Castèl de Montsegur

Castèl de Montsegur
	;
Donadas
Tipe	Castèl
Construccion	1204
Cronologia
	Sètge de Montsegur
	Sètge de Montsegur (1241)
Caracteristicas
Estat d'ustage	roïnas
Localizacion geografica
Estat	França
Division territoriala francesa	França metropolitana
Region francesa	Occitània
Departament	Arièja
Arrondiment francés	arrondiment de Fois
Canton francés	Canton de l'Avelanet
Comuna francesa	Montsegur
	monument istoric catalogat (1862); monument istoric catalogat (1989)
Visitaires anuals	46 021 (2015)

Pels articles omonims, vejatz Montsegur (omonimia).

Se qualifica sovent lo castèl de Montsegur de castèl catar. De fach, lo castèl se bastiguèt sul quite endrech ont foguèt desrocat l'ancian vilatge fortificat qu'èra, fins al sètge de 1244, lo luòc emblematic de la resisténcia occitana, mai que mai dels catars e dels faidits. Las quòtas arquitecturalas demòstran que lo castèl actual se concebèt sus la basa de la cana anglesa que foguèt pas introdusida sonque mai tard. Çò que pròva qu'aquel foguèt parcialament tornar bastit per la familha del novèl senhor del luòc, lo marescal de la fe Gui II de Lèvis, aprèp la rendicion catara de 1244.

Geografia

La fortalesa de Montsegur se trapa en Lengadòc, dins la comuna de Montsegur (departament d'Arièja).

Aqueste castèl se situa en cima de la sèrra quilhada en naut del vilatge, a 1207 m d'altitud.

Istòria

Lo castèl del sit actual coneguèt tres epòcas màgers pendent las que la fortalesa se transformèt pauc a cha pauc.

Una primièra fortalesa foguèt apitada en cima de la montanha (tanben apelada pog^[1]) que se ne sap pas tròp de causas franc qu'èra arroïnada a l'entorn de 1204, data que foguèt bastit lo vilatge fortificat jos la direccion de Raimon de Perelha. Es lo vilatge fortificat o castrum que los arqueològs li an porgit lo nom de Montsegur II.

La fortalesa catara

Lo dispositiu defensiu de la fortalesa èra plan diferent del que se coneis uèi. Lo castrum teniá la demeure fortifica del senhor dels luòcs, lo castellum (que foguèt probable restaurat per la ostal de Lèvis per ne far la fortalesa actuala) e lo vilatge catar de l'epòca environats d'una encencha fortificada. Del costat de la rota actuala, s'auboravan tres murs de defensa que lo primièr se situava a nivèl de la dintrada actuala ont se comença la visita de pagament del castèl. De l'autre costat del puèg, a 800 m aperaquí, se trobava una torre de gaita (al Rocàs dich de "La Tor") que se quilha ensús d'un bauç de 80 m. La dintrada del Castrum que mena cap a aquesta torre de gaita èra defenduda per una barbacana. Al dintre de l'encencha de la fortalesa se teniá un vilatge que ne demòran uèi pas que qualques terrassas al nòrd-oèst del castèl actual. Sus aquestas darrièras, se pòdon trapar las fondamentas de mantas abitacions, d'escalièrs per tal de passar entre terrassas, una cistèrna e un silo.

Montsegur sostèt una comunitat catara importanta. En 1215, lo concili de Latran citava la fortalesa coma un amagatalh d'eretges. En 1229, lo ròtle de Montsegur coma abric de la Glèisa catara foguèt afirmat tornarmai dins lo Tractat de Meus-París. Tre 1232, aqueste ròtle quitèt pas de s'enfortir. Parallèlament, lo castèl aculhiguèt a mai los cavalièrs faidits qu'èran estats despoderats de sas tèrras pel tractat de 1229. Demest aquestes darrièrs Pèire Rogièr de Mirapeis, lo cosin de Raimon de Perelha que vendriá lo mèstre militar de Montsegur.

Lo sètge del castrum

Pendent la primièra mitat del sègle XIII, la fortalesa patiguèt quatre sètges que un solet capitèt:

Gui de Montfòrt, lo fraire de Simon IV de Montfòrt faguèt una primièra temptativa en 1212,
Simon IV de Montfòrt ne dirigiguèt la segonda en 1213,
En julhet de 1241, Raimon VII de Tolosa sus l'òrdre de Loís IX entamenèt un sètge qu'abandonèt sens quitament lançar un assaut,
Lo darrièr foguèt realizat per Hugues des Arcis, senescal de Carcassona.

Lo sètge foguèt provocat per l'assassinat de qualques inquisitors comés en 1242 a Avinhonet per un seissantenat d'òmes eissits de la garnison de Montsegur. Lo senescal de Carcassonna amassa amb l'archevesque de Narbona (Pierre Amiel) foguèron cargats d'assetjar la fortalesa, sus l'ordre de Blanca de Castelha e de Loís IX. En mai de 1243, los crosats, que comptavan aperaquí 6000 òmes, environavan Montsegur.

L'equilibri de las fòrças se perlonguèt fins a Nadal de 1243. Aquela nuèch una punhada d'òmes capitan, en seguida d'una escalada audaciosa, a s'apoderar de la torre d'agach. A partir d'aqueste moment, un trabuc es encaminat e montat que bombardarà sens relambi la posicion dels assetjats coma o testimònian los nombroses bolets de pèira talhada trapats sul sit. Aperaquí un mes pus tard, probable aprèp una traïson locala, la barbacana tombèt dins las mans dels atacaires.

Una darrièra assalida lançada en febrièr serà rebutada mas daissarà los assetjats fòrça aflaquits.

La rendicion de la plaça fòrta

Lo 1èr de març 1244, Pèire Rogièr de Mirapeis se vegèt obligat de negociar la rendicion de la plaça fòrta. Las condicions ne foguèron las seguentas:

la vida dels soldats e dels laïcs es esparnhada,
los perfeits que renegan sa fe seran salvats,
une trèva de 15 jorns foguèt acordada als catars que se volián aprestar e recebre los darrièrs sacraments.

Lo 16 de març, la fortalesa se durbiguèt tornarmai. Totes los catars qu'avian pas abjurat sa fe cremèron sul lenhièr qu'engolís aital mai de 200 supliciats (lo nombre varia leugièrament segon las fonts) dont la femna, la filha e la sògra de Raimon de Perelha. La tradicion vòl que lo lenhièr foguèsse montat a 200 m del castrum pel "Prat dels Cremats" ont una estèla foguèt quilhada per la Société du souvenir et des études cathares. Sus aquela es l'inscripcion : "Als cathars, als martirs del pur amor crestian. 16 mars 1244". Semblariá que la situacion vertadièra del lenhièr se situèsse sul truc amont del parking a dreta del pòrt en anar cap a Montferrièr.

Montsegur jol regne de la familha de Lèvis

Aprèp la presa del castèl en 1244, la possession del pog passèt a Gui II de Lèvis, Marescal de la Fe, senhor de Mirapeis dempuèi lo tractat de 1229. Las remasilhas del vilatge catar foguèron assoladas e a l'encòp l'encencha fortificada exteriora. Lo castellum foguèt restaurat e adobat tornarmai pr'amor d'i establir una garnison d'un trentenat de personas que demorèt presenta fins al Tractat dels Pirenèus del sègle XVII. Se cita lo castèl dins qualques documents coma estant "défensable" en 1510. Mai tard, amb los ans, foguèt finalament abandonat lo castèl.

Reabilitacion del castèl

Lo castèl venguèt monument istoric en 1875 e son pog un pel mai tard en 1883. Dempuèi aquel moment, l'endrech venguèt una figura legendària e atisèt de longa las fantasiás de mantas personas de tal biais que las cèrcas sul pog venguèron nombrosas. D'un biais paradoxal, la campanha de restauracion del castèl entamenada en 1947 frenèt las degradacions e a l'encòp escafèt qualques vestigis arqueologics. Aquela restauracion motivèt una prospeccion espeleologica de la sèrra, portada per la Société spéléologique de l'Ariège. Aquesta darrièra menèt, en 1964 al desterrament d'una sepultura dins l'Avenc del Trabuquet. En 1968, se fondèt lo GRAME (Groupe de Recherche Archéologique de Montségur et Environs). Aqueste darrièr menèt mai d'una campanha d'excavacions sul sit.

Los mites a l'entorn de Montsegur

Se deu a l'ariegés Napoleon Peirat, cap a 1870, la redescobèrta estrambordada de Montsegur; e sa pluma inspirada, l'atmosfèra romantica que dempuèi aquel moment abita lo luòc. Tant i a que per d'unes, es encara malaisit uèi d'admetre que lo temple de Paraclet es pas qu'un petit castèl del sègle XIV.

Lo fenomèn solar de Montsegur

Cada an, al solstici d'ivèrn, lo primièr rai de solelh a l'orizont travèrsa lo castèl dins sa longor e, al solstici d'estiu, travèrsa las quatre arquièras del donjon al nòrd-oèst amb una precision millimetrica. De personas misticas i veson un ligam entre culte solar e religion catara.

Lo tresaur de la glèisa catara

Montsegur es supausat d'aver recaptat lo tresaur ric de la glèisa catara. D'aqueste supausat tresaur ne sabèm pas gaire. Dos faches alimentan las suposicions a l'entorn del tresaur: Lo primièr, es la fugida a caval del perfièch Matieu e del diacre Bonet cap a Nadal de 1243 emportant amb eles «d'aur e d'argent e una infima quantitat de moneda». Se pensa qu'aquel tresaur arribèt en Itàlia a Cremona, luòc d'Itàlia ont visquèt una autra comunitat catara importanta. Aquesta suposicion es renforçada per las correspondéncias epistolaras atestadas entre las doas comunitats.

Un segond tresaur seriá estat salvat del temps de la trèva de març de 1244 pr'amor que foguèt fach estat de quatre individús fugissent de Montsegur amb un cargament. Los istorians supausan qu'aqueste tresaur amassava los nombroses tèxtes eretics servats pels perfièches dins la fortalesa.

Lo graal pirenenc

Montsegur es estat considerat coma lo castèl del graal. Lo graal seriá estat una de las pèças del tresaur de la glèisa catara: la copa que Josèp d'Arimatia i auriá reculhit la sang de Crist sul mont de Golgota o ben l'esmerauda tombada de la corona de Lucifèr pendent la casuda dels àngels. L'Alemand Otto Rahn foguèt l'inventor d'aqueste mite que li auriá inspirat un saberut d'Ussat, Antonin Gadal.

Otto Rahn aviá estudiat l'istòria dels catars e èra passionat per aqueste Lengadòc ric de "legendas". En 1932, s'èra installat dins la pichona estacion termala d'Ussat dels Banhs a l'ostalariá Les Marronniers que n'aviá pres la geréncia. Gràcias a las teorias poeticas d'Antonin Gadal, escriguèt la "Croisade contre le Graal" que participèt activament, aprèp lo primièr ensag sus Montsegur de Napoleon Peirat, al regan d'interès per Occitània.

Nòtas e referéncias

↑ Un Pog, es l'interpretacion liura, que faguèt Napoléon Peyrat, d'una forma locala ariegesa del mot occitan, puèg, del latin latin podium, valent a dire «eminéncia», per designar la montanha en forma de pan de sucre de Montsegur. Aquela version es ara comunament admesa, mas exclusivament en benefici de Montsegur.

Cançons

Montsegur es estat lo tèma central d'una cançon amb aqueste meteis títol de Claudi Martí.

Articles connèxes

Ligams extèrnes

Montsegur a cathares.org
Ligam cap a Google Maps
(en) www.languedoc-france.info/120719_montsegur.htm Montsegur e d'autres castèls catars
Montségur sur Histariège.com
Lo simbòl de Montsegur

[1] Un Pog, es l'interpretacion liura, que faguèt Napoléon Peyrat, d'una forma locala ariegesa del mot occitan, puèg, del latin latin podium, valent a dire «eminéncia», per designar la montanha en forma de pan de sucre de Montsegur. Aquela version es ara comunament admesa, mas exclusivament en benefici de Montsegur.

[1]