Andrzej Jałowiecki
.jpg) Andrzej Jałowiecki | |
| Data i miejsce urodzenia |
30 września 1911 |
|---|---|
| Data i miejsce śmierci |
4 kwietnia 1943 |
Andrzej Jałowiecki (ur. 30 września 1911 w Wilnie, zm. 4 kwietnia 1943 w Lublinie) – syn Mieczysława Jałowieckiego, prawnik, ekonomista i publicysta, w czasie II wojny światowej dyrektor Rady Głównej Opiekuńczej, zamordowany przez Niemców w niemieckim, nazistowskim obozie koncentracyjnym i jenieckim Lublin (KL) na Majdanku w Lublinie.
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Był synem polskiego ziemianina, arystokraty Mieczysława Jałowieckiego (1876-1962) i Julii Elżbiety Anny z Wańkowiczów. Ochrzczony w wileńskiej parafii św. Ducha. Siostrą Andrzeja była Krystyna Maria Trumpy (1913-2007)[1]. Andrzej Jałowiecki ożenił się z Konstancją z d. Zabłocką (1908-1981)[2], ciotką Stanisława Ignacego Witkiewicza[3]. Z tego związku urodziło się 2 dzieci, w tym Elżbieta Maria ("Bessy") (1935-) i Michał (1937-2011)[3]. Michał, absolwent Politechniki Gdańskiej, od początku lat 80. mieszkał w Perth (Australia)[3].
Andrzej Jałowiecki egzamin maturalny zdał w w 1929 roku w męskim Gimnazjum im. I.J. Paderewskiego w Poznaniu[4]. Zawodowo zajmował się rynkiem węgla i ekonomią. W ramach działalności publicystycznej publikował liczne artykuły naukowe poświęcone głównie sektorowi węgla kamiennego, wydawane m.in. przez Instytut Śląski w Katowicach. W prasie wypowiadał się również na tematy gospodarcze, w tym w szczególności polityki handlowej i polityki pieniężnej.
Był równie Członkiem Zarządu i wspólnikiem Biura Techniczno-Handlowego S. Grabowski i S-ka Sp.J. (od 1940 J. Rutkowski i S-ka ).
II wojna światowa, aresztowanie i śmierć
[edytuj | edytuj kod]W czasie II wojny światowej działacz Rady Głównej Opiekuńczej (RGO), polskiej organizacji charytatywnej działającej na terenie okupowanej Polski. Pełnił funkcję sekretarza RGO i wicedyrektora biura RGO w Krakowie, od lutego 1941 roku dyrektora Miejskiej Rady Opiekuńczej w Warszawie[5], a następnie dyrektora Biura Zarządu RGO (na czele Rady stało 7-osobowe prezydium, którego organem wykonawczym był 2-osobowy zarząd)[6][7][8]. Adam Ronikier, prezes Rady wspominał Andrzeja Jałowieckiego takː
(...) miał co prawda wadę jedną, że był może zbyt młody, ale też z tą wadą ściśle połączone zalety — niepożytą energię, zapał i chęć do pracy, co przy wrodzonej wybitnej inteligencji dało nam w nim człowieka nieocenionego dla pracy tego typu, jaką prowadzić zamierzaliśmy.
(...) ze wszystkich kandydatów swoją wielką energią i zrozumieniem, jak taką jak nasza instytucja prowadzić należy, wybitnie się wyróżniał, z władzami umiał zawsze spokojnie i z godnością wychodzić, zaś pracą swą i inteligencją budził u nich należny respekt.
Został aresztowany przez Niemców w nocy z 10/11 listopada 1942 roku (wg innych źródeł 26 października) i osadzony w więzieniu na Pawiaku w Warszawie[6]. Według Ronikiera przyczyna aresztowania była błaha, walutowa, natomiast starania o wypuszczenie Jałowieckiego nie przynosiły skutku. Następcą Jałowieckiego na stanowisku dyrektora Biura Zarządu RGO został Czesław Dańczak. 17 stycznia 1943 roku Andrzeja Jałowieckiego przewieziono z Pawiaka do niemieckiego, nazistowskiego obozu koncentracyjnego i jenieckiego Lublin (KL) Lublinie (zwanego popularnie "Majdankiem"). Tam zmarł na tyfus 4 kwietnia 1943 roku[6].
Publikacje (wybór)
[edytuj | edytuj kod]- Jałowiecki, Andrzej. Układy ottawskie i brytyjsko-skandynawskie a polska ekspansja morska / Andrzej Jałowiecki. S.l: s.n., 1934. Print.
- Jałowiecki, Andrzej. Ruch europejskiej konsumcji węgla / [Andrzej Jałowiecki]. S.l: s.n., 1934. Print.Jałowiecki, Andrzej. Organizacja angielskiego przemysłu węglowego / [Andrzej Jałowiecki]. S.l: s.n. Print.
- Jałowiecki, Andrzej. Konkurencja węglowa polsko-brytyjska na rynkach skandynawskich / Andrzej Jałowiecki. Toruń: Instytut Bałtycki, 1935. Print.
- Jałowiecki, Andrzej. Die Bewegung im europäischen Kohlenverbrauch / Andrzej Jałowiecki. Berlin-Dahlem: [s.n.], 1935. Print.
- Jałowiecki, Andrzej. Die Organisation der englischen Kohlenindustrie / Andrzej Jałowiecki. Berlin-Dahlem: [s.n.], 1935. Print.
- Jałowiecki, Andrzej. Rozwój zbytu węgla z kopalń Zagłębia polskiego w dziesięcioleciu 1925-1935 / Andrzej Jałowiecki. Katowice: [s.n.], 1937. Print.
- Jałowiecki, Andrzej. Zagadnienie zatrudnienia i płac w polskim przemyśle hutniczym / Andrzej Jałowiecki. Katowice: [s.n.], 1938. Print.
- Jałowiecki, Andrzej. Położenie europejskiego przemysłu hutniczego : szkic porównawczy na tle bilansów / Andrzej Jałowiecki. Katowice: [s.n.], 1939. Print.
- Jałowiecki, Andrzej. “Mit narodowy / Andrzej Jałowiecki.” Mit narodowy. Warszawa: [s.n.], 1939. Print.
Bibliografia
[edytuj | edytuj kod]- J. Jadacki, Mełgiew w czasie II wojny światowej we wspomnieniach Joanny Rulikowskiej-Ollier, Celiny i Mieczysława Fijałkowskich, Krystyny Modrzewskiej, Anny i Antoniego Jadackich, Bożeny Jadackiej-Jóźków, Haliny Pietrzyk, Ireny i Mieczysława Wiśniewskich oraz Anny Pisarskie, Kamieniec Podolski, 2020.
- Ronikier A., Pamiętniki 1939-1945, wyd. 1, Wydawnictwo Literackie, 2001.
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Mieczysław Jałowiecki – powrót na Westerplatte [online], Powiem Polsce [dostęp 2024-02-23].
- ↑ GROBONET - wyszukiwarka osób pochowanych - Cmentarz komunalny w Sopocie [online], sopot.grobonet.com [dostęp 2024-02-23].
- ↑ a b c Joanna Rulikowska-Ollier, Szczęśliwe lata w Mełgwi, [w:] Jacek Jadacki, Mełgiew w czasie II wojny światowej we wspomnieniach Joanny Rulikowskiej-Ollier, Celiny i Mieczysława Fijałkowskich, Krystyny Modrzewskiej, Anny i Antoniego Jadackich, Bożeny Jadackiej-Jóźków, Haliny Pietrzyk, Ireny i Mieczysława Wiśniewskich oraz Anny Pisarskie, 2020, s. 337-338 [dostęp 2024-02-23].
- ↑ Matura w gimn. Paderewskiego, „Dziennik Poznański”, R.71, nr 87 (14 kwietnia 1929), 14 kwietnia 1929, s. 4 [dostęp 2024-02-23].
- ↑ Zmiany w prezydium M.R.O. w Warszawie, „Nowy Kurier Warszawski”, 1941, nr 34 (10 lutego), 10 lutego 1941, s. 3 [dostęp 2024-02-23].
- ↑ a b c Andrzej Jałowiecki [online], Straty.pl [dostęp 2024-02-23].
- ↑ Marta Jaszczyńska, Akta organizacji zajmujących się pomocą dla ludności polskiej na terenie Warszawy z okresu drugiej wojny światowej przechowywane w zasobie Archiwum Państwowego w Warszawie, [w:] Kronika Warszawy, 2015, s. 92 [dostęp 2024-02-23].
- ↑ RAPORT DELEGATA AMERYKAŃSKIEGO CZERW. KRZYŻA PO POWROCIE Z POLSKI, „Nowy Świat”, R.43, nr 146 (26 maja 1940), 26 maja 1940, s. 12 [dostęp 2024-02-24].