Spoorlijn Pau - Canfranc (grens)

De noordelijke ingang, in Frankrijk, van de Somportspoortunnel in 2010

De zuidelijke ingang, in Spanje, van de Somportspoortunnel in 2006

De spoorlijn Pau-Canfranc is een 93 km lange internationale enkelsporige normaalspoorlijn tussen de Franse stad Pau en het Spaanse dorp Canfranc. De lijn loopt via de Gave d'Aspe-vallei en vele tunnels door de Pyreneeën. De lijn maakt deel uit van de transportinfrastructuur tussen (Toulouse of) Bordeaux en Zaragoza.

De lijn is in 1928 geopend en werd deels gesloten in 1970 na een ongeluk. In 2016 is het traject tussen Bedous en Oloron-Sainte-Marie weer voor passagiers geopend. Er zijn plannen om de rest van de lijn omstreeks 2026-2027 weer te heropenen. Tot die tijd rijden er bussen tussen Bedous en Canfranc.

Eerste plannen en opening

In 1868 werd door de verantwoordelijke Franse minister voor de bouw van de spoorlijn Pau--Oloron-Sainte-Marie toestemming verleend aan de spoorwegmaatschappij Chemins de fer du Midi. De ingebruikname volgde in 1883. In hetzelfde decennium volgde het traject naar Bedous. Voor de internationale lijn van Bedous naar Canfranc werd in 1904 een verdrag getekend tussen Frankrijk en Spanje. De voor dit traject gebouwde Somport-tunnel werd ingehuldigd in 1912 maar door de Eerste Wereldoorlog in 1915 voltooid. Het internationale treinstation van Canfranc werd officieel geopend op 18 juli 1928, in aanwezigheid van koning Alfonso XIII van Spanje en de Franse president Gaston Doumergue.

Ongeluk en gedeeltelijke sluiting

Op 20 maart 1970 vertrok een trein van negen wagons met maïs uit Pau naar Canfranc met twee SNCF BB Midi-locomotieven. Vroeg in de ochtend begon de trein vanaf Lecun This - Eygun met de beklimming van de Aspe-vallei richting Etsaut en Urdos. Doordat de rails waren bevroren slipten de wielen op het steile traject en kwam de trein tot stilstand. Omdat de remmen niet werkten, denderde de trein op enig moment met grote snelheid achteruit naar beneden. Bij de brug Estanguet over de Gave d'Aspe, ten zuiden van Bedous, ontspoorde de trein, waarbij de brug werd vernietigd. Hoewel de brug te repareren was, besloot de Franse spoorwegmaatschappij SNCF, die met grote schulden kampte, dat niet te doen. Vanaf dat moment werd het traject naar Canfranc met bussen verzorgd.

Herstel

Vanwege de zware belasting van de wegen door de Gave d'Aspe-vallei en de toename van het aantal ongevallen ontstonden plannen om de spoorlijn in ieder geval gedeeltelijk te heropenen. In 2008 namen de president van de regio Aquitanië Alain Rousset en de SNCF-president Guillaume Pepy hiertoe een principebesluit. In 2013 kwamen Alain Rousset en Luisa Fernanda Rudi Ubeda (president van de regering van Aragón) overeen de spoorlijn in twee fasen te heropenen, het traject Oloron naar Bedous in 2015, en vervolgens het traject Bedous naar Canfranc in 2020. Deze planning is niet gehaald maar het traject naar Bedous is in 2016 wel geopend. In 2022 werd andermaal overeengekomen dat het resterende traject zou worden geopend, echter op zijn vroegst in 2026 of 2027. Dit vraagt echter verschillende grote ingrepen, zoals het herstel van de Estanguet-brug, die is verwoest door het ongeval in 1970, en van de Biguebrug over de rivier de Gave d'Aspe, en daarnaast de aanpassing van enkele viaducten.

Hoogste punt

De trein bereikt in de Somportspoortunnel ten zuiden van Urdos het hoogste punt, 1211 meter boven zeeniveau.

Stations

Enkele belangrijke stations zijn of waren die in Pau, Buzy, Oloron-Sainte-Marie,Lurbe-Saint-Christau, Bedous, Urdos (gesloten) en Canfranc.

station in Pau

station in Buzy

station in Oloron Sainye Marie

station in Lurbe St. Christau

station in Bedous

station in Urdos

station in Canfranc