Górnośląski Związek Metropolitalny
Górnośląski Związek Metropolitalny – nazwa powstałego z inicjatywy samorządowców związku międzygminnego obejmującego miasta na prawach powiatu, leżące na obszarze konurbacji górnośląsko-zagłębiowskiej. Jego celem jest utworzenie silnego ośrodka metropolitalnego, złożonego z największych miast regionu. Siedzibą Górnośląskiego Związku Metropolitalnego są Katowice.
Proces decyzyjny
Idea metropolizacji konurbacji górnośląsko-zagłębiowskiej pojawiała się w dyskusjach samorządowców regionu już w pierwszej połowie lat dziewięćdziesiątych XX wieku. W rozwiązaniu takim upatrywano szansy na skuteczniejsze zarządzanie oraz wzmocnienie słabszych obszarów aglomeracji.
9 grudnia 2005 roku w Gliwicach prezydenci miast zdecydowali o powołaniu związku, 9 stycznia 2006 roku w Świętochłowicach podpisali deklarację o utworzeniu GZM.
Początkowo w skład Związku miało wejść 17 miast, w tym 14 miast na prawach powiatu. Ostatecznie, po konsultacjach statutu Związku z nadzorem prawnym Wojewody Śląskiego zadecydowano, że w obecnym stanie prawnym Związek mogą powołać wyłącznie miasta na prawach powiatu. Związek został zarejestrowany przez MSWiA 8 czerwca 2007 roku. Oficjalnie Związek rozpoczął działalność 20 września 2007 roku kiedy to w Rudzie Śląskiej[1] odbyło się pierwsze Zgromadzenie Związku, na którym wyłonione zostały władze Związku.
Zasięg
Lista miast (alfabetycznie):
Miasto | Herb | Ludność | Powierzchnia |
---|---|---|---|
Bytom | 186 540 | 69,43 km² | |
Chorzów | 113 978 | 33,60 km² | |
Dąbrowa Górnicza | 129 559 | 187,81 km² | |
Gliwice | 198 499 | 133,85 km² | |
Jaworzno | 95 771 | 152,20 km² | |
Katowice | 314 500 | 164,54 km² | |
Mysłowice | 75 063 | 66,09 km² | |
Piekary Śląskie | Plik:Arms Piekary Slaskie.png | 59 338 | 39,67 km² |
Ruda Śląska | 145 471 | 77,59 km² | |
Siemianowice Śląskie | 72 247 | 25,16 km² | |
Sosnowiec | 224 244 | 91,26 km² | |
Świętochłowice | 54 938 | 13,22 km² | |
Tychy | 130 492 | 81,62 km² | |
Zabrze | 190 110 | 80,47 km² |
Zadania Związku
Do głównych zadań związku należy:
- ustalenie wspólnej strategii rozwoju dla miast wchodzących w skład Związku, zgodnie z ustawą o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym
- realizacja zadań objętych wspólną strategią rozwoju miast wchodzących w skład Związku
- pozyskiwanie środków finansowych z krajowych i zagranicznych funduszy celowych
- zarządzanie drogami przekazanymi Związkowi przez gminy członkowskie
- opracowywanie wniosków w celu pozyskiwania środków publicznych pochodzących z budżetu Unii Europejskiej
- aktywizowanie rynku pracy na obszarze miast będących uczestnikami Związku
- wspieranie innowacyjnych programów gospodarczych podnoszących poziom konkurencyjności miast
- wyrażanie opinii dotyczących procesów legislacyjnych i decyzyjnych w sprawach objętych przedmiotem zainteresowania Związku ze względu na wykonywane przez Związek zadania.
Efektem działalności związku ma być usprawnienie zarządzania aglomeracją, wzmocnienie siły gospodarczej i konkurencyjności miast - uczestników GZM a także koordynacja działań promocyjnych i podkreślenie znaczenia regionu. Obszar związku zamieszkuje ponad 2 miliony ludzi, zsumowane budżety miast członkowskich wynoszą ponad 6 miliardów złotych a produkt brutto około 8% produktu krajowego brutto Polski.
Organy i budżet
Organami GZM są Zgromadzenie Związku oraz Zarząd Związku, których kadencja pokrywa się z kadencjami rad miast. Gminy uczestniczące w Związku mają po dwóch przedstawicieli w 29-osobowym Zgromadzeniu (w tym prezydenta miasta) z wyjątkiem Katowic, które mają trzech przedstawicieli. Na przewodniczącego Zarządu Związku wybrano jednogłośnie prezydenta Katowic Piotra Uszoka. Na co dzień jednak szefem Związku będzie dyrektor biura GZM a wybrany Zarząd będzie pełnił raczej rolę rady nadzorczej. Budżet GZM stanowią wpłaty poszczególnych miast założycieli w łącznej wysokości ok. 2 milionów PLN[2].
Nazwa
Pierwszą nazwą dotyczącą planowanego związku była "Metropolia Katowice". Nazwa taka została użyta w pierwszym artykule prasowym na ten temat w Dzienniku Zachodnim. Później pod uwagę brano kilka propozycji, m.in. "Związek Konurbacji Górnośląskiej", "Metropolia Górnośląska" (sugerująca ideę integracji) Dąbrowa Górnicza i Sosnowiec zgłosiły wniosek dotyczący zmiany nazwy związku, bowiem mieszkańcom miast Zagłębia Dąbrowskiego nie odpowiada nazwa Górnośląski. W zamian zaproponowano jeszcze mniej przystającą nazwę "Śląski Związek Miast". Ostatecznie przyjęto nazwę "Górnośląski Związek Metropolitalny".
Gospodarka
GZM jest regionem o ogromnej koncentracji przemysłu. Dominuje tu:
- przemysł górniczy (kilkanaście czynnych kopalń węgla kamiennego)
- przemysł hutniczy (kilkanaście czynnych hut żelaza i metali nieżelaznych),
- przemysł transportowy (fabryki samochodów w Gliwicach i Tychach, producent pojazdów szynowych Konstal w Chorzowie, Bumar Łabędy)
- przemysł energetyczny (kilkanaście elektrowni i elektrociepłowni)
- przemysł maszynowy
- przemysł chemiczny (zakłady azotowe, Pollena Savona, Fabryka Farb i Lakierów HAJDUKI)
Kontrowersje
Pod koniec 2006 roku w mediach pojawiła się informacja o podjęciu przez MSWiA prac nad przygotowaniem projektu ustawy aglomeracyjnej powołującej obligatoryjny związek komunalny. Prace nad projektem trwają niezależnie od prac nad powołaniem GZMu. Informacja ta wywołała w mediach lokalnych i ogólnopolskich dyskusję o rzekomym połączeniu miast aglomeracji w jeden organizm miejski. W debacie publicznej pojawiły się nawet spekulacje na temat nazwy takiego "supermiasta", ma to być rzekomo termin "Silesia" - czyli łacińska nazwa Śląska. Mimo, że ani powstający związek komunalny "GZM" ani zapowiadane przez administrację rządową rozwiązania nie zmierzają do "degradacji" dotychczasowych miast do poziomu dzielnic wielkiego śląskiego "supermiasta" sprawa ta ciągle rozbudza wyobraźnię i powoduje kontrowersje.
- ↑ http://www.mojepiekary.pl/index.php?option=com_content&task=view&id=1165&Itemid=2
- ↑ Wkład do budżetu GZM poszczególnych miast założycieli jest różny i odpowiada liczbie mieszkańców wyrażonej w złotych, czyli 1 złoty na każdego mieszkańca.