Olavsstake
| Olavsstake | |
 Olavsstake | |
| Status | |
Status i Noreg:  Livskraftig
| |
| Systematikk | |
| Rike: | Planteriket Plantae |
| Rekkje: | Karplantar Tracheophytes |
| Underrekkje: | Frøplantar Spermatophytes |
| Orden: | Lyngordenen Ericales |
| Familie: | Lyngfamilien Ericaceae |
| Underfamilie: | Monotropoideae |
| Slekt: | Moneses |
| Art: | Olavsstake M. uniflora |
| Vitskapleg namn | |
| Moneses uniflora | |
Olavsstake (Moneses uniflora) er ein om lag 10 cm høg eviggrøn plante med små lysgrøne blad og kvite nikkande blomstrar på opprett stengel. Han blei tidlegare rekna til vintergrønfamilien men er no rekna som del av lyngfamilien. Arten er den einaste i slekta Moneses.
Blomsterkrona er reint kvit og har form som ei femtakka stjerne. Blomsteren har gule støvberarar, og han har ein intens krydderduft. Olavsstaken formerer seg kjønna, ved sjølvbestøving eller ukjønna ved hjelp av lange utløparar.
Olavsstake er vanleg i moserike skogar over heile Skandinavia. Han veks opp til 1080 moh. i Hemsedal. I Danmark er han sjeldan. Elles er han utbreidd sirkumpolart frå Europa gjennom Sibir til Nord-Amerika. Sør i utbreiingsområdet veks han helst i fjelltraktar.
I Sverige vert han kalla ögonljus eller ögonpyrola; namnet har samanheng med at planten har vore bruka som lækjemiddel mot augesjukdommar. Det er usikker om det norske namnet har folkeleg tradisjon eller om det er eit nylaga namn.
Kjelder
[endre | endre wikiteksten]- Johannes Lid: Norsk og svensk flora Det Norske Samlaget 1974 ISBN 82-521-0297-2
- C.A:M. Lideman: Nordens Flora Gyldendal Norsk Forlag 1977 ISBN 82-05-08681-8
- Knut Fægri: Norges planter J.W. Cappelens Forlag 1958
- «Art Moneses uniflora», artsdatabanken.no
Bakgrunnsstoff
[endre | endre wikiteksten]- (no) Olavsstake hos Artsdatabanken
- (en) Olavsstake i Encyclopedia of Life
- (en) Olavsstake i Global Biodiversity Information Facility
- (sv) Olavsstake hos Dyntaxa
- (en) Olavsstake hos ITIS
- (en) Olavsstake hos NCBI
- (en) Olavsstake hos The International Plant Names Index
- (en) Olavsstake hos Tropicos
- (en) Kategori:Moneses uniflora – bilete, video eller lyd på Wikimedia Commons
- (en) Moneses uniflora – galleri av bilete, video eller lyd på Wikimedia Commons
- Moneses uniflora – detaljert informasjon på Wikispecies
