Przejdź do zawartości

Lillian Gish: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycja
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Ulv80 (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
54 883 edycje
int.
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje)
Boty
417 536 edycji
m Poprawa linków do ujednoznacznień
 
(Nie pokazano 23 wersji utworzonych przez 17 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
__NOTOC__
{{Aktor infobox
{{Aktor infobox
|imię i nazwisko = Lillian Gish
|imię i nazwisko = Lillian Gish
⚫
|imię i nazwisko org =
|grafika = Lillian Gish-edit1.jpg
|grafika = Lillian Gish-edit1.jpg
|opis grafiki =
|opis grafiki = Lillian Gish (1921)
⚫
|alt grafiki =
⚫
|prawdziwe imię i nazwisko = Lillian Diana de Guiche
|prawdziwe imię i nazwisko = Lillian Diana Gish
|data urodzenia = [[14 października]] [[1893]]
|data urodzenia = 14 października 1893
|miejsce urodzenia = [[Springfield (Ohio)|Springfield]]
|miejsce urodzenia = [[Springfield (Ohio)|Springfield]]
|data śmierci = [[27 lutego]] [[1993]]
|data śmierci = 27 lutego 1993
|miejsce śmierci = [[Nowy Jork]]
|miejsce śmierci = [[Nowy Jork]]
|zawód = aktorka
|zawód = [[aktor]]ka, [[Reżyser filmowy|reżyserka]], [[Scenarzysta|scenarzystka]]
|współmałżonek =
|lata aktywności = 1902–1988
|lata aktywności = 1912–1987
|zespół artystyczny =
|zespół artystyczny =
⚫
|nagrody =
{{aktor infobox/nagroda|Oscar|<center>'''[[Oscary Honorowe i Specjalne|Oscar za całokształt pracy aktorskiej]]'''<br />[[43. ceremonia wręczenia Oscarów|1971]]</center>}}
|odznaczenia = {{order|OSiL|KOM}}
|odznaczenia = {{order|OSiL|KOM}}
|commons = Category:Lillian Gish
|commons = Category:Lillian Gish
|wikicytaty =
|www = http://www.lilliangish.com/index.php
|www = http://www.lilliangish.com/index.php
}}
}}
'''Lillian Gish''', właśc. '''Lilliana Diana de Guiche''' (ur. [[14 października]] [[1893]] w [[Springfield (Ohio)|Springfield]], zm. [[27 lutego]] [[1993]] w [[Nowy Jork|Nowym Jorku]]) – amerykańska aktorka, gwiazda [[Film niemy|kina niemego]].
'''Lillian Diana Gish''' (ur. [[14 października]] [[1893]] w [[Springfield (Ohio)|Springfield]], zm. [[27 lutego]] [[1993]] w [[Nowy Jork|Nowym Jorku]]) – [[Amerykanie|amerykańska]] [[aktor]]ka filmowa, [[Reżyser filmowy|reżyserka]] i [[Scenarzysta|scenarzystka]], [[Gwiazda filmowa|gwiazda]] epoki [[Film niemy|kina niemego]]. W 1999 [[American Film Institute]] umieścił jej nazwisko na 17. miejscu w rankingu „[[AFI 100 Lat... 100 Gwiazd|największych aktorek wszech czasów]]” (''The 50 Greatest American Screen Legends'')<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.afi.com/100Years/stars.aspx|tytuł=AFI's 100 YEARS...100 STARS|opublikowany=[[American Film Institute]]|język=en|data dostępu=2018-12-30|archiwum=https://web.archive.org/web/20130113043532/http://www.afi.com/100years/stars.aspx|zarchiwizowano=2013-01-13}}</ref>.


Ojciec aktorki był alkoholikiem. Lillian od najmłodszych lat zmuszona była pracować w przemyśle rozrywkowym, by zarobić na utrzymanie.
Ojciec aktorki był alkoholikiem. Lillian od najmłodszych lat zmuszona była pracować w przemyśle rozrywkowym, by zarobić na utrzymanie.


W 1912 Lillian została odkryta przez najsłynniejszego ówczesnego reżysera [[David Wark Griffith|D.W. Griffitha]], który od razu powierzył jej rolę w swoim filmie ''An Unseen Enemy''. Dzięki roli Elsie Stoneman w głośnym filmie ''[[Narodziny narodu]]'' z 1915, będącym adaptacją powieści [[Thomas Dixon|Thomasa Dixona]], Griffith wykreował Gish na gwiazdę.
W 1912 Lillian została odkryta przez najsłynniejszego ówczesnego reżysera [[D.W. Griffith]]a, który od razu powierzył jej rolę w swoim filmie ''An Unseen Enemy''. Dzięki roli Elsie Stoneman w głośnym filmie ''[[Narodziny narodu]]'' (1915), będącym adaptacją powieści [[Thomas Dixon|Thomasa Dixona]], Griffith wykreował Gish na gwiazdę.


Do historii przeszła jej rola w ''[[Męczennica miłości|Męczennicy miłości]]'' z 1920, gdzie podczas kręcenia zdjęć do filmu aktorka bez żadnych zabezpieczeń, w samej sukience, biegała po płynącej w kierunku wodospadu krze lodowej. Jeszcze w 1925 Gish miała podpisany kontrakt na 800 tys. dolarów z wytwórnią [[Metro-Goldwyn-Mayer|MGM]]. Za drugoplanową rolę w ''Pojedynku w słońcu'' z 1946 – w reżyserii [[King Vidor|Kinga Vidora]] – otrzymała w 1947 nominację do [[Nagroda Akademii Filmowej|Oskara]].
Do historii przeszła jej rola w ''[[Męczennica miłości|Męczennicy miłości]]'' z 1920, gdzie podczas kręcenia zdjęć do filmu aktorka bez żadnych zabezpieczeń, w samej sukience, biegała po płynącej w kierunku wodospadu krze lodowej. Jeszcze w 1925 Gish miała podpisany kontrakt na 800 tys. dolarów z wytwórnią [[Metro-Goldwyn-Mayer|MGM]]<ref>{{Cytuj stronę | url = https://www.pbs.org/wnet/americanmasters/lillian-gish-about-lillian-gish/614/ | tytuł = About Lillian Gish | data = 2001-12-29 | język = en | data dostępu = 2023-03-03}}</ref>. Za drugoplanową rolę w ''Pojedynku w słońcu'' z 1946 – w reżyserii [[King Vidor|Kinga Vidora]] – otrzymała w 1947 nominację do [[Nagroda Akademii Filmowej|Oskara]].


Po raz ostatni aktorka wystąpiła na srebrnym ekranie w filmie [[Lindsay Anderson|Lindsaya Andersona]] ''[[Sierpniowe wieloryby]]'' z 1987 (po 75 latach od debiutu filmowego – co stanowi niepobity rekord) u boku innej przedwojennej gwiazdy kina [[Bette Davis]].
Po raz ostatni aktorka wystąpiła na srebrnym ekranie w filmie [[Lindsay Anderson|Lindsaya Andersona]] ''[[Sierpniowe wieloryby]]'' z 1987 (po 75 latach od debiutu filmowego – co stanowi niepobity rekord) u boku innej przedwojennej gwiazdy kina [[Bette Davis]].
Linia 35: Linia 32:


Jej młodszą siostrą była [[Dorothy Gish]], również aktorka.
Jej młodszą siostrą była [[Dorothy Gish]], również aktorka.

== Filmografia ==
== Filmografia ==
⚫
[[Plik:Lilian Gish 9 Allan Warren.jpg|mały|Lilian Gish w 1972 (autor: [[Allan Warren]])]]
* 1913: ''[[The Battle at Elderbush Gulch]]'' jako matka
* 1913: ''[[The Battle at Elderbush Gulch]]'' jako matka
* 1915: ''[[Narodziny narodu]]'' jako Elsie Stoneman
* 1915: ''[[Narodziny narodu]]'' jako Elsie Stoneman
* 1916: ''[[Nietolerancja (film)|Nietolerancja]]''jako pani świata / nieśmiertelna matka
* 1916: ''[[Nietolerancja (film)|Nietolerancja]]'' jako pani świata / nieśmiertelna matka
* 1918: ''[[Złamana lilia]]'' jako Lucy Burrows
* 1918: ''[[Złamana lilia]]'' jako Lucy Burrows
* 1920: ''[[Męczennica miłości]]'' jako Anna Moore
* 1920: ''[[Męczennica miłości]]'' jako Anna Moore
* 1926: ''[[Szkarłatna litera (film 1926)|Szkarłatna litera]]'' jako Hester Prynne
* 1921: ''[[Dwie sieroty (film 1921)|Dwie sieroty]]''
* 1926: ''[[Szkarłatna litera (film 1926)|Szkarłatna litera]]'' jako Hester Prynne
* 1928: ''[[Wicher (film)|Wicher]]'' jako Letty Mason
* 1928: ''[[Wicher (film 1928)|Wicher]]'' jako Letty Mason
* 1930: ''One Romantic Night'' jako Księżniczka Alexandra
* 1930: ''One Romantic Night'' jako księżniczka Alexandra
* 1933: ''His Double Life'' jako Alice
* 1933: ''His Double Life'' jako Alice
⚫
[[Plik:Lilian Gish 9 Allan Warren.jpg|thumb|200px|Lilian Gish w roku 1972 (autor: Allan Warren).]]
* 1942: ''Komandosi atakują o świcie'' jako pani Bergesen
* 1942: ''Komandosi atakują o świcie'' jako pani Bergesen
* 1946: ''[[Pojedynek w słońcu]]'' jako Laura Belle McCanles
* 1946: ''[[Pojedynek w słońcu]]'' jako Laura Belle McCanles
Linia 59: Linia 58:
* 1978: ''[[Dzień weselny]]'' jako Nettie Sloan
* 1978: ''[[Dzień weselny]]'' jako Nettie Sloan
* 1981: ''[[Przygody Hucka|Przygody Hucka Finna]]'' jako pani Loftus
* 1981: ''[[Przygody Hucka|Przygody Hucka Finna]]'' jako pani Loftus
* 1984: ''Hambone and Hillie'' jako Hillie Radcliffe
* 1984: ''Hambone and Hillie'' jako Hillie Radcliffe
* 1986: ''[[Słodka wolność]]'' jako Cecelia Burgess
* 1986: ''[[Słodka wolność]]'' jako Cecelia Burgess
* 1987: ''[[Sierpniowe wieloryby]]'' jako Sarah Webber
* 1987: ''[[Sierpniowe wieloryby]]'' jako Sarah Webber


== Przypisy ==
{{Przypisy}}
{{Przypisy}}


== Bibliografia ==
== Bibliografia ==
* Magazyn Gazeta – dodatek do [[Gazeta Wyborcza|Gazety Wyborczej]]'' z 30 marca 2000
* Magazyn Gazeta – dodatek do ''[[Gazeta Wyborcza|Gazety Wyborczej]]'' z 30 marca 2000


== Linki zewnętrzne ==
== Linki zewnętrzne ==
Linia 72: Linia 72:
* {{IMDb|osoba|0001273|Lillian Gish}}
* {{IMDb|osoba|0001273|Lillian Gish}}
* {{Filmweb|osoba|47703|Lillian Gish}}
* {{Filmweb|osoba|47703|Lillian Gish}}
* {{Stopklatka|osoba|3966|Lillian Gish}}


{{AFI Life Achievement Award}}
{{Laureaci Oscara za całokształt twórczości}}
{{Kennedy Center Honors}}
{{Kontrola autorytatywna}}
{{Kontrola autorytatywna}}


{{SORTUJ:Gish, Lillian}}
{{SORTUJ:Gish, Lillian}}
[[Kategoria:Amerykańskie aktorki filmowe]]
[[Kategoria:Amerykańskie aktorki filmowe]]
[[Kategoria:Laureaci AFI Life Achievement Award]]
[[Kategoria:Laureaci Oscara za całokształt twórczości]]
[[Kategoria:Laureaci Oscara za całokształt twórczości]]
[[Kategoria:Amerykanie odznaczeni Orderem Sztuki i Literatury]]
[[Kategoria:Amerykanie odznaczeni Orderem Sztuki i Literatury]]
Linia 83: Linia 86:
[[Kategoria:Zmarli w 1993]]
[[Kategoria:Zmarli w 1993]]
[[Kategoria:Komandorzy Orderu Sztuki i Literatury]]
[[Kategoria:Komandorzy Orderu Sztuki i Literatury]]
[[Kategoria:Laureaci Kennedy Center Honors]]
[[Kategoria:Ludzie urodzeni w Springfield (Ohio)]]

Aktualna wersja na dzień 15:03, 16 lut 2024

Lillian Gish
Ilustracja
Lillian Gish (1921)
Imię i nazwisko

Lillian Diana Gish

Data i miejsce urodzenia

14 października 1893
Springfield

Data i miejsce śmierci

27 lutego 1993
Nowy Jork

Zawód

aktorka, reżyserka, scenarzystka

Lata aktywności

1902–1988

Odznaczenia
Komandor Orderu Sztuki i Literatury (Francja)
podpis
Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Lillian Diana Gish (ur. 14 października 1893 w Springfield, zm. 27 lutego 1993 w Nowym Jorku) – amerykańska aktorka filmowa, reżyserka i scenarzystka, gwiazda epoki kina niemego. W 1999 American Film Institute umieścił jej nazwisko na 17. miejscu w rankingu „największych aktorek wszech czasów” (The 50 Greatest American Screen Legends)[1].

Ojciec aktorki był alkoholikiem. Lillian od najmłodszych lat zmuszona była pracować w przemyśle rozrywkowym, by zarobić na utrzymanie.

W 1912 Lillian została odkryta przez najsłynniejszego ówczesnego reżysera D.W. Griffitha, który od razu powierzył jej rolę w swoim filmie An Unseen Enemy. Dzięki roli Elsie Stoneman w głośnym filmie Narodziny narodu (1915), będącym adaptacją powieści Thomasa Dixona, Griffith wykreował Gish na gwiazdę.

Do historii przeszła jej rola w Męczennicy miłości z 1920, gdzie podczas kręcenia zdjęć do filmu aktorka bez żadnych zabezpieczeń, w samej sukience, biegała po płynącej w kierunku wodospadu krze lodowej. Jeszcze w 1925 Gish miała podpisany kontrakt na 800 tys. dolarów z wytwórnią MGM[2]. Za drugoplanową rolę w Pojedynku w słońcu z 1946 – w reżyserii Kinga Vidora – otrzymała w 1947 nominację do Oskara.

Po raz ostatni aktorka wystąpiła na srebrnym ekranie w filmie Lindsaya Andersona Sierpniowe wieloryby z 1987 (po 75 latach od debiutu filmowego – co stanowi niepobity rekord) u boku innej przedwojennej gwiazdy kina Bette Davis.

W ciągu swojej kariery wystąpiła w filmach takich znakomitości jak Victor Sjöström, King Vidor czy Charles Laughton. W 1969 opublikowała swoją autobiografię Filmy, pan Griffith i ja.

Zmarła podczas snu 27 lutego 1993 w Nowym Jorku[3].

Jej młodszą siostrą była Dorothy Gish, również aktorka.

Filmografia

[edytuj | edytuj kod]
Lilian Gish w 1972 (autor: Allan Warren)

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ AFI's 100 YEARS...100 STARS. American Film Institute. [dostęp 2018-12-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-01-13)]. (ang.).
  2. ↑ About Lillian Gish. 2001-12-29. [dostęp 2023-03-03]. (ang.).
  3. ↑ Albin Krebs: Lillian Gish, 99, a Movie Star Since Movies Began, is Dead. nytimes.com, 1993-03-01. [dostęp 2014-08-29]. (ang.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]

Linki zewnętrzne

[edytuj | edytuj kod]
Nagroda Amerykańskiego Instytutu Filmowego za całokształt twórczości
Honorowe i specjalne Nagrody Akademii Filmowej
1926–1950
1951–1975
1976–2000
2001–2025
Kennedy Center Honors
Lata 70.
1978
1979
Lata 80.
1980
1981
1982
1983
1984
1985
1986
1987
1988
1989
Lata 90.
1990
1991
1992
1993
1994
1995
1996
1997
1998
1999
Lata 2000–2009
2000
2001
2002
2003
2004
2005
2006
2007
2008
2009
Lata 2010–2019
2010
2011
2012
2013
2014
2015
2016
2017
2018
2019
Lata 2020–2029
2020
2021
2022
2023
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Lillian_Gish&oldid=72884469”