Atlantycka oscylacja wielodekadowa
Atlantycka oscylacja wielodekadowa, AMO (od ang. Atlantic multidecadal oscillation) – okresowe, naprzemienne występowanie dodatniej i ujemnej anomalii temperatury na powierzchni północnego Atlantyku[1], jeden z przejawów naturalnej zmienności klimatu[2]. Jako że anomaliom temperatury na północnym Atlantyku towarzyszą anomalie o przeciwnym znaku na Atlantyku południowym, sumaryczny wpływ AMO na średnią temperaturę powierzchni Ziemi jest niewielki[2].
Fazy oscylacji zmieniają się z okresem około 70 lat; w latach 1900–1930 oraz 1965–1995 występowała faza chłodna (ujemna anomalia temperatury północnego Atlantyku), a w latach 1930–1965 oraz po 1995 ciepła (dodatnia anomalia temperatury północnego Atlantyku)[3].
Mechanizm AMO nie jest jeszcze jednoznacznie opisany, prawdopodobnie jest on efektem współdziałania wielu zależnych od siebie zjawisk, jak zmiany nasilenia cyrkulacji termohalinowej, średniej prędkości wiatrów, transportu lodu z rejonu Arktyki na południe[4], zmiany zachmurzenia[5], przesuwanie się strefy opadów równikowych[6].
Atlantycka oscylacja wielodekadowa wpływa regionalnie na klimat nad Atlantykiem oraz przylegającymi do niego kontynentami[6][7] i jest powiązana z oscylacją północnoatlantycką[8].
Przypisy
[edytuj | edytuj kod]- ↑ Michael E. Schlesinger, Navin Ramankutty, An oscillation in the global climate system of period 65–70 years, „Nature”, 367 (6465), 1994, s. 723–726, DOI: 10.1038/367723a0, ISSN 0028-0836 [dostęp 2018-09-22] (ang.).
- ↑ a b Detection and Attribution of Climate Change: from Global to Regional, [w:] IPCC, Climate Change 2013: The Physical Science Basis, październik 2013 [dostęp 2018-09-22] [zarchiwizowane z adresu 2017-12-07].
- ↑ Climate Phenomena and their Relevance for Future Regional Climate Change, [w:] IPCC, Climate Change 2013, The Physical Science Basis, październik 2013 [dostęp 2018-09-22] [zarchiwizowane z adresu 2017-12-07].
- ↑ Mihai Dima, Gerrit Lohmann, A Hemispheric Mechanism for the Atlantic Multidecadal Oscillation, „Journal of Climate”, 20 (11), 2007, s. 2706–2719, DOI: 10.1175/jcli4174.1, ISSN 0894-8755 [dostęp 2018-09-22] (ang.).
- ↑ Patrick T. Brown i inni, The necessity of cloud feedback for a basin-scale Atlantic Multidecadal Oscillation, „Geophysical Research Letters”, 43 (8), 2016, s. 3955–3963, DOI: 10.1002/2016gl068303, ISSN 0094-8276 [dostęp 2018-09-22] (ang.).
- ↑ a b Jeff R. Knight, Chris K. Folland, Adam A. Scaife, Climate impacts of the Atlantic Multidecadal Oscillation, „Geophysical Research Letters”, 33 (17), 2006, DOI: 10.1029/2006gl026242, ISSN 0094-8276 [dostęp 2018-09-22] (ang.).
- ↑ Atlantic multi-decadal oscillation influence on weather regimes over Europe and the Mediterranean in spring and summer, „Global and Planetary Change”, 151, 2017, s. 92–100, DOI: 10.1016/j.gloplacha.2016.08.014, ISSN 0921-8181 [dostęp 2018-09-22] (ang.).
- ↑ Thomas L. Delworth i inni, The Central Role of Ocean Dynamics in Connecting the North Atlantic Oscillation to the Extratropical Component of the Atlantic Multidecadal Oscillation, „Journal of Climate”, 30 (10), 2017, s. 3789–3805, DOI: 10.1175/jcli-d-16-0358.1, ISSN 0894-8755 [dostęp 2018-09-22] (ang.).