Villa Romana del Casale

Villa Romana del Casale
	Werelderfgoed cultuur
Land	Italië
Coördinaten	37° 22′ NB, 14° 20′ OL
UNESCO-regio	Europa en Noord-Amerika
Criteria	i, ii, iii
Inschrijvingsverloop
UNESCO-volgnr.	832
Inschrijving	1997 (21e sessie)
Kaart
	;
	UNESCO-werelderfgoedlijst

De Villa Romana del Casale is een Romeinse villa uit circa 300 na Chr. De villa bevindt zich op het eiland Sicilië, dicht bij de plaats Piazza Armerina (Centraal-Sicilië). Ze is vooral bekend vanwege de vele, zeer goed bewaard gebleven vloermozaïeken met onder andere jachttaferelen, goden- en heldensagen en de zogenaamde bikinimeisjes.

Diverse opgravingen

De eerste opgravingen van de Villa Romana del Casale vonden plaats in 1881, in opdracht van het gemeentebestuur van Piazza Armerina. In de periode 1935-1939 vonden er opnieuw opgravingen plaats, maar pas in de jaren 50 van de twintigste eeuw werd de hele villa aan het licht gebracht. De opgegraven villa werd aanvankelijk blootgesteld aan de open lucht, maar sinds enkele jaren is ze geheel bedekt met een frame van staal en doorzichtige plastic platen. Dat laatste levert in de zomermaanden helaas een hoge temperatuur op, zodat een bezoek eerder aan te raden valt in voor- en najaar.

Geschiedenis van de villa

Onduidelijk is nog steeds wie de oorspronkelijke bouwheer was: het zou kunnen gaan om een lid van een rijke consulaire familie, maar ook generaal Marcus Valerius Maximianus wordt wel genoemd. Gedurende de Arabische overheersing van Sicilië (9e tot 11e eeuw na Chr.) werd de villa nog bewoond, maar daarna werd ze tijdens de verovering van Zuid-Italië door de Normandiërs verwoest, en raakte ze vergeten. Een aardverschuiving bedolf de Villa Casale onder een dikke laag zand, totdat de opgravingen in de 19e eeuw begonnen.

Structuur van de villa

Plattegrond van de Villa Romana del casale

De villa kent openbare en privé-ruimtes. De architectuur is mede bepaald door het landschap waarin ze zich bevindt: de ruimtes liggen soms onder schuine hoeken ten opzichte van elkaar. Centraal ligt het peristylium, een bijna rechthoekige en door zuilengalerijen omgeven niet-overdekte ruimte met daaraan vast enkele andere ontvangstruimtes, waaronder een door zuilen omgeven helft van een ellips (op de plattegrond: geel). Ten zuiden van het peristylium bevindt zich het triclinium, ofwel: de officiële eetzaal, met daaraan vast ook enkele salons (triclinium donkergroen, de salons lichtgroen op de plattegrond). De kleinere ruimtes ten noorden van het peristylium zijn keuken- en dienstruimtes (licht- en donkerblauw op de plattegrond), en gastenkamers (lichtpaars) Ten oosten van het peristylium bevindt zich het privé-gedeelte van de villabewoners: (zeer lichtblauw) en –aan de andere kant van de basilica of audiëntiekamer, te herkennen aan de halfronde uitbouw aan de oostzijde– de privé-ruimtes van de heer des huizes (middelblauw). Ten slotte is nog het badhuis (de thermen) te herkennen: die zijn gelegen aan de westzijde van de villa (leverkleurig op de plattegrond).

Mozaïeken

Vrijwel alle ruimtes van de Villa Romana del Casale hebben mozaïeken op de vloer. In totaal gaat het om circa 3.500 vierkante meter vloeroppervlak. De meeste mozaïeken zijn goed bewaard gebleven. Ieder mozaïeksteentje of glasdeeltje is ongeveer 1x1 cm groot. De jachtscènes zijn het bekendst, net als de zogenaamde bikinimeisjes: de oudste afbeelding ter wereld van vrouwen in een soort bikini. Ze lijken allerlei krachtsporten of gymnastiekoefeningen uit te voeren. Mede vanwege deze mozaïeken is de Villa Romana del Casale in 1997 op de UNESCO Werelderfgoedlijst geplaatst.