Laurence Fishburne: Różnice pomiędzy wersjami
[wersja przejrzana] | [wersja przejrzana] |
m dr. tech. |
AndrzeiBOT (dyskusja | edycje) m Poprawa błędnego linkowania. I inne poprawki |
||
(Nie pokazano 12 wersji utworzonych przez 11 użytkowników) | |||
Linia 11: | Linia 11: | ||
|miejsce śmierci = |
|miejsce śmierci = |
||
|zawód = aktor, producent filmowy, reżyser |
|zawód = aktor, producent filmowy, reżyser |
||
|współmałżonek = Hajna O. Moss |
|współmałżonek = Hajna O. Moss (1985–1990; rozwód)<br>[[Gina Torres]] (2002–2018; rozwód) |
||
|lata aktywności = od 1972 |
|lata aktywności = od 1972 |
||
|zespół artystyczny = |
|zespół artystyczny = |
||
Linia 18: | Linia 18: | ||
|www = http://www.laurence-fishburne.com/ |
|www = http://www.laurence-fishburne.com/ |
||
}} |
}} |
||
'''Laurence John Fishburne III'''<ref>{{cytuj stronę|url=http://archive.is/xq3EI|tytuł=Laurence Fishburne Biography & TV / Movie Credits|opublikowany=TVRage.Com|język=en|data dostępu=2016-07-02}}</ref> (ur. [[30 lipca]] [[1961 w filmie|1961]] w [[Augusta (Georgia)|Augusta]]) – amerykański aktor, producent i reżyser<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.listal.com/laurence-fishburne|tytuł=Laurence Fishburne|opublikowany=Listal|język=en|data dostępu=2016-07-02}}</ref>. |
'''Laurence John Fishburne III'''<ref>{{cytuj stronę |url = http://archive.is/xq3EI |tytuł = Laurence Fishburne Biography & TV / Movie Credits |opublikowany = TVRage.Com |język = en |data dostępu = 2016-07-02}}</ref> (ur. [[30 lipca]] [[1961 w filmie|1961]] w [[Augusta (Georgia)|Augusta]]) – amerykański aktor, producent i reżyser<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.listal.com/laurence-fishburne |tytuł = Laurence Fishburne |opublikowany = Listal |język = en |data dostępu = 2016-07-02}}</ref>. |
||
== Życiorys == |
== Życiorys == |
||
=== Wczesne lata === |
=== Wczesne lata === |
||
Urodził się w [[Augusta (Georgia)|Augusta]]<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.tvguide.com/celebrities/laurence-fishburne/161432/|tytuł=Laurence Fishburne Actor, Producer|opublikowany=TVGuide.com|język=en|data dostępu=2016-07-02}}</ref><ref>{{cytuj stronę|url=http://www.tv.com/people/laurence-fishburne/|tytuł=Laurence Fishburne|opublikowany=[[TV.com]]|język=en|data dostępu=2016-07-02}}</ref> w stanie [[Georgia]] jako syn Hattie, nauczycielki szkoły średniej, i Laurence’a Fishburne’a II, który pracował jako strażnik więzienny w [[Bronx|Bronksie]]<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.filmreference.com/Actors-and-Actresses-El-Ga/Fishburne-Laurence-Larry.html|tytuł=Laurence (Larry) Fishburne|opublikowany=Film Reference|język=en|data dostępu=2016-07-02}}</ref>. Gdy dorastał jego rodzice rozeszli się, a matka przeniosła się na [[Brooklyn]]. Ojciec spotykał się z synem raz w miesiącu. Jego ojcem chrzestnym był Maurice Anthony Watson, wykładowca uczelni. |
Urodził się w [[Augusta (Georgia)|Augusta]]<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.tvguide.com/celebrities/laurence-fishburne/161432/ |tytuł = Laurence Fishburne Actor, Producer |opublikowany = TVGuide.com |język = en |data dostępu = 2016-07-02}}</ref><ref>{{cytuj stronę |url = http://www.tv.com/people/laurence-fishburne/ |tytuł = Laurence Fishburne |opublikowany = [[TV.com]] |język = en |data dostępu = 2016-07-02}}</ref> w stanie [[Georgia]] jako syn Hattie, nauczycielki szkoły średniej, i Laurence’a Fishburne’a II, który pracował jako strażnik więzienny w [[Bronx|Bronksie]]<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.filmreference.com/Actors-and-Actresses-El-Ga/Fishburne-Laurence-Larry.html |tytuł = Laurence (Larry) Fishburne |opublikowany = Film Reference |język = en |data dostępu = 2016-07-02}}</ref>. Gdy dorastał jego rodzice rozeszli się, a matka przeniosła się na [[Brooklyn]]. Ojciec spotykał się z synem raz w miesiącu. Jego ojcem chrzestnym był Maurice Anthony Watson, wykładowca uczelni. |
||
=== Kariera === |
=== Kariera === |
||
Miał 10 lat gdy trafił na scenę New Federal Theatre w [[Nowy Jork|Nowym Jorku]], wcielając się w rolę młodego fana [[baseball]]u. Od tamtej pory nieprzerwanie rozwijał swoją karierę aktorską. W wieku 12 lat pojawił się po raz pierwszy na małym ekranie jako Joshua West Hall, adoptowany syn kapitana policji w [[opera mydlana|operze mydlanej]] [[American Broadcasting Company|ABC]] ''[[Tylko jedno życie]]'' (''One Life to Live'', 1973). Na dużym ekranie zadebiutował dwa lata później w dramacie ''Kukurydziana buła, Hrabia i ja'' (''Cornbread, Earl and Me'', 1975)<ref>{{ |
Miał 10 lat gdy trafił na scenę New Federal Theatre w [[Nowy Jork|Nowym Jorku]], wcielając się w rolę młodego fana [[baseball]]u. Od tamtej pory nieprzerwanie rozwijał swoją karierę aktorską. W wieku 12 lat pojawił się po raz pierwszy na małym ekranie jako Joshua West Hall, adoptowany syn kapitana policji w [[opera mydlana|operze mydlanej]] [[American Broadcasting Company|ABC]] ''[[Tylko jedno życie]]'' (''One Life to Live'', 1973). Na dużym ekranie zadebiutował dwa lata później w dramacie ''Kukurydziana buła, Hrabia i ja'' (''Cornbread, Earl and Me'', 1975)<ref>{{Encyklopedia Britannica |id = biography/Laurence-Fishburne |tytuł = Laurence Fishburne |data dostępu = 2016-07-02}}</ref>. W 1975 powrócił na scenę New Federal Theatre w spektaklu ''Sekcja D'' (''Section D'') jako Tony Pridgeon. W 1976 wraz z grupą Negro Ensemble Company wystąpił jako Solomon Barton na scenie [[off-Broadway]]u w przedstawieniu ''Eden''<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.iobdb.com/CreditableEntity/6452 |tytuł = Laurence Fishburne |opublikowany = Internet Off-Broadway Database |język = en |data dostępu = 2021-07-02}}</ref>. |
||
Po ukończeniu 15 roku życia, został zaangażowany do roli G.I. w dramacie wojennym ''[[Czas apokalipsy]]'' (''Apocalypse Now'', 1979) [[Francis Ford Coppola|Francisa Forda Coppoli]], który potem powierzył mu role w swoich filmach: ''[[Rumble Fish]]'' (1983), ''[[Cotton Club]]'' (1984) i ''Kamienne ogrody'' (''Gardens of Stone'', 1987). Tajniki aktorstwa poznawał w nowojorskiej szkole średniej Julia Richman High School i Akademii Lincoln Square<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.mymovies.it/biografia/?a=5800|tytuł=Laurence Fishburne|opublikowany=MYmovies.it|język=it|data dostępu=2016-07-02}}</ref>. |
Po ukończeniu 15 roku życia, został zaangażowany do roli G.I. w dramacie wojennym ''[[Czas apokalipsy]]'' (''Apocalypse Now'', 1979) [[Francis Ford Coppola|Francisa Forda Coppoli]], który potem powierzył mu role w swoich filmach: ''[[Rumble Fish]]'' (1983), ''[[Cotton Club (film)|Cotton Club]]'' (1984) i ''Kamienne ogrody'' (''Gardens of Stone'', 1987). Tajniki aktorstwa poznawał w nowojorskiej szkole średniej Julia Richman High School i Akademii Lincoln Square<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.mymovies.it/biografia/?a=5800 |tytuł = Laurence Fishburne |opublikowany = MYmovies.it |język = it |data dostępu = 2016-07-02}}</ref>. |
||
Następnie dołączył do obsady pięcioodcinkowego komediowego serialu wojennego [[NBC]] ''The Six |
Następnie dołączył do obsady pięcioodcinkowego komediowego serialu wojennego [[NBC]] ''The Six O’Clock Follies'' (1980) i pojawił się w jednym z odcinków serialu ''[[M*A*S*H]]'' (1982) jako kapral Dorsey. Zagrał niewielką rolę Swaina w dramacie [[Steven Spielberg|Stevena Spielberga]] ''[[Kolor purpury (film)|Kolor purpury]]'' (''The Color Purple'', 1985) z [[Whoopi Goldberg]]. Podjął współpracę ze [[Spike Lee|Spikiem Lee]] na planie komediodramatu muzycznego ''Szkolne oszołomienie'' (''School Daze'', 1988). Telewidzowie mogli go dostrzec popularnym serialu NBC ''[[Policjanci z Miami]]'' (''Miami Vice'', 1986) oraz w roli kowboja Curtisa w komediowym programie dla dzieci [[CBS]] ''Pee-Wee’s Playhouse'' (1987). Zwrócił na siebie uwagę krytyków filmowych rolą kochającego ojca, strzegącego swojego syna przed zgubnymi wpływami gangu w dramacie kryminalnym [[John Singleton|Johna Singletona]] ''[[Chłopaki z sąsiedztwa]]'' (''Boyz N The Hood'', 1991)<ref>{{cytuj stronę |url = https://www.allmovie.com/artist/laurence-fishburne-p23625 |tytuł = Laurence Fishburne Biography |autor = Sandra Brennan |opublikowany = [[AllMovie]] |język = en |data dostępu = 2016-07-02}}</ref>. |
||
W 1992 odebrał nagrody teatralne – [[Tony Award]], Drama Desk, Outer Critics Circle Award oraz Theater World Award za rolę erupcyjnego Sterlinga Johnsona, byłego kelnera, którą po raz pierwszy zagrał w Yale Repertory Theatre w sztuce [[August Wilson|Augusta Wilsona]] ''Dwa pociągi wyścigowe'' (''Two Trains Running'') przeniesionej na scenę [[Broadway (teatr)|broadwayowską]]<ref>{{cytuj stronę|url=https://www.ibdb.com/broadway-cast-staff/laurence-fishburne-67498|tytuł=Laurence Fishburne|opublikowany=[[Internet Broadway Database]]|język=en|data dostępu=2016-07-02}}</ref>. |
W 1992 odebrał nagrody teatralne – [[Tony Award]], Drama Desk, Outer Critics Circle Award oraz Theater World Award za rolę erupcyjnego Sterlinga Johnsona, byłego kelnera, którą po raz pierwszy zagrał w Yale Repertory Theatre w sztuce [[August Wilson|Augusta Wilsona]] ''Dwa pociągi wyścigowe'' (''Two Trains Running'') przeniesionej na scenę [[Broadway (teatr)|broadwayowską]]<ref>{{cytuj stronę |url = https://www.ibdb.com/broadway-cast-staff/laurence-fishburne-67498 |tytuł = Laurence Fishburne |opublikowany = [[Internet Broadway Database]] |język = en |data dostępu = 2016-07-02}}</ref>. |
||
Wielkim sukcesem na kinowym ekranie okazała się autentyczna postać amerykańskiego muzyka, producenta i poszukiwacza talentów [[Ike Turner| |
Wielkim sukcesem na kinowym ekranie okazała się autentyczna postać amerykańskiego muzyka, producenta i poszukiwacza talentów [[Ike Turner|Ike’a Turnera]] Seniora, okrutnego męża [[Tina Turner|Tiny Turner]] ([[Angela Bassett]]) w biograficznym dramacie muzycznym [[Brian Gibson|Briana Gibsona]] ''[[Tina (film)|Tina]]'' (''What’s Love Got to Do With It?'', 1993)<ref>{{cytuj stronę |url = https://www.rottentomatoes.com/celebrity/laurence_fishburne/ |tytuł = Laurence Fishburne |opublikowany = Rotten Tomatoes |język = de |data dostępu = 2016-07-02}}</ref>. Rola ta przyniosła mu nominację do [[Nagroda Akademii Filmowej|Oscara]]. W 1993 roku otrzymał nagrodę [[Nagroda Emmy|Emmy]] za występ w programie ''Tribeca''. W roku 1995 debiutował na scenie off-Broadwayu jako scenarzysta i reżyser teatralny spektaklem ''Riff-Raff''. Został po raz drugi laureatem nagrody Emmy jako producent telewizyjnego dramatu wojennego [[HBO]] ''Miss Evers’ Boys'' (1997). |
||
W 1999 roku wystąpił w roli króla [[Henryk II Plantagenet|Henryka II]] w broadwayowskim przedstawieniu ''[[Lew w zimie (sztuka)|Lew w zimie]]'' (''The Lion in Winter''). |
W 1999 roku wystąpił w roli króla [[Henryk II Plantagenet|Henryka II]] w broadwayowskim przedstawieniu ''[[Lew w zimie (sztuka)|Lew w zimie]]'' (''The Lion in Winter''). |
||
Linia 40: | Linia 40: | ||
== Życie prywatne == |
== Życie prywatne == |
||
W 1985 poślubił Hajnę O. Moss (ur. 1963), kierowniczkę obsady, którą poznał przez [[Spike Lee|Spike’a Lee]], z którą ma syna Langstona (ur. 1987) i córkę Montanę (ur. 7 września 1991; jej ojcem chrzestnym jest [[Martin Sheen]]). Jednak w 1992 rozwiódł się. Jego towarzyszką życia była Victoria Dillard (1992). 20 września 2002 w Nowym Jorku Fishburne ożenił się ponownie z aktorką [[Gina Torres|Giną Torres]] (ur. 1969), z którą wcześniej romansował w 1995 i związał w roku 2000<ref>{{cytuj stronę|url=http://www.whosdatedwho.com/dating/laurence-fishburne|tytuł=Who is Laurence Fishburne dating?|opublikowany=FamousFix|język=en|data dostępu=2016-07-02}}</ref>. W czerwcu 2007 urodziła się ich córka Delilah<ref>{{cytuj stronę|url=https://people.com/parents/update-laurence/ |tytuł= Update: Laurence Fishburne and Gina Torres welcome first child; spotted out in Hollywood|opublikowany=FamousFix|język=en|data dostępu=2007-11-14}}</ref>. 16 kwietnia 2018 para oficjalnie się rozwiodła<ref>{{cytuj stronę|url=https://radaronline.com/exclusives/2018/04/laurence-fishburne-divorce-documents-finalized/|tytuł= |
W 1985 poślubił Hajnę O. Moss (ur. 1963), kierowniczkę obsady, którą poznał przez [[Spike Lee|Spike’a Lee]], z którą ma syna Langstona (ur. 1987) i córkę Montanę (ur. 7 września 1991; jej ojcem chrzestnym jest [[Martin Sheen]]). Jednak w 1992 rozwiódł się. Jego towarzyszką życia była Victoria Dillard (1992). 20 września 2002 w Nowym Jorku Fishburne ożenił się ponownie z aktorką [[Gina Torres|Giną Torres]] (ur. 1969), z którą wcześniej romansował w 1995 i związał w roku 2000<ref>{{cytuj stronę |url = http://www.whosdatedwho.com/dating/laurence-fishburne |tytuł = Who is Laurence Fishburne dating? |opublikowany = FamousFix |język = en |data dostępu = 2016-07-02}}</ref>. W czerwcu 2007 urodziła się ich córka Delilah<ref>{{cytuj stronę |url = https://people.com/parents/update-laurence/ |tytuł = Update: Laurence Fishburne and Gina Torres welcome first child; spotted out in Hollywood |opublikowany = FamousFix |język = en |data dostępu = 2007-11-14}}</ref>. 16 kwietnia 2018 para oficjalnie się rozwiodła<ref>{{cytuj stronę |url = https://radaronline.com/exclusives/2018/04/laurence-fishburne-divorce-documents-finalized/ |tytuł = It’s Over! Laurence Fishburne & Gina Torres Finally Sign Off On Divorce Settlement |opublikowany = FamousFix |język = en |data dostępu = 2019-07-16}}</ref>. |
||
== Filmografia == |
== Filmografia == |
||
Linia 50: | Linia 50: | ||
* [[1979 w filmie|1979]]: ''Szybka przerwa'' (''Fast Break'') jako dziecko |
* [[1979 w filmie|1979]]: ''Szybka przerwa'' (''Fast Break'') jako dziecko |
||
* [[1980 w filmie|1980]]: ''Willie i Phil'' (''Willie and Phil'') |
* [[1980 w filmie|1980]]: ''Willie i Phil'' (''Willie and Phil'') |
||
* [[1980 w filmie|1980]]: ''The Six |
* [[1980 w filmie|1980]]: ''The Six O’Clock Follies'' jako Robby Robinson |
||
* [[1980 w filmie|1980]]: ''A Rumor of War'' jako Lightbulb |
* [[1980 w filmie|1980]]: ''A Rumor of War'' jako Lightbulb |
||
* [[1982 w filmie|1982]]: ''[[Życzenie śmierci 2]]'' (''Death Wish 2'') jako Cutter |
* [[1982 w filmie|1982]]: ''[[Życzenie śmierci 2]]'' (''Death Wish 2'') jako Cutter |
||
Linia 61: | Linia 61: | ||
* [[1986 w filmie|1986]]: ''Band of the Hand'' jako Cream |
* [[1986 w filmie|1986]]: ''Band of the Hand'' jako Cream |
||
* [[1986 w filmie|1986]]: ''[[Posterunek przy Hill Street]]'' (''Hill Street Blues'', serial TV) jako Maurice Haynes |
* [[1986 w filmie|1986]]: ''[[Posterunek przy Hill Street]]'' (''Hill Street Blues'', serial TV) jako Maurice Haynes |
||
* [[1986 w filmie|1986]]–[[1990 w filmie|1990]]: ''Pee- |
* [[1986 w filmie|1986]]–[[1990 w filmie|1990]]: ''Pee-wee’s Playhouse'' (serial TV) jako kowboj Curtis |
||
* [[1987 w filmie|1987]]: ''Cherry model 2000'' (''Cherry 2000'') jako Glu Glu Lawyer |
* [[1987 w filmie|1987]]: ''Cherry model 2000'' (''Cherry 2000'') jako Glu Glu Lawyer |
||
* [[1987 w filmie|1987]]: ''[[Kamienne ogrody]]'' (''Gardens of Stone'') jako Flanagan |
* [[1987 w filmie|1987]]: ''[[Kamienne ogrody]]'' (''Gardens of Stone'') jako Flanagan |
||
Linia 72: | Linia 72: | ||
* [[1991 w filmie|1991]]: ''[[Precedensowa sprawa]]'' (''Class Action'') jako Nick Holbrook |
* [[1991 w filmie|1991]]: ''[[Precedensowa sprawa]]'' (''Class Action'') jako Nick Holbrook |
||
* [[1991 w filmie|1991]]: ''[[Chłopaki z sąsiedztwa]]'' (''Boyz N the Hood'') jako Furious Styles |
* [[1991 w filmie|1991]]: ''[[Chłopaki z sąsiedztwa]]'' (''Boyz N the Hood'') jako Furious Styles |
||
* [[1991 w filmie|1991]]: ''[[Serca ciemności]]'' (''Hearts of Darkness: A |
* [[1991 w filmie|1991]]: ''[[Serca ciemności]]'' (''Hearts of Darkness: A Filmmaker’s Apocalypse'') jako on sam |
||
* [[1992 w filmie|1992]]: ''[[Podwójny kamuflaż]]'' (''Deep Cover'') jako Russell Stevens Jr./John Hull |
* [[1992 w filmie|1992]]: ''[[Podwójny kamuflaż]]'' (''Deep Cover'') jako Russell Stevens Jr./John Hull |
||
* [[1993 w filmie|1993]]: ''[[Tina (film)|Tina]]'' jako Ike Turner |
* [[1993 w filmie|1993]]: ''[[Tina (film)|Tina]]'' jako Ike Turner |
||
Linia 81: | Linia 81: | ||
* [[1995 w filmie|1995]]: ''[[Złe towarzystwo]]'' (''Bad Company'') jako Nelson Crowe |
* [[1995 w filmie|1995]]: ''[[Złe towarzystwo]]'' (''Bad Company'') jako Nelson Crowe |
||
* [[1995 w filmie|1995]]: ''[[Studenci (film 1995)|Studenci]]'' (''Higher Learning'') jako profesor Maurice Phipps |
* [[1995 w filmie|1995]]: ''[[Studenci (film 1995)|Studenci]]'' (''Higher Learning'') jako profesor Maurice Phipps |
||
* [[1995 w filmie|1995]]: ''Before Your Eyes: |
* [[1995 w filmie|1995]]: ''Before Your Eyes: Angelie’s Secret'' jako narrator |
||
* [[1996 w filmie|1996]]: ''[[Ścigani (film)|Ścigani]]'' (''Fled'') jako Piper |
* [[1996 w filmie|1996]]: ''[[Ścigani (film)|Ścigani]]'' (''Fled'') jako Piper |
||
* [[1997 w filmie|1997]]: ''Miss |
* [[1997 w filmie|1997]]: ''Miss Evers’ Boys'' jako Caleb Humphries |
||
* [[1997 w filmie|1997]]: ''[[Ukryty wymiar (film)|Ukryty wymiar]]'' (''Event Horizon'') jako Miller |
* [[1997 w filmie|1997]]: ''[[Ukryty wymiar (film)|Ukryty wymiar]]'' (''Event Horizon'') jako Miller |
||
* [[1997 w filmie|1997]]: ''[[Gangster (film 1997)|Gangster]]'' (''Hoodlum'') jako Bumpy Johnson |
* [[1997 w filmie|1997]]: ''[[Gangster (film 1997)|Gangster]]'' (''Hoodlum'') jako Bumpy Johnson |
||
Linia 91: | Linia 91: | ||
* [[2003 w filmie|2003]]: ''[[Matrix Reaktywacja]]'' (''Matrix Reloaded'') jako [[Morfeusz (Matrix)|Morfeusz]] |
* [[2003 w filmie|2003]]: ''[[Matrix Reaktywacja]]'' (''Matrix Reloaded'') jako [[Morfeusz (Matrix)|Morfeusz]] |
||
* [[2003 w filmie|2003]]: ''[[Matrix Rewolucje]]'' (''The Matrix Revolutions'') jako [[Morfeusz (Matrix)|Morfeusz]] |
* [[2003 w filmie|2003]]: ''[[Matrix Rewolucje]]'' (''The Matrix Revolutions'') jako [[Morfeusz (Matrix)|Morfeusz]] |
||
* [[2003 w filmie|2003]]: ''[[Pokonaj najszybszego]]'' (''Biker Boyz'') jako Manuel |
* [[2003 w filmie|2003]]: ''[[Pokonaj najszybszego]]'' (''Biker Boyz'') jako Manuel ‘Smoke’ Galloway |
||
* [[2003 w filmie|2003]]: ''[[Rzeka tajemnic (film)|Rzeka tajemnic]]'' (''Mystic River'') jako Whitey Powers |
* [[2003 w filmie|2003]]: ''[[Rzeka tajemnic (film)|Rzeka tajemnic]]'' (''Mystic River'') jako Whitey Powers |
||
* [[2005 w filmie|2005]]: ''[[Pięć palców]]'' (''Five Fingers'') jako Ahmat |
* [[2005 w filmie|2005]]: ''[[Pięć palców]]'' (''Five Fingers'') jako Ahmat |
||
Linia 106: | Linia 106: | ||
* [[2010 w filmie|2010]]: ''[[Predators]]'' jako Noland |
* [[2010 w filmie|2010]]: ''[[Predators]]'' jako Noland |
||
* [[2011 w filmie|2011]]: ''[[Epidemia strachu]]'' jako doktor Ellis Cheever |
* [[2011 w filmie|2011]]: ''[[Epidemia strachu]]'' jako doktor Ellis Cheever |
||
* [[2013 w filmie|2013]] |
* [[2013 w filmie|2013]]–[[2015 w filmie|2015]]: ''[[Hannibal (serial telewizyjny)|Hannibal]]'' jako agent specjalny [[Jack Crawford (postać)|Jack Crawford]] |
||
* [[2013 w filmie|2013]]: ''[[Kolonia (film 2013)|Kolonia]]'' (''The Colony'') jako Briggs |
* [[2013 w filmie|2013]]: ''[[Kolonia (film 2013)|Kolonia]]'' (''The Colony'') jako Briggs |
||
* [[2013 w filmie|2013]]: ''[[Człowiek ze stali]]'' (''Man of Steel'') jako [[Perry White]]<ref>{{Cytuj stronę | |
* [[2013 w filmie|2013]]: ''[[Człowiek ze stali]]'' (''Man of Steel'') jako [[Perry White]]<ref>{{Cytuj stronę |url = http://www.filmweb.pl/news/FOTO%3A+Henry+Cavill+z+loczkiem+Supermana%2C+Fishbourne+jego+szefem-76293 |tytuł = FOTO: Henry Cavill z loczkiem Supermana, Fishbourne jego szefem |autor = Marcin Pietrzyk |opublikowany = [[Filmweb]] |data = 3 sierpnia 2011 |język = pl |data dostępu = 2014-11-27}}</ref> |
||
* [[2014 w filmie|2014]]: ''[[Sygnał (film 2014)|Sygnał]]'' jako Damon |
* [[2014 w filmie|2014]]: ''[[Sygnał (film 2014)|Sygnał]]'' jako Damon |
||
* [[2016 w filmie|2016]]: ''[[Batman v Superman: Świt sprawiedliwości]]'' jako [[Perry White]] |
* [[2016 w filmie|2016]]: ''[[Batman v Superman: Świt sprawiedliwości]]'' jako [[Perry White]] |
||
* [[2016 w filmie|2016]]: ''Pasażerowie'' (''Passengers'') jako Gus Mancuso |
* [[2016 w filmie|2016]]: ''[[Pasażerowie]]'' (''Passengers'') jako Gus Mancuso |
||
* [[2016 w filmie|2016]]: ''[[Korzenie (miniserial 2016)|Korzenie]]'' (''Roots'') jako Alex Haley (głos zza kadru) |
* [[2016 w filmie|2016]]: ''[[Korzenie (miniserial 2016)|Korzenie]]'' (''Roots'') jako Alex Haley (głos zza kadru) |
||
* [[2017 w filmie|2017]]: ''[[John Wick 2]]'' jako the Bowery king |
|||
* [[2018 w filmie|2018]]: ''[[Ant-Man i Osa]]'' jako Bill Foster |
* [[2018 w filmie|2018]]: ''[[Ant-Man i Osa]]'' jako Bill Foster |
||
* [[2019 w filmie|2019]]: ''[[Podróże z diabłem]]'' (''Running with the Devil'') jako The Man |
* [[2019 w filmie|2019]]: ''[[Podróże z diabłem]]'' (''Running with the Devil'') jako The Man |
||
* [[2019 w filmie|2019]]: ''[[John Wick 3]]'' jako the Bowery king |
|||
* [[2023 w filmie|2023]]: ''[[John Wick 4]]'' jako the Bowery king |
|||
=== Reżyser === |
=== Reżyser === |
||
Linia 123: | Linia 126: | ||
=== Producent === |
=== Producent === |
||
* [[2007 w filmie|2007]]: ''A |
* [[2007 w filmie|2007]]: ''A Landlord’s Tale'' |
||
* [[2006 w filmie|2006]]: ''Akeelah and the Bee'' |
* [[2006 w filmie|2006]]: ''Akeelah and the Bee'' |
||
* [[2005 w filmie|2005]]: ''Pięć palców'' (''Five Fingers'') |
* [[2005 w filmie|2005]]: ''Pięć palców'' (''Five Fingers'') |
||
Linia 137: | Linia 140: | ||
* {{NNDB|osoba|836/000025761|Laurence Fishburne}} |
* {{NNDB|osoba|836/000025761|Laurence Fishburne}} |
||
* {{Filmweb|osoba|36|Laurence Fishburne}} |
* {{Filmweb|osoba|36|Laurence Fishburne}} |
||
{{MTV Movie Awards - najlepsza walka}} |
|||
{{Kontrola autorytatywna}} |
{{Kontrola autorytatywna}} |
||
Linia 147: | Linia 152: | ||
[[Kategoria:Amerykańscy aktorzy telewizyjni]] |
[[Kategoria:Amerykańscy aktorzy telewizyjni]] |
||
[[Kategoria:Amerykańscy reżyserzy teatralni]] |
[[Kategoria:Amerykańscy reżyserzy teatralni]] |
||
[[Kategoria:Amerykańscy scenarzyści]] |
[[Kategoria:Amerykańscy scenarzyści filmowi]] |
||
[[Kategoria:Laureaci nagrody Tony]] |
[[Kategoria:Laureaci nagrody Tony]] |
||
[[Kategoria:Laureaci nagrody Emmy]] |
[[Kategoria:Laureaci nagrody Emmy]] |
Aktualna wersja na dzień 23:34, 10 wrz 2024
Laurence Fishburne (2017) | |
Imię i nazwisko |
Laurence John Fishburne III |
---|---|
Data i miejsce urodzenia | |
Zawód |
aktor, producent filmowy, reżyser |
Współmałżonek |
Hajna O. Moss (1985–1990; rozwód) |
Lata aktywności |
od 1972 |
Strona internetowa |
Laurence John Fishburne III[1] (ur. 30 lipca 1961 w Augusta) – amerykański aktor, producent i reżyser[2].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Wczesne lata
[edytuj | edytuj kod]Urodził się w Augusta[3][4] w stanie Georgia jako syn Hattie, nauczycielki szkoły średniej, i Laurence’a Fishburne’a II, który pracował jako strażnik więzienny w Bronksie[5]. Gdy dorastał jego rodzice rozeszli się, a matka przeniosła się na Brooklyn. Ojciec spotykał się z synem raz w miesiącu. Jego ojcem chrzestnym był Maurice Anthony Watson, wykładowca uczelni.
Kariera
[edytuj | edytuj kod]Miał 10 lat gdy trafił na scenę New Federal Theatre w Nowym Jorku, wcielając się w rolę młodego fana baseballu. Od tamtej pory nieprzerwanie rozwijał swoją karierę aktorską. W wieku 12 lat pojawił się po raz pierwszy na małym ekranie jako Joshua West Hall, adoptowany syn kapitana policji w operze mydlanej ABC Tylko jedno życie (One Life to Live, 1973). Na dużym ekranie zadebiutował dwa lata później w dramacie Kukurydziana buła, Hrabia i ja (Cornbread, Earl and Me, 1975)[6]. W 1975 powrócił na scenę New Federal Theatre w spektaklu Sekcja D (Section D) jako Tony Pridgeon. W 1976 wraz z grupą Negro Ensemble Company wystąpił jako Solomon Barton na scenie off-Broadwayu w przedstawieniu Eden[7].
Po ukończeniu 15 roku życia, został zaangażowany do roli G.I. w dramacie wojennym Czas apokalipsy (Apocalypse Now, 1979) Francisa Forda Coppoli, który potem powierzył mu role w swoich filmach: Rumble Fish (1983), Cotton Club (1984) i Kamienne ogrody (Gardens of Stone, 1987). Tajniki aktorstwa poznawał w nowojorskiej szkole średniej Julia Richman High School i Akademii Lincoln Square[8].
Następnie dołączył do obsady pięcioodcinkowego komediowego serialu wojennego NBC The Six O’Clock Follies (1980) i pojawił się w jednym z odcinków serialu M*A*S*H (1982) jako kapral Dorsey. Zagrał niewielką rolę Swaina w dramacie Stevena Spielberga Kolor purpury (The Color Purple, 1985) z Whoopi Goldberg. Podjął współpracę ze Spikiem Lee na planie komediodramatu muzycznego Szkolne oszołomienie (School Daze, 1988). Telewidzowie mogli go dostrzec popularnym serialu NBC Policjanci z Miami (Miami Vice, 1986) oraz w roli kowboja Curtisa w komediowym programie dla dzieci CBS Pee-Wee’s Playhouse (1987). Zwrócił na siebie uwagę krytyków filmowych rolą kochającego ojca, strzegącego swojego syna przed zgubnymi wpływami gangu w dramacie kryminalnym Johna Singletona Chłopaki z sąsiedztwa (Boyz N The Hood, 1991)[9].
W 1992 odebrał nagrody teatralne – Tony Award, Drama Desk, Outer Critics Circle Award oraz Theater World Award za rolę erupcyjnego Sterlinga Johnsona, byłego kelnera, którą po raz pierwszy zagrał w Yale Repertory Theatre w sztuce Augusta Wilsona Dwa pociągi wyścigowe (Two Trains Running) przeniesionej na scenę broadwayowską[10].
Wielkim sukcesem na kinowym ekranie okazała się autentyczna postać amerykańskiego muzyka, producenta i poszukiwacza talentów Ike’a Turnera Seniora, okrutnego męża Tiny Turner (Angela Bassett) w biograficznym dramacie muzycznym Briana Gibsona Tina (What’s Love Got to Do With It?, 1993)[11]. Rola ta przyniosła mu nominację do Oscara. W 1993 roku otrzymał nagrodę Emmy za występ w programie Tribeca. W roku 1995 debiutował na scenie off-Broadwayu jako scenarzysta i reżyser teatralny spektaklem Riff-Raff. Został po raz drugi laureatem nagrody Emmy jako producent telewizyjnego dramatu wojennego HBO Miss Evers’ Boys (1997).
W 1999 roku wystąpił w roli króla Henryka II w broadwayowskim przedstawieniu Lew w zimie (The Lion in Winter).
Sławę przyniosła mu rola Morfeusza w trylogii sci-fi Matrix (1999), Matrix Reaktywacja (The Matrix Reloaded, 2002) i Matrix Rewolucje (The Matrix Revolutions, 2003).
Życie prywatne
[edytuj | edytuj kod]W 1985 poślubił Hajnę O. Moss (ur. 1963), kierowniczkę obsady, którą poznał przez Spike’a Lee, z którą ma syna Langstona (ur. 1987) i córkę Montanę (ur. 7 września 1991; jej ojcem chrzestnym jest Martin Sheen). Jednak w 1992 rozwiódł się. Jego towarzyszką życia była Victoria Dillard (1992). 20 września 2002 w Nowym Jorku Fishburne ożenił się ponownie z aktorką Giną Torres (ur. 1969), z którą wcześniej romansował w 1995 i związał w roku 2000[12]. W czerwcu 2007 urodziła się ich córka Delilah[13]. 16 kwietnia 2018 para oficjalnie się rozwiodła[14].
Filmografia
[edytuj | edytuj kod]Aktor
[edytuj | edytuj kod]- 1973–1976: Tylko jedno życie (One Life to Live) jako dr Joshua „Josh” Hall #1
- 1975: Cornbread, Earl and Me jako Wilford Robinson
- 1975: If You Give a Dance, You Gotta Pay the Band
- 1979: Czas apokalipsy (Apocalypse Now) jako pan Clean
- 1979: Szybka przerwa (Fast Break) jako dziecko
- 1980: Willie i Phil (Willie and Phil)
- 1980: The Six O’Clock Follies jako Robby Robinson
- 1980: A Rumor of War jako Lightbulb
- 1982: Życzenie śmierci 2 (Death Wish 2) jako Cutter
- 1983: For Us the Living: The Medgar Evers Story jako Jimbo Collins
- 1983: I Take These Men jako Hank Johnson
- 1983: Rumble Fish jako Midget
- 1984: Cotton Club (The Cotton Club) jako Bumpy Rhodes
- 1985: Kolor purpury (The Color Purple) jako Swain
- 1986: Żywe srebro (Quicksilver) jako Voodoo
- 1986: Band of the Hand jako Cream
- 1986: Posterunek przy Hill Street (Hill Street Blues, serial TV) jako Maurice Haynes
- 1986–1990: Pee-wee’s Playhouse (serial TV) jako kowboj Curtis
- 1987: Cherry model 2000 (Cherry 2000) jako Glu Glu Lawyer
- 1987: Kamienne ogrody (Gardens of Stone) jako Flanagan
- 1987: Koszmar z ulicy Wiązów III: Wojownicy snów (A Nightmare On Elm Street 3: Dream Warriors) jako Max
- 1988: Szkolne oszołomienie (School Daze) jako Dap
- 1988: Czerwona gorączka (Red Heat) jako porucznik Stobbs
- 1990: Kompania karna (Cadence) jako Roosevelt Stokes
- 1990: Decoration Day jako Michael Waring
- 1990: Król Nowego Jorku (King of New York) jako Jimmy Jump
- 1991: Precedensowa sprawa (Class Action) jako Nick Holbrook
- 1991: Chłopaki z sąsiedztwa (Boyz N the Hood) jako Furious Styles
- 1991: Serca ciemności (Hearts of Darkness: A Filmmaker’s Apocalypse) jako on sam
- 1992: Podwójny kamuflaż (Deep Cover) jako Russell Stevens Jr./John Hull
- 1993: Tina jako Ike Turner
- 1993: Szachowe dzieciństwo (Searching for Bobby Fischer) jako Vinnie
- 1995: Otello (Othello) jako Otello
- 1995: Czarna eskadra (The Tuskegee Airmen) jako Hannibal Lee Jr.
- 1995: W słusznej sprawie (Just Cause) jako Tanny Brown
- 1995: Złe towarzystwo (Bad Company) jako Nelson Crowe
- 1995: Studenci (Higher Learning) jako profesor Maurice Phipps
- 1995: Before Your Eyes: Angelie’s Secret jako narrator
- 1996: Ścigani (Fled) jako Piper
- 1997: Miss Evers’ Boys jako Caleb Humphries
- 1997: Ukryty wymiar (Event Horizon) jako Miller
- 1997: Gangster (Hoodlum) jako Bumpy Johnson
- 1998: Zawsze na dnie (Always Outnumbered) jako Socrates Fortlow
- 1999: Matrix (The Matrix) jako Morfeusz
- 2001: Osmosis Jones jako Thrax (głos)
- 2003: Matrix Reaktywacja (Matrix Reloaded) jako Morfeusz
- 2003: Matrix Rewolucje (The Matrix Revolutions) jako Morfeusz
- 2003: Pokonaj najszybszego (Biker Boyz) jako Manuel ‘Smoke’ Galloway
- 2003: Rzeka tajemnic (Mystic River) jako Whitey Powers
- 2005: Pięć palców (Five Fingers) jako Ahmat
- 2005: Atak na posterunek (Assault on Precinct 13) jako Marion Bishop
- 2006: Akeelah i jej nauczyciel jako dr Joshua Larabee
- 2006: Mission: Impossible III jako Brassell
- 2006: Bobby jako Edward Robinson
- 2006: Podwójna tożsamość (The Death and Life of Bobby Z) jako Tad Gruzsa
- 2007: Wojownicze Żółwie Ninja (Teenage Mutant Ninja Turtles) jako narrator
- 2007: Fantastyczna Czwórka: Narodziny Srebrnego Surfera (Fantastic Four: Rise of the Silver Surfer) jako Norrin Radd/Srebrny Surfer (głos)
- 2008: 21 jako Cole Williams
- 2009–2010: CSI: Kryminalne zagadki Las Vegas (C.S.I.: Crime Scene Investigation) jako dr Raymond Langston
- 2009: Opancerzony (Armored) jako Baines
- 2010: Predators jako Noland
- 2011: Epidemia strachu jako doktor Ellis Cheever
- 2013–2015: Hannibal jako agent specjalny Jack Crawford
- 2013: Kolonia (The Colony) jako Briggs
- 2013: Człowiek ze stali (Man of Steel) jako Perry White[15]
- 2014: Sygnał jako Damon
- 2016: Batman v Superman: Świt sprawiedliwości jako Perry White
- 2016: Pasażerowie (Passengers) jako Gus Mancuso
- 2016: Korzenie (Roots) jako Alex Haley (głos zza kadru)
- 2017: John Wick 2 jako the Bowery king
- 2018: Ant-Man i Osa jako Bill Foster
- 2019: Podróże z diabłem (Running with the Devil) jako The Man
- 2019: John Wick 3 jako the Bowery king
- 2023: John Wick 4 jako the Bowery king
Reżyser
[edytuj | edytuj kod]- 2000: Once In the Life
Scenariusz
[edytuj | edytuj kod]- 2000: Once In the Life
Producent
[edytuj | edytuj kod]- 2007: A Landlord’s Tale
- 2006: Akeelah and the Bee
- 2005: Pięć palców (Five Fingers)
- 2005: The Beltway
- 2000: Once In the Life
- 1998: Zawsze na dnie (Always Outnumbered)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Laurence Fishburne Biography & TV / Movie Credits. TVRage.Com. [dostęp 2016-07-02]. (ang.).
- ↑ Laurence Fishburne. Listal. [dostęp 2016-07-02]. (ang.).
- ↑ Laurence Fishburne Actor, Producer. TVGuide.com. [dostęp 2016-07-02]. (ang.).
- ↑ Laurence Fishburne. TV.com. [dostęp 2016-07-02]. (ang.).
- ↑ Laurence (Larry) Fishburne. Film Reference. [dostęp 2016-07-02]. (ang.).
- ↑ Laurence Fishburne, [w:] Encyclopædia Britannica [dostęp 2016-07-02] (ang.).
- ↑ Laurence Fishburne. Internet Off-Broadway Database. [dostęp 2021-07-02]. (ang.).
- ↑ Laurence Fishburne. MYmovies.it. [dostęp 2016-07-02]. (wł.).
- ↑ Sandra Brennan: Laurence Fishburne Biography. AllMovie. [dostęp 2016-07-02]. (ang.).
- ↑ Laurence Fishburne. Internet Broadway Database. [dostęp 2016-07-02]. (ang.).
- ↑ Laurence Fishburne. Rotten Tomatoes. [dostęp 2016-07-02]. (niem.).
- ↑ Who is Laurence Fishburne dating?. FamousFix. [dostęp 2016-07-02]. (ang.).
- ↑ Update: Laurence Fishburne and Gina Torres welcome first child; spotted out in Hollywood. FamousFix. [dostęp 2007-11-14]. (ang.).
- ↑ It’s Over! Laurence Fishburne & Gina Torres Finally Sign Off On Divorce Settlement. FamousFix. [dostęp 2019-07-16]. (ang.).
- ↑ Marcin Pietrzyk: FOTO: Henry Cavill z loczkiem Supermana, Fishbourne jego szefem. Filmweb, 3 sierpnia 2011. [dostęp 2014-11-27]. (pol.).
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- Laurence Fishburne w bazie IMDb (ang.)
- Laurence Fishburne w bazie Notable Names Database (ang.)
- Laurence Fishburne w bazie Filmweb
- ISNI: 0000000122843621
- VIAF: 117095697
- LCCN: no92020105
- GND: 124709281
- BnF: 14041015t
- SUDOC: 061681067
- NLA: 40414142
- NKC: xx0014202
- BNE: XX1232075
- NTA: 147814871
- BIBSYS: 99032276
- Open Library: OL9115365A
- PLWABN: 9810560240305606
- NUKAT: n2009098001
- J9U: 987007334127805171
- CANTIC: a10903252
- LNB: 000347863
- CONOR: 24519779
- KRNLK: KAC2020K4199
- LIH: LNB:Bcor;=CQ