Naar inhoud springen

Wikipedia:Uitgelicht/april

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Elke dag van het jaar wordt op de hoofdpagina een lezenswaardig artikel uit de Nederlandstalige Wikipedia samengevat onder de noemer uitgelicht. Deze pagina bevat de uitgelicht artikelen van de maand april.

1 april

Eleonora van Aquitanië

Eleonora van Aquitanië

Eleonora van Aquitanië (Frans: Aliénor of Éléonore d'Aquitaine) leefde van ca. 1122 tot 1204 en was een van de invloedrijkste vrouwen van de middeleeuwen in West-Europa. Ze was hertogin van Aquitanië door erfopvolging, koningin van Frankrijk (1137–1152) door haar eerste huwelijk en koningin van Engeland (1154–1189) door haar tweede huwelijk.

Eleonora is geboren in Belin of Bordeaux en stamde af van de dynastie van de hertogen van Aquitanië, opvolgers van de Karolingische koningen van Aquitanië en heersers over het grootste en machtigste hertogdom op het grondgebied van de Franse koning. Eleonora kreeg het hertogdom door erfopvolging in handen, wat tot een huwelijk met de Franse troonopvolger Lodewijk VII voerde. Voor de Franse kroon was de inbreng van het hertogdom belangrijk omdat het weliswaar formeel door een leenovereenkomst onder het gezag van de Franse koningen viel, maar in de praktijk nagenoeg autonoom werd bestuurd. Op deze manier kreeg de kroon weer zeggenschap. Het huwelijk werd echter ontbonden omdat er geen kinderen uit voortkwamen en Eleonora nam haar eigendommen mee. Door haar volgende huwelijk viel het grondgebied vervolgens in handen van de Engelse kroon. De breuk met Lodewijk VII wordt gerekend tot een van de meest zwaarwegende echtscheidingen ooit, het leidde tot een meer dan 300 jaren durend conflict tussen het koninkrijk Engeland en Frankrijk (Honderdjarige Oorlog). (Lees verder)

2 april

Buste van Karel de Grote uit de schatkamer van de Dom van Aken.

Karel de Grote

Karel de Grote (Latijn: Carolus Magnus of Karolus Magnus) (waarschijnlijk 2 april 747 of 748Aken, 28 januari 814), afkomstig uit het geslacht der Karolingen, was vanaf 9 oktober 768 koning der Franken en vanaf 25 december 800 keizer van het Heilige Roomse Rijk.

Deze kleinzoon van Karel Martel kreeg reeds tijdens zijn leven de bijnaam "de Grote" en geldt sinds de middeleeuwen als een van de belangrijkste heersers van het Westen. Het Frankische Rijk kende onder hem zijn grootste omvang. Met zijn kroning door paus Leo III op eerste kerstdag 800 in Rome, werd het keizerschap in West-Europa in ere hersteld. Op initiatief van keizer Frederik Barbarossa werd Karel de Grote op 29 december 1165 door de tegenpaus Paschalis III heilig verklaard. Reeds in het epos Karolus Magnus et Leo Papa (eind 8e eeuw) werd hij tot "Pater Europae" ("Vader van Europa") uitgeroepen. Karel de Grote wordt beschouwd als een persoonlijkheid die het collectief Europees historisch bewustzijn heeft vormgegeven. (Lees verder)

3 april

Fruit en groenten in een container, afgedankt en niet opgegeten

Voedselverspilling

Voedselverspilling is voedsel dat (ongegeten) verloren gaat of wordt weggegooid. Verlies en verspilling treden op in alle stadia van de productieketen. Geschat wordt dat wereldwijd een derde tot de helft van al het geproduceerde voedsel verloren gaat of verspild wordt. In landen met lage inkomens treedt het meeste verlies op tijdens de productie, terwijl in ontwikkelde landen veel voedsel – ongeveer 100 kilogram per persoon per jaar – wordt verspild in de consumptiefase. (Lees verder)

4 april

Martin Luther King (1964)

Martin Luther King

Martin Luther King, oorspronkelijk Michael King, Jr. (Atlanta (Georgia), 15 januari 1929Memphis (Tennessee), 4 april 1968), was een Amerikaanse baptistendominee, politiek leider en een van de prominentste leden van de Amerikaanse burgerrechtenbeweging. Op 10 december 1964 kreeg hij de Nobelprijs voor de Vrede.

Op 4 april 1968 werd Martin Luther King op 39-jarige leeftijd doodgeschoten terwijl hij op het balkon van het Lorraine Motel in Memphis stond. (Lees verder)

5 april

Bette Davis

Bette Davis

Ruth Elizabeth (Bette) Davis (Lowell, 5 april 1908Neuilly-sur-Seine, 6 oktober 1989) was een Amerikaans actrice die tienmaal werd genomineerd voor een Oscar en deze tweemaal heeft gewonnen. Davis was bekend vanwege het spelen van onsympathieke personages in veel verschillende filmgenres, variërend van misdaadfilms tot historische of periodefilms. Ze speelde zo nu en dan in komische films, maar is vooral bekend vanwege haar rollen in romantische drama's. (Lees verder)

6 april

Poster van de Olympische Zomerspelen 1896

Olympische Zomerspelen 1896

De Olympische Zomerspelen 1896, officieel de Spelen van de Ie Olympiade, waren de eerste moderne Olympische Spelen. Het waren de eerste Olympische Spelen sinds de Romeinse keizer Theodosius I de klassieke Olympische Spelen in 393 bij edict had verboden, omdat zij door hun heidens karakter een bedreiging zouden vormen voor het christendom. De Spelen werden geherintroduceerd op initiatief van baron Pierre de Coubertin en vonden plaats in Athene (Griekenland) van 6 tot en met 15 april 1896 (gregoriaanse kalender, volgens de ter plaatse gebruikte juliaanse kalender van 25 maart tot en met 3 april). De Spelen werden unaniem aan Athene toegewezen op een congres dat door De Coubertin in 1894 was georganiseerd, waarbij tegelijkertijd het Internationaal Olympisch Comité (IOC) werd opgericht. (Lees verder)

7 april

Een fiets

Fiets

Een fiets is een voertuig dat oorspronkelijk veelal louter met spierkracht werd aangedreven. De hedendaagse fiets bestaat doorgaans uit twee wielen, een frame, een zadel, een stuur en een trapas met pedalen. Het grootste deel van de moderne fietsen heeft een kettingaandrijving, hoewel een asaandrijving of riemaandrijving ook mogelijk is. In het begin van de 21e eeuw is de elektrische fiets in opkomst; dit soort fietsen wordt wel "e-bike" genoemd.

Van de fiets zijn andere vervoermiddelen afgeleid, zoals de vooral in Azië populaire riksja en betjak, en enkele gemotoriseerde varianten die als uitvindingen een eigen leven zijn gaan leiden: de bromfiets, snorfiets, scooter en motorfiets. (Lees verder)

8 april

Dokter zet een ontwrichte schouder (ca. 1450)

Geschiedenis van de geneeskunde

De geschiedenis van de geneeskunde is al bijna net zo lang als die van de mensheid. Alle menselijke gemeenschappen en samenlevingen uit het verleden hebben hun eigen opvattingen gehad over zaken als geboorte, dood, ziektes en genezing. In oude tijden werden ziektes vaak toegeschreven aan het werk van demonen en andere kwaadaardige wezens, of de wil van een god. Deze opvattingen vindt men vandaag de dag nog steeds terug in bepaalde culturen.

Er zijn geen geschreven bronnen die kunnen bevestigen wanneer de mens zich voor het eerst serieus bezig is gaan houden met het behandelen of voorkomen van ziektes. Tevens is niet met zekerheid te zeggen hoe de eerste geneeskunde eruitzag. Wel is bekend dat men in de prehistorie al planten en kruiden gebruikte als natuurlijk medicijn. Ook werden al primitieve behandelmethodes toegepast, zoals schedeltrepanatie, en geloofde men al in het bestaan van bovennatuurlijke wezens die voor ziekte en genezing zouden kunnen zorgen. (Lees verder)

9 april

Caricom

Caricom

De Caricom is een intergouvernementele organisatie met vijftien lidstaten in het Caraïbisch gebied. De unie werd in 1973 door landen opgericht met het Verdrag van Chaguaramas. Voornaamste doelstellingen zijn het bevorderen van de economische integratie en samenwerking tussen de leden, het garanderen dat de voordelen van integratie eerlijk worden verdeeld en het coördineren van het buitenlands beleid. Het hoogste orgaan wordt gevormd door de conferentie van regeringshoofden. Bestuurlijke leiding is in handen van een secretaris generaal. De instellingen zijn verspreid over de lidstaten, met in Paramaribo drie hoofdkantoren.

De unie kent sinds 2006 een gemeenschappelijke markt en vrij verkeer van haar inwoners. Er is een gemeenschappelijk ontwerp van de paspoorten en er wordt naar de invoering van een gemeenschappelijke munt toegewerkt. Sinds 1992 wordt terugkerend het internationale multiculturele festival Carifesta georganiseerd. In 2014 is het lied Celebrating Caricom verkozen tot hymne van de Caricom. (Lees verder)

10 april

Loopfiets

Uitbarsting van de Tambora

De uitbarsting van de Tambora in Nederlands-Indië is de zwaarste door mensen waargenomen en opgetekende vulkaanuitbarsting. De uitbarsting begon op 10 april 1815 om zeven uur 's avonds. Na twee maanden bereikte de vulkanische as Londen en rapporteerden ooggetuigen bloedrode zonsondergangen. De massale paardensterfte die erop volgde, leidde tot de uitvinding van de loopfiets. Net zoals bij Pompeï bedekte de as een groot gebied. Nu en dan vinden archeologen verstilde scènes en slagen ze erin het dagelijkse leven van destijds te reconstrueren. Verder zijn de rampen onvergelijkbaar. De energie die bij Tambora vrijkwam is gelijk aan duizenden atoombommen van het type Hiroshima. (Lees verder)

11 april

Europa in het late neolithicum

Geschiedenis van Europa

De geschiedenis van het werelddeel Europa valt ruwweg chronologisch in te delen in de prehistorie, de klassieke oudheid, de middeleeuwen, de vroegmoderne tijd, de moderne tijd en de eigentijdse tijd.

Een Europese economische eenheid bestond in de oudheid in de vorm van het Romeinse handelsnetwerk; dit besloeg vooral het zuidelijk deel van het continent. Vanaf de middeleeuwen is een groeiende culturele eenwording waar te nemen, die hand in hand ging met de verspreiding van het christendom over het gehele continent; dit verdrong langzaamaan vrijwel alle andere religies, zij het dat het noordelijk deel veel langer aan de oude cultus vasthield. Enige mate van economische samenhang, vergelijkbaar met die in Romeinse tijden, werd pas weer bereikt in de 16e eeuw met de opkomst van het kapitalisme. Desondanks werd Europa nooit een staatkundige eenheid, maar was het toneel van een bloedige strijd, die zijn dieptepunt vond in de Eerste en Tweede Wereldoorlog. (Lees verder)

12 april

Groei van de levensverwachting

Levensverwachting

In de demografie is de levensverwachting een statistisch begrip dat voor een bepaalde groep individuen de verwachte (meestal aangeduid als gemiddelde) resterende levensduur van een individu in die groep aangeeft. De groep bestaat bijvoorbeeld uit alle mensen van een bepaalde leeftijd, of apart naar geslacht.

Voor de berekening kan men gebruikmaken van in een recente periode gerealiseerde sterftecijfers naar leeftijd en eventueel geslacht (periodelevensverwachting), maar ook van prognoses voor toekomstige jaren (cohortlevensverwachting). (Lees verder)

13 april

Literatuur

Literatuur

Literatuur is de verzamelde schriftelijke neerslag van een land of van een periode, voor zover het geschriften betreft die hun waarde ontlenen aan veronderstelde vormschoonheid of emotioneel effect. Welke werken tot de literatuur worden gerekend, verschilt per periode en per literatuuropvatting; de grenzen tussen wat wel en niet tot de literatuur wordt gerekend blijven 'onvast en variabel'.

Daarnaast wordt de term literatuur gebruikt in de betekenis van vakliteratuur: alle geschriften die over een bepaald onderwerp uit een willekeurig, bijvoorbeeld technisch, vakgebied zijn verschenen. In algemene zin functioneert literatuur in de maatschappij om normen en waarden zowel te kritiseren als te bevestigen. (Lees verder)

14 april

Christiaan Huygens

Christiaan Huygens

Christiaan Huygens (Den Haag, 14 april 1629 – aldaar, 8 juli 1695) was een vooraanstaande Nederlandse wis-, natuur- en sterrenkundige, uitvinder en schrijver van vroege sciencefiction. Hij was een van de internationaal leidende figuren van de zeventiende-eeuwse wetenschap. Omdat Huygens als eerste wiskundige formules gebruikte in de natuurkunde, wordt hij gezien als de eerste theoretische natuurkundige. (Lees verder)

15 april

Broeder Klauskapel

Broeder Klauskapel

De Broeder Klauskapel (Duits: Bruder-Klaus-Feldkapelle) is een modern bouwwerk dat dienst doet als veldkapel midden op het boerenland in het Duitse dorp Mechernich-Wachendorf in de Eifel. De kapel is ontworpen door de Zwitserse architect Peter Zumthor in opdracht van het boerenechtpaar Trudel en Hermann-Josef Scheidtweiler. Ze werd door de plaatselijke bevolking gebouwd op een heuvel midden in een agrarisch landschap, voornamelijk met materiaal dat uit de directe omgeving komt.

Het boerenpaar koesterde al lange tijd de wens om op eigen grond een kapel te stichten gewijd aan de vredesheilige Nicolaas van Flüe ('broeder Klaus'), 'uit dankbaarheid voor een goed en vervuld leven'. De Scheidtweilers waren actief binnen de katholieke jeugdorganisatie (Landjugend), waarvan broeder Klaus schutspatroon is. In september 1998 lazen ze een artikel in de Frankfurter Algemeine Zeitung over de bouw van het Kolumba museum in Keulen, naar ontwerp van de Zwitserse architect Peter Zumthor die wereldwijd bekendheid geniet voor zijn moderne minimalistische werk. Ze stuurden Zumthor een brief met de vraag of hij voor hen een kapel wilde ontwerpen. Ze kregen antwoord met de mededeling dat zijn honorarium hoog zou zijn en hij vorm en bouw vrij naar eigen inzicht tot in de details zou bepalen. (Lees verder)

16 april

Bart de Graaff

Bart de Graaff

Bart Frederikus de Graaff (16 april 1967 – 25 mei 2002) was een Nederlands televisiepresentator en programmamaker, alsmede de oprichter en voorzitter van zijn eigen omroep BNN. Hij was een opvallende persoonlijkheid door zijn uitgelaten en energieke gedrag waarbij hij allerlei kwajongensstreken niet schuwde.

Op zijn negende kwam hij tijdens het spelen onder een auto. Daarbij verbrijzelde hij een been en liep hij een bacterie op, die zijn nieren aantastte. Door deze nierziekte ontwikkelde hij ook een groeistoornis, waardoor hij nooit groter is geworden dan een kind van twaalf. Na de mavo kwam hij in 1986 op televisie. (Lees verder)

17 april

Yosemite Valley

Yosemite National Park

Yosemite National Park is een nationaal park in de Sierra Nevada, in het oosten van de Amerikaanse staat Californië. Het werd in 1890 opgericht als een van de eerste nationale parken. Yosemite is bekend om de Yosemite Valley, een glaciaal dal omringd door granieten rotsen zoals Half Dome en El Capitan. Verder omvat het park het zeldzame reuzensequoiabos Mariposa Grove en tal van bergrivieren en watervallen. Yosemite is voor bijna 95% beschermd als wildernisgebied en herbergt een grote biodiversiteit. Sinds 1984 is het natuurgebied erkend als werelderfgoed. (Lees verder)

18 april

Zwart-witte vari (nominaatondersoort)

Vari

De vari (Varecia variegata), ook wel bonte maki genoemd, is de grootste maki uit de infraorde der lemuren (Lemuriformes), een diergroep die endemisch is op het eiland Madagaskar. Na de indri is de vari de grootste nog levende halfaap. Hij heeft een langharige vacht en een kraag die de oren en kin bedekt. De vari onderscheidt zich van de verwante rode vari (V. rubra) door de typische zwart-wittekening.

De vari komt uitsluitend voor in de westelijke laaglandbossen van Madagaskar. Het is een dagactief dier en brengt een groot deel van zijn tijd door in de bovenste boomlagen, waar hij zich voedt met vruchten, nectar, bloemen en bladeren. Vari's leven in groepen met een complexe sociale structuur. Soortgenoten communiceren met elkaar middels luide, schorre kreten. (Lees verder)

19 april

Afbeelding

Hippocrates van Kos

Hippocrates van Kos (Oudgrieks: Ἱπποκράτης ὁ Κῷος) (Kos, ca. 460 v.Chr.Larissa, 370 v.Chr.) was een Griekse arts. Zijn naam betekent paardentemmer. Hij wordt beschouwd als de grondlegger, oftewel de 'vader' van de westerse geneeskunde, omdat hij als eerste natuurlijke in plaats van bovennatuurlijke oorzaken voor ziekten zag. Hij was een van de eersten in de westerse wereld die op basis van lichamelijke symptomen een diagnose kon stellen en daarbij een bepaalde therapie voorschreef. Hij haalde dus de geneeskunde in de westerse wereld uit de taboesfeer van tovenarij en godsdienst.

Een van de grote verdiensten van Hippocrates is dat hij de medische wetenschap scheidde van de heersende natuurfilosofische benadering. Hij legde sterke nadruk op hygiëne, zowel voor arts als patiënt, op gezonde eet- en drinkgewoonten, het belang van frisse lucht en een natuurlijk verloop van processen in het lichaam. (Lees verder)

20 april

Afbeelding

Antoni van Leeuwenhoek

Antoni van Leeuwenhoek (Delft, 24 oktober 1632 – aldaar, 26 augustus 1723) was een Nederlandse handelsman, landmeter, wijnroeier, glasblazer en microbioloog. Van Leeuwenhoek is vooral bekend door zijn zelfgefabriceerde microscoop en zijn pionierswerk voor de celbiologie en de microbiologie. Vanaf 1674 deed hij vele ontdekkingen die bekend werden door zijn correspondentie met de Royal Society in Londen. (Lees verder)

21 april

Bahá'í-wereldcentrum, Haifa, Israël

Bahaigeloof

Het bahaigeloof is een monotheïstische religie die op 21 april 1863 (dag van Ridván) is gesticht door Bahá'u'lláh in Perzië (het huidige Iran) en de geestelijke eenheid van de mensheid benadrukt. Wereldwijd zijn er naar schatting ongeveer zes miljoen bahais in meer dan tweehonderd landen en gebieden.

De Bahai-leringen benadrukken de onderliggende eenheid van de grote wereldgodsdiensten. Religieuze geschiedenis wordt gezien als een ontvouwing van waarheid met behulp van een aantal goddelijke boodschappers, manifestaties van God genaamd, die elk een religie hebben gesticht afgestemd op de behoeften van hun tijd en het begripsvermogen van de mensen uit hun tijd. Onder deze boodschappers zijn Abraham, Krishna, Boeddha, Jezus en Mohammed de bekendste. Voor de Bahá'ís is de recentste en belangrijkste boodschapper Bahá'u'lláh. (Lees verder)

22 april

Blik op het Oostelijk halfrond

Aarde

De Aarde is vanaf de Zon gerekend de derde planeet van het zonnestelsel. Hierin behoort ze tot de naar haar genoemde "aardse planeten", waarvan ze zowel qua massa als qua volume de grootste is. Op de Aarde komt leven voor: ze is de woonplaats van miljoenen soorten organismen. Of ze daarin alleen staat is onduidelijk, maar in de rest van het heelal zijn tot nog toe nergens sporen van leven, nu of in het verleden, gevonden. Radiometrische dateringen hebben uitgewezen dat de Aarde 4,57 miljard jaar geleden is ontstaan en het leven maximaal 1 miljard jaar daarna.

Het aardoppervlak is voor 71% bedekt met water in de vorm van zeeën en oceanen, de rest bestaat uit continenten en eilanden. Water is noodzakelijk voor het overleven van alle bekende levensvormen. (Lees verder)

23 april

William Shakespeare

William Shakespeare

William Shakespeare (Stratford-upon-Avon, ± 23 april 1564 – aldaar, 23 april 1616) was een Engels toneelschrijver, dichter en acteur. Shakespeare wordt gezien als de grootste schrijver die Engeland ooit heeft voortgebracht, niet alleen vanwege de kwaliteit van zijn werken, maar ook vanwege zijn enorme invloed op de Engelse taal, waarin nog steeds honderden woorden, uitdrukkingen en citaten aan hem zijn toe te schrijven. Hij schreef 154 sonnetten en een aantal langere gedichten en kan beschouwd worden als de eerste moderne toneelschrijver. Zijn toneeloeuvre bestaat uit 38 tragedies, historische stukken en komedies over tijdloze, universele thema's die tot op de dag van vandaag gebruikt worden voor theaterbewerkingen, opera's, musicals en films. (Lees verder)

24 april

Het Paard van Troje door Giovanni Domenico Tiepolo

Paard van Troje

Het paard van Troje is een van de bekendste verhalen uit de Griekse mythologie. Het vertelt hoe belegerende Grieken erin slaagden om Troje binnen te dringen door zich te verstoppen in een reusachtig houten paard, dat door de nietsvermoedende inwoners van Troje binnen de stadsmuren werd gehaald. Bij uitbreiding staat het voor een gewenste zaak die ergens wordt binnengehaald, maar waarin een ongewenste lading is verborgen. Kort gezegd: zijn eigen ondergang argeloos bewerkstelligen. Een bekend Nederlands voorbeeld is het Turfschip van Breda.

Omdat de Grieken er niet in slaagden Troje in te nemen, zochten ze hun toevlucht tot een list. Ze bouwden een reusachtig houten paard waarin soldaten zich verschansten. Dit paard werd 's avonds voor de poort achtergelaten en 's nachts door de Trojanen binnengehaald. Later die nacht kwamen de Griekse soldaten tevoorschijn en openden de poort voor hun kompanen. De verovering van Troje was een feit. Aan de historische correctheid van het paard van Troje wordt getwijfeld. Historici menen dat het paard een van de hersenspinsels is van de auteur die zijn dichterlijke vrijheid gebruikte. (Lees verder)

25 april

Tot briljant geslepen diamanten

Diamant

Diamant (Oudgrieks: ἀδάμας of adamas, "onverslaanbaar") is een allotrope verschijningsvorm van koolstof die als delfstof aangetroffen wordt, maar ook in laboratoria gemaakt kan worden. In diamant hebben de koolstof-koolstofbindingen een viervlakstructuur waardoor de atomen in drie dimensies gebonden zijn; dit verklaart deels de hardheid waar het mineraal zijn naam aan dankt.

Diamant is voor zover bekend het hardste materiaal dat in de natuur voorkomt en is dan ook het ijkpunt voor hardheid 10 op de hardheidsschaal van Mohs. Alleen enkele industrieel vervaardigde materialen, die eveneens uit zuivere koolstof zijn opgebouwd, zijn harder. (Lees verder)

26 april

Fanny Blankers-Koen

Fanny Blankers-Koen

Francina Elsje (Fanny) Blankers-Koen (Lage Vuursche, 26 april 1918Hoofddorp, 25 januari 2004) was een Nederlandse atlete. In 1948 won ze tijdens de Olympische Spelen in Londen vier gouden medailles. Daarnaast veroverde zij op de Europese kampioenschappen van 1946 en 1950 in totaal vijfmaal goud, verdeeld over vier verschillende onderdelen. In 1999 werd zij door de internationale atletiekfederatie World Athletics gekozen tot internationaal atlete van de 20e eeuw. (Lees verder)

27 april

Koningsdag

Koningsdag

Koningsdag of Koninginnedag is een nationale feestdag in het Koninkrijk der Nederlanden (Nederland, Aruba, Curaçao en Sint Maarten). Sinds de abdicatie van koningin Beatrix en de inhuldiging van koning Willem-Alexander op 30 april 2013 wordt Koningsdag gevierd op zijn verjaardag, 27 april – voordien op 31 augustus (1891–1948) en 30 april (1949–2013). De dag wordt gevierd met verschillende festiviteiten (ook gedurende de voorafgaande 'koninginnenacht' of 'koningsnacht') en een vrijmarkt. (Lees verder)

28 april

Gabrielle 'Coco' Chanel in een marinière

Marinière

Een marinière is een gebreid kledingstuk voor het bovenlichaam met horizontale, wit-blauwe strepen en driekwartsmouwen. Het kledingstuk, traditioneel vervaardigd uit jersey van katoen of wol, stamt uit de Franse marine van de 19e eeuw en wordt nog altijd gedragen door sommige matrozen. In de 20e eeuw is de marinière opgedoken in zowel de haute couture als de alledaagse klederdracht, waardoor ze verschillende connotaties verwierf.

De marinière werd in 1858 ingevoerd in het Franse matrozenuniform. In de late 19e eeuw dienden de 'Bretonse strepen' van de matrozentrui als inspiratie voor de eerste badmode. Modeontwerpster Coco Chanel liet er zich in het eerste kwart van de 20e eeuw door inspireren om stijlvolle vrijetijdskleding voor vrouwen te maken. Een nieuwe omwenteling vond plaats in de jaren na de Tweede Wereldoorlog, toen de marinière via avant-gardistische kunstenaars en existentialistische filosofen een populaire kledingkeuze werd voor wie er rebels en authentiek wilde uitzien. (Lees verder)

29 april

Roodkopgier

Roodkopgier

De roodkopgier of kalkoengier (Cathartes aura) is de meest wijdverspreide vogel uit de familie gieren van de Nieuwe Wereld (Cathartidae). Zijn verspreidingsgebied loopt van het zuiden van Canada tot aan Vuurland, het zuidelijkste punt van Zuid-Amerika. Een groot deel van zijn leefgebied overlapt dat van de nauw verwante kleine en grote geelkopgier en van de zwarte gier.

De habitat van de roodkopgier bestaat uit een verscheidenheid aan open en halfopen terreinen. Een groot dagdeel foerageert hij, waarbij hij gebruik maakt van thermiek. De roodkopgier is een aaseter die zich vrijwel alleen met kadavers voedt. Deze vindt hij niet alleen op het zicht, zoals alle gieren doen, maar ook op de geur. De roodkopgier is in staat om op grote afstand de gassen te onderscheiden die bij de ontbinding vrijkomen. (Lees verder)

30 april

Agfacommando

Agfacommando

Het Agfacommando was van 12 september 1944 tot 30 april 1945 een van de 169 buitencommando's van concentratiekamp Dachau, dat gebruikt werd voor de productie van wapenonderdelen. In totaal waren in het kamp ongeveer zevenhonderd vrouwen geïnterneerd; gemiddeld ruim vijfhonderd: tweehonderd uit Nederland en ongeveer driehonderd uit Oost- en Zuidoost-Europa, voornamelijk Polen. Zij verrichtten dwangarbeid in de fabriek van Agfa Kamerawerke (indertijd een onderdeel van IG Farben) in de Tegernseer Landstraße 161 in München-Giesing, een voorstad van München op ongeveer 23 kilometer van Dachau. De fabriek richtte de productie vanaf 1941 geheel op de behoeften van de Wehrmacht en er werd een groeiend aantal dwangarbeiders ingezet, onder wie een groot aantal politieke gevangenen. (Lees verder)