Russell Crowe: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje) m Poprawa linkowań i typografii |
Nie podano opisu zmian |
||
(Nie pokazano 10 wersji utworzonych przez 8 użytkowników) | |||
Linia 1: | Linia 1: | ||
{{Aktor infobox |
{{Aktor infobox |
||
|imię i nazwisko = Russell Crowe |
|imię i nazwisko = Russell Crowe |
||
|imię i nazwisko org = |
|imię i nazwisko org = |
||
|grafika = Russell Crowe.jpg |
|grafika = Russell Crowe (33994020424).jpg |
||
|opis grafiki = Russell Crowe ( |
|opis grafiki = Russell Crowe (2017) |
||
|alt grafiki = |
|alt grafiki = |
||
|prawdziwe imię i nazwisko = Russell Ira Crowe |
|prawdziwe imię i nazwisko = Russell Ira Crowe |
||
|data urodzenia = 7 kwietnia 1964 |
|data urodzenia = 7 kwietnia 1964 |
||
|miejsce urodzenia = [[Wellington |
|miejsce urodzenia = [[Wellington]] |
||
|data śmierci = |
|data śmierci = |
||
|miejsce śmierci = |
|miejsce śmierci = |
||
|zawód = aktor, filmowiec, muzyk, |
|zawód = aktor, filmowiec, muzyk, piosenkarz |
||
|współmałżonek = Danielle Spencer |
|współmałżonek = Danielle Spencer (2003-2018; rozwód) |
||
|lata aktywności = od 1985 |
|lata aktywności = od 1985 |
||
|zespół artystyczny = |
|zespół artystyczny = |
||
|odznaczenia = |
|odznaczenia = |
||
| |
|faksymile = |
||
| |
|opis faksymile = |
||
| |
|commons = Category:Russell Crowe |
||
|wikicytaty = Russell Crowe |
|||
|www = |
|||
}} |
}} |
||
⚫ | |||
'''Russell Ira Crowe'''<ref name="listal">{{Cytuj stronę|url=https://www.listal.com/russell-crowe|tytuł=Russell Crowe|opublikowany=Listal|język=en|data dostępu=2021-07-28}}</ref> (ur. [[7 kwietnia]] [[1964 w filmie|1964]] w [[Wellington]]) – nowozelandzko-australijski aktor, reżyser, muzyk i |
'''Russell Ira Crowe'''<ref name="listal">{{Cytuj stronę|url=https://www.listal.com/russell-crowe|tytuł=Russell Crowe|opublikowany=Listal|język=en|data dostępu=2021-07-28}}</ref> (ur. [[7 kwietnia]] [[1964 w filmie|1964]] w [[Wellington]]) – nowozelandzko-australijski aktor, reżyser, muzyk i piosenkarz. |
||
Laureat [[Oscar dla najlepszego aktora pierwszoplanowego|Oscara dla najlepszego aktora pierwszoplanowego]] za rolę rzymskiego generała Maximusa Decimusa Meridiusa w epickim filmie historycznym ''[[Gladiator (film 2000)|Gladiator]]'' (2000). |
|||
== Życiorys == |
== Życiorys == |
||
=== Wczesne lata === |
=== Wczesne lata === |
||
⚫ | Urodził się w [[Wellington]] jako syn Jocelyn Yvonne (z domu Wemyss) i Johna Alexandra Crowe’a<ref name="filmreference">{{cytuj stronę|url=http://www.filmreference.com/film/25/Russell-Crowe.html|tytuł=Russell Crowe Biography (1964-)|opublikowany=Film Reference|język=en|data dostępu=2021-08-08}}</ref>. Jego rodzice pracowali na planie filmowym; ojciec był kurierem i kierownikiem hotelu, a matka zajmowała się [[catering]]iem<ref name="filmreference" />. Jego dziadek ze strony matki, Stan Wemyss, był operatorem filmowym<ref name="ethnicelebs">{{cytuj stronę|url=https://ethnicelebs.com/russell-crowe|data=14 września 2009|tytuł=Russell Crowe What Nationality Ancestry Race|opublikowany=Ethnicity of Celebs|język=en|data dostępu=2021-08-08}}</ref>. Od czwartego roku życia wychował się w [[Sydney]], gdzie uczęszczał do Vaucluse Public School i Sydney Boys High School<ref name="fanpix.famousfix">{{cytuj stronę|url=https://fanpix.famousfix.com/gallery/russell-crowe|tytuł=Russell Crowe Pictures|opublikowany=FanPix.Net|język=en|data dostępu=2021-08-08}}</ref>. W 1978 rodzina Crowe’a powróciła do [[Nowa Zelandia|Nowej Zelandii]] i osiedliła się w [[Auckland]]. |
||
W wieku 21 lat osiedlił się do [[Sydney]] w celu rozwoju kariery aktorskiej. Twierdzi, że dwukrotnie odmówiono mu obywatelstwa australijskiego<ref>{{Cytuj stronę|url =https://www.theguardian.com/film/2015/mar/25/russell-crowe-twice-denied-australian-citizenship-its-so-so-unreasonable|autor=Monica Tan|data=25 marca 2015|tytuł =Russell Crowe claims twice denied Australian citizenship: 'It's so, so unreasonable'|opublikowany =„[[The Guardian]]” |język =en|data dostępu = 2021-08-07}}</ref>. |
|||
⚫ | Urodził się w [[Wellington]] |
||
=== Początki kariery === |
=== Początki kariery === |
||
Kiedy miał osiem lat, pojawił się jako sierota w serialu [[Nine Network]] ''Spyforce'' (1972) z [[Jack Thompson (aktor)|Jackiem Thompsonem]]. Jako 13-latek wystąpił gościnnie w operze mydlanej ''Młodzi lekarze'' (''The Young Doctors''). W wieku 18 lat pojawił się w filmie promocyjnym ''A Very Special Person...'' (1982) promującym kurs [[Teologia|teologii]]/[[Duszpasterstwo|służby]] w Avondale College, dostawcy szkolnictwa wyższego [[Kościół Adwentystów Dnia Siódmego|Adwentystów Dnia Siódmego]] w [[Nowa Południowa Walia|Nowej Południowej Walii]] w Australii. W 1984 zarządzał klubem muzycznym w [[Auckland]] o nazwie „The Venue”. |
|||
W latach 80. zaczął z powodzeniem występować na scenie w musicalach: ''[[Grease (musical)|Grease]]'' (1983)<ref name="trivia">{{cytuj stronę|url=https://www.famousfix.com/topic/russell-crowe/trivia|tytuł=Russell Crowe Trivia|opublikowany=FamousFix|język=en|data dostępu=2021-08-08}}</ref> w New Independent Theatre, ''[[The Rocky Horror Show]]'' (1986-1988)<ref name="trivia" /> jako dr Frank N. Furter i ''Bad Boy Johnny and the Prophets of Doom'' [[Daniel Abineri|Daniela Abineriego]] (1989) w roli tytułowej<ref>{{cytuj stronę|url=https://www.dailymail.co.uk/tvshowbiz/article-1252293/Before-famous-Fresh-faced-Russell-Crowe-stage-time.html|autor=Sara Nathan|data=19 lutego 2010|tytuł=Before he became famous: Fresh-faced Russell Crowe as a thin twenty-something on stage for the first time|opublikowany=„[[Daily Mail]]”|język=en|data dostępu=2021-06-25}}</ref>. Pojawił się jako Kenny Larkin w czterech odcinkach opery mydlanej ''[[Sąsiedzi (opera mydlana)|Sąsiedzi]]'' (1987). Za rolę Johhny’ego w melodramacie ''Rywal'' (''The Crossing'', 1990) był nominowany do nagrody [[Australian Film Institute|Australijskiego Instytutu Filmowego]]<ref name="awards">{{cytuj stronę|url=https://www.famousfix.com/topic/russell-crowe/awards|tytuł=Russell Crowe Awards|opublikowany=FamousFix|język=en|data dostępu=2021-08-08}}</ref>, którą został uhonorowany za postać Andy’ego w melodramacie ''Dowód'' (''Proof'', 1991) z [[Hugo Weaving]]iem. |
|||
Uznanie przyniosła mu rola neonazisty Hando, charyzmatycznego przywódcy [[skinhead]]ów z [[Melbourne]] w kontrowersyjnym dramacie kryminalnym [[Geoffrey Wright|Geoffreya Wrighta]] ''[[Romper Stomper]]'' (1992)<ref name="allmovie">{{cytuj stronę|url=https://www.allmovie.com/artist/russell-crowe-p15959|autor=Sandra Brennan|tytuł=Russell Crowe Biography|opublikowany=[[AllMovie]]|język=en|data dostępu=2021-08-08}}</ref>, za którą odebrał nagrodę [[Australian Film Institute]], nagrodę koła krytyków filmowych Australii i nagrodę na festiwalu filmowym w [[Seattle]]. Zyskał międzynarodowy rozgłos dzięki roli homoseksualnego Jeffa Mitchella w komediodramacie ''[[Tacy jak my]]'' (''The Sum of Us'', 1994) u boku [[Jack Thompson (aktor)|Jacka Thompsona]]. |
|||
=== Kariera w Stanach Zjednoczonych === |
=== Kariera w Stanach Zjednoczonych === |
||
Jego pierwszym filmem hollywoodzkim był western [[Sam Raimi|Sama Raimi]] ''[[Szybcy i martwi]]'' (''The Quick and the Dead'', 1995) z [[Sharon Stone]] i [[Gene Hackman]]em. Drzwi do kariery otworzyła mu rola złowrogiego cyborga Sid 6.7 w dreszczowcu fantastycznonaukowym ''[[Zabójcza perfekcja]]'' (''Virtuosity'', 1995) z [[Denzel Washington|Denzelem Washingtonem]]. Sukces ugruntowała mu rola policjanta Wendella „Buda” White’a w dramacie kryminalnym [[Curtis Hanson|Curtisa Hansona]] ''[[Tajemnice Los Angeles (film)|Tajemnice Los Angeles]]'' (''L.A. Confidential'', 1997) z [[Kim Basinger]]. |
Jego pierwszym filmem hollywoodzkim był western [[Sam Raimi|Sama Raimi]] ''[[Szybcy i martwi]]'' (''The Quick and the Dead'', 1995) z [[Sharon Stone]] i [[Gene Hackman]]em. Drzwi do kariery otworzyła mu rola złowrogiego cyborga Sid 6.7 w dreszczowcu fantastycznonaukowym ''[[Zabójcza perfekcja]]'' (''Virtuosity'', 1995) z [[Denzel Washington|Denzelem Washingtonem]]. Sukces ugruntowała mu rola policjanta Wendella „Buda” White’a w dramacie kryminalnym [[Curtis Hanson|Curtisa Hansona]] ''[[Tajemnice Los Angeles (film)|Tajemnice Los Angeles]]'' (''L.A. Confidential'', 1997) z [[Kim Basinger]]. Za występ w roli doktora [[Jeffrey Wigand|Jeffreya Wiganda]], naukowka ujawniającego oszustwa koncernu tytoniowego, w dreszczowcu [[Michael Mann (filmowiec)|Michaela Manna]] ''[[Informator (film)|Informator]]'' (''The Insider'', 1999) był nominowany do [[72. ceremonia wręczenia Oscarów|Oscara]]. |
||
W 2001 [[Amerykańska Akademia Sztuki i Wiedzy Filmowej|Amerykańska Akademia Filmowa]] uhonorowała go statuetką dla [[Oscar dla najlepszego aktora pierwszoplanowego|najlepszego aktora pierwszoplanowego]] za kreację rzymskiego generała Maximusa Decimusa Meridiusa, który zostaje tytułowym gladiatorem w epickim filmie historycznym [[Ridley Scott|Ridleya Scotta]] ''[[Gladiator (film 2000)|Gladiator]]'' (2000). |
W 2001 [[Amerykańska Akademia Sztuki i Wiedzy Filmowej|Amerykańska Akademia Filmowa]] uhonorowała go statuetką dla [[Oscar dla najlepszego aktora pierwszoplanowego|najlepszego aktora pierwszoplanowego]] za kreację rzymskiego generała Maximusa Decimusa Meridiusa, który zostaje tytułowym gladiatorem, w epickim filmie historycznym [[Ridley Scott|Ridleya Scotta]] ''[[Gladiator (film 2000)|Gladiator]]'' (2000). Za wcielenie się w cierpiącego na schizofrenię matematyka noblistę [[John Forbes Nash|Johna Forbesa Nasha Jr.]] w dramacie biograficznym [[Ron Howard|Rona Howarda]] ''[[Piękny umysł]]'' (''A Beautiful Mind'', 2001) zdobył [[59. ceremonia wręczenia Złotych Globów|Złoty Glob]], nagrodę Stowarzyszenia Zagranicznych Dziennikarzy w Hollywood, Stowarzyszenia Krytyków Filmowych, Związku Aktorów Filmowych i nagrodę [[55. ceremonia wręczenia nagród Brytyjskiej Akademii Filmowej|BAFTA]] oraz trzecią w karierze nominację do Oskara. |
||
Kandydował do kilku ról, w tym jako James „Logan” Howlett / Wolverine w ''[[X-Men (film)|X-Menie]]'' (2000), [[Aragorn]] we ''[[Władca Pierścieni: Drużyna Pierścienia|Władcy Pierścieni: Drużynie Pierścienia]]'' (''The Lord of the Rings: The Fellowship of the Ring'', 2001), sierżant Norm „Hoot” Hooten w ''[[Helikopter w ogniu (film)|Helikopterze w ogniu]]'' (''Black Hawk Down'', 2001) i [[Aslan|lew Aslan]] w ''[[Opowieści z Narnii: Lew, Czarownica i stara szafa|Opowieściach z Narnii: Lwie, Czarownicy i starej szafie]]'' (''The Chronicles of Narnia: The Lion, the Witch and the Wardrobe'', 2005)<ref name="trivia" />. Był wymarzonym wyborem reżysera [[Oliver Stone|Olivera Stone’a]] do [[Aleksander Macedoński|tytułowej]] roli w ''[[Aleksander (film)|Aleksandrze]]'' (2004)<ref name="trivia" />, ale odrzucił propozycję z powodu konfliktów w harmonogramie. |
|||
⚫ | |||
⚫ | |||
[[Ridley Scott]] zaangażował go do roli [[Robin Hood|Robina Longstride’a]] w amerykańsko-brytyjskim kostiumowym dramacie przygodowym ''[[Robin Hood (film 2010)|Robin Hood]]'' (2010), za którą był nominowany do [[Teen Choice Awards 2010]] dla najlepszego aktora w filmie akcji. W musicalu [[Tom Hooper|Toma Hoopera]] ''[[Les Misérables. Nędznicy|Les Misérables]]'' (''Les Misérables'', 2012) jako inspektor [[Javert]] wykonał kilka piosenek, w tym „Look Down”, „The Runaway Cart”, „Fantine’s Arrest”, „The Confrontation”, „Stars”, „Javert’s Intervention” i „Javert’s Suicide”. W filmie [[Darren Aronofsky|Darrena Aronofsky’ego]] ''[[Noe: Wybrany przez Boga]]'' (''Noah: Chosen by God'', 2014) wcielił się w biblijną postać [[Noe]]go. |
|||
⚫ | Jego zdjęcia zostały opublikowane na okładkach magazynów, takich jak „[[People]]”, „[[Time (tygodnik)|Time]]”, „[[Interview (magazyn)|Interview]]”, „[[Vanity Fair (czasopismo)|Vanity Fair]]”, „[[GQ]]”, „[[Entertainment Weekly]]”, „[[Film (czasopismo)|Film]]”, „Caras”, „[[Viva!]]”, „Paréntesis” i „[[The Hollywood Reporter]]”<ref name="magazines">{{cytuj stronę|url=https://www.famousfix.com/topic/russell-crowe/magazines|tytuł=Russell Crowe Magazines|opublikowany=FamousFix|język=en|data dostępu=2021-08-08}}</ref>. |
||
=== Działalność muzyczna === |
=== Działalność muzyczna === |
||
Od wczesnych lat interesował się muzyką. Na początku [[Lata 80. XX wieku|lat 80.]], pod kierunkiem swojego dobrego przyjaciela Toma Sharplina, |
Od wczesnych lat interesował się muzyką. Na początku [[Lata 80. XX wieku|lat 80.]], pod kierunkiem swojego dobrego przyjaciela Toma Sharplina, rozpoczął karierę jako muzyk, występując pod pseudonimem Russ Le Roq. Wydał kilka singli na nowozelandzkim rynku muzycznym, m.in. „I Just Wanna Be Like Marlon Brando”, „Pier 13” i „Shattered Glass”<ref name="credits">{{cytuj stronę|url=https://www.allmusic.com/artist/russell-crowe-mn0000808456/credits|tytuł=Russell Crowe Credits|opublikowany=[[AllMusic]]|język=en|data dostępu=2021-08-08}}</ref>, ale żaden z nich nie trafił na listy przebojów. Przez dłuższy czas nie chciał rozwijać kariery aktorskiej, marząc o byciu muzykiem. W 1992 wspólnie z Billym-Deanem Cochranem, z którym grał razem muzykę, odkąd byli nastolatkami w Nowej Zelandii (w tym w zespole o nazwie Roman Antix), założył zespół 30 Odd Foot Of Grunts (TOFOG)<ref name="bio">{{cytuj stronę|url=https://www.allmusic.com/artist/30-odd-foot-of-grunts-mn0000576925/biography|autor=Andy Kellman|tytuł=Artist Biography: 30 Odd Foot of Grunts|opublikowany=[[AllMusic]]|język=en|data dostępu=2021-08-08}}</ref>, którego został gitarzystą i wokalistą. Wraz z zespołem m.in. wystąpił w talk show ''The Tonight Show with Jay Leno'' (1992), wydał trzy albumy studyjne: ''Gaslight'' (1998), ''Bastard Life or Clarity'' (2001) i ''Other Ways of Speaking'' (2003)<ref>{{Discogs|artysta|777447|30 Odd Foot Of Grunts}}</ref> oraz napisał piosenkę o [[Jodie Foster]] „Other Ways of Speaking” (2003). |
||
Podczas kręcenia dramatu biograficznego ''[[Człowiek ringu]]'' (''Cinderella Man'', 2005) w [[Toronto]] spotkał Alana Doyle’a, wokalistę Great Big Sea. Oboje skomponowali razem kilka piosenek, pracując w Toronto i Australii, a Doyle został producentem solowego debiutanckiego albumu Crowe’a pt. ''My Hand, My Heart'' (2005)<ref name="allmusic">{{cytuj stronę|url=https://www.allmusic.com/artist/russell-crowe-mn0000808456/discography|tytuł=Russell Crowe Discography|opublikowany=[[AllMusic]]|język=en|data dostępu=2021-08-08}}</ref>. |
|||
== Życie prywatne == |
== Życie prywatne == |
||
Od listopada 1999 do stycznia 2001 romansował z [[Meg Ryan]], którą poznał na planie filmu ''[[Dowód życia]]'' (''Proof of Life'')<ref name="dated">{{Cytuj stronę|tytuł = Russell Crowe Relationships|data dostępu = 2018-07-14 |opublikowany =FamousFix|url =https://www.famousfix.com/topic/russell-crowe/dating|język =en}}</ref>. 7 kwietnia 2003 ożenił się z Danielą Spencer, z którą ma dwóch synów |
Od listopada 1999 do stycznia 2001 romansował z [[Meg Ryan]], którą poznał na planie filmu ''[[Dowód życia]]'' (''Proof of Life'')<ref name="dated">{{Cytuj stronę|tytuł = Russell Crowe Relationships|data dostępu = 2018-07-14 |opublikowany =FamousFix|url =https://www.famousfix.com/topic/russell-crowe/dating|język =en}}</ref>. 7 kwietnia 2003 ożenił się z Danielą Spencer, z którą ma dwóch synów: Charlesa (ur. 2003) i Tennysona (ur. 2006)<ref>{{Cytuj stronę|tytuł = Russell Crowe |data dostępu = 2018-07-14 |opublikowany = [[Filmweb]]|url = https://www.filmweb.pl/person/Russel.Crowe |język = pl}}</ref>. 10 kwietnia 2018 się rozwiedli<ref name="dated" />. Od grudnia 2012 do lutego 2013 spotykał się z [[Dita von Teese|Ditą von Teese]]<ref name="dated" />. |
||
== Filmografia == |
== Filmografia == |
||
Linia 94: | Linia 107: | ||
* 2021: ''[[Liga Sprawiedliwości Zacka Snydera]]'' jako Jor-El (głos) |
* 2021: ''[[Liga Sprawiedliwości Zacka Snydera]]'' jako Jor-El (głos) |
||
* 2022: ''[[Thor: Miłość i grom]]'' jako Zeus |
* 2022: ''[[Thor: Miłość i grom]]'' jako Zeus |
||
* 2022: ''[[Narodziny mistrza]]'' jako Jack Slack |
|||
* 2023: ''[[Egzorcysta papieża]]'' jako ojciec [[Gabriele Amorth]] |
* 2023: ''[[Egzorcysta papieża]]'' jako ojciec [[Gabriele Amorth]] |
||
* 2023: ''[[Kraven Łowca (film)|Kraven Łowca]]''<ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.hollywoodreporter.com/movies/movie-news/russell-crowe-marvel-kraven-hunter-1235089351/ |tytuł = Russell Crowe Joins Aaron Taylor-Johnson in Sony Marvel Movie ‘Kraven the Hunter’ (Exclusive) |autor = Mia Galuppo |opublikowany = [[The Hollywood Reporter]] |język = en |archiwum = http://web.archive.org/web/20220325001614/https://www.hollywoodreporter.com/movies/movie-news/russell-crowe-marvel-kraven-hunter-1235089351/ |zarchiwizowano = 2022-03-25 |data dostępu = 2022-02-09}}</ref> |
* 2023: ''[[Kraven Łowca (film)|Kraven Łowca]]''<ref>{{Cytuj stronę |url = https://www.hollywoodreporter.com/movies/movie-news/russell-crowe-marvel-kraven-hunter-1235089351/ |tytuł = Russell Crowe Joins Aaron Taylor-Johnson in Sony Marvel Movie ‘Kraven the Hunter’ (Exclusive) |autor = Mia Galuppo |opublikowany = [[The Hollywood Reporter]] |język = en |archiwum = http://web.archive.org/web/20220325001614/https://www.hollywoodreporter.com/movies/movie-news/russell-crowe-marvel-kraven-hunter-1235089351/ |zarchiwizowano = 2022-03-25 |data dostępu = 2022-02-09}}</ref> |
||
Linia 189: | Linia 203: | ||
{{Nagroda National Board of Review dla najlepszego aktora}} |
{{Nagroda National Board of Review dla najlepszego aktora}} |
||
{{Nagroda Empire dla najlepszego aktora}} |
{{Nagroda Empire dla najlepszego aktora}} |
||
{{Kontrola autorytatywna}} |
{{Kontrola autorytatywna}} |
||
Aktualna wersja na dzień 13:13, 19 sie 2024
Russell Crowe (2017) | |
Imię i nazwisko |
Russell Ira Crowe |
---|---|
Data i miejsce urodzenia |
7 kwietnia 1964 |
Zawód |
aktor, filmowiec, muzyk, piosenkarz |
Współmałżonek |
Danielle Spencer (2003-2018; rozwód) |
Lata aktywności |
od 1985 |
Russell Ira Crowe[1] (ur. 7 kwietnia 1964 w Wellington) – nowozelandzko-australijski aktor, reżyser, muzyk i piosenkarz.
Laureat Oscara dla najlepszego aktora pierwszoplanowego za rolę rzymskiego generała Maximusa Decimusa Meridiusa w epickim filmie historycznym Gladiator (2000).
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Wczesne lata
[edytuj | edytuj kod]Urodził się w Wellington jako syn Jocelyn Yvonne (z domu Wemyss) i Johna Alexandra Crowe’a[2]. Jego rodzice pracowali na planie filmowym; ojciec był kurierem i kierownikiem hotelu, a matka zajmowała się cateringiem[2]. Jego dziadek ze strony matki, Stan Wemyss, był operatorem filmowym[3]. Od czwartego roku życia wychował się w Sydney, gdzie uczęszczał do Vaucluse Public School i Sydney Boys High School[4]. W 1978 rodzina Crowe’a powróciła do Nowej Zelandii i osiedliła się w Auckland.
W wieku 21 lat osiedlił się do Sydney w celu rozwoju kariery aktorskiej. Twierdzi, że dwukrotnie odmówiono mu obywatelstwa australijskiego[5].
Początki kariery
[edytuj | edytuj kod]Kiedy miał osiem lat, pojawił się jako sierota w serialu Nine Network Spyforce (1972) z Jackiem Thompsonem. Jako 13-latek wystąpił gościnnie w operze mydlanej Młodzi lekarze (The Young Doctors). W wieku 18 lat pojawił się w filmie promocyjnym A Very Special Person... (1982) promującym kurs teologii/służby w Avondale College, dostawcy szkolnictwa wyższego Adwentystów Dnia Siódmego w Nowej Południowej Walii w Australii. W 1984 zarządzał klubem muzycznym w Auckland o nazwie „The Venue”.
W latach 80. zaczął z powodzeniem występować na scenie w musicalach: Grease (1983)[6] w New Independent Theatre, The Rocky Horror Show (1986-1988)[6] jako dr Frank N. Furter i Bad Boy Johnny and the Prophets of Doom Daniela Abineriego (1989) w roli tytułowej[7]. Pojawił się jako Kenny Larkin w czterech odcinkach opery mydlanej Sąsiedzi (1987). Za rolę Johhny’ego w melodramacie Rywal (The Crossing, 1990) był nominowany do nagrody Australijskiego Instytutu Filmowego[8], którą został uhonorowany za postać Andy’ego w melodramacie Dowód (Proof, 1991) z Hugo Weavingiem.
Uznanie przyniosła mu rola neonazisty Hando, charyzmatycznego przywódcy skinheadów z Melbourne w kontrowersyjnym dramacie kryminalnym Geoffreya Wrighta Romper Stomper (1992)[9], za którą odebrał nagrodę Australian Film Institute, nagrodę koła krytyków filmowych Australii i nagrodę na festiwalu filmowym w Seattle. Zyskał międzynarodowy rozgłos dzięki roli homoseksualnego Jeffa Mitchella w komediodramacie Tacy jak my (The Sum of Us, 1994) u boku Jacka Thompsona.
Kariera w Stanach Zjednoczonych
[edytuj | edytuj kod]Jego pierwszym filmem hollywoodzkim był western Sama Raimi Szybcy i martwi (The Quick and the Dead, 1995) z Sharon Stone i Gene Hackmanem. Drzwi do kariery otworzyła mu rola złowrogiego cyborga Sid 6.7 w dreszczowcu fantastycznonaukowym Zabójcza perfekcja (Virtuosity, 1995) z Denzelem Washingtonem. Sukces ugruntowała mu rola policjanta Wendella „Buda” White’a w dramacie kryminalnym Curtisa Hansona Tajemnice Los Angeles (L.A. Confidential, 1997) z Kim Basinger. Za występ w roli doktora Jeffreya Wiganda, naukowka ujawniającego oszustwa koncernu tytoniowego, w dreszczowcu Michaela Manna Informator (The Insider, 1999) był nominowany do Oscara.
W 2001 Amerykańska Akademia Filmowa uhonorowała go statuetką dla najlepszego aktora pierwszoplanowego za kreację rzymskiego generała Maximusa Decimusa Meridiusa, który zostaje tytułowym gladiatorem, w epickim filmie historycznym Ridleya Scotta Gladiator (2000). Za wcielenie się w cierpiącego na schizofrenię matematyka noblistę Johna Forbesa Nasha Jr. w dramacie biograficznym Rona Howarda Piękny umysł (A Beautiful Mind, 2001) zdobył Złoty Glob, nagrodę Stowarzyszenia Zagranicznych Dziennikarzy w Hollywood, Stowarzyszenia Krytyków Filmowych, Związku Aktorów Filmowych i nagrodę BAFTA oraz trzecią w karierze nominację do Oskara.
Kandydował do kilku ról, w tym jako James „Logan” Howlett / Wolverine w X-Menie (2000), Aragorn we Władcy Pierścieni: Drużynie Pierścienia (The Lord of the Rings: The Fellowship of the Ring, 2001), sierżant Norm „Hoot” Hooten w Helikopterze w ogniu (Black Hawk Down, 2001) i lew Aslan w Opowieściach z Narnii: Lwie, Czarownicy i starej szafie (The Chronicles of Narnia: The Lion, the Witch and the Wardrobe, 2005)[6]. Był wymarzonym wyborem reżysera Olivera Stone’a do tytułowej roli w Aleksandrze (2004)[6], ale odrzucił propozycję z powodu konfliktów w harmonogramie.
Ridley Scott zaangażował go do roli Robina Longstride’a w amerykańsko-brytyjskim kostiumowym dramacie przygodowym Robin Hood (2010), za którą był nominowany do Teen Choice Awards 2010 dla najlepszego aktora w filmie akcji. W musicalu Toma Hoopera Les Misérables (Les Misérables, 2012) jako inspektor Javert wykonał kilka piosenek, w tym „Look Down”, „The Runaway Cart”, „Fantine’s Arrest”, „The Confrontation”, „Stars”, „Javert’s Intervention” i „Javert’s Suicide”. W filmie Darrena Aronofsky’ego Noe: Wybrany przez Boga (Noah: Chosen by God, 2014) wcielił się w biblijną postać Noego.
Jego zdjęcia zostały opublikowane na okładkach magazynów, takich jak „People”, „Time”, „Interview”, „Vanity Fair”, „GQ”, „Entertainment Weekly”, „Film”, „Caras”, „Viva!”, „Paréntesis” i „The Hollywood Reporter”[10].
Działalność muzyczna
[edytuj | edytuj kod]Od wczesnych lat interesował się muzyką. Na początku lat 80., pod kierunkiem swojego dobrego przyjaciela Toma Sharplina, rozpoczął karierę jako muzyk, występując pod pseudonimem Russ Le Roq. Wydał kilka singli na nowozelandzkim rynku muzycznym, m.in. „I Just Wanna Be Like Marlon Brando”, „Pier 13” i „Shattered Glass”[11], ale żaden z nich nie trafił na listy przebojów. Przez dłuższy czas nie chciał rozwijać kariery aktorskiej, marząc o byciu muzykiem. W 1992 wspólnie z Billym-Deanem Cochranem, z którym grał razem muzykę, odkąd byli nastolatkami w Nowej Zelandii (w tym w zespole o nazwie Roman Antix), założył zespół 30 Odd Foot Of Grunts (TOFOG)[12], którego został gitarzystą i wokalistą. Wraz z zespołem m.in. wystąpił w talk show The Tonight Show with Jay Leno (1992), wydał trzy albumy studyjne: Gaslight (1998), Bastard Life or Clarity (2001) i Other Ways of Speaking (2003)[13] oraz napisał piosenkę o Jodie Foster „Other Ways of Speaking” (2003).
Podczas kręcenia dramatu biograficznego Człowiek ringu (Cinderella Man, 2005) w Toronto spotkał Alana Doyle’a, wokalistę Great Big Sea. Oboje skomponowali razem kilka piosenek, pracując w Toronto i Australii, a Doyle został producentem solowego debiutanckiego albumu Crowe’a pt. My Hand, My Heart (2005)[14].
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]Od listopada 1999 do stycznia 2001 romansował z Meg Ryan, którą poznał na planie filmu Dowód życia (Proof of Life)[15]. 7 kwietnia 2003 ożenił się z Danielą Spencer, z którą ma dwóch synów: Charlesa (ur. 2003) i Tennysona (ur. 2006)[16]. 10 kwietnia 2018 się rozwiedli[15]. Od grudnia 2012 do lutego 2013 spotykał się z Ditą von Teese[15].
Filmografia
[edytuj | edytuj kod]- 1985: Sąsiedzi (Neighbours) jako Kenny Larkin
- 1988: Living with the Law jako Gary Harding
- 1990: The Crossing jako Johnny
- 1990: W imię braterskiej krwi (Prisoners of the Sun) jako porucznik Corbett
- 1991: Dowód (Proof) jako Andy
- 1991: Tajemnice Alana (Hammers over the Anvil) jako East Driscoll
- 1991: Brides of Christ jako Dominic Maloney
- 1992: Romper Stomper jako Hando
- 1992: Menedżer w bamboszach (Spotswood) jako Kim Barry
- 1993: Srebrny rumak (The Silver Stallion/Brumber) jako mężczyzna/człowiek
- 1993: Krok w dorosłość (Love in Limbo) jako Arthur Baskin
- 1993: Żyć chwilą (For the Moment) jako Lachlan
- 1994: Tacy jak my (The Sum of Us) jako Jeff Mitchell
- 1995: Magia dla początkujących (Rough Magic) jako Alec Ross
- 1995: Szybcy i martwi (The Quick and the Dead) jako Cort
- 1995: Bez odwrotu (No Way Back) jako Zack Grant
- 1995: Zabójcza perfekcja (Virtuosity) jako SID 6.7
- 1997: Tajemnice Los Angeles (L.A. Confidential) jako Bud White
- 1997: Niebo w ogniu (Heaven’s Burning) jako Colin
- 1997: Szaleństwa miłości (Breaking Up) jako Steve
- 1999: Informator (The Insider) jako Jeffrey Wigand
- 2000: Gladiator jako Maximus
- 2000: Dowód życia (Proof of Life) jako Terry Thorne
- 2001: Piękny umysł (A Beautiful Mind) jako John Forbes Nash
- 2003: Pan i władca: Na krańcu świata (Master and Commander: The Far Side Of The World) jako kapitan Jack Aubrey
- 2005: Człowiek ringu (Cinderella Man) jako Jim Braddock
- 2006: Dobry rok (A Good Year) jako Max Skinner
- 2007: Amerykański gangster jako detektyw Richie Roberts
- 2007: 3:10 do Yumy jako Ben Wade
- 2008: W sieci kłamstw (Body of Lies) jako Ed Hoffman
- 2009: Piętno przeszłości (Tenderness) jako detektyw Cristofuoro
- 2009: Stan gry (State of Play) jako Cal McAffrey
- 2010: Robin Hood jako Robin Hood
- 2010: Dla niej wszystko (The Next Three Days) jako John Brennan
- 2012: Les Misérables (Les Misérables) jako inspektor Javert
- 2013: Człowiek ze stali (Man of Steel) jako Jor-El
- 2013: Władza (Broken City) jako burmistrz Nicholas Hostetler
- 2014: Noe: Wybrany przez Boga (Noah: Chosen by God) jako Noe
- 2014: Źródło nadziei (The Water Diviner) jako Joshua Connor
- 2015: Ojcowie i córki (Fathers and Daughters) jako Jake Davis
- 2016: Nice Guys. Równi goście (The Nice Guys) jako Jack Healy
- 2017: Mumia (The Mummy) jako dr Henry Jekyll
- 2018: Wymazać siebie jako pastor Marshall Conley
- 2019: Na cały głos jako Roger Ailes (miniserial)
- 2019: Prawdziwa historia gangu Kelly’ego jako Harry Power
- 2020: Nieobliczalny jako Man
- 2021: Liga Sprawiedliwości Zacka Snydera jako Jor-El (głos)
- 2022: Thor: Miłość i grom jako Zeus
- 2022: Narodziny mistrza jako Jack Slack
- 2023: Egzorcysta papieża jako ojciec Gabriele Amorth
- 2023: Kraven Łowca[17]
Nagrody
[edytuj | edytuj kod]- 1990:
- Nagroda AFI – nominacja w kategorii najlepszy aktor pierwszoplanowy za: The Crossing
- 1991:
- Nagroda AFI – wygrana w kategorii najlepszy aktor drugoplanowy za: Dowód
- 1992:
- Nagroda AFI – wygrana w kategorii najlepszy aktor pierwszoplanowy za: Romper Stomper
- FCCA Award – wygrana w kategorii najlepsza rola męska za: Romper Stomper
- Golden Space Needle Award – wygrana w kategorii najlepszy aktor za: Romper Stomper
- 1993:
- Golden Space Needle Award (Seattle International Film Festival) jako najlepszy aktor za: Tajemnice Alana
- 1998:
- Nagroda Gildi Aktorów Amerykańskich – nominacja za: Tajemnice Los Angeles
- Golden Satellite Award – nominacja za: Tajemnice Los Angeles
- Chlotrudis Award – wygrana w kategorii najlepszy aktor za: Tajemnice Los Angeles
- 1999:
- ALFS Award – wygrana w kategorii Aktor Roku za: Informator
- LAFCA Award – wygrana w kategorii najlepszy aktor za: Informator
- NBR Award (National Board of Review, USA) – wygrana w kategorii najlepszy aktor za: Informator
- 2000:
- Oscar – nominacja w kategorii najlepszy aktor pierwszoplanowy za: Informator
- BAFTA – nominacja w kategorii najlepszy aktor pierwszoplanowy za: Informator
- CFCA Award – nominacja w kategorii najlepszy aktor za: Informator
- Golden Apple – Gwiazda roku
- Złoty Glob – nominacja w kategorii najlepszy aktor dramatyczny za: Informator
- Actor of the Year – przyznana przez Hollywood Film Festival
- Sierra Award – nominacja w kategorii najlepszy aktor za: Informator
- NSFC Award (National Society of Film Critics Awards, USA) – wygrana w kategorii najlepszy aktor za: Informator
- OFCS Award – nominacja w kategorii najlepszy aktor za: Informator
- SDFCS Award (San Diego Film Critics Society Awards) – wygrana w kategorii najlepszy aktor za: Gladiator
- SFFCC Award (Santa Fe Film Critics Circle Awards) – wygrana w kategorii najlepszy aktor za: Informator
- Golden Satellite Award – nominacja w kategorii najlepszy aktor dramatyczny za: Informator
- Nagroda Gildi Aktorów Amerykańskich- nominacja za główną rolę męską
- 2001:
- Oscar – wygrana w kategorii najlepszy aktor pierwszoplanowy za: Gladiator
- Saturn – nominacja w kategorii najlepszy aktor za: Gladiator
- Global Achievement Award przyznana przez Australian Film Institute
- BAFTA – nominacja w kategorii najlepszy aktor pierwszoplanowy za: Gladiator
- Blockbuster Entertainment Award – wygrana w kategorii najlepszy aktor filmu akcji za: Gladiator oraz nominacja za rolę w Dowód życia
- BFCA Award – wygrana w kategorii najlepszy aktor za: Gladiator
- DFWFCA Award – wygrana w kategorii najlepszy aktor za: Gladiator
- Empire Award – wygrana w kategorii najlepszy aktor za: Gladiator
- Złoty Glob – nominacja w kategorii najlepszy aktor dramatyczny za: Gladiator
- ALFS Award (London Critics Circle Film Awards) – wygrana w kategorii aktor roku za: Gladiator
- MTV Movie Award – nominacja w kategorii najlepsza rola męska i najlepsza scena walki za: Gladiator
- OFCS Award – nominacja w kategorii najlepszy aktor za: Gladiator
- Golden Satellite Award – nominacja w kategorii najlepszy aktor dramatyczny za: Gladiator
- Nagroda Gildi Aktorów Amerykańskich – nominacja za: Gladiator
- ShoWest Award – Male Star of the Year
- 2002:
- Nagroda AFI – nominacja za najlepszą rolę męska w: Piękny umysł 2001
- Oscar – nominacja za najlepszą rolę męską w: Piękny umysł
- BAFTA – wygrana w kategorii najlepsza rola męska w: Piękny umysł
- BFCA Award (Broadcast Film Critics Association Awards)- wygrana w kategorii najlepsza rola męską w: Piękny umysł
- CFCA Award (Chicago Film Critics Association Awards) – nominacja w kategorii najlepszy aktor za: Piękny umysł
- DFWFCA Award (Dallas-Fort Worth Film Critics Association Awards) – wygrana w kategorii najlepszy aktor za: Piękny umysł
- Złoty Glob – wygrana w kategorii najlepszy aktor dramatyczny za: Piękny umysł
- MTV Movie Award – nominacja za: Piękny umysł
- OFCS Award (Online Film Critics Society Awards) – nominacja w kategorii najlepszy aktor za: Piękny umysł
- PFCS Award (Phoenix Film Critics Society Awards) – wygrana w kategorii najlepszy aktor pierwszoplanowy za: Piękny umysł
- Golden Satellite Award – nominacja w kategorii najlepszy aktor pierwszoplanowy za: Piękny umysł
- Nagroda Stowarzyszenia Aktorów Filmowych – nominacja za: Piękny umysł
- 2004:
- BFCA Award – nominacja za najlepszą rolę męską za: Pan i władca: Na krańcu świata
- Złoty Glob – nominacja dla najlepszego aktora dramatycznego za: Pan i władca: Na krańcu świata
- 2005:
- International Award – Najlepszy Aktor za: Człowiek ringu 2005
- 2006:
- BFCA Award – nominacja w kategorii najlepszy aktor za: Człowiek ringu
- Złoty Glob – nominacja w kategorii najlepszy aktor dramatyczny za: Człowiek ringu
- Nagroda Gidli Aktorów Amerykańskich – nominacja w kategorii najlepszy aktor dramatyczny za: Człowiek ringu
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Russell Crowe. Listal. [dostęp 2021-07-28]. (ang.).
- ↑ a b Russell Crowe Biography (1964-). Film Reference. [dostęp 2021-08-08]. (ang.).
- ↑ Russell Crowe What Nationality Ancestry Race. Ethnicity of Celebs, 14 września 2009. [dostęp 2021-08-08]. (ang.).
- ↑ Russell Crowe Pictures. FanPix.Net. [dostęp 2021-08-08]. (ang.).
- ↑ Monica Tan: Russell Crowe claims twice denied Australian citizenship: 'It's so, so unreasonable'. „The Guardian”, 25 marca 2015. [dostęp 2021-08-07]. (ang.).
- ↑ a b c d Russell Crowe Trivia. FamousFix. [dostęp 2021-08-08]. (ang.).
- ↑ Sara Nathan: Before he became famous: Fresh-faced Russell Crowe as a thin twenty-something on stage for the first time. „Daily Mail”, 19 lutego 2010. [dostęp 2021-06-25]. (ang.).
- ↑ Russell Crowe Awards. FamousFix. [dostęp 2021-08-08]. (ang.).
- ↑ Sandra Brennan: Russell Crowe Biography. AllMovie. [dostęp 2021-08-08]. (ang.).
- ↑ Russell Crowe Magazines. FamousFix. [dostęp 2021-08-08]. (ang.).
- ↑ Russell Crowe Credits. AllMusic. [dostęp 2021-08-08]. (ang.).
- ↑ Andy Kellman: Artist Biography: 30 Odd Foot of Grunts. AllMusic. [dostęp 2021-08-08]. (ang.).
- ↑ 30 Odd Foot Of Grunts w bazie Discogs.com (ang.)
- ↑ Russell Crowe Discography. AllMusic. [dostęp 2021-08-08]. (ang.).
- ↑ a b c Russell Crowe Relationships. FamousFix. [dostęp 2018-07-14]. (ang.).
- ↑ Russell Crowe. Filmweb. [dostęp 2018-07-14]. (pol.).
- ↑ Mia Galuppo: Russell Crowe Joins Aaron Taylor-Johnson in Sony Marvel Movie ‘Kraven the Hunter’ (Exclusive). The Hollywood Reporter. [dostęp 2022-02-09]. [zarchiwizowane z tego adresu (2022-03-25)]. (ang.).
Linki zewnętrzne
[edytuj | edytuj kod]- Russell Crowe w bazie IMDb (ang.)
- Russell Crowe w bazie Filmweb
- Russell Crowe w bazie Notable Names Database (ang.)
- Russell Crowe w bazie Discogs.com (ang.)
- ISNI: 0000000120176431
- VIAF: 32197350
- LCCN: no97049663
- GND: 123343585
- BnF: 14028218p
- SUDOC: 083974687
- NLA: 35250106
- NKC: xx0002128
- BNE: XX1091331
- NTA: 197772188
- BIBSYS: 1024788
- CiNii: DA13311885
- Open Library: OL12255633A
- PLWABN: 9810540322205606
- NUKAT: n2002095364
- J9U: 987007433742705171
- CANTIC: a10327654
- LNB: 000189293
- CONOR: 27028579
- KRNLK: KAC201608990
- LIH: LNB:BIY9;=BJ
- Artyści związani z Sydney
- Australijscy aktorzy dubbingowi
- Australijscy aktorzy filmowi
- Australijscy aktorzy głosowi
- Australijscy aktorzy teatralni
- Australijscy aktorzy telewizyjni
- Australijscy wokaliści
- Australijscy producenci filmowi
- Australijscy reżyserzy filmowi
- Nowozelandzcy aktorzy dubbingowi
- Nowozelandzcy aktorzy filmowi
- Nowozelandzcy aktorzy głosowi
- Nowozelandzcy aktorzy teatralni
- Nowozelandzcy aktorzy telewizyjni
- Nowozelandzcy producenci filmowi
- Nowozelandzcy reżyserzy filmowi
- Nowozelandzcy wokaliści
- Laureaci nagrody BAFTA dla najlepszego aktora pierwszoplanowego
- Laureaci Nagrody Gildii Aktorów Ekranowych za wybitny występ aktora w roli pierwszoplanowej
- Laureaci Oscara dla najlepszego aktora pierwszoplanowego
- Laureaci Złotego Globu dla najlepszego aktora w filmie dramatycznym
- Laureaci Złotego Globu dla najlepszego aktora w miniserialu lub filmie telewizyjnym
- Ludzie urodzeni w Wellington
- Urodzeni w 1964