Jadwiga Barańska
 Jadwiga Barańska (2009) | |
| Data i miejsce urodzenia |
21 października 1935 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
24 października 2024 |
| Zawód | |
| Współmałżonek |
Jerzy Antczak |
| Lata aktywności |
1958–2013 |
| Odznaczenia | |
 
| |
Jadwiga Barańska (ur. 21 października 1935 w Łodzi, zm. 24 października 2024 w Los Angeles[2][3][4]) – polska aktorka teatralna, filmowa i telewizyjna, scenarzystka.
Życiorys
W 1958 ukończyła studia w Państwowej Wyższej Szkole Teatralnej w Łodzi.
Karierę w teatrze rozpoczęła na deskach Teatru Klasycznego w latach 1959–1966. Następnie grała w Teatrze Polskim w Warszawie do 1972. Odniosła sukces jako aktorka filmowa, występując głównie w filmach męża, Jerzego Antczaka. Największą sławę przyniosła jej rola Barbary Niechcic w adaptacji powieści Noce i dnie Marii Dąbrowskiej, jak również w kreacji tytułowej w filmie Hrabina Cosel. Była również aktorką Teatru Telewizji. Grała w nim Siostrę Marię w Chłopcach Stanisława Grochowiaka (reż. Tadeusz Jaworski; 1966) oraz Mademoiselle w Asmodeuszu François Mauriaca (reż. Jan Bratkowski, 1968).
W 1978 wyemigrowała z mężem do Stanów Zjednoczonych, skąd powróciła do Polski na początku lat 90. Pobyt ten zaowocował filmem Antczaka Dama kameliowa (1994) według scenariusza Barańskiej oraz dwoma spektaklami Teatru Telewizji w reżyserii Antczaka: Cezar i Pompejusz oraz Ścieżki chwały. W 2000 przystąpiła – jako współautorka scenariusza i współreżyserka – do realizacji filmu Antczaka o związku Fryderyka Chopina i George Sand – Chopin. Pragnienie miłości (2002), w którym zagrała rolę Tekli Justyny Chopin, matki Fryderyka Chopina. W 2013 obchodziła w Warszawie jubileusz 55-lecia pracy artystycznej.
Z Jerzym Antczakiem miała syna Mikołaja (ur. 1964), fizyka i programistę komputerowego[5].
Zostanie pochowana w Los Angeles, zaś w 90 rocznicę jej urodzin jej prochy zostaną sprowadzone i pochowane w Polsce[6].
Filmografia
Scenarzystka
- Dama kameliowa (1995)
- Chopin. Pragnienie miłości (2002)
Aktorka
 Filmy fabularne
| |||
| Rok | Tytuł | Rola | Reżyseria |
| 1958 | Żołnierz królowej Madagaskaru | jedząca ciastko w „Arkadii” | Jerzy Zarzycki |
| 1968 | Hrabina Cosel | Anna Konstancja Cosel | Jerzy Antczak |
| 1970 | Kłopotliwy gość | sekretarka | Jerzy Ziarnik |
| 1970 | Epilog norymberski | więźniarka w Oświęcimiu | Jerzy Antczak |
| 1975 | Noce i dnie | Barbara Niechcic | Jerzy Antczak |
| 1976 | Trędowata | hrabina Idalia Elzonowska | Jerzy Hoffman |
| 1977 | Nido de viudas[7] | Carmen | Tony Navarro |
| 2002 | Chopin. Pragnienie miłości | Tekla Justyna Chopin | Jerzy Antczak |
| Seriale telewizyjne
| |||
| 1968 | Hrabina Cosel | Anna Konstancja Cosel | Jerzy Antczak |
| 1977 | Noce i dnie | Barbara Niechcic | Jerzy Antczak |
Ordery i odznaczenia
- Złoty Krzyż Zasługi (1975)[8]
- Złoty Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis” (10 października 2008)[9][10]
Nagrody i wyróżnienia
- Złota Apsara – I nagroda za rolę tytułową w filmie Hrabina Cosel na II Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Phnom Penh w Kambodży (1969)
- Złoty Gwóźdź – nagroda w VII Plebiscycie Popularności (1974)
- Nagroda za rolę Barbary Niechcic w filmie Noce i dnie na II Festiwalu Polskich Filmów Fabularnych w Gdańsku (1975)
- Nagroda państwowa I stopnia (zespołowa) za film Noce i dnie (1976)
- Srebrny Niedźwiedź za najlepszą rolę kobiecą – Barbary Niechcic w filmie Noce i dnie na Międzynarodowym Festiwalu Filmowym w Berlinie (1976)
- Nagroda Komitetu do Spraw Radia i Telewizji za kreację aktorską w serialu telewizyjnym Noce i dnie (1978)
- „Złoty Ekran” za rolę Barbary Niechcic w serialu telewizyjnym Noce i dnie (1979)
- Odcisk dłoni na Promenadzie Gwiazd w Międzyzdrojach (1999)
- Złota Sowa Polonii za twórczość filmową (2015)
- Diamentowe Lwy – nagrodę publiczności biorącej udział w plebiscycie na najlepszą polską aktorkę czterdziestolecia Festiwalu Filmów Polskich, m.in. za rolę Barbary Niechcic w filmie Noce i dnie (2015)[11].
- Modjeska Prize przyznawana przez Helena Modjeska Art and Culture Club w Los Angeles (2018)
- Diamentowy Nenufar za Całokształt Dokonań Artystycznych na Festiwalu Twórczości Jadwigi Barańskiej i Jerzego Antczaka w Sokołowie Podlaskim (2018)
Przypisy
- ↑ Życie na gorąco nr 14, 2 kwietnia 2015, s. 56-57.
- ↑ Nie żyje Jadwiga Barańska, [w:] Rzeczpospolita [online], 25 października 2024 [dostęp 2024-10-25].
- ↑ Jadwiga Barańska w bazie filmpolski.pl
- ↑ Nie żyje Jadwiga Barańska. Legendarna polska aktorka miała 89 lat. film.interia.pl. [dostęp 2024-10-25].
- ↑ ORY, Tak dziś żyje syn Jadwigi Barańskiej. Wiadomo, czym się zajmuje [online], WP Kobieta, 25 października 2024 [dostęp 2024-10-25].
- ↑ Nie żyje Jadwiga Barańska. Jerzy Antczak podał wieści w sprawie pogrzebu. Mowa o dwóch ceremoniach. rmf.fm. [dostęp 2024-10-30].
- ↑ Nido de viudas w bazie IMDb (ang.)
- ↑ Święto polskiej kinematografii [online], Filmopedia [dostęp 2023-05-08] (pol.).
- ↑ Lista laureatów Medalu Zasłużony Kulturze – Gloria Artis [online] [dostęp 2024-06-30] [zarchiwizowane z adresu 2024-06-30] (pol.).
- ↑ Filmowcy otrzymali medale Gloria Artis. wp.pl, 29 października 2008. [dostęp 2012-12-05].
- ↑ Diamentowe Lwy w Gdyni przyznane! Gajos, Barańska i "Noce i Dnie" triumfują [online], wpolityce.pl [dostęp 2023-05-20].
Bibliografia
- Jadwiga Barańska w bazie IMDb (ang.)
- Jadwiga Barańska w bazie Filmweb
- Jadwiga Barańska w bazie filmpolski.pl
Linki zewnętrzne
- Jadwiga Barańska, [w:] Encyklopedia teatru polskiego (osoby) [dostęp 2021-04-09].
- Jadwiga Barańska na zdjęciach w bazie Filmoteki Narodowej „Fototeka”
- Jadwiga Barańska w bazie Akademii Polskiego Filmu
- Absolwenci Państwowej Wyższej Szkoły Filmowej, Telewizyjnej i Teatralnej im. Leona Schillera w Łodzi
- Aktorki polonijne w Stanach Zjednoczonych
- Aktorzy teatrów warszawskich
- Laureaci Mistrza Mowy Polskiej
- Laureatki Srebrnego Niedźwiedzia dla najlepszej aktorki
- Ludzie urodzeni w Łodzi
- Najlepsze aktorki pierwszoplanowe na FPFF
- Odznaczeni Złotym Krzyżem Zasługi (Polska Ludowa)
- Odznaczeni Złotym Medalem „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”
- Polskie aktorki filmowe
- Polskie aktorki teatralne
- Urodzeni w 1935
- Zmarli w 2024