Adele Bloch-Bauer
 Adele Bloch-Bauer w 1912 | |
| Data i miejsce urodzenia | |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci | |
.svg){kind=small}
| |
Adele Bloch-Bauer (ur. 9 sierpnia 1881 w Wiedniu, zm. 24 stycznia 1925 tamże) – austriacka właścicielka salonu towarzyskiego, mecenaska artystów, filantropka żydowskiego pochodzenia; bohaterka obrazów Gustava Klimta, w tym najsłynniejszego portretu Adele Bloch-Bauer I, zwanego austriacką Moną Lisą.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Była córką Moritza i Jeannette z Honigów Bauerów. Ojciec był dyrektorem linii kolejowych i bankierem. Miała ośmioro rodzeństwa[1].
W 1899 wyszła za mąż za właściciela cukrowni, Ferdynanda Blocha, który był bratem męża siostry Adeli, Therese. Ferdynand był od Adeli starszy o 17 lat. W październiku 1903 Adele poroniła córkę, a syn Friz zmarł kilka dni po narodzinach rok później[1][2].
W Wiedniu Adele Bloch-Bauer prowadziła salon towarzyski, który gromadził elitę miasta i Austro-Węgier[3]. Bywali w nim m.in. Alma Mahler-Werfel, Berta Zuckerkandl-Szeps, Stefan Zweig, Jakob Wassermann, Gustav Mahler, Richard Strauss, Karl Renner[1][4].
W 1903 Ferdynand Bloch zlecił Gustavowi Klimtowi namalowanie portretu żony. Obraz znany jako Adele Bloch-Bauer I był gotowy w 1907. W 1912 powstał obraz Adele Bloch-Bauer II[5]. Adele pozowała Klimtowi wielokrotnie. Prawdopodobnie jej twarz ma Judyta namalowana z głową Holofernesa w 1901 oraz kobieta na obrazie Pocałunek z 1907–1908[2]. Adele przyjaźniła się z Klimtem[6][7].
W 1917 rodzina Adele przyjęła podwójne nazwisko Bloch-Bauer[1].
Adele zmarła na zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych[8]. Po jej śmierci Klimt Hall przearanżowano na salę poświęconą jej pamięci. W testamencie przekazała pieniądze organizacjom charytatywnym. Swoje zbiory biblioteczce zapisała Bibliotece Publicznej i Robotniczej we Wiedniu[6].
Upamiętnienie
[edytuj | edytuj kod]W 2016 ulicę w Wiedniu nazwano Promenadą Bloch-Bauerów na część Adeli i jej męża[2].
Galeria
[edytuj | edytuj kod]-
Adele w wieku 17 lat -
Szkic Klimta do portretu Adele Bloch-Bauer -
-
Adele Bloch-Bauer II, obraz Gustava Klimta -
Adele ok. 1910 -
Adele w 1920 -
Adele w 1920
.jpg)
_vers_1920.jpg)
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d Adele Bloch-Bauer [online], Jewish Women's Archive [dostęp 2023-05-24] (ang.).
- ↑ a b c Kimberly Bradley, The mysterious muse of Gustav Klimt [online], www.bbc.com [dostęp 2023-05-24] (ang.).
- ↑ The Other “Woman in Gold” [online], Moment Magazine, 14 lipca 2015 [dostęp 2023-05-24] (ang.).
- ↑ Ruxi Rusu, Republic of Austria v. Altmann – Klimt Goes to Court! [online], DailyArt Magazine, 6 lutego 2023 [dostęp 2023-05-24] (ang.).
- ↑ Gustav Klimt's Adele Bloch-Bauer Paintings Reunited [online], Artnet News, 30 czerwca 2016 [dostęp 2023-05-24] (ang.).
- ↑ a b Adele Bloch-Bauer, Klimt i diamenty. Gdzie podział się słynny naszyjnik z portretu? » Niezła sztuka [online], Niezła sztuka, 10 kwietnia 2022 [dostęp 2024-03-31] (pol.).
- ↑ Anne Marie O'Connor, Tomasz Pichór, Złota dama: Gustaw Klimt i tajemnica wiedeńskiej Mona Lisy, Wydanie 1 (Znak), Kraków: Znak Litera Nova, 2023, ISBN 978-83-240-9276-5 [dostęp 2024-03-31].
- ↑ Patricia Cohen, The Story Behind ‘Woman in Gold’: Nazi Art Thieves and One Painting’s Return, „The New York Times”, 30 marca 2015, ISSN 0362-4331 [dostęp 2023-05-24] (ang.).