Arcybiskupi Yorku

Arcybiskup Yorku (ang. Archbishop of York) – obok arcybiskupa Canterbury, najważniejszy zwierzchnik Kościoła Anglii, stojący na czele metropolii i diecezji Yorku. Pierwszym biskupem Yorku był mianowany ok. 625 roku Paulin z Yorku. Do czasu reformacji, York był metropolią katolicką, lecz po schizmie Henryka VIII, arcybiskupi Yorku należą do Kościoła anglikańskiego. Metropolita Yorku nosi tytuł prymasa Anglii.

Historia

Nie wiadomo dokładnie, kiedy religia chrześcijańska pojawiła się w Yorku, choć pierwsi biskupi stamtąd mieli uczestniczyć w synodzie w Arles w 314. Zostali oni jednak zdominowani przez pogańskich Anglosasów. W VIII wieku, z inicjatywy Grzegorza I Wielkiego, zaczęto ewangelizować ludy w Wielkiej Brytanii, a papież planował utworzyć tam dwa arcybiskupstwa: Canterbury i York, z 12 sufraganami każde. Po śmierci pierwszego biskupa, św. Paulina, stolica biskupia była przez ponad trzydzieści lat nieobsadzona. W 735 roku Grzegorz III podniósł York do rangi arcybiskupstwa i nadał paliusz Egbertowi.

Przez dłuższy czas jurysdykcja i starszeństwo archidiecezji York wobec archidiecezji Canterbury była kwestionowana. W 1071 roku kwestia ta była rozpatrywana przez papieża Aleksandra II, który potwierdził zwierzchnictwo arcybiskupa Canterbury. Ta sytuacja trwała do 1118 roku, kiedy to arcybiskup elekt Thurstan odmówił konsekracji z rąk arcybiskupa Ralpha d’Escures’a i odwołał się do Kaliksta II. Papież zdecydował, że arcybiskupstwo York będzie niezależne od Canterbury. Dodatkowo Innocenty VI potwierdził tytuł prymasa Anglii jako arcybiskupa Canterbury, pozostawiając jednak honorowy tytuł arcybiskupowi York.

W wyniku schizmy króla Henryka VIII i po krótkim panowaniu Marii Tudor (rekatolicyzacja), arcybiskupstwo York zostało przyłączone do Kościoła Anglii i od 1559 roku jest archidiecezją anglikańską.

Lista arcybiskupów Yorku

Biskupi rzymskokatoliccy

ok. 625–633 – Paulin z Yorku
664–669 – Chad
669–678 –Wilfryd
678–706 – Bosa z Yorku
706–714 – Jan z Beverley
714–732 – Wilfryd II

Arcybiskupi rzymskokatoliccy

ok. 732–766 – Egbert, ok. 735 arcybiskup
767–780 – Ethelbert
ok. 780–796 – Eanbald I
ok. 796–808 – Eanbald II
ok. 808–834 – Wulfsige
837–854 – Wigmund
ok. 854–896 – Wulfhere
ok. 900–916 – Æthelbald
ok. 916–931 – Hrotheweard
931–956 – Wulfstan I
ok. 958–971 – Oscytel
971 – Edwald
971–992 – Oswald z Worcesteru
995–1002 – Ealdwulf
1002–1023 – Wulfstan II
1023–1051 – Ælfric Puttoc
1051–1060 – Cynesige
1061–1069 – Ealdred
1070–1100 – Thomas z Bayeux
1100–1108 – Gerard
1109–1114 – Thomas
1119–1140 – Thurstan
1143–1147 – Wilhelm z Yorku
1147–1153 – Henry Murdac
1153–1154 – Wilhelm z Yorku
1154–1181 – Roger de Pont L'Évêque
1191–1212 – Geoffrey
1216–1255 – Walter de Gray
1256–1258 – Sewal de Bovil
1258–1265 – Godfrey Ludham
1266–1279 – Walter Giffard
1279–1285 – William de Wickwane
1286–1296 – John le Romeyn
1298–1299 – Henry z Newark
1300–1304 – Thomas z Corbridge
1306–1315 – William Greenfield
1317–1340 – William Melton
1342–1352 – William Zouche
1353–1373 – Jan z Thoresby
1374–1388 – Alexander Neville
1388–1396 – Thomas Arundel
1397–1398 – Robert Waldby
1398–1405 – Richard le Scrope
1407–1423 – Henry Bowet
1426–1452 – John Kempe
1452–1464 – William Booth
1465–1476 – George Neville
1476–1480 – Lawrence Booth
1480–1500 – Thomas Rotherham
1501–1507 – Thomas Savage
1508–1514 – Christopher Bainbridge
1514–1530 – Thomas Wolsey
1531–1544 – Edward Lee
1545–1554 – Robert Holgate
1555–1559 – Nicholas Heath

Arcybiskupi anglikańscy

1561–1568 – Thomas Young
1570–1576 – Edmund Grindal
1577–1588 – Edwin Sandys
1589–1594 – John Piers
1595–1606 – Matthew Hutton
1606–1628 – Tobias Matthew
1628 – George Montaigne
1629–1631 – Samuel Harsnett
1632–1640 – Richard Neile
1641–1646 – John Williams
1660–1664 – Accepted Frewen
1664–1683 – Richard Sterne
1683–1686 – John Dolben
1688–1691 – Thomas Lamplugh
1691–1714 – John Sharp
1714–1724 – William Dawes
1724–1743 – Lancelot Blackburne
1743–1747 – Thomas Herring
1747–1757 – Matthew Hutton
1757–1761 – John Gilbert
1761–1776 – Robert Hay Drummond
1776–1807 – William Markham
1808–1847 – Edward Venables-Vernon-Harcourt
1847–1860 – Thomas Musgrave
1860–1862 – Charles Longley
1862–1890 – William Thomson
1891 – William Magee
1891–1908 – William Maclagan
1909–1928 – Cosmo Gordon Lang
1929–1942 – William Temple
1942–1955 – Cyril Garbett
1956–1961 – Michael Ramsey
1961–1974 – Donald Coggan
1975–1983 – Stuart Blanch
1983–1995 – John Habgood
1995–2005 – David Hope
2005–2020 – John Sentamu
od 2020 – Stephen Cottrell

Bibliografia

Ancient See of York. Catholic Encyclopedia. [dostęp 2013-09-30]. (ang.).
List of previous Archbishops. Archbishop of York. [dostęp 2013-09-30]. [zarchiwizowane z tego adresu (2016-08-04)]. (ang.).

Linki zewnętrzne

Strona oficjalna. archbishopofyork.org. [zarchiwizowane z tego adresu (2013-09-10)].