Portal:Portugal
Portal de Portugal
Portugal es un país del sud-oèst d'Euròpa, a l'oèst de la Peninsula Iberica. Es la pátria del poble portugués e forma un estat. Es limitròf amb l'Espanha al nòrd e a l'èst. Es en riba de l'ocean Atlantic au sud e a l'oèst. Los archipèlas d'Açòres e Madèira son territòris autonòms de Portugal en l'Ocean Atlantic.
Lo gentilici es portugués -a.
Las doas vilas principalas son Lisbona (la capitala del país) e Porto.
La lenga oficiala de tot lo país es lo portugués. Lo mirandés es oficial a l'entorn de la vila de Miranda do Douro, a l'èst del país.
Lisbona
Lisbona es la capitala de Portugal. Es situada dins l'estuari de Tage. A mai de la capitala del país es tanben la capitala del Districte de Lisbona, de la region de Lisbona, de l'airal metropolitan de Lisboa, e es tanben lo centre principal de la sosregion estadistica de la Grand Lisbona. Sa populacion èra estimada a 517 802 abitants en 2005, e la de l'airal metropolitan a 3 milions, siá un quart de la populacion del país. Lisboa es la vila pus rica de Portugal, amb un PIB per capita superior a la mejana europèa.
Sa superfícia totala es 83,84 km².
Musica
Lo fado es l'expression mai populara de la musica portuguesa. Dins lo fado s'exprimisson los marrits moments de la vida a travèrs del cant.
Sembla que son origina remonta a las cançons dels esclaus africans, e mai se donat l'intens escambi de Portugal amb d'autras culturas a travèrs de la mar, las influéncias se multiplican.
Aprèp la pèrda de l'Empèri e de la Revolucion dels ulhets, lo fado es vengut representar lo sentiment de frustracion e fatalisme que, segon eles meteisses, definís los portugueses.
Existisson basicament doas versions de fados: una es la que se pòt escotar dins los quartièrs lisboetas de Mouraria e Alfama, e qu'a basicament un contengut personal e sentimental. L'autra es la de la zòna de Coïmbra, pus academica, coma o impausa lo passat universitari de la vila.
Literatura
Geografia e natura
Lo Parc Natural d'Arrábida es una resèrva biogenetica situada dins la Sèrra d'Arrábida, al districte de Setúbal, en Portugal.
Lo Parc Natural d'Arrábida foguèt declarat l'an 1976, amb una extension aproximada de 10.800 ectaras, en protegint vegetacion maquis de tipes mediterranèa nascuda a aquel microclima amb semblanças a regions adriaticas, coma la Dalmàcia. La fauna es fòrça diversificada, malgrat aver sofèrt grandas alteracions dempuèi lo sègle XIX.
Fins a l'inici del sègle XX èra encara possible observar lops, pòrcs senglars e cèrvis. Lo parc natural es integrat en rets internacionalas de conservacion. Tot lo sieu territòri es classificat com a Luòc d'Especial Interès per la Conservacion de la Natura - Biotòp CORINE. Compren de divèrses airals de Resèrva Integrala, coma la Bòsc del Solitário, lo Bòsc del Vidal e lo Bòsc Tampa.
Flòra e Fauna
[Modificar lo còdi]
Torisme
Estoril es una freguesia (parròquia civila) de la vila de Cascais, al districte de Lisbona. La còsta d'Estoril es près de Lisbona, la capitala de Portugal. Comença a 15 km d'aquela vila, a Carcavelos e arriba fins a la plaja de Guincho.
Estoril es famosa per lo sieu autodròm, que se disputèron de corsas de Formula 1 fins l'an 1997. Acuèlh actualament de pròvas del campionat de motociclisme (mòto GP) e d'autras competicions de motor. S'i celèbra tanben una competicion de tennis, la Estoril Open, que fa partida de la virada europèa de prima sus tèrra batuda.
Estoril es tanben famosa per la siá casino e per lo sieu Festival de Jazz, qu'aguèri origina l'an 1971.
Istòria
L'assaut militar del 25 d'abril de 1974 va far s'esfondrar lo regim politic en vigor al Portugal dempuèi 1926. Aquel assaut es conegut en portugués coma la Revolucion dels ulhets (en portugués Revolução dos Cravos) o 25 de Abril (25 d'Abril). Lo còp d'Estat foguèt menat pels oficièrs intermediaris de la ierarquia militara (lo Movement de las Fòrças Armadas - MFA), la majoritat que n'èran pas que de capitanis e qu'avián participat a la guèrra coloniala.
- Originas
Coma consequéncia del còp d'Estat militar del 28 de mai de 1926, foguèt instaurat en Portugal un regim autoritari d'inspiracion faissista. En 1933, lo regim, que se autonominava Estado Novo, es remodelat e Salazar passèt a controtlar lo país. Salazar conservèt lo poder fins a 1968, quand li foguèt retirat (per causa de malautiá) Marcello Caetano dirigiguèt lo país fins que foguèt deposat lo 25 d'abril de 1974.
Jol govèrn del Estado Novo, Portugal foguèt considerat coma una dictatura per l'oposicion, pels observaires estrangièrs e pels meteisses dirigents del regim. Formalament, aviá d'eleccions, mas foguèron totjorn recusadas per una oposicion qu'acusava lo govèrn de frauda electorala e de manca de respècte al dever d'imparcialitat.
- Preparacion
La primièra reünion clandestina de capitanis se debanèt a Bissau, lo 21 d'agost de 1973. Una nòva reünion, lo 9 de setembre de 1973 al Monte Sobral (Alcáçovas) creèt lo "Movement de las Fòrças Armadas" - MFA. Lo 5 de març de 1974 foguèt aprovat lo primièr document del movement: « Los Militars, las Fòrças Armadas e la Nacion » que circulèt clandestinament. Lo 14 de març lo govèrn destituiguèt los generals António de Spínola e Francisco da Costa Gomes de las seunas cargas per çò que refusèron de participar a una ceremònia de supòrt al regim. Lo 24 de març la darrièra reünion clandestina decidiguèt la liquidacion del regim per la fòrça.
- Movements militars durant la Revolucion
Lo 24 d'abril de 1974, un grop de militars comandats per Otelo Saraiva de Carvalho installèt secretament lo luòc de comandament del movement puchista a la casèrna de Pontinha, a Lisbona.
A las 22 h 55 foguèt retransmesa la cançon "E depois do Adeus", de Paulo de Carvalho, pels Emissoras Associados de Lisboa. Aquel foguèt un dels senhals convenguts pels puchistas.
Lo segond senhal se produsiguèt a 0 h 20, quand foguèt retransmesa la cançon "Grândola Vila Morena" de Zeca Afonso, pel programa Limiti de la Radio Renascença, que confirmava lo còp d'Estat e marcava lo començament de las operacions. Lo locutor de l'emission foguèt Leite de Vasconcelos, jornalista e poèta moçambican.
Lo còp d'Estat del 25 d'abril aguèt lo sosten de divèrses regiments militars que desvolopèron una accion concertada.
Lo 25 d'abril de 1974 moriguèron quatre personas, per tir qualques membres de la polícia politica a las personas que se participavan en una manifestacion.
Economia
Lo porto es un vin sofrat portugués, produit unicament dins la region del Naut Douro, a 100 km en amont de la vila de Porto. La vinha es essencialament mendada per de pichons productors, possedent cadun una pichona pèça, nomenada quinta.
De vin es produit dins la conca de Douro dempuèi l'Antiquitat mas l'appelacion de vin de Porto apareguèt solament al sègle XVII.
Coneguèt en aquela epòca fòrça succès en Anglatèrra. En seguent la guèrra contra la França, los Anglés daissant lo vin francés, se viran cap al Porto. Amb lo Tractat de Methuen (1703), tractat de cooperacion militara, diplomatica e economica, obtenon lo privilègi de fondar en Portugal d'ostals de negòci en cambi de la baissa de las taxas sul vin de Porto.
Politica
Portugal es una republica democratica parlamentària multipartidària, ont lo president es lo cap d'Estat del país, e lo primièr ministre es lo cap de govèrn. Lo poder executiu es exercit pel Conselh dels Ministres. Lo president, qu'es tanben lo comandant en cap de las Fòrças Armadas, es elegit dirèctament per la populacion per un mandat de 5 ans. Entre los sieus poders, nomma e pòt demissionar lo primièr ministre. Lo primièr ministre, per lo sieu còp, nomma los membres del Conselh de Ministres.
Lo Poder Legislatiu es exercit per l'Assemblada Nacionala, unicamerala, compausada de 230 deputats.
Dempuèi l'an 1975 dos partits dominan la scèna politica: lo Partit Socialista e lo Partit Socialdemocrata.
