Anton Stadler
 Szkic klarnetu basowego Stadlera i jego replika | |
| Imię i nazwisko |
Anton Paul Stadler |
|---|---|
| Data i miejsce urodzenia | |
| Pochodzenie | |
| Data i miejsce śmierci | |
| Instrumenty | |
| Gatunki | |
| Zawód | |
Anton Paul Stadler[1][2] (ur. 28 czerwca 1753 w Bruck an der Leitha, zm. 15 czerwca 1812 w Wiedniu[1][2][3]) – austriacki klarnecista i kompozytor. Oprócz klarnetu grał też na basethornie[1][4].
Życiorys
[edytuj | edytuj kod]Był synem szewca[3]. Od 1773 roku wspólnie ze swoim bratem, Johannem (1755–1804) występował w Wiedniu na koncertach Tonkünstler-Sozietät[1][2][3]. Początkowo pozostawał w służbie rosyjskiego ambasadora w Austrii, Dmitrija Golicyna[2]. W 1779 roku wraz z bratem został muzykiem dworu cesarskiego, ok. 1783 roku członkiem 8-osobowego cesarskiego zespołu dętego Harmonie, a w 1787 roku członkiem orkiestry dworskiej[1]. W latach 1791–1795 odbył podróż koncertową po Europie[1], docierając aż do Petersburga[4]. W jej trakcie wziął udział w prawykonaniu opery W.A. Mozarta Łaskawość Tytusa (Praga 1791), wykonując partie obbligato[1][2]. Po powrocie do Wiednia do przejścia na emeryturę w 1799 roku był członkiem orkiestry dworskiej[1][2]. Ostatni publiczny występ dał w 1806 roku[1][2].
Był czołowym klarnecistą schyłku XVIII wieku[1]. Eksperymentował w zakresie brzmienia i techniki gry[1], według jego instrukcji Theodor Lotz zbudował basethorn o skali rozszerzonej w dół do c3[4]. Przyjaźnił się z W.A. Mozartem, z którym należał do jednej loży masońskiej[1]. Mozart zadedykował Stadlerowi swój Koncert klarnetowy A-dur oraz Kwintet klarnetowy A-dur[2][4]. Prowadził działalność pedagogiczną, na zlecenie hrabiego Györgya Festeticsa sporządził plan organizacji szkoły muzycznej w Keszthely[1]. Zajmował się także komponowaniem, napisał m.in. 10 wariacji na klarnet, 12 ländlerische Tänze na 2 klarnety, 3 kaprysy na klarnet, 6 duetów na 2 klarnety, 18 triów na 3 basethorny, partity na 6 instrumentów dętych[2].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ a b c d e f g h i j k l m Encyklopedia Muzyczna PWM. T. 10. Część biograficzna sm–ś. Kraków: Polskie Wydawnictwo Muzyczne, 2007, s. 69. ISBN 978-83-224-0866-7.
- ↑ a b c d e f g h i Baker’s Biographical Dictionary of Musicians. T. Volume 5 Pisc–Stra. New York: Schirmer Books, 2001, s. 3441–3442. ISBN 0-02-865530-3.
- ↑ a b c Bertil van Boer: Historical Dictionary of Music of the Classical Period. Lanham: Scarecrow Press, 2012, s. 533. ISBN 978-0-8108-7183-0.
- ↑ a b c d Jane Ellsworth: A Dictionary for the Modern Clarinetist. Lanham: Rowman & Littlefield, 2015, s. 104. ISBN 978-0-8108-8647-6.