Андиаг æвзаг

Андиаг æвзаг
Хином	къIваннаб мицци
Бæстæтæ	Дагъистан (Ботлихы район, Хасавюрт, Махачкала)
Официалон статус	Дагъистан
Дзурджыты нымæц	23000-65000
Классификаци
Категори	Евразийы æвзæгтæ
Цæгат-кавказаг æвзæгтæ нахаг-дагъистайнаг æвзæгтæ солиаг-андиаг-цезаг æвзæгтæ
Фыссынад	кириллон алфавит Фæлæ йæ варианттæ систематизацигонд нæма ’рцыдысты
Æвзаджы кодтæ
ISO 639-1	ani
ISO 639-2	—
ISO 639-3	ani
ГОСТ 7.75–97	ахв 074
WALS	anx
Atlas of the World’s Languages in Danger	1037
Ethnologue	ani
ELCat	948
IETF	ani
Glottolog	andi1255

Андиаг æвзаг (къIваннаб мицци) — у андиаг адæмы æвзаг.

Кæм цæрынц

Андиаг æвзагыл дзурынц Дагъистаны Ботлихы районы цалдæр хъæуы: Анди, Гунха, Гагатли, Муни, Кванхидатли, Зилойы, стæй сахартæ Махачкала æмæ Хасавюрты.

Дзурджыты нымæц

2002-æм азы Æппæтуæрæсеон сфыстмæ гæсгæ андиагау дзурджыты нымæц у 24 мин адæймаджы, фæлæ гæнæн и æмæ уыцы нымæц фылдæр уа.

Диалекттæ

Андиаг æвзаг у андиаг æвзæгтæй иу. Уымæн ис уæллаг-андиаг (хъæутæ Анди, Гагатли, Риквани, Зило) æмæ дæллаг-андиаг (Муни, Кванхидатли) диалектты къорд ныхасыздæхтытæ. Диалектты мидæг ис мырон (уæллаг-андиаг диалекты нæй мыр «кьI») æмæ морфологион (цæвиттон, дæллаг-андиаг диалекты ис æртæкъласон системæ) хъауджыдзинæдтæ.

Андиаг æвзаджы ис номон къласы фондзуæнгон системæ, Рикванийы ныхасыздæхты та — æхсæзуæнгон; ис ма аффективон хауæны форманты конды мидæг къласон æвдыстæгтæ: рахицæнгæнæн ис локализацийы 7 серийы, æнæуый та нысан «мидæг» нымæцы миниуæгмæ гæсгæ (иуон нымæц - «ла/-а», бирæон нымæц - «-хъи», дæнцæгæй: «гьакъу-ла» (хæдзары мидæг), фæлæ «гьакъоба-хъи» (хæдзæртты мидæг); мивдисæджы нымæцы æвдыстæуы аблаутæй: «имуво воцци в-усон» (фыд æрвады ссардта), фæлæ «имуво воццул в-осон» (фыд æрвадæлты ссардта).

Андийы хъæуы ныхасыздæхты ис хъауджыдзинæдтæ сылгоймæгтæ æмæ нæлгоймæгты ныхасы. Дæнцæгæй: «дин» (æз), «мин» (ды), «гьекIа» (адæймаг), сылгоймæгтæ та дзурынц: «ден», «мен», «гьекIва».

Фыссынады тыххæй

Андиаг æвзагæн ис хигъæдон фыссынад кириллон алфавиты бындурыл.

Литературæ

• Церцвадзе Ил. Андиаг æвзаг. Тб., 1965. (гуырдз.);
• Алексеев М. Е. Андиаг æвзаг // Дунейы æвзæгтæ. Кавказы æвзæгтæ. М., 1999. (уырыс.)
• Андиаг дзырдты этимологи "StarLing database server"-ы, Сергей Старостин. (уырыс.)