Przejdź do zawartości

Laurence Fishburne: Różnice pomiędzy wersjami

Z Wikipedii, wolnej encyklopedii
Przeglądaj historię interaktywnie
[wersja przejrzana][wersja przejrzana]
← poprzednia edycja
Usunięta treść Dodana treść
WizualnieWikikod
Elster (dyskusja | edycje)
Redaktorzy
52 668 edycji
drobne redakcyjne
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje)
Boty
418 491 edycji
m Poprawa błędnego linkowania. I inne poprawki
 
(Nie pokazano 17 wersji utworzonych przez 14 użytkowników)
Linia 1: Linia 1:
{{Aktor infobox
{{Aktor infobox
|imię i nazwisko = Laurence Fishburne
|imię i nazwisko = Laurence Fishburne
|grafika = File:National Memorial Day Concert 2017 (34117818524) (cropped).jpg
|imię i nazwisko org =
|grafika = National Memorial Day Concert 2017 (34117818524) (cropped).jpg
|opis grafiki = Laurence Fishburne (2017)
|opis grafiki = Laurence Fishburne (2017)
⚫
|alt grafiki =
|prawdziwe imię i nazwisko = Laurence John Fishburne III
|prawdziwe imię i nazwisko = Laurence John Fishburne III
|data urodzenia = 30 lipca 1961
|data urodzenia = 30 lipca 1961
Linia 9: Linia 11:
|miejsce śmierci =
|miejsce śmierci =
|zawód = aktor, producent filmowy, reżyser
|zawód = aktor, producent filmowy, reżyser
|współmałżonek = Hajna O. Moss<br />(1985–1990; rozwód)<br />[[Gina Torres]]<br />(2002–2018; rozwód)
|współmałżonek = Hajna O. Moss (1985–1990; rozwód)<br>[[Gina Torres]] (2002–2018; rozwód)
|lata aktywności = od 1972
|lata aktywności = od 1972
|zespół artystyczny =
|zespół artystyczny =
⚫
|nagrody =
|odznaczenia =
|odznaczenia =
|commons = Category:Laurence Fishburne
|commons = Category:Laurence Fishburne
|wikicytaty =
|www = http://www.laurence-fishburne.com/
|www = http://www.laurence-fishburne.com/
}}
}}
'''Laurence John Fishburne III'''<ref>{{cytuj stronę|url=http://archive.is/xq3EI|tytuł=Laurence Fishburne Biography & TV / Movie Credits|opublikowany=TVRage.Com|język=en|data dostępu=2016-07-02}}</ref> (ur. [[30 lipca]] [[1961 w filmie|1961]] w [[Augusta (Georgia)|Augusta]]) – amerykański aktor, producent i reżyser<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.listal.com/laurence-fishburne|tytuł=Laurence Fishburne|opublikowany=Listal|język=en|data dostępu=2016-07-02}}</ref>.
'''Laurence John Fishburne III'''<ref>{{cytuj stronę |url = http://archive.is/xq3EI |tytuł = Laurence Fishburne Biography & TV / Movie Credits |opublikowany = TVRage.Com |język = en |data dostępu = 2016-07-02}}</ref> (ur. [[30 lipca]] [[1961 w filmie|1961]] w [[Augusta (Georgia)|Augusta]]) – amerykański aktor, producent i reżyser<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.listal.com/laurence-fishburne |tytuł = Laurence Fishburne |opublikowany = Listal |język = en |data dostępu = 2016-07-02}}</ref>.


== Życiorys ==
== Życiorys ==
=== Wczesne lata ===
=== Wczesne lata ===
Urodził się w [[Augusta (Georgia)|Augusta]]<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.tvguide.com/celebrities/laurence-fishburne/161432/|tytuł=Laurence Fishburne Actor, Producer|opublikowany=TVGuide.com|język=en|data dostępu=2016-07-02}}</ref><ref>{{cytuj stronę|url=http://www.tv.com/people/laurence-fishburne/|tytuł=Laurence Fishburne|opublikowany=[[TV.com]]|język=en|data dostępu=2016-07-02}}</ref> w stanie [[Georgia]] jako syn Hattie, nauczycielki szkoły średniej, i Laurence’a Fishburne’a II, który pracował jako strażnik więzienny w [[Bronx|Bronksie]]<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.filmreference.com/Actors-and-Actresses-El-Ga/Fishburne-Laurence-Larry.html|tytuł=Laurence (Larry) Fishburne|opublikowany=Film Reference|język=en|data dostępu=2016-07-02}}</ref>. Gdy dorastał jego rodzice rozeszli się, a matka przeniosła się na [[Brooklyn]]. Ojciec spotykał się z synem raz w miesiącu. Jego ojcem chrzestnym był Maurice Anthony Watson, wykładowca uczelni.
Urodził się w [[Augusta (Georgia)|Augusta]]<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.tvguide.com/celebrities/laurence-fishburne/161432/ |tytuł = Laurence Fishburne Actor, Producer |opublikowany = TVGuide.com |język = en |data dostępu = 2016-07-02}}</ref><ref>{{cytuj stronę |url = http://www.tv.com/people/laurence-fishburne/ |tytuł = Laurence Fishburne |opublikowany = [[TV.com]] |język = en |data dostępu = 2016-07-02}}</ref> w stanie [[Georgia]] jako syn Hattie, nauczycielki szkoły średniej, i Laurence’a Fishburne’a II, który pracował jako strażnik więzienny w [[Bronx|Bronksie]]<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.filmreference.com/Actors-and-Actresses-El-Ga/Fishburne-Laurence-Larry.html |tytuł = Laurence (Larry) Fishburne |opublikowany = Film Reference |język = en |data dostępu = 2016-07-02}}</ref>. Gdy dorastał jego rodzice rozeszli się, a matka przeniosła się na [[Brooklyn]]. Ojciec spotykał się z synem raz w miesiącu. Jego ojcem chrzestnym był Maurice Anthony Watson, wykładowca uczelni.


=== Kariera ===
=== Kariera ===
Miał 10 lat gdy trafił na scenę New Federal Theatre w [[Nowy Jork|Nowym Jorku]], wcielając się w rolę młodego fana [[baseball]]u. Od tamtej pory nieprzerwanie rozwijał swoją karierę aktorską. W wieku 12 lat pojawił się po raz pierwszy na małym ekranie jako Joshua West Hall, adoptowany syn kapitana policji w [[opera mydlana|operze mydlanej]] [[American Broadcasting Company|ABC]] ''[[Tylko jedno życie]]'' (''One Life to Live'', 1973). Na dużym ekranie zadebiutował dwa lata później w dramacie ''Kukurydziana buła, Hrabia i ja'' (''Cornbread, Earl and Me'', 1975)<ref>{{cytuj stronę|url=https://www.britannica.com/biography/Laurence-Fishburne|tytuł=Laurence Fishburne, american actor|opublikowany=[[Encyklopedia Britannica]]|język=en|data dostępu=2016-07-02}}</ref>. W 1975 powrócił na scenę New Federal Theatre w spektaklu ''Sekcja D'' (''Section D'') jako Tony Pridgeon. W 1976 wraz z grupą Negro Ensemble Company wystąpił jako Solomon Barton na scenie [[off-Broadway]]u w przedstawieniu ''Eden''<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.iobdb.com/CreditableEntity/6452|tytuł=Laurence Fishburne|opublikowany=Internet Off-Broadway Database|język=en|data dostępu=2021-07-02}}</ref>.
Miał 10 lat gdy trafił na scenę New Federal Theatre w [[Nowy Jork|Nowym Jorku]], wcielając się w rolę młodego fana [[baseball]]u. Od tamtej pory nieprzerwanie rozwijał swoją karierę aktorską. W wieku 12 lat pojawił się po raz pierwszy na małym ekranie jako Joshua West Hall, adoptowany syn kapitana policji w [[opera mydlana|operze mydlanej]] [[American Broadcasting Company|ABC]] ''[[Tylko jedno życie]]'' (''One Life to Live'', 1973). Na dużym ekranie zadebiutował dwa lata później w dramacie ''Kukurydziana buła, Hrabia i ja'' (''Cornbread, Earl and Me'', 1975)<ref>{{Encyklopedia Britannica |id = biography/Laurence-Fishburne |tytuł = Laurence Fishburne |data dostępu = 2016-07-02}}</ref>. W 1975 powrócił na scenę New Federal Theatre w spektaklu ''Sekcja D'' (''Section D'') jako Tony Pridgeon. W 1976 wraz z grupą Negro Ensemble Company wystąpił jako Solomon Barton na scenie [[off-Broadway]]u w przedstawieniu ''Eden''<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.iobdb.com/CreditableEntity/6452 |tytuł = Laurence Fishburne |opublikowany = Internet Off-Broadway Database |język = en |data dostępu = 2021-07-02}}</ref>.


Po ukończeniu 15 roku życia, został zaangażowany do roli G.I. w dramacie wojennym ''[[Czas apokalipsy]]'' (''Apocalypse Now'', 1979) [[Francis Ford Coppola|Francisa Forda Coppoli]], który potem powierzył mu role w swoich filmach: ''[[Rumble Fish]]'' (1983), ''[[Cotton Club]]'' (1984) i ''Kamienne ogrody'' (''Gardens of Stone'', 1987). Tajniki aktorstwa poznawał w nowojorskiej szkole średniej Julia Richman High School i Akademii Lincoln Square<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.mymovies.it/biografia/?a=5800|tytuł=Laurence Fishburne|opublikowany=MYmovies.it|język=it|data dostępu=2016-07-02}}</ref>.
Po ukończeniu 15 roku życia, został zaangażowany do roli G.I. w dramacie wojennym ''[[Czas apokalipsy]]'' (''Apocalypse Now'', 1979) [[Francis Ford Coppola|Francisa Forda Coppoli]], który potem powierzył mu role w swoich filmach: ''[[Rumble Fish]]'' (1983), ''[[Cotton Club (film)|Cotton Club]]'' (1984) i ''Kamienne ogrody'' (''Gardens of Stone'', 1987). Tajniki aktorstwa poznawał w nowojorskiej szkole średniej Julia Richman High School i Akademii Lincoln Square<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.mymovies.it/biografia/?a=5800 |tytuł = Laurence Fishburne |opublikowany = MYmovies.it |język = it |data dostępu = 2016-07-02}}</ref>.


Następnie dołączył do obsady pięcioodcinkowego komediowego serialu wojennego [[NBC]] ''The Six O'Clock Follies'' (1980) i pojawił się w jednym z odcinków serialu ''[[M*A*S*H]]'' (1982) jako kapral Dorsey. Zagrał niewielką rolę Swaina w dramacie [[Steven Spielberg|Stevena Spielberga]] ''[[Kolor purpury (film)|Kolor purpury]]'' (''The Color Purple'', 1985) z [[Whoopi Goldberg]]. Podjął współpracę ze [[Spike Lee|Spikiem Lee]] na planie komediodramatu muzycznego ''Szkolne oszołomienie'' (''School Daze'', 1988). Telewidzowie mogli go dostrzec popularnym serialu NBC ''[[Policjanci z Miami]]'' (''Miami Vice'', 1986) oraz w roli kowboja Curtisa w komediowym programie dla dzieci [[CBS]] ''Pee-Wee's Playhouse'' (1987). Zwrócił na siebie uwagę krytyków filmowych rolą kochającego ojca, strzegącego swojego syna przed zgubnymi wpływami gangu w dramacie kryminalnym [[John Singleton|Johna Singletona]] ''[[Chłopaki z sąsiedztwa]]'' (''Boyz N The Hood'', 1991)<ref>{{cytuj stronę|url=https://www.allmovie.com/artist/laurence-fishburne-p23625|autor=Sandra Brennan|tytuł=Laurence Fishburne Biography|opublikowany=[[AllMovie]]|język=en|data dostępu=2016-07-02}}</ref>.
Następnie dołączył do obsady pięcioodcinkowego komediowego serialu wojennego [[NBC]] ''The Six O’Clock Follies'' (1980) i pojawił się w jednym z odcinków serialu ''[[M*A*S*H]]'' (1982) jako kapral Dorsey. Zagrał niewielką rolę Swaina w dramacie [[Steven Spielberg|Stevena Spielberga]] ''[[Kolor purpury (film)|Kolor purpury]]'' (''The Color Purple'', 1985) z [[Whoopi Goldberg]]. Podjął współpracę ze [[Spike Lee|Spikiem Lee]] na planie komediodramatu muzycznego ''Szkolne oszołomienie'' (''School Daze'', 1988). Telewidzowie mogli go dostrzec popularnym serialu NBC ''[[Policjanci z Miami]]'' (''Miami Vice'', 1986) oraz w roli kowboja Curtisa w komediowym programie dla dzieci [[CBS]] ''Pee-Wee’s Playhouse'' (1987). Zwrócił na siebie uwagę krytyków filmowych rolą kochającego ojca, strzegącego swojego syna przed zgubnymi wpływami gangu w dramacie kryminalnym [[John Singleton|Johna Singletona]] ''[[Chłopaki z sąsiedztwa]]'' (''Boyz N The Hood'', 1991)<ref>{{cytuj stronę |url = https://www.allmovie.com/artist/laurence-fishburne-p23625 |tytuł = Laurence Fishburne Biography |autor = Sandra Brennan |opublikowany = [[AllMovie]] |język = en |data dostępu = 2016-07-02}}</ref>.


W 1992 odebrał nagrody teatralne – [[Tony Award]], Drama Desk, Outer Critics Circle Award oraz Theater World Award za rolę erupcyjnego Sterlinga Johnsona, byłego kelnera, którą po raz pierwszy zagrał w Yale Repertory Theatre w sztuce [[August Wilson|Augusta Wilsona]] ''Dwa pociągi wyścigowe'' (''Two Trains Running'') przeniesionej na scenę [[Broadway (teatr)|broadwayowską]]<ref>{{cytuj stronę|url=https://www.ibdb.com/broadway-cast-staff/laurence-fishburne-67498|tytuł=Laurence Fishburne|opublikowany=[[Internet Broadway Database]]|język=en|data dostępu=2016-07-02}}</ref>.
W 1992 odebrał nagrody teatralne – [[Tony Award]], Drama Desk, Outer Critics Circle Award oraz Theater World Award za rolę erupcyjnego Sterlinga Johnsona, byłego kelnera, którą po raz pierwszy zagrał w Yale Repertory Theatre w sztuce [[August Wilson|Augusta Wilsona]] ''Dwa pociągi wyścigowe'' (''Two Trains Running'') przeniesionej na scenę [[Broadway (teatr)|broadwayowską]]<ref>{{cytuj stronę |url = https://www.ibdb.com/broadway-cast-staff/laurence-fishburne-67498 |tytuł = Laurence Fishburne |opublikowany = [[Internet Broadway Database]] |język = en |data dostępu = 2016-07-02}}</ref>.


Wielkim sukcesem na kinowym ekranie okazała się autentyczna postać amerykańskiego muzyka, producenta i poszukiwacza talentów [[Ike Turner|Ike'a Turnera]] Seniora, okrutnego męża [[Tina Turner|Tiny Turner]] ([[Angela Bassett]]) w biograficznym dramacie muzycznym [[Brian Gibson|Briana Gibsona]] ''[[Tina (film)|Tina]]'' (''What's Love Got to Do With It?'', 1993)<ref>{{cytuj stronę|url=https://www.rottentomatoes.com/celebrity/laurence_fishburne/|tytuł=Laurence Fishburne|opublikowany=Rotten Tomatoes|język=de|data dostępu=2016-07-02}}</ref>. Rola ta przyniosła mu nominację do [[Nagroda Akademii Filmowej|Oscara]]. W 1993 roku otrzymał nagrodę [[Nagroda Emmy|Emmy]] za występ w programie ''Tribeca''. W roku 1995 debiutował na scenie off-Broadwayu jako scenarzysta i reżyser teatralny spektaklem ''Riff-Raff''. Został po raz drugi laureatem nagrody [[Nagroda Emmy|Emmy]] jako producent telewizyjnego dramatu wojennego [[HBO]] ''Miss Evers' Boys'' (1997).
Wielkim sukcesem na kinowym ekranie okazała się autentyczna postać amerykańskiego muzyka, producenta i poszukiwacza talentów [[Ike Turner|Ike’a Turnera]] Seniora, okrutnego męża [[Tina Turner|Tiny Turner]] ([[Angela Bassett]]) w biograficznym dramacie muzycznym [[Brian Gibson|Briana Gibsona]] ''[[Tina (film)|Tina]]'' (''What’s Love Got to Do With It?'', 1993)<ref>{{cytuj stronę |url = https://www.rottentomatoes.com/celebrity/laurence_fishburne/ |tytuł = Laurence Fishburne |opublikowany = Rotten Tomatoes |język = de |data dostępu = 2016-07-02}}</ref>. Rola ta przyniosła mu nominację do [[Nagroda Akademii Filmowej|Oscara]]. W 1993 roku otrzymał nagrodę [[Nagroda Emmy|Emmy]] za występ w programie ''Tribeca''. W roku 1995 debiutował na scenie off-Broadwayu jako scenarzysta i reżyser teatralny spektaklem ''Riff-Raff''. Został po raz drugi laureatem nagrody Emmy jako producent telewizyjnego dramatu wojennego [[HBO]] ''Miss Evers’ Boys'' (1997).


W 1999 roku wystąpił w roli króla [[Henryk II Plantagenet|Henryka II]] w broadwayowskim przedstawieniu ''[[Lew w zimie (sztuka)|Lew w zimie]]'' (''The Lion in Winter'').
W 1999 roku wystąpił w roli króla [[Henryk II Plantagenet|Henryka II]] w broadwayowskim przedstawieniu ''[[Lew w zimie (sztuka)|Lew w zimie]]'' (''The Lion in Winter'').
Linia 40: Linia 40:


== Życie prywatne ==
== Życie prywatne ==
W 1985 poślubił Hajnę O. Moss (ur. 1963), kierowniczkę obsady, którą poznał przez [[Spike Lee|Spike’a Lee]], z którą ma syna Langstona (ur. 1987) i córkę Montanę (ur. 7 września 1991; jej ojcem chrzestnym jest [[Martin Sheen]]). Jednak w 1992 rozwiódł się. Jego towarzyszką życia była Victoria Dillard (1992). 20 września 2002 w Nowym Jorku Fishburne ożenił się ponownie z aktorką [[Gina Torres|Giną Torres]] (ur. 1969), z którą wcześniej romansował w 1995 i związał w roku 2000<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.whosdatedwho.com/dating/laurence-fishburne|tytuł=Who is Laurence Fishburne dating?|opublikowany=FamousFix|język=en|data dostępu=2016-07-02}}</ref>. W czerwcu 2007 urodziła się ich córka Delilah<ref>{{cytuj stronę|url=https://people.com/parents/update-laurence/ |tytuł= Update: Laurence Fishburne and Gina Torres welcome first child; spotted out in Hollywood|opublikowany=FamousFix|język=en|data dostępu=2007-11-14}}</ref>. 16 kwietnia 2018 para oficjalnie się rozwiodła<ref>{{cytuj stronę|url=https://radaronline.com/exclusives/2018/04/laurence-fishburne-divorce-documents-finalized/|tytuł=It's Over! Laurence Fishburne & Gina Torres Finally Sign Off On Divorce Settlement|opublikowany=FamousFix|język=en|data dostępu=2019-07-16}}</ref>.
W 1985 poślubił Hajnę O. Moss (ur. 1963), kierowniczkę obsady, którą poznał przez [[Spike Lee|Spike’a Lee]], z którą ma syna Langstona (ur. 1987) i córkę Montanę (ur. 7 września 1991; jej ojcem chrzestnym jest [[Martin Sheen]]). Jednak w 1992 rozwiódł się. Jego towarzyszką życia była Victoria Dillard (1992). 20 września 2002 w Nowym Jorku Fishburne ożenił się ponownie z aktorką [[Gina Torres|Giną Torres]] (ur. 1969), z którą wcześniej romansował w 1995 i związał w roku 2000<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.whosdatedwho.com/dating/laurence-fishburne |tytuł = Who is Laurence Fishburne dating? |opublikowany = FamousFix |język = en |data dostępu = 2016-07-02}}</ref>. W czerwcu 2007 urodziła się ich córka Delilah<ref>{{cytuj stronę |url = https://people.com/parents/update-laurence/ |tytuł = Update: Laurence Fishburne and Gina Torres welcome first child; spotted out in Hollywood |opublikowany = FamousFix |język = en |data dostępu = 2007-11-14}}</ref>. 16 kwietnia 2018 para oficjalnie się rozwiodła<ref>{{cytuj stronę |url = https://radaronline.com/exclusives/2018/04/laurence-fishburne-divorce-documents-finalized/ |tytuł = It’s Over! Laurence Fishburne & Gina Torres Finally Sign Off On Divorce Settlement |opublikowany = FamousFix |język = en |data dostępu = 2019-07-16}}</ref>.


== Filmografia ==
== Filmografia ==
Linia 50: Linia 50:
* [[1979 w filmie|1979]]: ''Szybka przerwa'' (''Fast Break'') jako dziecko
* [[1979 w filmie|1979]]: ''Szybka przerwa'' (''Fast Break'') jako dziecko
* [[1980 w filmie|1980]]: ''Willie i Phil'' (''Willie and Phil'')
* [[1980 w filmie|1980]]: ''Willie i Phil'' (''Willie and Phil'')
* [[1980 w filmie|1980]]: ''The Six O'Clock Follies'' jako Robby Robinson
* [[1980 w filmie|1980]]: ''The Six O’Clock Follies'' jako Robby Robinson
* [[1980 w filmie|1980]]: ''A Rumor of War'' jako Lightbulb
* [[1980 w filmie|1980]]: ''A Rumor of War'' jako Lightbulb
* [[1982 w filmie|1982]]: ''[[Życzenie śmierci 2]]'' (''Death Wish 2'') jako Cutter
* [[1982 w filmie|1982]]: ''[[Życzenie śmierci 2]]'' (''Death Wish 2'') jako Cutter
Linia 61: Linia 61:
* [[1986 w filmie|1986]]: ''Band of the Hand'' jako Cream
* [[1986 w filmie|1986]]: ''Band of the Hand'' jako Cream
* [[1986 w filmie|1986]]: ''[[Posterunek przy Hill Street]]'' (''Hill Street Blues'', serial TV) jako Maurice Haynes
* [[1986 w filmie|1986]]: ''[[Posterunek przy Hill Street]]'' (''Hill Street Blues'', serial TV) jako Maurice Haynes
* [[1986 w filmie|1986]]–[[1990 w filmie|1990]]: ''Pee-wee's Playhouse'' (serial TV) jako kowboj Curtis
* [[1986 w filmie|1986]]–[[1990 w filmie|1990]]: ''Pee-wee’s Playhouse'' (serial TV) jako kowboj Curtis
* [[1987 w filmie|1987]]: ''Cherry model 2000'' (''Cherry 2000'') jako Glu Glu Lawyer
* [[1987 w filmie|1987]]: ''Cherry model 2000'' (''Cherry 2000'') jako Glu Glu Lawyer
* [[1987 w filmie|1987]]: ''[[Kamienne ogrody]]'' (''Gardens of Stone'') jako Flanagan
* [[1987 w filmie|1987]]: ''[[Kamienne ogrody]]'' (''Gardens of Stone'') jako Flanagan
Linia 72: Linia 72:
* [[1991 w filmie|1991]]: ''[[Precedensowa sprawa]]'' (''Class Action'') jako Nick Holbrook
* [[1991 w filmie|1991]]: ''[[Precedensowa sprawa]]'' (''Class Action'') jako Nick Holbrook
* [[1991 w filmie|1991]]: ''[[Chłopaki z sąsiedztwa]]'' (''Boyz N the Hood'') jako Furious Styles
* [[1991 w filmie|1991]]: ''[[Chłopaki z sąsiedztwa]]'' (''Boyz N the Hood'') jako Furious Styles
* [[1991 w filmie|1991]]: ''[[Serca ciemności]]'' (''Hearts of Darkness: A Filmmaker's Apocalypse'') jako on sam
* [[1991 w filmie|1991]]: ''[[Serca ciemności]]'' (''Hearts of Darkness: A Filmmaker’s Apocalypse'') jako on sam
* [[1992 w filmie|1992]]: ''[[Podwójny kamuflaż]]'' (''Deep Cover'') jako Russell Stevens Jr./John Hull
* [[1992 w filmie|1992]]: ''[[Podwójny kamuflaż]]'' (''Deep Cover'') jako Russell Stevens Jr./John Hull
* [[1993 w filmie|1993]]: ''[[Tina (film)|Tina]]'' jako Ike Turner
* [[1993 w filmie|1993]]: ''[[Tina (film)|Tina]]'' jako Ike Turner
Linia 81: Linia 81:
* [[1995 w filmie|1995]]: ''[[Złe towarzystwo]]'' (''Bad Company'') jako Nelson Crowe
* [[1995 w filmie|1995]]: ''[[Złe towarzystwo]]'' (''Bad Company'') jako Nelson Crowe
* [[1995 w filmie|1995]]: ''[[Studenci (film 1995)|Studenci]]'' (''Higher Learning'') jako profesor Maurice Phipps
* [[1995 w filmie|1995]]: ''[[Studenci (film 1995)|Studenci]]'' (''Higher Learning'') jako profesor Maurice Phipps
* [[1995 w filmie|1995]]: ''Before Your Eyes: Angelie's Secret'' jako narrator
* [[1995 w filmie|1995]]: ''Before Your Eyes: Angelie’s Secret'' jako narrator
* [[1996 w filmie|1996]]: ''[[Ścigani (film)|Ścigani]]'' (''Fled'') jako Piper
* [[1996 w filmie|1996]]: ''[[Ścigani (film)|Ścigani]]'' (''Fled'') jako Piper
* [[1997 w filmie|1997]]: ''Miss Evers' Boys'' jako Caleb Humphries
* [[1997 w filmie|1997]]: ''Miss Evers’ Boys'' jako Caleb Humphries
* [[1997 w filmie|1997]]: ''[[Ukryty wymiar (film)|Ukryty wymiar]]'' (''Event Horizon'') jako Miller
* [[1997 w filmie|1997]]: ''[[Ukryty wymiar (film)|Ukryty wymiar]]'' (''Event Horizon'') jako Miller
* [[1997 w filmie|1997]]: ''[[Gangster (film 1997)|Gangster]]'' (''Hoodlum'') jako Bumpy Johnson
* [[1997 w filmie|1997]]: ''[[Gangster (film 1997)|Gangster]]'' (''Hoodlum'') jako Bumpy Johnson
Linia 91: Linia 91:
* [[2003 w filmie|2003]]: ''[[Matrix Reaktywacja]]'' (''Matrix Reloaded'') jako [[Morfeusz (Matrix)|Morfeusz]]
* [[2003 w filmie|2003]]: ''[[Matrix Reaktywacja]]'' (''Matrix Reloaded'') jako [[Morfeusz (Matrix)|Morfeusz]]
* [[2003 w filmie|2003]]: ''[[Matrix Rewolucje]]'' (''The Matrix Revolutions'') jako [[Morfeusz (Matrix)|Morfeusz]]
* [[2003 w filmie|2003]]: ''[[Matrix Rewolucje]]'' (''The Matrix Revolutions'') jako [[Morfeusz (Matrix)|Morfeusz]]
* [[2003 w filmie|2003]]: ''[[Pokonaj najszybszego]]'' (''Biker Boyz'') jako Manuel 'Smoke' Galloway
* [[2003 w filmie|2003]]: ''[[Pokonaj najszybszego]]'' (''Biker Boyz'') jako Manuel ‘Smoke’ Galloway
* [[2003 w filmie|2003]]: ''[[Rzeka tajemnic (film)|Rzeka tajemnic]]'' (''Mystic River'') jako Whitey Powers
* [[2003 w filmie|2003]]: ''[[Rzeka tajemnic (film)|Rzeka tajemnic]]'' (''Mystic River'') jako Whitey Powers
* [[2005 w filmie|2005]]: ''[[Pięć palców]]'' (''Five Fingers'') jako Ahmat
* [[2005 w filmie|2005]]: ''[[Pięć palców]]'' (''Five Fingers'') jako Ahmat
Linia 106: Linia 106:
* [[2010 w filmie|2010]]: ''[[Predators]]'' jako Noland
* [[2010 w filmie|2010]]: ''[[Predators]]'' jako Noland
* [[2011 w filmie|2011]]: ''[[Epidemia strachu]]'' jako doktor Ellis Cheever
* [[2011 w filmie|2011]]: ''[[Epidemia strachu]]'' jako doktor Ellis Cheever
* [[2013 w filmie|2013]]-[[2015 w filmie|2015]]: ''[[Hannibal (serial telewizyjny)|Hannibal]]'' jako agent specjalny [[Jack Crawford (postać)|Jack Crawford]]
* [[2013 w filmie|2013]]–[[2015 w filmie|2015]]: ''[[Hannibal (serial telewizyjny)|Hannibal]]'' jako agent specjalny [[Jack Crawford (postać)|Jack Crawford]]
* [[2013 w filmie|2013]]: ''[[Kolonia (film 2013)|Kolonia]]'' (''The Colony'') jako Briggs
* [[2013 w filmie|2013]]: ''[[Kolonia (film 2013)|Kolonia]]'' (''The Colony'') jako Briggs
* [[2013 w filmie|2013]]: ''[[Człowiek ze stali]]'' (''Man of Steel'') jako [[Perry White]]<ref>{{Cytuj stronę | url = http://www.filmweb.pl/news/FOTO%3A+Henry+Cavill+z+loczkiem+Supermana%2C+Fishbourne+jego+szefem-76293| tytuł = FOTO: Henry Cavill z loczkiem Supermana, Fishbourne jego szefem| data dostępu = 27 listopada 2014 | autor = Marcin Pietrzyk| opublikowany = [[Filmweb]]| praca = | data = 3 sierpnia 2011| język = pl}}</ref>
* [[2013 w filmie|2013]]: ''[[Człowiek ze stali]]'' (''Man of Steel'') jako [[Perry White]]<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.filmweb.pl/news/FOTO%3A+Henry+Cavill+z+loczkiem+Supermana%2C+Fishbourne+jego+szefem-76293 |tytuł = FOTO: Henry Cavill z loczkiem Supermana, Fishbourne jego szefem |autor = Marcin Pietrzyk |opublikowany = [[Filmweb]] |data = 3 sierpnia 2011 |język = pl |data dostępu = 2014-11-27}}</ref>
* [[2014 w filmie|2014]]: ''[[Sygnał (film 2014)|Sygnał]]'' jako Damon
* [[2014 w filmie|2014]]: ''[[Sygnał (film 2014)|Sygnał]]'' jako Damon
* [[2016 w filmie|2016]]: ''[[Batman v Superman: Świt sprawiedliwości]]'' jako [[Perry White]]
* [[2016 w filmie|2016]]: ''[[Batman v Superman: Świt sprawiedliwości]]'' jako [[Perry White]]
* [[2016 w filmie|2016]]: ''Pasażerowie'' (''Passengers'') jako Gus Mancuso
* [[2016 w filmie|2016]]: ''[[Pasażerowie]]'' (''Passengers'') jako Gus Mancuso
* [[2016 w filmie|2016]]: ''[[Korzenie (miniserial 2016)|Korzenie]]'' (''Roots'') jako Alex Haley (głos zza kadru)
* [[2016 w filmie|2016]]: ''[[Korzenie (miniserial 2016)|Korzenie]]'' (''Roots'') jako Alex Haley (głos zza kadru)
* [[2018 w filmie|2018:]] ''[[Ant-Man i Osa]]'' jako Bill Foster
* [[2017 w filmie|2017]]: ''[[John Wick 2]]'' jako the Bowery king
* [[2018 w filmie|2018]]: ''[[Ant-Man i Osa]]'' jako Bill Foster
* [[2019 w filmie|2019]]: ''[[Podróże z diabłem]]'' (''Running with the Devil'') jako The Man
* [[2019 w filmie|2019]]: ''[[Podróże z diabłem]]'' (''Running with the Devil'') jako The Man
* [[2019 w filmie|2019]]: ''[[John Wick 3]]'' jako the Bowery king
* [[2023 w filmie|2023]]: ''[[John Wick 4]]'' jako the Bowery king


=== Reżyser ===
=== Reżyser ===
Linia 123: Linia 126:


=== Producent ===
=== Producent ===
* [[2007 w filmie|2007]]: ''A Landlord's Tale''
* [[2007 w filmie|2007]]: ''A Landlord’s Tale''
* [[2006 w filmie|2006]]: ''Akeelah and the Bee''
* [[2006 w filmie|2006]]: ''Akeelah and the Bee''
* [[2005 w filmie|2005]]: ''Pięć palców'' (''Five Fingers'')
* [[2005 w filmie|2005]]: ''Pięć palców'' (''Five Fingers'')
Linia 137: Linia 140:
* {{NNDB|osoba|836/000025761|Laurence Fishburne}}
* {{NNDB|osoba|836/000025761|Laurence Fishburne}}
* {{Filmweb|osoba|36|Laurence Fishburne}}
* {{Filmweb|osoba|36|Laurence Fishburne}}

{{MTV Movie Awards - najlepsza walka}}


{{Kontrola autorytatywna}}
{{Kontrola autorytatywna}}
Linia 147: Linia 152:
[[Kategoria:Amerykańscy aktorzy telewizyjni]]
[[Kategoria:Amerykańscy aktorzy telewizyjni]]
[[Kategoria:Amerykańscy reżyserzy teatralni]]
[[Kategoria:Amerykańscy reżyserzy teatralni]]
[[Kategoria:Amerykańscy scenarzyści]]
[[Kategoria:Amerykańscy scenarzyści filmowi]]
[[Kategoria:Laureaci nagrody Tony]]
[[Kategoria:Laureaci nagrody Tony]]
[[Kategoria:Laureaci nagrody Emmy]]
[[Kategoria:Laureaci nagrody Emmy]]

Aktualna wersja na dzień 23:34, 10 wrz 2024

Laurence Fishburne
Ilustracja
Laurence Fishburne (2017)
Imię i nazwisko

Laurence John Fishburne III

Data i miejsce urodzenia

30 lipca 1961
Augusta, Georgia, USA

Zawód

aktor, producent filmowy, reżyser

Współmałżonek

Hajna O. Moss (1985–1990; rozwód)
Gina Torres (2002–2018; rozwód)

Lata aktywności

od 1972

Multimedia w Wikimedia Commons
Strona internetowa

Laurence John Fishburne III[1] (ur. 30 lipca 1961 w Augusta) – amerykański aktor, producent i reżyser[2].

Życiorys

[edytuj | edytuj kod]

Wczesne lata

[edytuj | edytuj kod]

Urodził się w Augusta[3][4] w stanie Georgia jako syn Hattie, nauczycielki szkoły średniej, i Laurence’a Fishburne’a II, który pracował jako strażnik więzienny w Bronksie[5]. Gdy dorastał jego rodzice rozeszli się, a matka przeniosła się na Brooklyn. Ojciec spotykał się z synem raz w miesiącu. Jego ojcem chrzestnym był Maurice Anthony Watson, wykładowca uczelni.

Kariera

[edytuj | edytuj kod]

Miał 10 lat gdy trafił na scenę New Federal Theatre w Nowym Jorku, wcielając się w rolę młodego fana baseballu. Od tamtej pory nieprzerwanie rozwijał swoją karierę aktorską. W wieku 12 lat pojawił się po raz pierwszy na małym ekranie jako Joshua West Hall, adoptowany syn kapitana policji w operze mydlanej ABC Tylko jedno życie (One Life to Live, 1973). Na dużym ekranie zadebiutował dwa lata później w dramacie Kukurydziana buła, Hrabia i ja (Cornbread, Earl and Me, 1975)[6]. W 1975 powrócił na scenę New Federal Theatre w spektaklu Sekcja D (Section D) jako Tony Pridgeon. W 1976 wraz z grupą Negro Ensemble Company wystąpił jako Solomon Barton na scenie off-Broadwayu w przedstawieniu Eden[7].

Po ukończeniu 15 roku życia, został zaangażowany do roli G.I. w dramacie wojennym Czas apokalipsy (Apocalypse Now, 1979) Francisa Forda Coppoli, który potem powierzył mu role w swoich filmach: Rumble Fish (1983), Cotton Club (1984) i Kamienne ogrody (Gardens of Stone, 1987). Tajniki aktorstwa poznawał w nowojorskiej szkole średniej Julia Richman High School i Akademii Lincoln Square[8].

Następnie dołączył do obsady pięcioodcinkowego komediowego serialu wojennego NBC The Six O’Clock Follies (1980) i pojawił się w jednym z odcinków serialu M*A*S*H (1982) jako kapral Dorsey. Zagrał niewielką rolę Swaina w dramacie Stevena Spielberga Kolor purpury (The Color Purple, 1985) z Whoopi Goldberg. Podjął współpracę ze Spikiem Lee na planie komediodramatu muzycznego Szkolne oszołomienie (School Daze, 1988). Telewidzowie mogli go dostrzec popularnym serialu NBC Policjanci z Miami (Miami Vice, 1986) oraz w roli kowboja Curtisa w komediowym programie dla dzieci CBS Pee-Wee’s Playhouse (1987). Zwrócił na siebie uwagę krytyków filmowych rolą kochającego ojca, strzegącego swojego syna przed zgubnymi wpływami gangu w dramacie kryminalnym Johna Singletona Chłopaki z sąsiedztwa (Boyz N The Hood, 1991)[9].

W 1992 odebrał nagrody teatralne – Tony Award, Drama Desk, Outer Critics Circle Award oraz Theater World Award za rolę erupcyjnego Sterlinga Johnsona, byłego kelnera, którą po raz pierwszy zagrał w Yale Repertory Theatre w sztuce Augusta Wilsona Dwa pociągi wyścigowe (Two Trains Running) przeniesionej na scenę broadwayowską[10].

Wielkim sukcesem na kinowym ekranie okazała się autentyczna postać amerykańskiego muzyka, producenta i poszukiwacza talentów Ike’a Turnera Seniora, okrutnego męża Tiny Turner (Angela Bassett) w biograficznym dramacie muzycznym Briana Gibsona Tina (What’s Love Got to Do With It?, 1993)[11]. Rola ta przyniosła mu nominację do Oscara. W 1993 roku otrzymał nagrodę Emmy za występ w programie Tribeca. W roku 1995 debiutował na scenie off-Broadwayu jako scenarzysta i reżyser teatralny spektaklem Riff-Raff. Został po raz drugi laureatem nagrody Emmy jako producent telewizyjnego dramatu wojennego HBO Miss Evers’ Boys (1997).

W 1999 roku wystąpił w roli króla Henryka II w broadwayowskim przedstawieniu Lew w zimie (The Lion in Winter).

Sławę przyniosła mu rola Morfeusza w trylogii sci-fi Matrix (1999), Matrix Reaktywacja (The Matrix Reloaded, 2002) i Matrix Rewolucje (The Matrix Revolutions, 2003).

Życie prywatne

[edytuj | edytuj kod]

W 1985 poślubił Hajnę O. Moss (ur. 1963), kierowniczkę obsady, którą poznał przez Spike’a Lee, z którą ma syna Langstona (ur. 1987) i córkę Montanę (ur. 7 września 1991; jej ojcem chrzestnym jest Martin Sheen). Jednak w 1992 rozwiódł się. Jego towarzyszką życia była Victoria Dillard (1992). 20 września 2002 w Nowym Jorku Fishburne ożenił się ponownie z aktorką Giną Torres (ur. 1969), z którą wcześniej romansował w 1995 i związał w roku 2000[12]. W czerwcu 2007 urodziła się ich córka Delilah[13]. 16 kwietnia 2018 para oficjalnie się rozwiodła[14].

Filmografia

[edytuj | edytuj kod]

Aktor

[edytuj | edytuj kod]

Reżyser

[edytuj | edytuj kod]
  • 2000: Once In the Life

Scenariusz

[edytuj | edytuj kod]
  • 2000: Once In the Life

Producent

[edytuj | edytuj kod]
  • 2007: A Landlord’s Tale
  • 2006: Akeelah and the Bee
  • 2005: Pięć palców (Five Fingers)
  • 2005: The Beltway
  • 2000: Once In the Life
  • 1998: Zawsze na dnie (Always Outnumbered)

Przypisy

[edytuj | edytuj kod]
  1. ↑ Laurence Fishburne Biography & TV / Movie Credits. TVRage.Com. [dostęp 2016-07-02]. (ang.).
  2. ↑ Laurence Fishburne. Listal. [dostęp 2016-07-02]. (ang.).
  3. ↑ Laurence Fishburne Actor, Producer. TVGuide.com. [dostęp 2016-07-02]. (ang.).
  4. ↑ Laurence Fishburne. TV.com. [dostęp 2016-07-02]. (ang.).
  5. ↑ Laurence (Larry) Fishburne. Film Reference. [dostęp 2016-07-02]. (ang.).
  6. ↑ Laurence Fishburne, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2016-07-02] (ang.).
  7. ↑ Laurence Fishburne. Internet Off-Broadway Database. [dostęp 2021-07-02]. (ang.).
  8. ↑ Laurence Fishburne. MYmovies.it. [dostęp 2016-07-02]. (wł.).
  9. ↑ Sandra Brennan: Laurence Fishburne Biography. AllMovie. [dostęp 2016-07-02]. (ang.).
  10. ↑ Laurence Fishburne. Internet Broadway Database. [dostęp 2016-07-02]. (ang.).
  11. ↑ Laurence Fishburne. Rotten Tomatoes. [dostęp 2016-07-02]. (niem.).
  12. ↑ Who is Laurence Fishburne dating?. FamousFix. [dostęp 2016-07-02]. (ang.).
  13. ↑ Update: Laurence Fishburne and Gina Torres welcome first child; spotted out in Hollywood. FamousFix. [dostęp 2007-11-14]. (ang.).
  14. ↑ It’s Over! Laurence Fishburne & Gina Torres Finally Sign Off On Divorce Settlement. FamousFix. [dostęp 2019-07-16]. (ang.).
  15. ↑ Marcin Pietrzyk: FOTO: Henry Cavill z loczkiem Supermana, Fishbourne jego szefem. Filmweb, 3 sierpnia 2011. [dostęp 2014-11-27]. (pol.).

Bibliografia

[edytuj | edytuj kod]
Laureaci MTV Movie Awards w kategorii najlepsza walka
Ogólnie
(1996–2019,
od 2023)
Według scenariusza
(2021–2022)
Bez scenariusza
(2021–2022)
Źródło: „https://pl.wikipedia.org/w/index.php?title=Laurence_Fishburne&oldid=74729250”