10 Dywizjon Rakiet Taktycznych

10 Dywizjon Artylerii

Historia
Państwo	Polska
Sformowanie	1951
Rozformowanie	1992
Tradycje
Święto	9 maja
Nadanie sztandaru	1967
Dowódcy
Pierwszy	por. Kazimierz Brzozowski
Ostatni	mjr dypl. Paweł Frankiewicz
Organizacja
Numer	JW 2628
Dyslokacja	Żary
Rodzaj sił zbrojnych	Wojska Lądowe
Rodzaj wojsk	Wojska rakietowe
Podległość	11 DPanc 11 DZ 11 DKPanc

10 Dywizjon Artylerii, do 1963 – 10 Dywizjon Artylerii Rakietowej – samodzielny pododdział wojsk rakietowych i artylerii Wojska Polskiego; w latach 1963–1992 używano, zwłaszcza podczas ćwiczeń taktycznych i dowódczo-sztabowych, nazwy Dywizjon Rakiet Taktycznych.

Formowanie i zmiany organizacyjne

10 dywizjon artylerii rakietowej

Na podstawie rozkazu organizacyjnego Ministra Obrony Narodowej nr 0045/Org. z 17 maja 1951, w terminie do 1 grudnia 1952, został sformowany od nowa 10 Dywizjon Artylerii Rakietowej (JW 2628) w Żarach. Wchodził w skład 11 Dywizji Zmechanizowanej. 2 października 1951 przybyły do Żar zalążki dywizjonu: 1 oficer, 4 podoficerów i 14 kanonierów. 15 października przybyło kolejnych 19 podoficerów (m.in. kpr. Roman Kuziański, Jerzy Nowakowski, Edmund Skupień, Stefan Stefaniak i Kazimierz Woźniak) oraz wcielono 48 poborowych. Dowództwo baterii objął ppor. Szymański, dowódcami plutonów zostali zaś ppor. Władysław Banasik i ppor. Andrzej Czystaw. W listopadzie przybył dowódca dywizjonu por. Kazimierz Brzozowski i szef uzbrojenia chor. Wojciech Wąsowicz. W 1963 11 Dywizja Zmechanizowana została przeformowana w 11 Dywizję Pancerną – dywizjon wszedł w jej skład.

10 dywizjon rakiet taktycznych

Jeszcze wiosną 1963 uruchomiono proces formowania dywizjonów rakiet taktycznych, które postanowiono włączyć w skład dywizji ogólnowojskowych. Zarządzeniem organizacyjnym Szefa Sztabu Generalnego WP nr 059/Org. z 8 kwietnia 1963 10 Dywizjon Artylerii Rakietowej został do 31 grudnia 1963 przeformowany z etatu 5/208 na etat 4/243 (zestaw 2K6) z jednoczesnym przemianowaniem na 10 Dywizjon Artylerii (JW 2628). 20 września 1964 o godz. 9:45 2 bateria por. Borkowskiego dokonała pierwszego startu bojowego rakiety 3R9 – ocena dobra. Zarządzeniem organizacyjnym Szefa Sztabu Generalnego nr 0110/Org. z 1 sierpnia 1967 dywizjon został przeformowany z etatu 4/243 na etat 4/281 (zestaw 9K52). 23 sierpnia 1968 o godz. 9:00 1 bateria kpt. Tadeusza Ligęzy dokonała startu rakiety 9M21Je – ocena bardzo dobra. W 1988 dywizjon został przeformowany według etatu 30/202 z dniem 1 maja 1988 (zestaw 9K52). Uchwałą Rady Państwa PRL z 1 lipca 1967 został mu nadany sztandar. Ostatni start bojowy został dokonany przez baterię mjr. Tadeusza Skowyry 26 czerwca 1992 – ocena bardzo dobra. Dywizjon został rozformowany zarządzeniem Szefa Sztabu Generalnego WP nr 070/Org. z 17 czerwca 1992 i Szefa Sztabu Śląskiego Okręgu Wojskowego nr 046/Org. z 28 lipca 1992 w terminie do 31 grudnia 1992. 18 grudnia 1992 odbyła się uroczysta zbiórka i pożegnanie sztandaru.

Skład organizacyjny

1964 – zestaw 2K6

• dowództwo i sztab
• sekcja przygotowania nastaw
• pluton łączności
• 1 bateria startowa
  • pluton dowodzenia
    • drużyna rachunkowa
    • drużyna topogeodezyjna
    • drużyna meteorologiczna
  • zespół obsługi wyrzutni
• 2 bateria startowa
  • pluton dowodzenia
    • drużyna rachunkowa
    • drużyna topogeodezyjna
    • drużyna meteorologiczna
  • zespół obsługi wyrzutni
• 3 bateria startowa
  • pluton dowodzenia
    • drużyna rachunkowa
    • drużyna topogeodezyjna
    • drużyna meteorologiczna
  • zespół obsługi wyrzutni
• pluton obsługi technicznej
• pluton remontowy
• pluton zaopatrzenia

Razem w dywizjonie:

• 3 wyrzutnie 2P16
• 3 autotopografy GAZ-69TMG
• 3 karabiny-wiatromierze WR-2
• 3 naczepy transportowe 2U663 z ciągnikami ZIŁ-157W
• 3 żurawie samochodowe 8T210,
• radiostacja R-118

1968 – zestaw 9K52

• dowództwo i sztab
• bateria dowodzenia
  • drużyna rachunkowa
  • drużyna topogeodezyjna
  • pluton łączności
  • pluton meteorologiczny
• 1 bateria startowa
  • drużyna rachunkowa
  • drużyna topogeodezyjna
  • drużyna meteorologiczna
  • zespół obsługi wyrzutni
• 2 bateria startowa
  • drużyna rachunkowa
  • drużyna topogeodezyjna
  • drużyna meteorologiczna
  • zespół obsługi wyrzutni
• 3 bateria startowa
  • drużyna rachunkowa
  • drużyna topogeodezyjna
  • drużyna meteorologiczna
  • zespół obsługi wyrzutni
• pluton obsługi technicznej
• pluton remontowy
• pluton zaopatrzenia
• pluton medyczny

Razem w dywizjonie:

• 3 wyrzutnie 9P113
• 4 autotopografy GAZ-69TMG (zastąpione później przez UAZ-452T)
• 3 stacje radiolokacyjne sondowania wiatru RWZ-1 „Proba”
• 3 karabiny-wiatromierze WR-2
• 3 samochody transportowe 9T29
• żuraw samochodowy ŻSH-6M
• radiolokacyjna stacja meteorologiczna RMS-1
• radiostacja R-118
• radiostacja R-137

1988 – zestaw 9K52

• dowództwo i sztab
• bateria dowodzenia
  • drużyna rachunkowa
  • drużyna rozpoznania skażeń (czasu „W”)
  • pluton łączności
  • pluton meteorologiczny
• 1 bateria startowa
  • drużyna rachunkowa
  • drużyna autotopograficzna
  • drużyna meteorologiczna
  • 1 obsługa wyrzutni rakietowej
  • 2 obsługa wyrzutni rakietowej
• 2 bateria startowa
  • drużyna rachunkowa
  • drużyna autotopograficzna
  • drużyna meteorologiczna
  • 3 obsługa wyrzutni rakietowej
  • 4 obsługa wyrzutni rakietowej
• pluton przechowywania i elaboracji
• pluton remontowy
• pluton zaopatrzenia
• pluton medyczny

Razem w dywizjonie:

• 4 wyrzutnie 9P113
• 4 samochody transportowe 9T29
• radiolokacyjna stacja meteorologiczna RMS-1
• radiolokacyjna stacja sondowania wiatru RWZ-1
• 4 karabiny-wiatromierze WR-2
• 4 autotopografy UAZ-452T(2)
• 2 żurawie samochodowe ŻSH-6M
• 2 radiostacje R-137

Dowódcy dywizjonu

• por./kpt. Kazimierz Brzozowski (15.11.1951–2.11.1954)
• mjr Roman Bobiarski (3.11.1954–29.12.1956)
• mjr Zdzisław Kazimierz Wójcik (30.12.1956–1.01.1959)
• mjr/ppłk Czesław Misztal (2.01.1959–31.03.1972)
• mjr/ppłk Marian Adamus (1.04.1972–9.08.1985)
• mjr/ppłk Józef Olczyk (10.08.1985–4.08.1991)
• mjr dypl. Paweł Frankiewicz (5.08.1991–31.12.1992)

Obsada etatowa w 1977

Dowództwo dywizjonu

• dowódca dywizjonu – ppłk Marian Adamus
  • zastępca dowódcy ds. politycznych – por. Ryszard Foltyn
  • sekretarz Podstawowej Organizacji Partyjnej – chor. Mieczysław Długaszek
  • kierownik klubu żołnierskiego – sierż. Zygmunt Miłkowski

Sztab

• szef sztabu – zastępca dowódcy – mjr Kazimierz Sułkowski
  • pomocnik szefa sztabu ds. operacyjnych – ppor. inż. Zbigniew Moszumański
  • pomocnik szefa sztabu ds. rozpoznania – por. Wojciech Bartnik
  • szef łączności – por. Józef Grzesiak
  • instruktor saperski – sierż. Mirosław Piotrowicz
  • instruktor chemiczny – st. sierż. Stanisław Pukacki
  • instruktor WF – sierż. Jakub Koziński
  • kierownik kancelarii tajnej – sierż. Henryk Lewandowski

Służby Techniczne

• szef służb technicznych – zastępca dowódcy – por. mgr inż. Wojciech Filipecki
  • szef służby samochodowej – por. Jerzy Dembowski
  • magazynier uzbrojenia – plut. Kazimierz Przybylski

Kwatermistrzostwo

• kwatermistrz – kpt. Bronisław Król
  • szef zaopatrzenia finansowego – kpt. Zygmunt Markiewicz
  • szef zaopatrzenia żywnościowego – mł. chor. Zbigniew Zdebiak
  • szef zaopatrzenia mps – st. sierż. Piotr Smuszkiewicz
  • szef zaopatrzenia mundurowego – st. chor. Edward Szumański

Pododdziały

Bateria dowodzenia

• dowódca – por. inż. Andrzej Truszkowski
  • dowódca drużyny topogeodezyjnej – ogn. Jan Malewicz
  • dowódca plutonu łączności – sierż. Michał Sokalski
    • dowódca radiostacji R-137 – plut. Wojciech Ziółek
    • operator urządzenia kodującego typu „Fiałka” – sierż. Zdzisław Kowalski
  • dowódca plutonu meteorologicznego – kpt. Antoni Koprowski
    • dowódca drużyny rachunkowej – plut. Piotr Podlipniak
    • dowódca stacji RMS-1 – chor. Kazimierz Kurek
  • szef baterii – plut. Lech Szczepanowski

1 bateria startowa

• dowódca – por. inż. Ryszard Świątek
  • dowódca zespołu obsługi wyrzutni – ppor. Andrzej Firek
  • szef baterii – plut. Tadeusz Lachowicz

2 bateria startowa

• dowódca – por. Sławomir Tomczyński
  • dowódca drużyny topogeodezyjnej – plut. Czesław Fidor
  • dowódca zespołu obsługi wyrzutni – ppor. inż. Tadeusz Sulikowski
  • szef baterii – plut. Zbigniew Szubert

3 bateria startowa

• dowódca – por. inż. Ryszard Bącal
  • dowódca drużyny rachunkowej – plut. Zbigniew Michalski
  • dowódca zespołu obsługi wyrzutni – ppor. inż. Jerzy Skrzypczak
  • szef baterii – plut. Władysław Marcinek

Pluton obsługi technicznej

• dowódca plutonu – ogn. Zygmunt Basałaj
  • pomocnik dowódcy plutonu – plut. Idzi Szmajdziński

Pluton remontowy

• dowódca – plut. Władysław Preisner

Pluton zaopatrzenia

• dowódca – plut. Andrzej Pawlaczyk
  • magazynier mundurowy – plut. Zbigniew Wyrębak

Pluton medyczny

• dowódca – kpt. lek. med. Ludwik Kołecki

Bibliografia

• Michał Trubas. Wojska „jednorazowego użytku”. „Przegląd Historyczno-Wojskowy”. 2, 2011. [zarchiwizowane z adresu 2019-06-21]. 
• Mariusz Cielma (mac76): Brygada Rakiet LWP. 2009-08-06. [dostęp 2012-10-18]. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-08-17)]. (pol.).
• Robert Rochowicz. Rakiety operacyjne i taktyczne w Siłach Zbrojnych PRL. „Poligon”. Nr 1(62), s. 56-68, styczeń-marzec 2018. Warszawa: Magnum-X. ISSN 1895-3344.