Serwis porcelanowy
Serwis porcelanowy – komplet naczyń zastawy stołowej dla większej liczby osób, wykonany z porcelany.
Przykłady najsłynniejszych serwisów z XVIII i XIX wieku
[edytuj | edytuj kod]Niektóre serwisy wykonywane na zamówienia rodzin panujących liczyły nawet tysiące sztuk.
Chelsea Lawrence Street Factory
[edytuj | edytuj kod]- Serwis meklemburski (1758–1765) – serwis obiadowo-deserowy (1758–1765). Zamówiony przez króla Jerzego III i królową Charlotte, sprezentowany jej bratu Adolfowi Fryderykowi IV, księciu Mecklenburg-Strelitz w 1764 roku[1].
Императорский Фарфоровый Завод
[edytuj | edytuj kod]- Serwis guriewski – nazywany rosyjskim powstał w fabryce porcelany Łomonosowa w Petersburgu (Императорский фарфоровый завод) na cześć zwycięstwa Rosji w wojnie ojczyźnianej 1812 roku, został zamówiony przez rodzinę carską i liczył 4500 szt., ozdobiony z wykorzystaniem kilku kilogramów złota[2].
Fabryka_porcelany_%C5%81omonosow_po_1812_roku.jpg)
- Serwis chinoiserie – z okazji małżeństwa elektora Bawarii Karola Alberta Habsburga z córką cesarza Marią Amalią w październiku 1722 roku powstał w Miśni pierwszy serwis chinoiserie – prezent od Augusta Mocnego. Serwis zaprojektował Johann Gregor Höroldt, najważniejszy spośród malarzy porcelany miśnieńskiej[3]. Höroldt opracował serie rysunków z życia Chińczyków, które służyły malarzom do zdobienia porcelany. Scenki rodzajowe na tle stylizowanych pejzaży były umieszczane w wielobocznych kartuszach[4].
- Serwis żółty, myśliwski (Gelbe Jagdservice; od 1730) – zamówiony ok. 1730 roku przez króla Augusta Mocnego. Dekoracja z lecącym feniksem i indyjskimi kwiatami w rezerwach[5].
- Serwis ze scenami portowymi – serwis dla księcia von Ragusa (1730 rok). Serwis do kawy i herbaty zdobiony scenami portowymi (Hafenszenen) wykonanymi przez Christiana Friedricha Herolda (1700–1779)[6][7].
- Serwis z motywem lecącego feniksa (od 1732 roku) – serwis wykonany dla króla szwedzkiego Fryderyka I. Posiadał zdobienia w postaci reliefu kwiatów peonii połączonych ze sobą esowym rodzajem wici (radierter Dekor)[8].
- Serwis koronacyjny (1733) – serwis z herbami polsko-saskimi został tak nazwany, ponieważ zbiegał się z datą koronacji Augusta III na króla Polski[9]. Zapoczątkował serie serwisów heraldycznych, które zamawiali związani z dworem możnowładcy np. Sułkowski i Brühl. Drugi serwis o takiej samej dekoracji został wykonany dla hrabiego Vratislava w 1734 roku.
- Serwis Sułkowski (1735–1736) – powstał dla hrabiego Aleksandra Józefa Sułkowskiego i jego żony Marii Anny Frein von Stein. Zdobiony reliefem herbowym Sułkowski Hrabia i wzorem indianische blumen (indyjskie kwiaty). Reliefowy wzór Sułkowskiego składa się z czwórdzielnych pasm plecionki, tworzących kwadraty, ustawionych ukośnie do brzegów naczynia. Wypukłe szwy oddzielają segmenty kwadratów[10][11].
- Serwis dla Augusta Friedricha von Seydewitza (1735–1740) – serwis zdobiony indyjskimi kwiatami i insektami z wielobarwnym herbem hrabiego Seydewitza[12][13].
- Serwis łabędzi (1737–1741) – wykonany dla hr. Henryka Brühla, który od roku 1733 sprawował stanowisko dyrektora manufaktury. Ukoronowaniem jego pracy był serwis łabędzi. Zdaniem Rheinheckela, wzorów dostarczyła dekoracja fontanny Nymphenbad w Zwingerze, a kształty niektórych naczyń zostały zapożyczone ze złotnictwa francuskiego[14]. Główny motyw – para łabędzi jest zdaniem S. Ducreta przejęty ze współczesnego sztychu[15]. Serwis ten jest największym osiągnięciem pracowni Kändlera. Serwis jest ozdobiony barwnym kartuszem z herbem Brühl-Kolovrat: hr. Brühla i jego żony hr. Kolovrat-Krakowskiej, ponadto ma drobne indyjskie kwiaty. Brzeg podkreślony wąską, złotą bordiurą. Pierwotnie liczył 2200 sztuk. Model stworzyli Johann Joachim Kändler i Johann Friedrich Eberlein[16][17].
- Serwis z „Zielonym Watteau” (Watteauszenen; 1738) – serwis wykonany w 1748 roku dla Karola III króla Neapolu i Sycylii oraz jego małżonki Marii Amalii Wettyn, córki Augusta III Sasa, z okazji ich 10 rocznicy ślubu. Dekoracja wykonana na podstawie grafik przekazanych do manufaktury miśnieńskiej w roku 1741.[18] Ten serwis zwany „Zielonym Watteau”, znany jest tylko z informacji archiwalnych. W latach 1745–1747 wykonano serwis o tej tematyce na dwór neapolitański. W serwisie tym partie pejzażowo-figuralne malowane są miedziową zielenią. Malarzem był Gottlob Siegmund Birkner. Serwisy były zdobione plastyczną dekoracją kwiatową, zwaną reliefem Gotzkowskiego (Johann Ernst Gotzkowsky). (Meissener Porzellan 1710–1810, Rainer Ruckert. Hirmer Verlag Munchen 1966 rok, str. 19, 107, 108, Mariusz Chruściński, Forum Antyki Szczecin, Najsłynniejsze serwisy europejskie XVIII i XIX w., 2016)
- Serwis dla Klemensa Augusta z muszlami (1741–1742) – dekoracja malarska złożona jest ze swobodnie rozłożonych „graficznych kwiatów” (Holzschnittblumen) oraz owadów. Na każdym obiekcie widnieje herb z inicjałami CA otoczonymi czarną szarfą pod koroną[19].
- Serwis bp. Adama Stanisława Götzendorfa-Grabowskiego – stylistycznie bliski dekoracji serwisu Klemensa Augusta, został zamówiony w Miśni po 1740 r., kiedy Grabowski otrzymał z rąk Augusta III Order Orła Białego. Dekoracja malarska złożona jest ze swobodnie rozłożonych w lustrze i kołnierzu „graficznych kwiatów” oraz owadów – rzucających malowane szarościami cienie. Falista linia brzegów dodatkowo podkreślona jest brunatnym konturem. Na kołnierzu talerza znajduje się otoczony wstęgą z Orderem Orła Białego czterodzielny herb pod mitrą[20][21][drugi z przypisów niejasny].
- Potsdam serwis 1 i 2 – pierwszy serwis był wykonany w latach 1763–1765 malowany przez pozyskanego z Miśni malarza Carla Wilhelma Boehme dekoracja nosi nazwę "Reliefzierat". Serwis powstał po odkupieniu manufaktury przez Fryderyka II Wielkiego i był przeznaczony do wystroju nowego pałacu w Poczdamie. Ozdobiony był złoconym ornamentem rocaille i kwiatami. Drugi powstał w 1765 roku i był w kolorze zielonym[22][23][21][brak odnośnika].
- Serwis wrocławski (Breslauer Service) – powstał w 1767 roku, zaprojektowany przez Friedricha Eliasa Meyera.Serwis zdobiony złoconymi ornamentami Antiquen i błękitną Mosaique z naturalnymi kwiatami i girlandami[24].
- Serwis Flora Danica – po raz pierwszy wykonany na zlecenie księcia Fryderyka, późniejszego króla Fryderyka VI, w manufakturze porcelany Royal Copenhagen, która powstała w Danii w 1775 roku. Serwis miał być prezentem dla carycy Rosji, Katarzyny Wielkiej. Pierwsze części były gotowe około 1788 roku, ale caryca zmarła w 1796 i nigdy nie otrzymała serwisu. Serwis w ilości 1802 sztuk wszedł w posiadanie króla Chrystiana VII Oldenburga w 1803 roku. Zdobienia serwisu podjął się jeden z największych malarzy porcelany, Johann Christoph Bayer, zatrudniony przez manufaktury w 1776 roku, który na wykonanie dekoracji poświęcił 12 lat. Produkcję serwisu wznowiono przy okazji sojuszu księżnej Aleksandry i księcia Walii, późniejszego króla Edwarda VII. W 1863 roku został podarowany jako prezent ślubny[25][26].
- Serwis Habsburg – zamówiony przez małżeństwo arcyksięcia Franciszka Karola i księżniczkę Zofię Wittelsbach w roku 1821[27].
- Grand Service de Versailles – wykonany dla króla Francji, Ludwika XVI, do pałacu wersalskiego. Produkcja i zdobienie trwały 20 lat od roku 1783 do 1803. Zdobiony charakterystycznym, niebieskim kolorem. Rezerwy ze scenami mitologicznymi (z historii rzymskiej i greckiej), ozdobione girlandami z liści. Centralne rezerwy z przygodami Telemacha i Metamorfozami Owidiusza[28].
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Talerz z serwisu
„Zielony Watteau”, ok. 1738 -
Teryna z serwisu Klemensa Augusta z muszlami,
1741–1742 -
Talerze i pokrywy z serwisu Potsdam nr 1, 1765 -
Talerze z serwisu Potsdam nr 2 (zielonego), po 1765 -
Serwis wrocławski, zaprojektowany przez Friedricha Eliasa Meyera, 1767 -
Serwis obiadowy Royal Copenhagen Flora Danica,
ok. 1790 -
Serwis Habsburg z zielonymi wstążkami, 1821–1824 -
Grand Service Ludwika XVI do pałacu wersalskiego,
1783–1803 -
Talerz z serwisu Augusta Friedricha von Seydewitza, 1735–1740
_ok_1738_rok.jpg)
.jpg)
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ John Cecil Austin Chelsea Porcelain at Williamsburg str. 102
- ↑ История Гурьевского сервиза
- ↑ Porcelana europejska, [w:] Huon Lancelot Mallalieu (red.), Antyki: kompendium wiedzy dla kolekcjonerów i miłośników staroci, Elżbieta Makowiecka, Warszawa: Muza, 1995, s. 427-439, ISBN 83-7079-432-7, OCLC 749670551 (pol.).
- ↑ Rainer Ruckert, Meissener Porzellan 1710-1810, str. 17-18.
- ↑ U. Pietsch, C. Banz. Triumph der blauen Schwerter 2010, str. 96
- ↑ Christian Friedrich Herold: über das Erkennen eigenhändiger Malereien auf Porzellan undEmail Autor Menzhausen-Handt, Ingelore, 1960 rok, str 36
- ↑ Otto Walcha, Inkunabeln aus dem Meissner Werkarchiv, Mitteilungsblatt «Keramikfreunde der Schweiz», 1959 str 23
- ↑ publikacja Muzeum Początków Państwa Polskiego w Gnieźnie. Gniezno 2000. Katalog 89 str 57
- ↑ Maria Piątkiewicz Dereniowa, Porcelana miśnieńska w zbiorach wawelskich, tom 1. str. 158-160.
- ↑ Maria Piątkiewicz Dereniowa, Porcelana miśnieńska w zbiorach wawelskich, tom 1. str. 162.
- ↑ Rainer Ruckert, Meissener Porzellan 1710-1810, str. 18-19.
- ↑ Meissener Porzellan 1710-1810, Rainer Ruckert. Hirmer Verlag Munchen 1966 rok str 115
- ↑ Das Meissner Porzellan der Britzke-Sammlung 1709-1765 str 120
- ↑ Rheinheckel, Plastische Dekorationsformen im Meissner Porzellan des 18. Jahrhunderts.
- ↑ S. Ducret, Unbekannte Porzellan des 18. Jhts.
- ↑ Rainer Ruckert, Meissener Porzellan 1710-1810, str. 19 i 144-145.
- ↑ Karl Berling, Das Brühlsche Schwanenservice, „Belvedere 10”, Darmstadt 1925, str. 80-85.
- ↑ Hilde Rakebrand, Meisseber Tafelgeschirre des 18. Jahrhunderts, 1958.
- ↑ Meissener porzellan 1710-1810, Rainer Ruckert. Hirmer Verlag Munchen 1966 rok, str 111
- ↑ Claudia Bodinek Das Götzendorf-Grabowski-Service und seine Bildvorlagen. Keramos. str 21
- ↑ a b Mariusz Chruściński, Forum Antyki Szczecin, Najsłynniejsze serwisy europejskie XVIII i XIX w., 2016
- ↑ Muzeum portal Berlin, Jakob Kurpik: Das Archiv der Königlichen Porzellan-Manufaktur Berlin im Schloß Charlottenburg.Jahrbuch 2 (1997/1998), str. 189-194
- ↑ Georg Lenz: Berliner Porzellan. Die Manufaktur Friedrichs des Großen 1763–1786. Reprint. Hobbing, Berlin 1913
- ↑ Muzeum portal Berlin,Georg Lenz: Berliner Porzellan. Die Manufaktur Friedrichs des Großen 1763–1786.Reprint. Hobbing, Berlin 1913
- ↑ Nottelmann, Steen Flora Danica og Den Kongelige Porcelainsfabrik str 175-187
- ↑ Krog, Ole Villumsen Flora Danica og det danske hof – udstilling af porcelans-, guld- og solvservice 1990 r.
- ↑ Waltraud Neuwirth: Wiener Porzellan. 1744–1864. Neuwirth, Wien 1983 str 63-78
- ↑ The Louis XVI Service de Sir G. de Bellaigue, Catalogue de l’exposition des Sevres des Collections Royales Anglaises – 2009 rok
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- История Гурьевского сервиза, http://antikdesign.livejournal.com/.
- Rainer Ruckert, Meissener porzellan 1710-1810, Hirmer Verlag, München, 1966
- 250 Jahre Meissner Porzellan. Ernst Schneider im Schloss "Jägerhof", Keramikfreunde der Schweiz, Düsseldorf, Zürich, 1960
- Wojciech Przybyszewski, Niezwykłe serwisy – cykl artykułów [w:] "Spotkania z zabytkami", 1997–1999.
- Maria Piątkiewicz Dereniowa, Porcelana miśnieńska w zbiorach wawelskich tom 1 i 2 Katalog zbiorów 3, Ministerstwo Kultury i Sztuki, Kraków, 1983
- Mariusz Chruścinski, publikacja na forum antyki Najsłynniejsze serwisy europejskie XVIII i XIX w., 28.01.2016 dział Porcelana
- Karl Berling, Das Brühlsche Schwanenservice, „Belvedere 10”, Darmstadt 1925, str. 80-85
- Jakob Kurpik: Das Archiv der Königlichen Porzellan-Manufaktur Berlin im Schloß Charlottenburg. Häufige Schäden und ihre Ursachen. In: Stiftung Preußische Schlösser und Gärten Berlin-Brandenburg. tom 2 (1997/1998), str 189-194
- Nottelmann, Steen Flora Danica og Den Kongelige Porcelainsfabrik str 175-187
- The Louis XVI Service de Sir G. de Bellaigue
- Catalogue de l’exposition des Sevres des Collections Royales Anglaises – 2009 rok
- Waltraud Neuwirth: Wiener Porzellan. 1744–1864. Neuwirth, Wien 1983 str 63-76
- Muzeum portal Berlin
- Georg Lenz: Berliner Porzellan. Die Manufaktur Friedrichs des Großen 1763–1786.Reprint. Hobbing, Berlin 1913 str 32-40
- Claudia Bodinek Das Götzendorf-Grabowski-Service und seine Bildvorlagen. Keramos. str 21.