Scherza Fryderyka Chopina: Różnice pomiędzy wersjami

[wersja przejrzana]

Usunięta treść Dodana treść

Jednokolumnowy

Aktualna wersja na dzień 09:31, 24 wrz 2023

Scherza Fryderyka Chopina – dorobek Fryderyka Chopina w tym gatunku muzycznym obejmuje cztery niezależne scherza – op. 20, op. 31, op. 39 i op. 54 oraz trzy scherza zawarte w sonatach kompozytora (Sonata fortepianowa b-moll, op.35, Sonata fortepianowa h-moll op. 58 i Sonata wiolonczelowa g-moll op. 65).

Scherzo op. 20

Scherzo h-moll op. 20 w wykonaniu Alice Hwang

Scherzo h-moll op. 20 – pierwsze z czterech scherz stworzonych przez polskiego pianistę. Kompozycja została napisana w tonacji h-moll i przeznaczona jest do wykonywania na fortepian solo. Dzieło powstało w Wiedniu w roku 1830 (wersja początkowa) a jego dopracowanie miało miejsce rok później. Wersja na potrzeby wydania nut drukiem ukończona została na przełomie lat 1834/1835. Utwór dedykowany jest Thomasowi Albrechtowi^[1] (fr. oryg. A Monsieur T. Albrecht). Scherzo jest opusem 20 w dorobku twórcy. Kompozycja (podobnie jak trzy pozostałe samodzielne scherza) znajduje się w programie eliminacji oraz I i II etapu Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina^[2].

Pierwsze wydania

Pierwszy raz kompozycja została wydana 1 lutego 1835 w Paryżu przez wydawnictwo Maurice’a Schlesingera pod tytułem Scherzo Pour Le Pianoforte, Op. 20 (numer wydawniczy: M. S. 1832). Publikacja posiadała 17 stron o wysokości 34 centymetrów i została dołączona jak suplement do 5 numeru „Revue et Gazette Musicale”. W Niemczech dzieło ukazało się drukiem (19 str. o wys. 34 cm) w maju tego samego roku w Lipsku nakładem „Breitkopf & Härtel” (numer wydawniczy: 5599). Trzy miesiące później nastąpiło wydanie utworu w Wielkiej Brytanii. Nakładem „Wessel & Co.” w Londynie ukazało się Le Banquet Infernal. Scherzo, pour le Piano Forte, Op. 20 (17 str. o wys. 34 cm). Duży odstęp czasowy między stworzeniem a wydaniem scherza był spowodowany wieloma trudnościami technicznymi jakie znajdują się w utworze.

Budowa dzieła

Pierwsza część charakteryzuje się frenetycznym rytmem. Ze względu na niego pierwszy wydawca - wbrew woli Chopina - nadał dziełu podtytuł Piekielny bankiet. Jest ona dramatyczna i żywa. Druga część przywołuje polską kolędę Lulajże, Jezuniu. Świadczy ona o przywiązaniu Chopina do ojczyzny oraz tęsknotą za nią.

Typowe scherzo to, jak sama nazwa wskazuje (z wł. żart), dzieło o charakterze pogodnym, wesołym i żartobliwym. Ta forma muzyczna przybrała u muzyka zupełnie inny nastrój. Refleksjami niemieckiego kompozytora i pianisty Roberta Schumanna (1810–1856) na temat dzieła było pytanie:

W co ma się przystroić powaga, jeśli już żart przyobleka się w ciemne welony?

Wart uwagi jest fakt, iż Schumann wypowiadał te słowa krótko po tym jak opublikował w grudniu 1831 w czasopiśmie muzycznym „Allgemaine Musikalische Zeitung” recenzję chopinowskich „Wariacji op. 2” na temat „Là ci darem la mano” z opery Wolfganga Amadeusa Mozarta „Don Giovanni”, w której znajduje się słynne zdanie: Panowie, czapki z głów, oto geniusz. (z oryg. niem. Hut ab Ihr Herren, ein Genie!). Utwór z klasycznym scherzem, wykorzystywanych w symfoniach lub sonatach, łączy tylko metrum 3/4.

Przeciętne wykonanie dzieła trwa około 9 minut^[3].

Scherzo op. 31

Scherzo op. 31 w wykonaniu Glena W. Prillamana

Scherzo b-moll op. 31 – drugie ze scherz Fryderyka Chopina, powstało ono w 1837 roku, a wydane jeszcze tego samego roku, z dedykacją dla Adéle de Fürstenstein. W utworze posępne barwy kontrastują z jasnymi, radosnymi wzlotami. Scherzo utrzymane jest w formie sonatowej. Mnóstwo uczuć, wyrażonych przez Chopina dźwiękami, wymaga od wykonawców wyczucia i subtelności.

Scherzo op. 39

Scherzo cis-moll op. 39 – trzecie ze scherz Chopina. Kompozytor napisał je na przełomie 1838 i 1839, podczas wyjazdu na Majorkę (z tego okresu pochodzą również Preludia op. 28), ostateczną formę nadał mu w 1840 w Paryżu. Wydane zostało w tym samym roku z dedykacją dla Adolfa Gutmanna (ucznia kompozytora).

Scherzo jest posępne i melancholijne, ponure w charakterze, elegijne i epickie. Jest usiane licznymi fragmentami staccato.

Scherzo op. 54

Scherzo E-dur op. 54 – czwarte ze scherz Fryderyka Chopina. Chopin napisał Scherzo na przełomie lat 1841–1842 w Nohant i w Paryżu.

Wydane zostało w 1843 roku z dedykacją dla Jeanne de Caraman (uczennicy Chopina).

Tempo Presto rozwija się dopiero po ekspozycji prostego spokojnego motywu, jakby kadencji. Elementami wiążącymi formę utworu są częste powtórzenia nawiązujące do formy ronda, wariacyjne powtarzanie motywu tematu, zwłaszcza w końcowych fragmentach^[4].

Przypisy

↑ Chopin : Work list - Illustrations, Quotes, Dedications. [dostęp 2009-09-20]. (ang.).
↑ Fryderyk Chopin - Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina. [dostęp 2009-09-20]. (pol.).
↑ Eric Brisson: Chopin - Scherzo no.1 in B minor, op.20. [dostęp 2009-09-20]. (ang.).
↑ J. M. Chomiński: Chopin. Kraków: PWM, 1978, s. 162. (pol.).

Bibliografia

Fryderyk Chopin. Arcydzieła Mistrzów. De Agostini.
Fryderyk Chopin - Centrum Informacji - Scherzo h-moll - Kompozycje. Narodowy Instytut Fryderyka Chopina. [dostęp 2009-09-20]. (pol.).
Fryderyk Chopin - Centrum Informacji - Scherzo h-moll op. 20 - Pierwodruki (Francja). Narodowy Instytut Fryderyka Chopina. [dostęp 2009-09-20]. (pol.).
Fryderyk Chopin - Centrum Informacji - Scherzo h-moll op. 20 - Pierwodruki (Niemcy). Narodowy Instytut Fryderyka Chopina. [dostęp 2009-09-20]. (pol.).
Fryderyk Chopin - Centrum Informacji - Scherzo h-moll op. 20 - Pierwodruki (Wielka Brytania). Narodowy Instytut Fryderyka Chopina. [dostęp 2009-09-20]. (pol.).
Kultura polska: Fryderyk Chopin, Scherza. Polskie Centrum Informacji Muzycznej, Związek Kompozytorów Polskich, 2004-04. [dostęp 2009-09-20]. (pol.).
Chopin, COMPLETE WORKS - L'OEUVRE INTÉGRALE, Brilliant Classics (folder)

Linki zewnętrzne

Różne wykonania utworu w formacie MP3
Scherzo op. 20 – nuty dostępne w bibliotece cyfrowej International Music Score Library Project
Fotografia okładki pierwszego wydania francuskiego
Fotografia okładki pierwszego wydania niemieckiego
Fotografia okładki pierwszego wydania angielskiego

[b-1] Chopin : Work list - Illustrations, Quotes, Dedications. [dostęp 2009-09-20]. (ang.).

[2] Fryderyk Chopin - Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina. [dostęp 2009-09-20]. (pol.).

[a-3] Eric Brisson: Chopin - Scherzo no.1 in B minor, op.20. [dostęp 2009-09-20]. (ang.).

[4] J. M. Chomiński: Chopin. Kraków: PWM, 1978, s. 162. (pol.).

[1]

[2]

[3]

[4]

@@ Linia 1: / Linia 1: @@
-'''Scherza Fryderyka Chopina''' dorobek [[Fryderyk Chopin|Fryderyka Chopina]] w tym [[gatunek muzyczny|gatunku muzycznym]] obejmuje cztery niezależne [[Scherzo|scherza]] – op. 20, op. 31, op. 39 i op.54 oraz trzy scherza zawarte w [[sonata]]ch kompozytora (Sonata fortepianowa b-moll, op.35, Sonata fortepianowa h-moll op. 58 i Sonata wiolonczelowa g-moll op. 65).
+'''Scherza Fryderyka Chopina''' – dorobek [[Fryderyk Chopin|Fryderyka Chopina]] w tym [[gatunek muzyczny|gatunku muzycznym]] obejmuje cztery niezależne [[Scherzo|scherza]] – op. 20, op. 31, op. 39 i op. 54 oraz trzy scherza zawarte w [[sonata]]ch kompozytora (Sonata fortepianowa b-moll, op.35, Sonata fortepianowa h-moll op. 58 i Sonata wiolonczelowa g-moll op. 65).
-==Scherzo op. 20==
+== Scherzo op. 20 ==
+[[Plik:Chopin - Scherzo no. 1 in B minor, Op. 20.ogg|thumb|Scherzo h-moll op. 20 w wykonaniu Alice Hwang]]
-'''Scherzo h-moll op. 20''' – pierwsze z czterech [[Scherzo|scherz]] stworzonych przez polskiego pianistę. [[Kompozycja (muzyka)|Kompozycja]] została napisana w [[Tonacja|tonacji]] [[h-moll]]<ref name="a">{{cytuj stronę|url=http://www.pianopedia.com/w_797_chopin.aspx|tytuł=Chopin - Scherzo no.1 in B minor, op.20|nazwisko=Brisson|imię=Eric|autor=Eric Brisson|język=en|data dostępu=2009-09-20}}</ref><ref name="b">{{cytuj stronę|url=http://www.ourchopin.com/list/list1620.html|tytuł=Chopin : Work list - Illustrations, Quotes, Dedications|język=en|data dostępu=2009-09-20}}</ref><ref name="c">{{cytuj stronę|url=http://nuty.pl/t/74162.htm|tytuł=nuty.pl - Chopin Fryderyk Scherzo h-moll, op. 20 na fortepian solo|język=pl|data dostępu=2009-09-20}}</ref> i przeznaczona jest do wykonywania na [[fortepian]] [[solo]]<ref name="a"></ref><ref name="b"></ref><ref name="c"></ref>. Dzieło powstało w [[Wiedeń|Wiedniu]] w roku [[1831]] (wersja początkowa) a jego dopracowanie miało miejsce [[1831|rok później]]. Wersja na potrzeby wydania nut drukiem ukończona została na przełomie lat [[1834]]/[[1835]]. [[Utwór muzyczny|Utwór]] dedykowany jest [[Thomas Albrecht|Thomasowi Albrechtowi]]<ref name="b"></ref> ([[Język francuski|fr.]] oryg. ''A Monsieur T. Albrecht''). Scherzo jest [[Opus (muzyka)|opusem]] 20 w dorobku twórcy<ref name="a"></ref><ref name="b"></ref><ref name="c"></ref>. Kompozycja (podobnie jak [[:Kategoria:Scherza Fryderyka Chopina|trzy pozostałe scherza]]) znajduje się w programie eliminacji oraz I i II etapu [[Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina|Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina]]<ref>{{cytuj stronę|url=http://konkurs.chopin.pl/pl/edition/xvi/id/830|tytuł=Fryderyk Chopin - Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina|język=pl|data dostępu=2009-09-20}}</ref>.
+'''Scherzo h-moll op. 20''' – pierwsze z czterech [[Scherzo|scherz]] stworzonych przez polskiego pianistę. [[Kompozycja (muzyka)|Kompozycja]] została napisana w [[Tonacja|tonacji]] [[h-moll]] i przeznaczona jest do wykonywania na [[fortepian]] [[solo]]. Dzieło powstało w [[Wiedeń|Wiedniu]] w roku 1830 (wersja początkowa) a jego dopracowanie miało miejsce rok później. Wersja na potrzeby wydania nut drukiem ukończona została na przełomie lat 1834/1835. [[Utwór muzyczny|Utwór]] dedykowany jest [[Thomas Albrecht|Thomasowi Albrechtowi]]<ref name="b">{{cytuj stronę|url=http://www.ourchopin.com/list/list1620.html|tytuł=Chopin : Work list - Illustrations, Quotes, Dedications|język=en|data dostępu=2009-09-20}}</ref> ([[Język francuski|fr.]] oryg. ''A Monsieur T. Albrecht''). Scherzo jest [[Opus (muzyka)|opusem]] 20 w dorobku twórcy. Kompozycja (podobnie jak trzy pozostałe samodzielne scherza) znajduje się w programie eliminacji oraz I i II etapu [[Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina|Międzynarodowego Konkursu Pianistycznego im. Fryderyka Chopina]]<ref>{{cytuj stronę|url= https://archive.fo/5b3c |tytuł=Fryderyk Chopin - Międzynarodowy Konkurs Pianistyczny im. Fryderyka Chopina|język=pl|data dostępu=2009-09-20}}</ref>.
 === Pierwsze wydania ===
-Pierwszy raz kompozycja została wydana [[1 lutego]] 1835 w [[Paryż]]u przez [[Wydawca|wydawnictwo]] "[[M. Schlesinger]]" pod tytułem ''Scherzo Pour Le Pianoforte, Op. 20'' ([[numer wydawniczy]]: M. S. 1832). [[Wydawnictwo (publikacja)|Publikacja]] posiadała 17 stron o [[Wymiary geometryczne|wysokości]] 34 [[centymetr]]ów i została dołączona jak suplement do 5 numeru "[[Revue et Gazette Musicale]]". W [[Niemcy|Niemczech]] dzieło ukazało się drukiem (19 str. o wys. 34 cm) w [[maj]]u tego samego roku w [[Lipsk]]u nakładem "[[Breitkopf & Härtel]]" (numer wydawniczy: 5599). [[Sierpień|Trzy miesiące później]] nastąpiło wydanie utworu w [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]]. Nakładem "[[Wessel & Co.]]" w [[Londyn]]ie ukazało się ''Le Banquet Infernal. Scherzo, pour le Piano Forte, Op. 20'' (17 str. o wys. 34 cm). Duży odstęp czasowy między stworzeniem a wydaniem scherza był spowodowany wieloma trudnościami technicznymi jakie znajdują się w utworze.
+Pierwszy raz kompozycja została wydana 1 lutego 1835 w [[Paryż]]u przez [[Wydawca|wydawnictwo]] [[Maurice Schlesinger|Maurice’a Schlesingera]] pod tytułem ''Scherzo Pour Le Pianoforte, Op. 20'' ([[numer wydawniczy]]: M. S. 1832). [[Wydawnictwo (publikacja)|Publikacja]] posiadała 17 stron o [[długość fizyczna|wysokości]] 34 [[centymetr]]ów i została dołączona jak suplement do 5 numeru „[[Revue et Gazette Musicale]]”. W [[Niemcy|Niemczech]] dzieło ukazało się drukiem (19 str. o wys. 34&nbsp;cm) w [[maj]]u tego samego roku w [[Lipsk]]u nakładem „[[Breitkopf & Härtel]]” (numer wydawniczy: 5599). [[Sierpień|Trzy miesiące później]] nastąpiło wydanie utworu w [[Wielka Brytania|Wielkiej Brytanii]]. Nakładem „[[Wessel & Co.]]” w [[Londyn]]ie ukazało się ''Le Banquet Infernal. Scherzo, pour le Piano Forte, Op. 20'' (17 str. o wys. 34&nbsp;cm). Duży odstęp czasowy między stworzeniem a wydaniem scherza był spowodowany wieloma trudnościami technicznymi jakie znajdują się w utworze.
 === Budowa dzieła ===
-Pierwsza część charakteryzuje się ''frenetycznym'' rytmem. Ze względu na niego pierwszy wydawca - wbrew woli Chopina - nadał dziełu podtytuł ''Piekielny bankiet''. Jest ona dramatyczna i żywa. Druga część przywołuje polską kolędę ''[[Lulajże, Jezuniu]]''. Świadczy ona o przywiązaniu Chopina do ojczyzny oraz za tęsknotą za nią.
+Pierwsza część charakteryzuje się ''frenetycznym'' rytmem. Ze względu na niego pierwszy wydawca - wbrew woli Chopina - nadał dziełu podtytuł ''Piekielny bankiet''. Jest ona dramatyczna i żywa. Druga część przywołuje polską kolędę ''[[Lulajże, Jezuniu]]''. Świadczy ona o przywiązaniu Chopina do ojczyzny oraz tęsknotą za nią.
+Typowe scherzo to, jak sama nazwa wskazuje (z [[Język włoski|wł.]] ''żart''), dzieło o charakterze pogodnym, wesołym i żartobliwym. Ta [[forma muzyczna]] przybrała u [[muzyk]]a zupełnie inny nastrój. Refleksjami niemieckiego kompozytora i pianisty [[Robert Schumann|Roberta Schumanna]] (1810–1856) na temat dzieła było pytanie:
+{{Cytat
+ |treść = W co ma się przystroić powaga, jeśli już żart przyobleka się w ciemne welony?
+ |styl = środek
+ |szerokość = 50%
+}}
+Wart uwagi jest fakt, iż Schumann wypowiadał te słowa krótko po tym jak opublikował w grudniu 1831 w czasopiśmie muzycznym „[[Allgemaine Musikalische Zeitung]]” recenzję chopinowskich „[[Wariacje op. 2 (Chopin)|Wariacji op. 2]]” na temat „[[Là ci darem la mano]]” z opery [[Wolfgang Amadeus Mozart|Wolfganga Amadeusa Mozarta]] „[[Don Giovanni]]”, w której znajduje się słynne zdanie: ''Panowie, czapki z głów, oto geniusz.'' (z oryg. [[Język niemiecki|niem.]] ''Hut ab Ihr Herren, ein Genie!''). Utwór z klasycznym scherzem, wykorzystywanych w [[symfonia]]ch lub [[sonata]]ch, łączy tylko [[Metrum (muzyka)|metrum]] 3/4.
+Przeciętne wykonanie dzieła trwa około 9 [[Minuta|minut]]<ref name="a">{{cytuj stronę|url=http://www.pianopedia.com/w_797_chopin.aspx|tytuł=Chopin - Scherzo no.1 in B minor, op.20|nazwisko=Brisson|imię=Eric|język=en|data dostępu=2009-09-20}}</ref>.
-Typowe scherzo to, jak sama nazwa wskazuje (z [[Język włoski|wł.]] ''żart''), dzieło o charakterze pogodnym, wesołym i żartobliwym. Ta [[forma muzyczna]] przybrała u [[muzyk]]a zupełnie inny nastrój. Refleksjami niemieckiego kompozytora i pianisty [[Robert Schumann|Roberta Schumanna]] ([[1810]]-[[1856]]) na temat dzieła było pytanie:
-{{CytatD|W co ma się przystroić powaga, jeśli już żart przyobleka się w ciemne welony?|width=50%}} Warty uwagi jest fakty, iż Schumann wypowiadał te słowa krótko po tym jak opublikował w [[Grudzień|grudniu]] 1831 w czasopiśmie muzycznym "[[Allgemaine Musikalische Zeitung]]" recenzję chopinowskich "[[Wariacje op. 2 (Chopin)|Wariacji op. 2]]" na temat "[[Lá ci darem la mano]]" z opery [[Wolfgang Amadeusz Mozart|Wolfganga Amadeusza Mozarta]] "[[Don Giovanni (KV 527)|Don Giovanni]]", w której znajduje się słynne zdanie: ''Panowie, czapki z głów, oto geniusz.'' (z oryg. [[Język niemiecki|niem.]] ''Hut ab Ihr Herren, ein Genie!''). Utwór z klasycznym scherzem, wykorzystywanych w [[Symfonia|symfoniach]] lub [[sonata]]ch, łączy tylko [[Metrum (muzyka)|metrum]] 3/4.
+== Scherzo op. 31 ==
-Przeciętne wykonanie dzieła trwa około 9 [[Minuta|minut]]<ref name="a"></ref>.
+[[Plik:Frederic Chopin - scherzo no. 2 in b flat minor, op. 31.ogg|mały|Scherzo op. 31 w wykonaniu Glena W. Prillamana]]
+'''[[Scherzo]] [[b-moll]] op. 31''' – drugie ze scherz Fryderyka Chopina, powstało ono w 1837 roku, a wydane jeszcze tego samego roku, z dedykacją dla Adéle de Fürstenstein.
-==Scherzo op. 31==
-'''[[Scherzo]] [[b-moll]] op. 31''' – drugie ze scherz Fryderyka Chopina, powstało ono w [[1837]] roku, a wydane jeszcze tego samego roku, z dedykacją dla Adéle de Fürstenstein.
 W utworze posępne barwy kontrastują z jasnymi, radosnymi wzlotami. Scherzo utrzymane jest w [[Forma sonatowa|formie sonatowej]]. Mnóstwo uczuć, wyrażonych przez Chopina dźwiękami, wymaga od wykonawców wyczucia i subtelności.
-==Scherzo op. 39==
+== Scherzo op. 39 ==
 '''[[Scherzo]] [[cis-moll]] op. 39''' – trzecie ze scherz Chopina.
-Kompozytor napisał je na przełomie [[1838]] i [[1839]], podczas wyjazdu na Majorkę (z tego okresu pochodzą również [[Lista dzieł Fryderyka Chopina|Preludia]] op. 28), ostateczną formę nadał mu w [[1840]] w [[Paryż]]u. Wydane zostało w tym samym roku z dedykacją dla Adolfa Gutmanna (ucznia kompozytora).
+Kompozytor napisał je na przełomie 1838 i 1839, podczas wyjazdu na Majorkę (z tego okresu pochodzą również [[Lista dzieł Fryderyka Chopina|Preludia]] op. 28), ostateczną formę nadał mu w 1840 w [[Paryż]]u. Wydane zostało w tym samym roku z dedykacją dla Adolfa Gutmanna (ucznia kompozytora).
 Scherzo jest posępne i melancholijne, ponure w charakterze, elegijne i epickie. Jest usiane licznymi fragmentami ''[[staccato]]''.
-==Scherzo op. 54==
+== Scherzo op. 54 ==
 '''Scherzo E-dur op. 54''' – czwarte ze [[scherzo|scherz]] [[Fryderyk Chopin|Fryderyka Chopina]].
-Chopin napisał Scherzo na przełomie lat 1841-1842 w Nohant i w Paryżu.
+Chopin napisał Scherzo na przełomie lat 1841–1842 w Nohant i w Paryżu.
 Wydane zostało w 1843 roku z dedykacją dla Jeanne de Caraman (uczennicy Chopina).
-Tempo ''Presto'' rozwija się dopiero po ekspozycji prostego spokojnego motywu, jakby kadencji. Elementami wiążącymi formę utworu są częste powtórzenia nawiązujące do formy ronda, wariacyjne powtarzanie motywu tematu, zwłaszcza w końcowych  fragmentach<ref>{{cytuj książkę|tytuł=Chopin|autor=[[Józef Michał Chomiński|J. M. Chomiński]]|wydawca=PWM|rok=1978|miejsce=Kraków|strony=162|język=pl|data dostępu=25-09-2009}}</ref>.
+Tempo ''Presto'' rozwija się dopiero po ekspozycji prostego spokojnego motywu, jakby kadencji. Elementami wiążącymi formę utworu są częste powtórzenia nawiązujące do formy ronda, wariacyjne powtarzanie motywu tematu, zwłaszcza w końcowych  fragmentach<ref>{{cytuj książkę|tytuł=Chopin|autor=[[Józef Michał Chomiński|J. M. Chomiński]]|wydawca=PWM|rok=1978|miejsce=Kraków|strony=162|język=pl|data dostępu=2009-09-25}}</ref>.
+== Przypisy ==
 {{Przypisy}}
 == Bibliografia ==
+* {{cytuj książkę|tytuł=Fryderyk Chopin. Arcydzieła Mistrzów|wydawca=De Agostini}}
-{{Bibliografia start}}
-* {{cytuj książkę|tytuł=Fryderyk Chopin. Arcydzieła Mistrzów|wydawca=DeAgostini}}
 * {{cytuj stronę|url=http://pl.chopin.nifc.pl/chopin/composition/detail/id/65|tytuł=Fryderyk Chopin - Centrum Informacji - Scherzo h-moll - Kompozycje|opublikowany=Narodowy Instytut Fryderyka Chopina|język=pl|data dostępu=2009-09-20}}
 * {{cytuj stronę|url=http://pl.chopin.nifc.pl/chopin/first_editions/detail/id/120|tytuł=Fryderyk Chopin - Centrum Informacji - Scherzo h-moll op. 20 - Pierwodruki (Francja)|opublikowany=Narodowy Instytut Fryderyka Chopina|język=pl|data dostępu=2009-09-20}}
@@ Linia 47: / Linia 53: @@
 * {{cytuj stronę|url=http://www.culture.pl/pl/culture/artykuly/dz_chopin_scherza|tytuł=Kultura polska: Fryderyk Chopin, Scherza|data=2004-04|opublikowany=Polskie Centrum Informacji Muzycznej, Związek Kompozytorów Polskich|język=pl|data dostępu=2009-09-20}}
 * Chopin, COMPLETE WORKS - L'OEUVRE INTÉGRALE, Brilliant Classics (folder)
-{{Bibliografia stop}}
 == Linki zewnętrzne ==
-* [http://pianosociety.com/cms/index.php?section=134 Różne wykonania utworu w formacie MP3]
+* [https://archive.fo/ui7eH Różne wykonania utworu w formacie MP3]
-* [[scores:Scherzo No.1, Op.20 (Chopin, Frederic)|Scherzo op. 20]] w [[International Music Score Library Project]]
+* {{IMSLP2|id=Scherzo No.1, Op.20 (Chopin, Frédéric)|cname=Scherzo op. 20}}
 * [http://chopin.lib.uchicago.edu/gsdl/cgi-bin/library?a=d&c=chopin&d=CHOP136.1 Fotografia okładki pierwszego wydania francuskiego]
 * [http://chopin.lib.uchicago.edu/gsdl/cgi-bin/library?a=d&c=chopin&d=CHOP133.1 Fotografia okładki pierwszego wydania niemieckiego]
@@ Linia 60: / Linia 64: @@
 [[Kategoria:Dzieła Fryderyka Chopina]]
-[[es:Scherzos (Chopin)]]
-[[fr:Scherzos de Chopin]]