ਸਮੱਗਰੀ 'ਤੇ ਜਾਓ

ਹੀਅਰੋਨੀਮਸ ਬੌਸ਼: ਸੋਧਾਂ ਵਿਚ ਫ਼ਰਕ

ਵਿਕੀਪੀਡੀਆ, ਇੱਕ ਆਜ਼ਾਦ ਵਿਸ਼ਵਕੋਸ਼ ਤੋਂ
Browse history interactively
← ਪੁਰਾਣੀ ਤਬਦੀਲੀਨਵੀਂ ਤਬਦੀਲੀ →
ਸਮੱਗਰੀ ਮਿਟਾਈ ਸਮੱਗਰੀ ਜੋੜੀ
ਵਿਜ਼ੂਅਲਵਿਕੀਲਿਖਤ
ਕੋਈ ਸੋਧ ਸਾਰ ਨਹੀਂ
ਲਕੀਰ 1: ਲਕੀਰ 1:
{{Infobox artist
{{Infobox artist
| name = ਹਾਇਰੋਨੀਮਸ ਬੋਸ
| name = ਹਾਇਰੋਨੀਮਸ ਬੌਸ਼
| image = Jheronimus Bosch (cropped).jpg
| image = Jheronimus Bosch (cropped).jpg
| image_size = 250px
| image_size = 250px
| alt = Drawing of a man wearing a hat
| alt = ਟੋਪੀ ਪਹਿਨ ਰਹੇ ਆਦਮੀ ਦਾ ਡਰਾਇੰਗ
| caption = Attributed to Jacques Le Boucq, ''ਪੋਰਟਰੇਟ ਹਾਇਰੋਨੀਮਸ ਬੋਸ''. {{circa}} 1550
| caption = ''ਪੋਰਟਰੇਟ ਹਾਇਰੋਨੀਮਸ ਬੌਸ਼''. {{circa}} 1550
| birth_name = ਜ਼ੇਰੋਨੀਮਸ ਵਾਨ ਐਕਨ
| birth_name = ਜ਼ੇਰੋਨੀਮਸ ਵਾਨ ਐਕਨ
| birth_date = {{circa}} 1450
| birth_date = {{circa}} 1450
| birth_place = [['s-Hertogenbosch]], [[Duchy of Brabant]], [[Burgundian Netherlands]]
| birth_place = [['ਐਸ-ਹੇਰਟੋਜਨਬੌਸ਼]], [[ਬ੍ਰਾਬੈਂਟ ਦਾ ਡਚੀ]], [[ਬਰਗੰਡੀਅਨ ਨੀਦਰਲੈਂਡਜ਼]]
| death_date = ਦਫ਼ਨਾਇਆ {{death date|1516|8|9|df=yes}}
| death_date = ਦਫ਼ਨਾਇਆ {{death date|1516|8|9|df=yes}}
| death_place = 'ਐਸ-ਹੇਰਟੋਜਨਬੌਸ਼, [[ਬ੍ਰਾਬੈਂਟ ਦਾ ਡਚੀ]], [[ਬਰਗੰਡੀਅਨ ਨੀਦਰਲੈਂਡਜ਼]]
| death_place = 's-Hertogenbosch, Duchy of Brabant, [[Habsburg Netherlands]]
| nationality = [[Low Countries|Dutch]]
| nationality = ਡਚ
| spouse =
| spouse =
| field = [[ਚਿੱਤਰਕਾਰੀ]]
| field = [[ਚਿੱਤਰਕਾਰੀ]]
| training =
| training =
| movement = [[Early Netherlandish painting|Early Netherlandish]] [[ਪੁਨਰਜਾਗਰਤੀ]]
| movement = [[ਅਰੰਭਕ ਨੀਦਰਲੈਂਡਿਸ਼ ਪੇਂਟਿੰਗ]] [[ਪੁਨਰਜਾਗਰਤੀ]]
| works = ''[[ਦੁਨਿਆਵੀ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਦਾ ਬਾਗ਼]]'' <br/> ''[[ਟੈਂਪਟੇਸ਼ਨ ਆਫ਼ ਸੇਂਟ ਐਂਥਨੀ (ਬੌਸ਼ ਪੇਂਟਿੰਗ) | ਟੈਂਪਟੇਸ਼ਨ ਆਫ ਸੇਂਟ ਐਂਥਨੀ]]''
| works = ''[[The Garden of Earthly Delights]]'' <br/> ''[[The Temptation of St Anthony (Bosch painting)|The Temptation of St. Anthony]]''
| patrons =
| patrons =
| awards =
| awards =
ਲਕੀਰ 23: ਲਕੀਰ 23:
}}
}}


'''ਹਾਇਰੋਨੀਮਸ ਬੋਸ''' ({{IPAc-en|ˌ|h|aɪ|.|ə|ˈ|r|ɒ|n|ɨ|m|ə|s|_|ˈ|b|ɒ|ʃ}}; {{IPA-nl|ɦijeˈɾoːnimʏs ˈbɔs|lang}} ; ਜਨਮ ਸਮੇਂ '''ਝੇਰੋਨੀਮਸ ਵਾਨ ਐਕਨ''' {{IPA-nl|jeˈɾoːnimʏs vɑn ˈaːkə(n)|}};<ref>Dijck (2000): pp. 43-44. His birth is undocumented. However, the Dutch historian G.C.M. van Dijck points out that the vast majority of contemporary archival entries state his name as being Jheronimus van Aken. Variants on his name are Jeronimus van Aken (Dijck (2000): pp. 173, 186), Jheronimus anthonissen van aken (Marijnissen ([1987]): p. 12), Jeronimus Van aeken (Marijnissen ([1987]): p. 13), Joen (Dijck (2000): pp. 170-171, 174-177), and Jeroen (Dijck (2000): pp. 170, 174).</ref> {{circa}} 1450 &ndash; 9 ਅਗਸਤ 1516) ਇੱਕ ਡਚ ਪੇਂਟਰ ਸੀ, ਜਿਸਦੇ ਚਿੱਤਰ ਨੈਤਿਕ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਬਿਰਤਾਂਤਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਣ ਲਈ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਬਿੰਬਾਵਲੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਲਈ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹਨ।<ref>Catherine B. Scallen, ''The Art of the Northern Renaissance'' (Chantilly: The Teaching Company, 2007) Lecture 26</ref>
'''ਹਾਇਰੋਨੀਮਸ ਬੌਸ਼''' ({{IPAc-en|ˌ|h|aɪ|.|ə|ˈ|r|ɒ|n|ɨ|m|ə|s|_|ˈ|b|ɒ|ʃ}}; {{IPA-nl|ɦijeˈɾoːnimʏs ˈbɔs|lang}} ; ਜਨਮ ਸਮੇਂ '''ਝੇਰੋਨੀਮਸ ਵਾਨ ਐਕਨ''' {{IPA-nl|jeˈɾoːnimʏs vɑn ˈaːkə(n)|}};<ref>Dijck (2000): pp. 43-44. His birth is undocumented. However, the Dutch historian G.C.M. van Dijck points out that the vast majority of contemporary archival entries state his name as being Jheronimus van Aken. Variants on his name are Jeronimus van Aken (Dijck (2000): pp. 173, 186), Jheronimus anthonissen van aken (Marijnissen ([1987]): p. 12), Jeronimus Van aeken (Marijnissen ([1987]): p. 13), Joen (Dijck (2000): pp. 170-171, 174-177), and Jeroen (Dijck (2000): pp. 170, 174).</ref> {{circa}} 1450 &ndash; 9 ਅਗਸਤ 1516) ਇੱਕ ਡਚ ਪੇਂਟਰ ਸੀ, ਜਿਸਦੇ ਚਿੱਤਰ ਨੈਤਿਕ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਬਿਰਤਾਂਤਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਣ ਲਈ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਬਿੰਬਾਵਲੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਲਈ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹਨ।<ref>Catherine B. Scallen, ''The Art of the Northern Renaissance'' (Chantilly: The Teaching Company, 2007) Lecture 26</ref>

ਉਹ ਅਰੰਭਕ ਨੀਦਰਲੈਂਡਿਸ਼ ਪੇਂਟਿੰਗ ਸਕੂਲ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਨੁਮਾਇੰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਰਚਨਾ ਵਿਚ ਧਾਰਮਿਕ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਬਿਰਤਾਂਤਾਂ ਦੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟਾਂਤ ਹਨ। <ref>Catherine B. Scallen, ''The Art of the Northern Renaissance'' (Chantilly: The Teaching Company, 2007) Lecture 26</ref> ਉਸਦੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਅੰਦਰ, ਉਸਦੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਨੀਦਰਲੈਂਡਜ਼, ਆਸਟਰੀਆ ਅਤੇ ਸਪੇਨ ਵਿੱਚ ਇਕੱਤਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਸਦੇ, ਖ਼ਾਸਕਰ [[ਨਰਕ]] ਦੇ ਭਿਆਨਕ ਚਿੱਤਰਾਂ ਦੀਆਂ ਵਿਆਪਕ ਨਕਲਾਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ।

ਬੌਸ਼ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਕੁਝ ਰਿਕਾਰਡ ਹਨ। ਉਸਨੇ ਇਸਦਾ ਬਹੁਤਾ ਹਿੱਸਾ 'ਐਸ-ਹੇਰਟੋਜਨਬੌਸਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚ ਬਿਤਾਇਆ, ਜਿਥੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਦਾਦਾ ਜੀ ਦੇ ਘਰ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਪੁਰਖਿਆਂ ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ [[ਨਿਜਮੇਨ]] ਅਤੇ [[ਆਚੇਨ]] ਵਿੱਚ ਹਨ (ਜੋ ਉਸਦੇ ਉਪਨਾਮ: ਵਾਨ ਅਕੇਨ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ)। ਉਸਦੀ ਨਿਰਾਸ਼ਾਵਾਦੀ ਅਤੇ ਅਚੰਭਾਜੰਕ ਸ਼ੈਲੀ ਨੇ 16 ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀ ਉੱਤਰੀ ਕਲਾ ਉੱਤੇ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਇਆ, [[ਪੀਟਰ ਬਰੂਗੇਲ ਏਲਡਰ]] ਉਸਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਪੈਰੋਕਾਰ ਸੀ। ਅੱਜ ਉਹ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੀਆਂ ਇੱਛਾਵਾਂ ਅਤੇ ਡੂੰਘੇ ਡਰਾਂ ਦੀ ਡੂੰਘੀ ਅੰਤਰ-ਸੂਝ ਵਾਲੇ ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਪੇਂਟਰ ਵਜੋਂ ਵੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਦਾ ਨਿਰਣਾ ਕਰਨਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੁਸ਼ਕਲ ਰਿਹਾ ਹੈ; ਅੱਜ ਸਿਰਫ ਲਗਪਗ 25 ਪੇਂਟਿੰਗਾਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਯਕੀਨ ਨਾਲ ਉਸ ਦੇ ਹੱਥ ਦੀਆਂ ਬਣਾਈਆਂ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।<ref name = Siegal1Feb /> ਅੱਠ ਡਰਾਇੰਗਾਂ ਵੀ ਨਾਲ ਹਨ। ਲਗਭਗ ਇਕ ਹੋਰ ਅੱਧੀ ਦਰਜਨ ਪੇਂਟਿੰਗਾਂ ਭਰੋਸੇ ਨਾਲ ਉਸਦੀ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਵਿੱਚ ਸਿਰਜੀਆਂ ਸਮਝੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁਝ [[ਟ੍ਰਿਪਟਾਈਚ]] ਆਲਟਰ-ਪੀਸ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ '' [[ਦੁਨਿਆਵੀ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਦਾ ਬਾਗ਼]]'' ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।


==ਹਵਾਲੇ==
==ਹਵਾਲੇ==

01:23, 30 ਦਸੰਬਰ 2019 ਦਾ ਦੁਹਰਾਅ

ਹਾਇਰੋਨੀਮਸ ਬੌਸ਼
ਟੋਪੀ ਪਹਿਨ ਰਹੇ ਆਦਮੀ ਦਾ ਡਰਾਇੰਗ
ਪੋਰਟਰੇਟ ਹਾਇਰੋਨੀਮਸ ਬੌਸ਼. ਅੰ. 1550
ਜਨਮ
ਜ਼ੇਰੋਨੀਮਸ ਵਾਨ ਐਕਨ

ਅੰ. 1450
'ਐਸ-ਹੇਰਟੋਜਨਬੌਸ਼, ਬ੍ਰਾਬੈਂਟ ਦਾ ਡਚੀ, ਬਰਗੰਡੀਅਨ ਨੀਦਰਲੈਂਡਜ਼
ਮੌਤਦਫ਼ਨਾਇਆ (1516-08-09)9 ਅਗਸਤ 1516
'ਐਸ-ਹੇਰਟੋਜਨਬੌਸ਼, ਬ੍ਰਾਬੈਂਟ ਦਾ ਡਚੀ, ਬਰਗੰਡੀਅਨ ਨੀਦਰਲੈਂਡਜ਼
ਰਾਸ਼ਟਰੀਅਤਾਡਚ
ਲਈ ਪ੍ਰਸਿੱਧਚਿੱਤਰਕਾਰੀ
ਜ਼ਿਕਰਯੋਗ ਕੰਮਦੁਨਿਆਵੀ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਦਾ ਬਾਗ਼
ਟੈਂਪਟੇਸ਼ਨ ਆਫ ਸੇਂਟ ਐਂਥਨੀ
ਲਹਿਰਅਰੰਭਕ ਨੀਦਰਲੈਂਡਿਸ਼ ਪੇਂਟਿੰਗ ਪੁਨਰਜਾਗਰਤੀ

ਹਾਇਰੋਨੀਮਸ ਬੌਸ਼ (/ˌhaɪ.əˈrɒn[invalid input: 'ɨ']məs ˈbɒʃ/; ਡੱਚ: [ɦijeˈɾoːnimʏs ˈbɔs] ; ਜਨਮ ਸਮੇਂ ਝੇਰੋਨੀਮਸ ਵਾਨ ਐਕਨ [jeˈɾoːnimʏs vɑn ˈaːkə(n)];[1] ਅੰ. 1450 – 9 ਅਗਸਤ 1516) ਇੱਕ ਡਚ ਪੇਂਟਰ ਸੀ, ਜਿਸਦੇ ਚਿੱਤਰ ਨੈਤਿਕ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਬਿਰਤਾਂਤਾਂ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਣ ਲਈ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਬਿੰਬਾਵਲੀ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਲਈ ਮਸ਼ਹੂਰ ਹਨ।[2]

ਉਹ ਅਰੰਭਕ ਨੀਦਰਲੈਂਡਿਸ਼ ਪੇਂਟਿੰਗ ਸਕੂਲ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਨੁਮਾਇੰਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੀ ਰਚਨਾ ਵਿਚ ਧਾਰਮਿਕ ਧਾਰਨਾਵਾਂ ਅਤੇ ਬਿਰਤਾਂਤਾਂ ਦੇ ਸ਼ਾਨਦਾਰ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟਾਂਤ ਹਨ। [3] ਉਸਦੇ ਜੀਵਨ ਦੇ ਅੰਦਰ, ਉਸਦੇ ਕੰਮ ਨੂੰ ਨੀਦਰਲੈਂਡਜ਼, ਆਸਟਰੀਆ ਅਤੇ ਸਪੇਨ ਵਿੱਚ ਇਕੱਤਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਉਸਦੇ, ਖ਼ਾਸਕਰ ਨਰਕ ਦੇ ਭਿਆਨਕ ਚਿੱਤਰਾਂ ਦੀਆਂ ਵਿਆਪਕ ਨਕਲਾਂ ਤਿਆਰ ਕੀਤੀਆਂ ਗਈਆਂ।

ਬੌਸ਼ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਬਾਰੇ ਬਹੁਤ ਘੱਟ ਜਾਣਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ, ਹਾਲਾਂਕਿ ਕੁਝ ਰਿਕਾਰਡ ਹਨ। ਉਸਨੇ ਇਸਦਾ ਬਹੁਤਾ ਹਿੱਸਾ 'ਐਸ-ਹੇਰਟੋਜਨਬੌਸਸ਼ਹਿਰ ਵਿਚ ਬਿਤਾਇਆ, ਜਿਥੇ ਉਹ ਆਪਣੇ ਦਾਦਾ ਜੀ ਦੇ ਘਰ ਪੈਦਾ ਹੋਇਆ ਸੀ। ਉਸਦੇ ਪੁਰਖਿਆਂ ਦੀਆਂ ਜੜ੍ਹਾਂ ਨਿਜਮੇਨ ਅਤੇ ਆਚੇਨ ਵਿੱਚ ਹਨ (ਜੋ ਉਸਦੇ ਉਪਨਾਮ: ਵਾਨ ਅਕੇਨ ਵਿੱਚ ਦਿਖਾਈ ਦਿੰਦੀਆਂ ਹਨ)। ਉਸਦੀ ਨਿਰਾਸ਼ਾਵਾਦੀ ਅਤੇ ਅਚੰਭਾਜੰਕ ਸ਼ੈਲੀ ਨੇ 16 ਵੀਂ ਸਦੀ ਦੀ ਉੱਤਰੀ ਕਲਾ ਉੱਤੇ ਬਹੁਤ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਇਆ, ਪੀਟਰ ਬਰੂਗੇਲ ਏਲਡਰ ਉਸਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਸ਼ਹੂਰ ਪੈਰੋਕਾਰ ਸੀ। ਅੱਜ ਉਹ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੀਆਂ ਇੱਛਾਵਾਂ ਅਤੇ ਡੂੰਘੇ ਡਰਾਂ ਦੀ ਡੂੰਘੀ ਅੰਤਰ-ਸੂਝ ਵਾਲੇ ਇੱਕ ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਵਿਅਕਤੀਗਤ ਪੇਂਟਰ ਵਜੋਂ ਵੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਦੇ ਯੋਗਦਾਨ ਦਾ ਨਿਰਣਾ ਕਰਨਾ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੌਰ 'ਤੇ ਮੁਸ਼ਕਲ ਰਿਹਾ ਹੈ; ਅੱਜ ਸਿਰਫ ਲਗਪਗ 25 ਪੇਂਟਿੰਗਾਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਯਕੀਨ ਨਾਲ ਉਸ ਦੇ ਹੱਥ ਦੀਆਂ ਬਣਾਈਆਂ ਕਿਹਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।[4] ਅੱਠ ਡਰਾਇੰਗਾਂ ਵੀ ਨਾਲ ਹਨ। ਲਗਭਗ ਇਕ ਹੋਰ ਅੱਧੀ ਦਰਜਨ ਪੇਂਟਿੰਗਾਂ ਭਰੋਸੇ ਨਾਲ ਉਸਦੀ ਵਰਕਸ਼ਾਪ ਵਿੱਚ ਸਿਰਜੀਆਂ ਸਮਝੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ। ਉਸ ਦੀਆਂ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਸਿੱਧੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਰਚਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁਝ ਟ੍ਰਿਪਟਾਈਚ ਆਲਟਰ-ਪੀਸ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਦੁਨਿਆਵੀ ਖੁਸ਼ੀਆਂ ਦਾ ਬਾਗ਼ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ।

ਹਵਾਲੇ

  1. ↑ Dijck (2000): pp. 43-44. His birth is undocumented. However, the Dutch historian G.C.M. van Dijck points out that the vast majority of contemporary archival entries state his name as being Jheronimus van Aken. Variants on his name are Jeronimus van Aken (Dijck (2000): pp. 173, 186), Jheronimus anthonissen van aken (Marijnissen ([1987]): p. 12), Jeronimus Van aeken (Marijnissen ([1987]): p. 13), Joen (Dijck (2000): pp. 170-171, 174-177), and Jeroen (Dijck (2000): pp. 170, 174).
  2. ↑ Catherine B. Scallen, The Art of the Northern Renaissance (Chantilly: The Teaching Company, 2007) Lecture 26
  3. ↑ Catherine B. Scallen, The Art of the Northern Renaissance (Chantilly: The Teaching Company, 2007) Lecture 26
  4. ↑ ਹਵਾਲੇ ਵਿੱਚ ਗ਼ਲਤੀ:Invalid <ref> tag; no text was provided for refs named Siegal1Feb
"https://pa.wikipedia.org/w/index.php?title=ਹੀਅਰੋਨੀਮਸ_ਬੌਸ਼&oldid=505904" ਤੋਂ ਲਿਆ