Arquet
Un arquet qu'ei ua bagueta generaument de husta (e generaument de husta brasilenca de pernamboc o de husta d'amoreta) qui deus sons dus caps que tien crins de chivaus (o materiaus sintetics imitants las los proprietats) entà qui poscan estar hregats contre las còrdas d'un instrument de còrdas hregadas. Las crins que son presas suus chivaus e non pas las cavalas qui la loa crin b'ei deteriorada per l'urina. Per los arquets de contrabassa que causeish sovent ua crina moreta mei resistenta. Çò qui hè vibrar la còrdas totun en vertat qu'ei la colofònia (hèita de resina de conifèr) hregada contra lo crin e qui s'arrapa a las còrdas quan l'arquet e s'eslissa dessús.
L'artesans qui fabraca o adoba los arquets qu'ei l'arquetièr e lo son art qu'ei aperat l'arqueteria ; que tribalha generaument dab un laütièr, l'artesan qui fabrica e adoba los instruments de còrdas e mei que mei los de la familha deu vriulon.
La fabricacion d'un arquet qu'ei un art complèxe qui produseish un objècte unic, d'importància cruciau entau musician e qui la soa causida (com la de l'instrument) qu'ei individuau ; tant vau díser que dus musicians de talent e de niveu tecnic comparables que poderén operar causidas d'instrument autaplan com d'arquet hèra desparièras per rasons tecnicas, fisicas o de simple gost. Un arquet, a maugrat de l'existéncia de critèris precís entà vantar las soas qualitats, que deu conviéner personaument a tau o tau musician dab un instrument precís. Certes musician que van dinca considerar la causida de l'arquet com mei cruciau (puish que l'arquet qu'ei vertaderament l'utís qui produseish lo son que l'instrument e ondra còp sec).
Istòria
[modificar | Modificar lo còdi]Las originas de l'arquet que son discutidas e chic seguras. Ua teoria que las situa en Asia a partir de l'ulizacion d'ua arc fretat dab colofònia (entà emparar e preservar la soa còrda) sus un instrument cordofòn. En mei d'aquò l'Asia que conegó mantua cilizacions ricas en chivaus, la hont indeispensabla de crins. Sian com sian en vertat las causa, ua grana partidas deus crins de chivaus enqüèra emplegats uei lo dia que vienen de Mongolia.
Euròpa e Asia que produsèn arquets de tots escantilh per un sarròts d'intruments veriats. Desempuish la Reneishença, l'arquet que s'ei alongat chic a chic, aumentant atau las possibilitats tecnicas e la tienguda possibla de nòtas longas. desempuish Arcangelo Corelli dinc a Wolfgang Amadeus Mozart, lo violonistas que jogèn dab arquets barròcs.
L'arquet modèrne utilizat uei lo dia entà jogar deus instruments de la familha deu vriulon que ho mei que mei desenvolopat a la debuta deu sègle XIX per l'aquetièr francés François Xavier Tourte.
Diferentas menas d'arquets
[modificar | Modificar lo còdi]Abans l'espelida deus arquet de Tourte, los instrument de la familha deu vriulon qu'èran jogats dab arquets qu'òm qualifica uei lo dia de barròcs (de forma diferenta, mei corts e qui son enqüèra utilizats peus musicians especializats dens la musica barròca e jogant suber intrumen d'epòca o copiats suber los d'aqueth temps).
L'espessor de la bagueta que prava de l'arquet deu vriulon dinc au de la contrabassa per'mor que cau un arqueth mei resistant entà har virar còrdas mei gròssas. Totun, per rasons d'estabilitat, l'arquet deu vriulon qu'ei lo mei long, seguit per lo de l'alto, per lo deu violoncèl e, fin finala, lo de la contrabassa.
La contrabassa, mescladissa de trèits d'instruments de la familha deu vriulon e de 'autes de la familha de la viòla de gamba, que pòt estar jogada dab un arquet (aperat arquet francés) tiengut com los arquets utilizats entà jogar deus instrument de la purmèra familha o dab ua auta mena d'arquet (aperat arquet alemand) tiengut com l'arquet d'ua viòla de gamba. Auta particularitat de la contrabassa, lo son arquet qu'ostenda generaument un crin negre mentre qui peus autes arquets que s'emplega lo crin blanc, mei doç.
Composicion de l'arquet
[modificar | Modificar lo còdi]Las duas extremitats de l'arquet que son aperadas punta e cap (e lo musician o la particion que pònden causir per mantuas rason de jogar a un moment precís sia dab a la punta, sia au mitan sia au cap de l'arquet.
Lo cap, la partida que gaha la man deu musician, qu'ei provesida d'ua vitz qui permet de tiéner mei o mens lo crin. Qu'ei tienut sonque au moment de'n jogar e que deu estar destienut abans d'estar estruçat dens l'estuc de l'instrument.
