Nes kommune

	Nes kommune
	kommune
	Kommunevåpen
	Kommunevåpen
Land	Noreg
Fylke	Akershus
Adm.senter	Årnes
Areal	640,77 km²
• land	627,21 km²
• vatn	13,56 km²
Folketal	24 645 (1. januar 2024)
Målform	bokmål
Ordførar	Tove Nyhus (Frp)
Kommunenr.	3228
	; Nes kommune; 60°07′51″N 11°29′21″E / 60.130833°N 11.489167°E
	Kart som viser Nes kommune. Kart som viser Nes kommune.
	Wikimedia Commons: Nes, Akershus
	Nettstad: www.nes-ak.kommune.no

For andre tydingar av oppslagsordet, sjå Nes.

Nes kommune er ein kommune i Akershus fylke, som grensar i nord til Eidsvoll og Nord-Odal, i aust til Sør-Odal og Eidskog, i sør til Aurskog-Høland og Lillestrøm, og i vest til Ullensaker.

Historie

Tettstaden Vormsund var det opphavlege kommunesentret i Nes herad, men stasjonsbyen Årnes overtok gradvis etter at Kongsvingerbanen vart bygd. I dag finn ein rådhus og kommunesentrum i Årnes, som opphavlege var kapellani under det dåverande hovudsoknet Nes med sentrum ved Vormsund. I dag er Årnes prostesete for prosten i Østre Romerike prosti. Kampå i Fenstad, Brårud, Opakermoen og Skogrand i Skogbygda (Ingeborgrud) er mindre tettstader i nordre og austre del av kommunen og i sør og i aust ligg dei større byggjefelta Aulifeltet, Tomteråsen, Neskollen og tettstaden Haga. Svanfossen som regulerer Noregs største innsjø Mjøsa ligg i Fenstad. Årnes er framleis kjenneteikna som ein stasjonsby frå det 19. hundreåret, medan Nes hovudsokn er utprega med monumentalbygningar i og omkring Vormsund, bl.a Nes kyrkjeruinar, Nes kyrkje, Ullershov og Disen gardar.

Tusenårsstaden i Nes er Nes kyrkjeruinar på Vormsund, der Glomma og Vorma møter kvarandre. Kyrkja vart bygd på 1100-talet som ei av tre fylkeskyrkjer på Romerike. Ho ligg i dag i ruinar, men desse blir brukt til gudstenester, bryllaup og konsertar.

Nes kyrkjeruinar – sjå ovanfor
Stein skole – også kjent som Eventyrskolen
Funnefoss industriarbeidermuseum – det gamle tresliperiet med arbeidarbustader
Arbeidersmåbruket Furuset – småbruk frå 1909, halde i stand slik det var den gongen
Auli mølle – den gamle mølla på Auli er framleis i driftsklar stand

Andre attraksjonar

Disen – prestegard for Nes prestegjeld.
Gamle Hvam Museum – museum der ein finn den store gamle ærverdige garden Store Hvam med dei bygga som høyrer til
Svanfoss sluse – sluse som ligg i Fenstad

Raumnes er lokalavisa for Nes på Romerike og vert gjeven ut tre gonger i veka. Romerikes Blad og Glåmdalen har avdelningskontor på Årnes.

Denne artikkelen bygger på «Nes i Akershus» frå Wikipedia på bokmål, den 11. mars 2005.