 Evionnaz 449 m
BHF 61.5 Vernayaz 452 m
STR+rSTR << traject MC naar Chamonix Mont-Blanc
BHFSTR Vernayaz MC 457 m
HSTSTR Les Fumeaux
BHFBHF 66.5 Martigny 467 m
STRqABZgr << traject MO naar Orsières / Le Châble
BHF 70.9 Charrat Fully 461 m
BHF 75.3 Saxon 465 m
BHF 79.5 Riddes 471 m
hKRZWae brug over de Rhône
SKRZ-Au Autobahn A 9
BHF 85.3 Ardon 488 m
HST 88.1 Châuteauneuf-Conthey
BHF 92.4 Sion 491 m
BHF 98.2 Saint-Léonard 506 m
eHST 101.6 Granges-Lens 508 m
BHF 108.1 Siere 534 m
TUNNEL1 Tunnel Siere (255 m)
TUNNEL2 Tunnel Raspille (80 m)
eHST 112.3 Salgesch 576 m
exSTR+leABZgr
exSTRtSTRa < nieuwe Varel tunnel (2800 m)
exTUNNEL2tSTR Tunnel Varonne (137 m)
exSTRtSTRe
exSTRtSTRa < nieuwe Tunnel Leuk (1374 m)
exSTRtSTR
exTUNNEL2tSTRe Tunnel Loêche (125 m)
xABZg+lSTRr
hKRZWae brug over de Rhône
STRexSTR+l traject LLB naar Leukerbad
BHFexKBHFe Leuk 623 m
BHF 122.1 Turtmann
BHF 125.9 Gampel-Steg
BS2+lBS2c4{{{3}}}
STRSTR+l << Lötschberglinie naar Spiez - Bern
BHFSTR 130.1 Raron 638 m
STRtSTR+lKRZt kruising Lötschberg-Basistunnel
STRtSTRTUNNEL2 Bietschtal I tunnel (589 m)
STRtSTRTUNNEL2 Bietschtal II tunnel (952 m)
STRtSTRTUNNEL2 Seviestein III tunnel (409 m)
STRtSTReSTR tunnel portaal Lötschberg-Basistunnel
STRhKRZWaeSTR brug over de Rhône
STRlABZg+rTUNNEL2 Mahnkinn tunnel (385 m)
STRTUNNEL2 Dornen tunnel (172 m)
STRHST 61.3 Ausserberg 931 m
STRTUNNEL2 Gründen tunnel (148 m)
STRDST 63.5 Victoria
STRTUNNEL2 Viktoria tunnel (28 m)
STRhSTRae Baltschieder-viaduct
STRSTR
STRTUNNEL1 Eggerberg tunnel (702 m)
STRDST 64.0 Eggerberg 853 m
hKRZWaeSTR brug over de Vispa
STR+rSTRSTR <<< traject MGB naar Zermatt
BHFBHFSTR 136.7 Visp
STRSTRTUNNEL2 Stadel tunnel (133 m)
STRSTRHST 67.3 Lalden 801 m
STRSTRTUNNEL2 Bad tunnel (80 m)
STRSTRDST 70.4 Mudbach
STRSTRTUNNEL2 Mundbach tunnel (88 m)
STRSTRhKRZWae brug over de Rotten
STRvSHI1+l-STR+lSTRr
eABZg+levKRZoexSTRq tot 8.12.2007: FO/MGB van Andermatt via Naters
STRvÜSTl{{{3}}}
STRvSTR-ABZglSTR+r
BHFvBHFSTR 145.6 Brig 678 m..
STRvSTRKDSTe autolaadplaats richting Kandersteg
STRvÜSTKDSTa autolaadplaats richting
Iselle di Trasquere
STRvSTR-ABZg+lSTRr
STRlvKRZoSTRq sinds 9.12.2007: MGB naar Andermatt
vÜSTr
vSTR Simplonlinie via Simplontunnel naar Domodossola
verklaring tekens
STRg richting van de helling en hoogste percentage: 200
uSTRq < voormalige tramlijn Vevey-Montreux-Chillon-Villeneuve (VMCV)
STRq < bestaand traject
exSTRq < opgebroken/nieuw traject

De spoorlijn Lausanne - Brig, is onderdeel van de Simplonlinie, Walliser Bahn of als Ligne d'Italie, een spoorlijn van de Frans-Zwitserse grensplaats Saint-Gingolph aan de zuidoever van het meer van Genève via Martigny langs de Rhône naar Station Brig te Brig met aansluiting door de Simplontunnel onder de Simplonpas bij de Italiaanse grens bij Gondo tot aan Domodossola.

Vijftig jaar na de opening van de Napoleonstraat over de Simplonpas werd in 1849 de Bundsrat Swinburne samen met de Engelse spoorwegexpert George Stephenson belast met een project voor het ontwikkelen van een spoorwegnet door de Alpen in Zwitserland. Door het beschikbaar komen van tunnelboormachines in 1862 en de uitvinding van het dynamiet door Alfred Nobel in 1867 konden de tunnels op een snellere manier aangelegd worden.

Ingenieur Sommeiller bewees in de periode 1857 – 1871 met de bouw van de 12 kilometer lange Mont Cenistunnel dat het mogelijk was om door de Alpen te boren. Toen werd het plan voor de bouw van de Simplontunnel geboren.

Een belangrijke mijlpaal in de geschiedenis van de Zwitserse spoorwegen was de invoer van de eerste spoorwegwet van 1852 die erop neerkwam dat de bouw en exploitaties van spoorlijnen in de kantons in die tijd aan het initiatief van private investeerders werd overgelaten.

Op 7 september 1852 werd door de heren Béguin uit Parijs en Franel uit Vevey een plan voor een concessie en de bouw van een traject van Villeneuve naar Martigny over de Col de Menouve of door een tunnel van Menouve naar Aosta aan te leggen. Dit project mislukte en zo kwam de weg vrij voor de aanleg van het Simplontraject naar Brig.

De volgende maatschappijen waren bij de bouw en exploitatie van de Simplonlinie betrokken:

  • Compágnie du Sud de la Suisse (1854-1856)
  • Compagnie de l'Ouest-Suisse (OS) (1855-1872)
  • Compágnie des Chemins de fer de la Ligne d'Italie (1856-1867)
  • Nouvelle Compágnie anonyme de la Ligne internationale d'Italie per le Semplon (1867-1874)
  • Compágnie du Chemins de fer du Semplon (1875-1881)
  • Chemins de fer de la Suisse Occidentale (SO) (1881-1889)
  • Chemins de fer de la Suisse Occidentale et du Simplon (SOS) (1881-1889)
  • Jura-Simplon-Bahn (1890-1902)
  • Schweizerische Bundesbahnen (SBB) (1903-heden)

Compagnie du Sud de la Suisse

[bewerken | brontekst bewerken]

De Compagnie du Sud de la Suisse werd op 15 augustus 1854 door graaf Adrieb de La Vallette opgericht en bestond in de periode 1854-1856. De eerste periode van de Simplonlinie wordt ook wel de eerste periode van Graf Andien de La Valette (1813-1886) genoemd.

Op 2 februari 1853 sloot La Valette met de Parijse bouwer Hunebelle et Cie een contract voor de bouw van het traject van Bouverret naar Sion. Op 30 mei 1853 werd de concessie voor het traject van Lausanne naar een nader te bepalen plaats in Wallis verstrekt.

Compagnie de l'Ouest-Suisse

[bewerken | brontekst bewerken]

De Compagnie de l'Ouest-Suisse (OS) bestond in de periode 1855-1872. In deze periode werden de volgende trajecten gebouwd. Het traject van Villeneuve naar Bex werd op 10 juni 1857 geopend. Voor gebruik van het traject van Lausanne naar Villeneuve kon tot 1861 gebruikmaken van een boot over het meer van Genève. Het traject van Bex naar de aansluiting bij Les Paludes in de richting Saint-Maurice werd op 1 november 1860 geopend. Het traject van Lausanne naar Villeneuve werd op 2 april 1861 geopend.

Compagnie des chemins de fer de la Ligne d'Italie

[bewerken | brontekst bewerken]

De Compagnie des chemins de fer de la Ligne d’Italie (LI) bestond in de periode 1856-1867. In deze periode werden de volgende trajecten gebouwd. Het eerste trajectdeel van Bouveret naar Martigny werd op 14 juli 1859 geopend en het trajectdeel van Martigny naar Sion werd op 14 mei 1860 geopend.

Nouvelle Compagnie anonyme de la Ligne internationale d'Italie per le Semplon

[bewerken | brontekst bewerken]

De Nouvelle Compagnie anonyme de la Ligne internationale d'Italie per le Semplon bestond in de periode 1867-1874. Op 15 oktober 1868 werd het traject van Sion naar Sierre/Siders geopend. Op 1 juli 1874 werd de Nouvelle Compagnie anonyme de la Ligne internationale d'Italie per le Semplon door de Chemins de fer de la Suisse Occidentale (SO) overgenomen.

Compagnie du chemins de fer du Simplon

[bewerken | brontekst bewerken]

De Compagnie du chemins de fer du Simplon (afgekort: Compagnie Simplon) werd op 18 juni 1875 werd de opgericht en bestond in de periode 1875-1881. Het traject van Siere/Siders naar Leuk werd in mei 1878 geopend en het traject van Leuk naar Brig werd op 16 juni 1878 geopend en op 1 juli 1878 was de ingebruikname van het traject.

Chemins de fer de la Suisse Occidentale (SO)

[bewerken | brontekst bewerken]

De Chemins de fer de la Suisse Occidentale (SO) ontstond op 1 januari 1872 door de fusie van drie spoorwegondernemingen namelijk de Compagnie de l'Ouest-Suisse de Chemin de fer Lausanne-Fribourg-Berne en de Compagnie Franco-Suisse.

In 1876 volgden verschillende uitbreidingen van het spoorwegnet. Het traject van Murten naar Lyss werd op 12 juni 1876 geopend. Het traject van von Murten nach Palézieux, en het traject van Payerne naar Fribourg werden op 25 augustus 1876 geopend. Het traject van Yverdon naar Payerne werd op 1 februari 1877 geopend

Op 20 december 1876 werd de Chemin de fer de Jougne à Eclépens (JE) overgenomen.

Op 28 juni 1881 fusieerde de Suisse Occidentale (SO) met de Compagnie du chemins de fer du Simplon (S) en ontstond de Suisse-Occidentale-Simplon (SOS).

Chemins de fer de la Suisse Occidentale-Simplon (SOS)

[bewerken | brontekst bewerken]

De Chemins de fer de la Suisse Occidentale et du Simplon (SOS) bestond in de periode 1881-1889.

Op 28 juni 1881 ontstond de Suisse-Occidentale-Simplon (SOS) uit een fusie van de Suisse Occidentale (SO) met de Compagnie du chemins de fer du Simplon (S).

Jura-Simplon-Bahn

[bewerken | brontekst bewerken]

De Jura-Simplon-Bahn bestond in de periode 1890-1902.

De Jura-Simplon-Bahn ontstond in 1890 door een fusie van de Suisse Occidentale-Simplon (afgekort: SOS) met de Pont-Vallorbe-Bahn. Na zeven jaar volgde in 1898 de aankoop van de Jura-Bern-Luzern-Bahn.

Het net reikte van Bazel tot de grensovergang met Frankrijk in Delle, La Chaux-de-Fonds, Les Verrières, Vallorbe, Genève en Brig, eveneens Brienz, Meiringen in aansluiting van de Brünigbahn tot Luzern met een totale lengte van 937 km.

De JS legde reeds na een jaar na de oprichting het definitieve plan voor de Simplontunnel voor en in 1895 was het staatsverdrag met Italië voor de bouw van de "langste tunnel ter wereld" van Brig naar Iselle in Italië. In 1898 werd met de bouwwerkzaamheden begonnen. Nog tijdens de bouw werd de Jura-Simplon-Bahn op 1 mei 1903 overgenomen door de staat, waardoor de Schweizerische Bundesbahnen (SBB) de bouw van de Simplontunnel in 1906 afrondde.

Schweizerische Bundesbahnen

[bewerken | brontekst bewerken]

Nog tijdens de bouw werd de Jura-Simplon-Bahn op 1 mei 1903 overgenomen door de staat, waardoor de Schweizerische Bundesbahnen (SBB) de bouw van de Simplontunnel in 1906 afrondde. De bouw van de Simplontunnel werd door de SBB voortgezet en in 1912 uitgebreid met de bouw van een tweede tunnel.

Chemin de fer Vevery-Chexbres

[bewerken | brontekst bewerken]
SBB NPZ Train des Vignes in Vevey, 6 mei 2005

Het traject van de Chemin de fer Vevery-Chexbres (afgekort: VCh) loopt van Puidoux-Chexbres naar Vevery. Het traject heeft een helling van 44 ‰. De bedrijfsvoering van dit traject wordt op dit moment uitgevoerd door de SBB.

De SBB heeft twee voor dit traject aangepaste NPZ treinstellen met de merknaam Train des Vignes beschikbaar.

De RegionAlps is een dochteronderneming van Schweizerischen Bundesbahnen (SBB) en de Transports de Martigny et Régions (TMR). De RegionAlps is sinds december 2003 belast met het regionaal personenvervoer op de oorspronkelijke Simplon-spoorlijn van het Franse Zwitserse grensplaats Saint-Gingolph gelegen in kanton Wallis en Bouveret aan de zuidoever van het meer van Genève naar verder over Saint-Maurice en langs de Rhône naar Brig gelegen kanton Wallis. De RegionAlps gebruikt voor dit personenvervoer treinstellen van de SBB en van de TMR.

Trajectbeschrijving

[bewerken | brontekst bewerken]

In Lausanne bestond de mogelijkheid in station CFF over te stappen op de

In Vevey bestaat de mogelijkheid over te stappen op de:

In Vevey was de Vevey Technologies gevestigd. Sinds 2004 heeft Bombardier zich gevestigd in Villeneuve.

In Clarens bestond de mogelijkheid over te stappen op de:

In Montreux bestaat de mogelijkheid over te stappen op de:

In Aigle bestaat de mogelijkheid over te stappen op de trajecten van de:

In Bex bestaat de mogelijkheid over te stappen het traject van de:

In Monthey en de halte Monthey-Ville bestaat de mogelijkheid over te stappen op het traject van de:

In Martigny bestaat de mogelijkheid over te stappen op de trajecten van de:

In Leuk bestond de mogelijkheid over te stappen op de:

Om het enkelsporige traject van Salgesch naar Leuk uit te kunnen bouwen naar een dubbelsporige traject werd een nieuwe lijn van 7 kilometer aangelegd. De aanleg van deze spoorlijn werd gebundeld met de aanleg van een nieuwe autobahn A9. In 1999 werd met de bouw van drie tunnels begonnen. Op 7 november 2004 werd het nieuwe traject in gebruik genomen.

Tussen Raron en Visp bevindt zich de aansluiting van de Lötschberg-basistunnel uit de richting Bern en Spiez.

In Visp kon van 1891 tot 1930 worden overgestapt van de:

Na 1930 werd het traject van de VZ doorgetrokken naar Brig.

Het trajectdeel Leuk-Brig werd op 1 juli 1878 door de Compágnie du Chemins de fer du Semplon geopend.

In Brig bestaat de mogelijkheid over te stappen op het traject van de:

De waterkrachtcentrale in Bitsch zorgt voor de nodige elektriciteit voor het zuidwesten van Zwitserland.

Elektrische tractie

[bewerken | brontekst bewerken]

Het traject van Brig naar Sion werd op 15 januari 1927 en het traject van Lausanne naar Sion werd geëlektrificeerd met een spanning van 15.000 volt 16 2/3 Hz wisselstroom.

  • Peter Bumann, 100 Jahre Eisenbahn in Brig, Rotten Verlag Visp 1978.
  • Röll, Freiherr von: Enzyklopädie des Eisenbahnwesens, Band 9. Berlin, Wien 1921, S. 67-68.
  • Eisenbahnatlas Schweiz. Schweers + Wall, Aachen 2004, ISBN 3-89494-122-7.