Adopcja
Adopcja (łac. adoptio), przysposobienie, usynowienie – forma przyjęcia do rodziny osoby obcej, stwarzająca stosunek podobny do pokrewieństwa. Jest to przybranie dziecka (często w wieku dziecięcym) za swoje.
Historia
[edytuj | edytuj kod]
W starożytnym Rzymie polegała na przejęciu pod władzę ojcowską syna lub córki z innej rodziny. Adopcja przeprowadzana była w obecności pretora lub namiestnika. Nie była wymagana zgoda adoptowanego. Powodem przeprowadzania adopcji była najczęściej potrzeba utrzymania ciągłości rodu[1].
Polskie prawo zna adopcję od XIII w. Szczególnymi rodzajami przysposobienia były adopcja braterska i adopcja do herbu.
W polskim prawie współczesnym
[edytuj | edytuj kod]Współcześnie w polskim prawie adopcja występuje pod nazwą przysposobienie i rozumiana jest jako prawne uznanie obcego biologicznie dziecka za własne. Proces adopcji regulują przepisy kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (art. 114-127). Pomocnicze przepisy znajdują się w ustawie z 9 czerwca 2011 o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (Dz.U. z 2024 r. poz. 177).
O przysposobieniu orzeka sąd opiekuńczy po przeprowadzeniu rozprawy (art. 586 kodeksu postępowania cywilnego).
Głównym i nadrzędnym celem adopcji jest dobro dziecka. Adoptować można jedynie osobę małoletnią, czyli osobę, która nie ukończyła jeszcze 18. roku życia i nie wstąpiła w związek małżeński. Jeśli dziecko ukończyło 13 lat, wymagana jest jego zgoda do orzeczenia adopcji, chyba że nie jest do tego zdolne albo traktuje przysposabiających jako swoich rodziców[2]. Rodzice, o ile nie są nieznani i nie pozbawiono ich władzy rodzicielskiej, także muszą wyrazić zgodę na adopcję[3]. Nie jest to możliwe, jeśli dziecko nie ukończyło jeszcze 6 tygodni[4].
Polskie prawo wyróżnia:
- przysposobienie pełne rozwiązywalne
- przysposobienie niepełne (powodujące powstanie wyłącznie stosunku między przysposabiającym a przysposobionym)
- przysposobienie pełne nierozwiązywalne[5].
Przez przysposobienie między stronami powstaje stosunek podobny do pokrewieństwa[6]. Władza rodzicielska naturalnych rodziców gaśnie[7].
Dwa pierwsze rodzaje przysposobienia sąd może z ważnych powodów rozwiązać na żądanie strony stosunku przysposobienia, o ile nie zagrozi to dobru małoletniego dziecka[8]. Również prokurator, Rzecznik Praw Obywatelskich i Rzecznik Praw Dziecka mogą wytoczyć powództwo o rozwiązanie przysposobienia (odpowiednio: na podstawie art. 127 KRO, art. 14 pkt 4 ustawy o RPO i art. 10 ust. 1 pkt 3 ustawy o RPD).
W prawie międzynarodowym
[edytuj | edytuj kod]- Europejska Konwencja o przysposobieniu dzieci sporządzona w Strasburgu 24 kwietnia 1967 r.[9]
- Konwencja o ochronie dzieci i współpracy w dziedzinie przysposobienia międzynarodowego, sporządzona w Hadze 29 maja 1993 r.[10]
- Konwencja o prawach dziecka (1989) w art. 20 i 21 oraz II Protokół Dodatkowy w sprawie handlu dziećmi, dziecięcej prostytucji i dziecięcej pornografii (2000) w art. 3[11]
Zobacz też
[edytuj | edytuj kod]
- pokrewieństwo, stopień pokrewieństwa
- rodzina zastępcza
- matka zastępcza
- adopcja na odległość
- adopcja duchowa
- wioska dziecięca
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Jean-Claude Fredouille, 2004, Słownik cywilizacji rzymskiej, s. 29, Wydawnictwo „Książnica”, ISBN 83-7132-853-2.
- ↑ Tadeusz Smyczyński: Prawo rodzinne i opiekuńcze. Warszawa: C. H. Beck, 2016, s. 276. ISBN 978-83-255-8393-4.
- ↑ Tadeusz Smyczyński: Prawo rodzinne i opiekuńcze. Warszawa: C. H. Beck, 2016, s. 278. ISBN 978-83-255-8393-4.
- ↑ Tadeusz Smyczyński: Prawo rodzinne i opiekuńcze. Warszawa: C. H. Beck, 2016, s. 280. ISBN 978-83-255-8393-4.
- ↑ Tadeusz Smyczyński: Prawo rodzinne i opiekuńcze. Warszawa: C. H. Beck, 2016, s. 281–282. ISBN 978-83-255-8393-4.
- ↑ Tadeusz Smyczyński: Prawo rodzinne i opiekuńcze. Warszawa: C. H. Beck, 2016, s. 271. ISBN 978-83-255-8393-4.
- ↑ Tadeusz Smyczyński: Prawo rodzinne i opiekuńcze. Warszawa: C. H. Beck, 2016, s. 283. ISBN 978-83-255-8393-4.
- ↑ Tadeusz Smyczyński: Prawo rodzinne i opiekuńcze. Warszawa: C. H. Beck, 2016, s. 289. ISBN 978-83-255-8393-4.
- ↑ Dz.U. z 1999 r. nr 99, poz. 1157, lista stron.
- ↑ Dz.U. z 2000 r. nr 39, poz. 448, lista stron.
- ↑ Dz.U. z 2007 r. nr 76, poz. 494, lista stron.